Jest rok 1668. Po tragicznej śmierci narzeczonej, pułkownik Michał Wołodyjowski (Tadeusz Łomnicki) postanawia poświęcić życie Bogu i wstępuje do klasztoru kamedułów. Jego wieloletni przyjaciel, Onufry Zagłoba (Mieczysław Pawlikowski), za pomocą sprytnego fortelu , skłania pułkownika Wołodyjowskiego do opuszczenia klasztornych murów. Pułkownik wkrótce znajduje nową miłość i zaręcza się w tajemnicy z Krzysią Drohojowską (Barbara Brylska). Jednak kiedy dowiaduje się, że Krzysia swoje serce oddała Ketlingowi (Jan Nowicki), Wołodyjowski zwalnia ją z danego słowa, a sam żeni się z Basią Jeziorkowską (Magdalena Zawadzka).
Po kilku latach pułkownik wyjeżdża z żoną na wschodnie rubieże do Chreptiowa, by bronić Ojczyzny przed najazdem tureckim. Tu ma miejsce mnóstwo dramatycznych wydarzeń: porwanie Basi przez Azję Tuhajbejowicza (Daniel Olbrychski) i jej bohaterska ucieczka i okrutna zemsta dokonana na Azji. W końcu pułkownik Wołodyjowski bierze udział w obronie fortecy w Kamieniu Podolski i w jej gruzach znajduje śmierć…
Widowiskowa ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza zrealizowana została z wielkim rozmachem i olbrzymim nakładem środków finansowych. Koszt produkcji osiągnął zawrotną, jak na owe czasy, sumę 40 milionów złotych. Na potrzeby filmu wzniesiono kilka ogromnych dekoracji plenerowych. W ruinach zamku w Chęcinach została zrekonstruowana twierdza kamieniecka, wybudowano miasteczko Raszków oraz fortyfikację chreptiowską. W niektórych scenach brało udział po kilka tysięcy statystów, ubranych w kostiumy zaprojektowane z ogromną dbałością o szczegóły.
W tytułowego bohatera filmu znakomicie wcielił się Tadeusz Łomnicki. Aby solidnie przygotować się do roli „małego rycerza”, aktor poświęcił pół roku na naukę jazdy konno, ponadto przez rok zgłębiał tajniki szermierki. Niezapomnianą kreację stworzyła również Magdalena Zawadzka, odtwórczyni Baśki, wiernej towarzyszki życia pana Michała.
Jak pisali recenzenci, wszystkie role w filmie zagrane były po mistrzowsku, nawet epizodyczne urosły do rangi pierwszoplanowych. Cała prasa w nieskończoność chwaliła Mieczysława Pawlikowskiego jako dobrodusznego, pełnego humoru Zagłobę, Barbarę Brylską jako romantyczną Krzysię, a także zakochanego w niej do nieprzytomności Ketlinga, czyli Jana Nowickiego, czy wreszcie Hankę Bielicką jako wspaniałą stolnikową i innych. Dużo się mówiło i pisało o młodym aktorze Danielu Olbrychskim, który na długo pozostał w pamięci widzów jako niezrównany, okrutny Azja Tuhajbejowicz.
Film historyczno - przygodowy, 75 min, 2 części, Polska 1969
Reżyseria: Jerzy Hoffman
Scenariusz: Jerzy Hoffman, Jerzy Lutowski
Obsada: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Barbara Brylska, Jan Nowicki, Tadeusz Schmidt, Daniel Olbrychski, Bogusz Bilewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Leonard Andrzejewski, Irena Karel, Władysław Hańcza, Marek Perepeczko, Witold Skaruch, Gustaw Lutkiewicz i inni.
EMISJA W TVP HD: Nowy Rok, godz. 11:50
