TVP Historia Środa, 03.01.2024 07:10 CZAS HONORU - ODC. 36 "OSTATNIA RUNDA" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Granatowy policjant Olek jest przesłuchiwany. Zaprzecza, że jest komunistą. Dowódca oddziału mówi chłopakom, że muszą wstrzymać dalsze akcje aż do wyjaśnienia przecieku. Helena szuka chłopca, który przepadł podczas łapanki. Sorokin chce, żeby Karol zabił generała, gdyż stał się dla Rosjan bezużyteczny. Karol wpada na pomysł innej wymiany. Rutka mówi Lenie o planach zmniejszenia getta. Na zebraniu Żydowskiego Związku Wojskowego Romek dowiaduje się o możliwości wyjazdu do Palestyny. Mówi o tym rodzicom. Mongoł nie pojawia się w pracy. Ale nadzieja Leny i Rutki na uwolnienie się od oprawcy jest tylko chwilowa. Po kilku dniach pijany Mongoł wraca do warsztatu. Wszy z tyfusem nie zadziałały. Lena znów wraca do domu pobita. Tadeusz jest wściekły na Halbego, że pozwolił na aresztowania sowieckich agentów. Musi teraz uwiarygodnić się w oczach chłopaków, by odwrócić od siebie podejrzenia. Tadeusz aranżuje spotkanie z fotografem Sołtanem. Ten zeznaje, że Woyciechowski donosił w czasie przesłuchań. Kiedy kontaktuje się powtórnie, by przekazać ważne informacje, zostaje zamordowany. Dowódca i Tadeusz znajdują przy Sołtanie aparat z filmem. Wywołują zdjęcia, na których jest Woyciechowski w towarzystwie Niemców. Dowódca ma już wystarczające dowody. Inga rozpoznaje Tadeusza na zdjęciach u Rainera. Przypomina sobie, że widziała go rozmawiającego z Halbem. Rainer próbuje się czegoś dowiedzieć o Tadeuszu od Niny. Krzysztof i Tadeusz trenują przed pojedynkiem. Sędzia ustala szczegóły walki. Tadeusz mówi Bronkowi, że na jego ojca został wydany wyrok. Zdradza mu szczegóły planowanej przez niego i Władka akcji. Bronek w ostatniej chwili uniemożliwia kolegom wykonanie rozkazu. Ratuje ojca. Woyciechowski przysięga przed synem, że nie jest zdrajcą. Michał i Janek nie mogą znaleźć Bronka. Tadeusz zaprasza chłopaków na walkę. Rozpoczyna się sparing, wkraczają Niemcy. Aresztują dowódcę, Krzysztofa i mężczyznę, którego Tadeusz wskazuje jako Komendanta Głównego. 08:05 W POLSKĘ JEDZIEMY - SANDOMIERZ Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Jaroszyński Scenariusz: Krzysztof Jaroszyński Prowadzący: Krzysztof Jaroszyński Cykl prezentujący ciekawe miejsca w Polsce okiem Krzysztofa Jaroszyńskiego. pisarza, satyryka, artysty kabaretowego. Siedzący we mnie entuzjasta proponuje: pokażę wam najpiękniejsze rzeczy w Polsce, a siedzący obok ironista odpowiada: a ja te najbrzydsze. Właśnie tak sam autor prezentuje swój cykl. Podróże po Polsce w sezonie grzewczym słońca są jego pasją od lat. Każdy odcinek cyklu dedykowany jest jednemu miejscu. Czasem są to znane turystyczne atrakcje, innym razem miejsca z dala od głównych szlaków. Zawsze jednak ciekawe, takie, z którymi związane są anegdoty, osobiste przeżycia i pasjonujące historie. Program ma charakter przewodnika turystycznego, jednak z przymrużeniem oka. Znajdą się w nim użyteczne rady, podpowiedzi wartych odwiedzenia miejsc, ale także mnóstwo humoru, subiektywnych ocen i intrygujących zwrotów akcji. W tym odcinku zawitamy do Sandomierza. 