Według tradycji Kościoła katolickiego Wszystkich Świętych to uroczystość ku czci przede wszystkim oficjalnych świętych, kanonizowanych i beatyfikowanych oraz anonimowych dusz, które już dostąpiły łaski zbawienia. 2 listopada natomiast, czyli dzień zaduszny/zaduszki, to Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych. Tego dnia zgodnie ze zwyczajem oraz wierni modlą się o zbawienie dla dusz, które pokutują w czyśćcu.

Od kiedy wspominamy zmarłych?

Wiele źródeł historycznych i antropologicznych wskazuje, że tradycja zaduszek może mieć swoje źródło jeszcze w wierzeniach przedchrześcijańskich, pogańskich. W podobnym czasie roku już od wieków na terenach polskich miały miejsce przeróżne obrzędy związane z kultem zmarłych i przywoływaniem zbłąkanych dusz. Skąd taka data? Wierzono, że noc z 1 na 2 listopada jest wyjątkowa, bo wiąże się z przesileniem zimowym, kiedy to na ziemię przybywają szczególni goście – z zaświatów.

Jak dawniej obchodzono zaduszki?

Rytuały zwane “dziadami”, znane wszystkim głównie z dramatu Mickiewicza, były szczególnie popularne na wschodzie naszego kraju, gdzie przetrwały aż do XIX wieku.

To właśnie na dzień 2 listopada przygotowywano dla duchów jedzenie i napoje, aby zjednać sobie ich przychylność oraz ulżyć czyśćcowym mękom.

Święto Zmarłych / zaduszki w tradycji chrześcijańskiej

Święto przypadające na dzień 2 listopada nie jest dziś już tak uroczyście obchodzone, chociaż wciąż to bardzo ważne święto z punktu widzenia kultury chrześcijańskiej. Jednym z powodów jest to, że Dzień Zaduszny wypada 2 listopada – tuż po oficjalnych obchodach Wszystkich Świętych, i nie jest dniem wolnym od pracy. Także, o ile nie wypada w weekend, większość osób odwiedzających groby, wybiera się na nie 1 listopada. Szczególnie, że te święta to czas, kiedy wiele osób wybiera się na groby bliskich w dość odległe miejsca w Polsce.

Który dzień jest zatem ważniejszy?

Ponieważ święta te różnią się od siebie symboliką, nie ma potrzeby ani sensu porównywać ich ze sobą. Jeśli ktoś jednak miałby poczucie, że jeżeli 1 listopada nie odwiedzi grobów bliskich, to nie uczci ich święta, warto wiedzieć, że zaduszki to równie ważne święto co Wszystkich Świętych. 2 listopada również wspomina wszystkich zmarłych i składa im wizyty na cmentarzach. Jak podkreśla wiele osób, chociażby w dyskusjach w mediach społecznościowych, odwiedzanie cmentarzy nie jest 1 i 2 listopada obowiązkowe, także według doktryny Kościoła katolickiego. Jeśli więc ktoś nie może w te dni zapalić osobiście zniczy na grobach, modlitwa czy wspomnienie w dowolnym miejscu mają dużą wagę.

W tym, często słotnym czasie roku, wiele osób, nie tylko 1 i 2 listopada częściej snuje refleksje na temat przemijania, kruchości życia, roli relacji rodzinnych i przyjacielskich. Wtedy też częściej myślimy o autorytetach i osobach z życia publicznego, które wiele wniosły do naszej kultury, obyczajowości, świata nauki. To także czas, kiedy powstaje więcej utworów poetyckich, bo dzięki nim łatwiej niektórym wyrazić to, co czujemy będąc w żałobie czy wspominając bliskich – smutek, żal, cierpienie czy nostalgię.

Czy wiesz, skąd naprawdę wzięło się święto Halloween i co oznacza?
Czy się różnią od siebie 1 i 2 listopada dla chrześcijan?