Odszedł doświadczywszy tego, co klasykom historiografii zdarza się za życia nieczęsto. Jego tezy najpierw zostały przyjęte jak rewelacja, potem zaś po kolei: wzięły szturmem uczelnie, księgarnie i gabinety polityków, weszły do kanonu edukacyjnego. Następnie spotkały się z żarliwą krytyką młodszego pokolenia, trafiły na cichsze i bardziej odległe półki. Po czym, po kilku kolejnych latach, ukazały po raz kolejny swoją trafność.

Tak błyskawiczne obroty spraw wyjątkowo tylko zdarzają się specjalistom od dawnych i spokojnych epok, ale Richard Pipes pisał o wulkanie, czyli o Rosji niedawnej i całkiem współczesnej.

To wystarczyło, by być przyczyną wielu kłopotów bibliotekarzy, którzy nigdy nie mogli umieścić całego jego dorobku w jednym dziale. Niektóre prace – jak pyszne studium biograficzne o Siergieju Diegajewie, terroryście Narodnoj Woli i agencie Ochrany carskiej zarazem, który po ucieczce z Rosji w 1883 r. rozpoczął nowe życie w Stanach jako Aleksander Pell, wykładowca topologii na uniwersytecie stanowym w Dakocie – należą bez reszty do historiografii (chociaż – czy rzeczywiście?).

Pipesowe panoramy XX-wiecznego komunizmu, rozważania o relacjach wolności i własności, powstały pod natchnieniem jednej z młodszych Muz: Politologii. Z kolei jego wystąpienia z obrad „Zespołu B” (Team B), tajnej grupy doradczej, którą utworzył i pokierował w roku 1976 na zlecenie ówczesnego szefa CIA, George’a Busha i sekretarza obrony Donalda Rumsfelda, nadal pozostają utajnione.

Cały artykuł Wojciecha Stanisławskiego na tygodnik.tvp.pl:

http://tygodnik.tvp.pl/37261043/historyk-ktory-powiedzial-reaganowi-jak-wykonczyc-sowietow