08:35 HISTORIA POLSKI - PAN KLEKS - WOJNA I MIŁOŚĆ. BAJKA DOKUMENTALNA Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2021 Reżyseria: Władysław Jurkow Scenariusz: Władysław Jurkow Muzyka: Dariusz Kaliński Poeta i miłość w czasach Zagłady. II wojna światowa. Niemiecka okupacja w Polsce. Zgodnie z niemieckimi zarządzeniami Żydzi mogą mieszkać tylko na terenie getta. Za opuszczenie getta grozi śmierć. Znany warszawski poeta pochodzenia żydowskiego ukrywa się po aryjskiej stronie. Dzięki pomocy polskich przyjaciół co jakiś czas przenosi się do innego mieszkania na terenie Warszawy. W samotności, w czasie największego terroru, jaki zdarzył się w tej części świata, poeta zaczyna pisać bajkę, opowiadanie dla dzieci. Powstaje książka, którą dziś nazywa się polskim "Harrym Potterem", bestseller i klasyka polskiej literatury. Niezwykła opowieść o Panu Kleksie i uczniach jego Akademii to wyprawa do świata nieograniczonej wyobraźni, gdzie triumfuje piękno i dobro. Książka czytającym ją dzieciom daje radość i przygodę, stanie się częścią ich dzieciństwa. Samotność ukrywającego się poety rozjaśnia promień światła. Poeta jest zakochany. Niezwykłe, romantyczne uczucie. Chęć bycia z ukochaną jest silniejsza od strachu, od zagrożenia śmiercią. Poeta wychodzi z ukrycia, by spotykać się z kochaną kobietą. Miłość go odmienia, promienieje, na jego twarzy nie widać strachu. Być może właśnie dlatego nikt na ulicy nie rozpoznaje w nim ukrywającego się Żyda. Poeta przeżył wojnę. Nigdy nie wracał do okupacji, nie opowiadał o czasach Zagłady. Napisał kolejne wersje przygód Pana Kleksa i wiele wierszy dla dzieci. Po wojnie Jan Brzechwa i Janina pobrali się i tak jak w bajce - żyli długo i szczęśliwie. 09:35 SENSACJE XX WIEKU - OSACZENI CZ 3 25 min, Polska, 1993 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Andrzej Zieliński, Sławomir Orzechowski, Andrzej Szopa, Magdalena Wójcik Bogusław Wołoszański przedstawia odcinek poświęcony procesowi w Norymberdze. W programie zawarto materiały archiwalne z procesu zbrodniarzy wojennych, ich egzekucje, cele więzienne, w których przebywali m. in. H. Goering, J. von Ribbentrop oraz liczne fragmenty filmów dokumentalnych ze zbrodniczej działalności Trzeciej Rzeszy. 10:05 SENSACJE XX WIEKU - ROK 1941, ODC. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2000 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański 22 czerwca 1941 roku generał Żukow powiadomił Stalina o ataku wojsk hitlerowskich na ZSRR. Dlaczego właśnie Żukow, szef Sztabu Generalnego, a nie marszałek Timoszenko, komisarz obrony - wyższy stopniem i stanowiskiem? To jedno z wielu pytań, na które Bogusław Wołoszański spróbuje opowiedzieć w tym programie. Autor zrekonstruuje wydarzenia z 22 czerwca, jakie miały miejsce w najbliższym otoczeniu Stalina. Jak zareagował on na wieść o ataku wojsk Hitlera, jakie decyzje podjął i jakie wydał rozkazy? 10:50 POWRÓT DO ŁODZI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2009 Reżyseria: Jerzy Śladkowski Scenariusz: Jerzy Śladkowski Zdjęcia: Andrzej Szulkowski Muzyka: Henryk Kuźniak Wnuk Żydów z Polski, 48 - letni Mark Atkin, ekspert medialny i producent telewizyjny z Londynu, dowiaduje się od swojego 80 - letniego ojca, Davida Atkina, o rodzinnej tajemnicy. Na posesji, na tyłach kamienicy w Łodzi przy ulicy Gdańskiej 89 jego dziadek zakopał skarb. Rodzina mieszkała tam do 1939 r. Jack Atkin zmarł jeszcze przed urodzeniem Marka. Z opowieści ojca wynika, że przed wojną dziadek był menedżerem w gumowym imperium rodziny Schrage, która również mieszkała w tym samym domu. Oni także ukryli rodzinne kosztowności. Kiedy wkroczyli Niemcy, Schrage'owie i Atkinowie uciekli z Polski. Jack Atkin, jako odpowiedzialny za losy fabryk i posesji, pozostał sam w Łodzi. Rodzina Schrage'ów osiedliła się w Ameryce, Atkinowie wyjechali do Anglii. Mark postanawia dowiedzieć się więcej o Jacku, złocie i kosztownościach, jakie ten zakopał z pomocą dozorcy Kowalczyka. Chce podjąć próbę odzyskania skarbów, wśród których były podobno dwa rembrandty. David Atkin przestrzega syna przed rodzinną skłonnością do pakowania się w kłopoty, a właśnie Jack Atkin był specjalistą w tej dziedzinie. Mimo to Mark wyrusza w 2009 r. do Polski. Kamienica przy Gdańskiej należy do wojska i wstęp do niej jest zakazany. Choć piętrzą się problemy, nie daje za wygraną: pisze listy, spotyka się z ówczesnym prezydentem Łodzi, Jerzym Kropiwnickim, udaje się też do siedziby Gminy Żydowskiej, próbuje nawet zrobić podkop. Reżyseria: Jerzy Śladkowski Zdjęcia: Andrzej Szulkowski, Małgorzata Szyłak, Mateusz Wajda, Magdalena Górka 11:50 DALEKO OD SZOSY - ODC. 2/7 - PRAWO JAZDY Serial obyczajowy TVP, 75 min, Polska, 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Henryk Czarnecki, Zbigniew Chmielewski Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Sławomira Łozińska, Antoni Jurasz, Gustaw Lutkiewicz, Irena Kownas, Jan Himilsbach, Janusz Paluszkiewicz, Andrzej Wichrowski, Bogusław Semotiuk, Tomek Wilczyński, Ferdynand Matysik Leszek rozpoczyna pracę jako niewykwalifikowany robotnik. Uparcie dąży do celu, jaki sobie wyznaczył. Oszczędza każdy grosz, aby uzbierać pieniądze na wymarzony kurs prawa jazdy. Pracowity i ambitny chłopak kończy kurs samochodowy i zostaje kierowcą wywrotki. Od czasu do czasu przyjeżdża na wieś. Spotyka się z Bronką, która widzi w nim idealnego kandydata na męża. Wspólnie snują plany na przyszłość. Są ze sobą bardzo szczęśliwi, ale dziewczyna nie chce rozpocząć współżycia przed ślubem. Po powrocie do miasta Leszek spędza noc z przygodnie poznaną prostytutką. Wkrótce przekonuje się, że jest zarażony chorobą weneryczną. Tymczasem skruszona Bronka przyjeżdża do niego z wizytą. Chłopak robi wszystko, żeby ani przez chwilę nie zostać z nią sam na sam. Prosi o pomoc zdumionego kolegę z pokoju, by nie odstępował ich na krok. Narzeczona zaczyna coś podejrzewać... 13:15 JAPOŃSKA WYPRAWA JOANNY LUMLEY - ODC. 1 (JOANNA LUMLEY'S JAPAN) Serial dokumentalny 46 min, Wielka Brytania, 2020 Reżyseria: Neil Ferguson, Ewen Thomson Gwiazda serialu "Absolutnie fantastyczne", Joanna Lumley, przemierza Japonię od lodowatych syberyjskich mórz na północy po subtropikalne wyspy na południu. Jej podróż rozpoczyna się w ujemnych temperaturach na Hokkaido, gdzie żyją najpiękniejsze i najbardziej zagrożone dzikie zwierzęta Japonii. Wędrując na południe, Joanna odwiedza Tokio, starożytną stolicę Kioto z zachwycającymi świątyniami, oraz Nagasaki, miasto o tragicznej przeszłości. Jej epicka podróż kończy się na sielskich plażach Kohamy, jednej z najodleglejszych pacyficznych wysp Japonii, gdzie mieszkają dziewczyny z girlsbandu, których średnia wieku wynosi 84 lata. 14:05 DZIEWCZYNY Z ZATORZA Reportaż, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Józef Burniewicz Scenariusz: Józef Burniewicz Zatorze to dzielnica Olsztyna, która w wielu mieszkańcach budzi ogromny sentyment. Powojenną historię tego miejsca, jego klimat i postaci związane z tą dzielnicą przywołuje film dokumentalny "Dziewczyny z Zatorza". Film jest kontynuacją i dopełnieniem wcześniejszej produkcji tego samego zespołu twórców Chłopcy z Zatorza". Tym razem swoimi wspomnieniami dzielą się żyjące współcześnie, w większości w Olsztynie, kobiety, które urodziły się, wychowywały i chodziły do szkoły na Zatorzu. Dziś są to osoby znane i liczące się w życiu społecznym, kulturalnym i naukowym stolicy Warmii i Mazur. 14:35 PODZIEMNE WŁOCHY - RZYM. ODC. 1/8 (UNDER ITALY) Serial dokumentalny, 60 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Dario Marani Pełna przygód podróż po podziemnym, nieznanym i tajemniczym świecie kryjącym się zarówno pod największymi miastami, ale i wioskami Włoch. Miały one często ogromne znaczenie historyczne, dlatego ich eksploracja pozwala poznać od podszewki dawne i współczesne dzieje tego kraju. W każdym odcinku gospodarz serii, amerykański archeolog Darius Arya, osobiście odkrywa włoskie podziemia: od Rzymu do Neapolu, od Narni do Gran Sasso, przez miejsca o ogromnym znaczeniu historycznym i archeologicznym, po współczesne miejskie kanały, a to pozwala prześledzić historię Italii od prehistorii, przez epokę grecko - rzymską, wczesnego chrześcijaństwa i średniowiecze do dziś. 15:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Druga część programu o wydarzeniach na Dalekim Wschodzie w 1945 roku. Bogusław Wołoszański próbuje odpowiedzić na pytanie, czy przystąpienie ZSRR do wojny na Dalekim Wschodzie przeważyło szalę zwyciestwa i zmusiło Japonię do kapitulacji. Wojna na Pacyfiku, przygotowania ZSRR do wojny, walki oraz kapitulacja Japonii ilustrowana jest fragmentami archiwalnych materiałów filmowych. 16:10 NARODZINY NAZIZMU S.I - POLITYKA (RISE OF THE NAZIS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Julian Jones Seria odpowiada na zasadnicze pytanie: jak doszło do tego, że rządy w Niemczech przejęli faszyści. Te filmy to spojrzenie od wewnątrz na drogę Hitlera do władzy. Historia zostaje opowiedziana z punktu widzenia osób z jego najbliższego otoczenia, tych, którzy utorowali mu drogę do władzy, i tych, którzy próbowali go powstrzymać. Od politycznych intryg, które zamieniły niemiecki parlament w prawdziwy "House of Cards", po demontaż demokracji, który uczynił z Hitlera wszechmocnego Fuhrera. W cyklu dokonana zostanie analiza, czy taki rozwój zdarzeń był nieunikniony, jakie pojawiły się znaki ostrzegawcze, jakie podjęto decyzje, jakich szans nie wykorzystano i jakie błędne oceny sformułowano, które mogły powstrzymać Hitlera i zmienić bieg historii. Episode 1: Politics Episode 2: The First Six Months in Power Episode 3: Night of the Long Knives 17:10 HISTORIA POLSKI - CZY PANI MNIE SŁYSZY? Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Agnieszka Krótka-Żmijewska Scenariusz: Agnieszka Krótka-Żmijewska Profesor Henryk Skarżyński, światowej sławy otolaryngolog. Z jednej strony pedantyczny, skupiony na pracy, wybitny mikrochirurg, z drugiej wrażliwy poeta, rzeźbiarz, wnikliwy obserwator ludzkiej natury. Wydawałoby się, że niemożliwe połączenie. Ale przecież mówi się, że ludzie genialni zawsze są trochę inni, a on jest geniuszem. Jego życiorys to gotowy scenariusz na film. Film o pisarzu, poecie, stolarzu, o rozkochanym w muzyce pasjonacie historii i wreszcie o humaniście, który żyje dzięki swoim pasjom i dla nich. Ten film to historia opowiedziana emocjami pacjentów, którzy zatopieni w ciszy stracili już nadzieję, potem po raz pierwszy słyszą otaczające ich dźwięki, wreszcie płaczą ze szczęścia, bo usłyszeli brzmienie własnego głosu. I kiedy już wydaje się, że nic bardziej nie może nas poruszyć, zaczynają wyłaniać się wyjątkowo mocno skrywane emocje samego bohatera. Profesor Henryk Skarżyński rusza w podróż do samego siebie, podróż przez wzruszenia, radości, szokujące odkrycia i łzy. 18:05 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 1 SEZON I - DOM GĄSIENICÓW - SOBCZAKÓW Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Adam Sienkiewicz, Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński Prowadzący: Sebastian Karpiel-Bułecka Wykonawcy: Sebastian Karpiel-Bułecka Audycja prezentująca charakterystyczną architekturę Podhala. Chałupa Gąsieniców-Sobczaków jako idealny przykład podhalańskiej architektury. Jednoizbowa chałupa została zbudowana w okolicach 1830 r. przez Joachima Gąsienicę-Sobczaka, a rozbudowana kilkanaście lat później przez jego syna Jana. To klasyczny system tradycyjnej góralskiej chaty: przedsionek, izba biała i izba czarna. Sebastian Karpiel-Bułecka opowie o przeznaczeniu i detalach konstrukcyjno-dekoratorskich obu izb. Dom Gąsieniców-Sobczaków, czyli dom pradziadów Sebastiana, był inspiracją architektoniczną do zaprojektowania przez Sebastiana domu w Kościelisku (dom dla mamy). W tej klasycznej konstrukcji rozwiązania góralskie mieszają się z nowoczesnymi elementami. Projekt nadzorował Władysław Trzebunia-Rząska, budowniczy i konstruktor podhalański. Wraz z Sebastianem opowiedzą o nietypowych rozwiązaniach zastosowanych przy budowie. 18:30 SPÓR O HISTORIĘ - POTOP MOSKIEWSKI Debata, 30 min, Polska, 2023 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Wykonawcy: Mirosław Nagielski, Krzysztof Kosarzecki, Konrad Bobiatyński Moskiewski najazd na Rzeczpospolitą w 1654 r. wymknął się uwadze potomnych. Zasługa w tym przede wszystkim Henryka Sienkiewicza, który rozsławił inne konflikty tego czasu: Powstanie Chmielnickiego (1648 - 1651) i potop szwedzki (1655 - 1660). Echa owej zapomnianej wojny odnajdujemy już we wstępie do ''Potopu'', ale od początku towarzyszy nam enigmatyczny ton: ''Rozpaliła się wówczas wzdłuż całej wschodniej granicy Rzeczypospolitej straszliwa wojna''. I dalej w kolejnych rozdziałach: ''Fala zalewała kraj coraz dalej, gdzieniegdzie tylko o warowne mury się obijając, ale i mury padały jedne za drugimi i jak upadł Smoleńsk''. Klęska Rzeczypospolitej w latach 1654 - 1655 to swoisty katalog infamii. Szlachta okryła się nią na polu walki i na sejmikach. Swoje do przyczyn klęski dorzucił król Jan Kazimierz. Rzeczy haniebnych dopuszczało się wojsko, a smutek ogarnia, gdy czyta się o postawie ludności Kresów wobec nadciągających moskiewskich hord. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 37 "POCZTÓWKA Z HAJFY" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Karol składa propozycję Halbemu - chce wymienić polskiego generała za sowieckich agentów, którzy są w rękach Niemców. Halbe proponuje Tannenbergowi dojście do polskiego Komendanta Głównego. Tannenberg przechwala się, że już go aresztował. Halbe jest zdziwiony, że Tadeusz współpracuje z Tannenbergiem. Romek pokazuje Lenie pocztówkę z Haify. Tymczasem Janek obiecuje Lenie, że ją wyciągnie z getta, ale potrzebuje więcej czasu. Tadeusz rozmawia w celi ze Szpakowatym. Jest pewny, że to komendant. Tanennberg sprawdza go. Okazuje się, że mężczyzna jest znanym bokserem. Maria opatruje na Pawiaku Milenę. Skatowana kobieta jest w ciąży. Okazuje się, że ma zostać wkrótce wywieziona do Oświęcimia. Maria planuje przyspieszyć poród u kobiety, co uratuje ją od transportu. Na Pawiaku pojawia się nowy lekarz, Schroeder. Zostaje przełożonym Marii. Bronek mówi Jankowi, że nie jest zdrajcą i chce wyjaśnić sprawę. Wypytuje ojca o firmę i powiązania handlowe z Niemcami. Bronek i Woyciechowski chcą stanąć przed sądem wojskowym. Michał mówi Celinie o aresztowaniu Krzysztofa. Tadeusz podsłuchuje Krzysztofa badanego w trakcie przesłuchania. Niemcom nie udaje się wyciągnąć od niego żadnych informacji. Rappke bije Tadeusza dla niepoznaki. Helena zauważa zdjęcie chłopca na wystawie zakładu fotograficznego. Wypytuje o niego dozorczynię kamienicy. Dowódca podejrzewa zdradę w oddziale. W czasie przesłuchań Tannenberg dysponuje szczegółowymi informacjami na temat ostatnich działań oddziału. To nowy plan Tadeusza. Władek chce, by Ruda wyjechała na jakiś czas. Nina mówi Rainerowi o aresztowaniu Tadeusza. Rainer prosi Ingę, by wyciągnęła informacje od Halbego. Halbe namawia Tannenberga, by przyjął propozycję Karola. Maria i Schroeder opatrują Krzysztofa, Dowódcę i Tadeusza. Krzysztof przekazuje gryps przez Marię. Tadeusz, dowódca i Krzysztof jadą na egzekucję. Uciekają przed plutonem. Krzysztof zostaje ranny. 20:00 KRONIKI HITLERA - DOWÓDCA. LATA 1941 - 1943. ODC. 10 (KRONIKI HITLERA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Pölking Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana. 21:00 NIE MA MOCNYCH Komedia, 90 min, Polska, 1974 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau, Jacek Stachlewski Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Wacław Kowalski, Władysław Hańcza, Anna Dymna, Andrzej Wasilewski, Maria Zbyszewska, Halina Buyno - Łoza, Jerzy Janeczek, Ilona Kuśmierska, Zygmunt Bielawski, Bronisław Pawlak, Zdzisław Maklakiewicz, Witold Pyrkosz, Jerzy Turek "Sami swoi", pierwsza część komediowego tryptyku o rodzinach Kargulów i Pawlaków, odniosła olbrzymi sukces kasowy, a powiedzonka z filmu weszły do codziennego życia. Nie mniejsze powodzenie towarzyszyło premierze drugiego filmu "o Kargulach", choć zadanie było tym razem znacznie trudniejsze. W "Samych swoich" kopalnią pomysłów był sam okres historyczny. Zetknięcie się ludzi z różnych stron, problemy integracji... Ludzie tacy jak Kargul, Pawlak czy babcia, karabiny, granaty - znaczące realia tamtych lat - wszystko to było szalenie atrakcyjne z punktu widzenia dramaturgii narracji. Dawało wiele możliwości komediowych"- mówił Sylwester Chęciński. "Nie ma mocnych" zrealizował ten sam zespół i wystąpili w większości ci sami aktorzy. Bohaterów spotykamy po trzydziestu latach (akcja "Samych swoich" rozgrywała się w roku zakończenia wojny), w tej samej, choć oczywiście zmienionej wsi - zasobnej, nowoczesnej, gdzie jedynym utrapieniem mieszkańców jest brak młodych gospodarzy, którzy przejęliby ziemię zagospodarowaną przez dziadków i ojców. Taki właśnie problem trapi Pawlaka i Kargula. Ich wnuczka Ania nie dostała się na studia. Jest więc nadzieja, że pozostanie na wsi. Teraz tylko należy znaleźć dla niej odpowiedniego kandydata na męża. Na horyzoncie pojawia się Zenek Adamiec - technik mechanizacji rolnictwa. Dziadkowie zaczynają "sprawdzanie" potencjalnego dziedzica ich ziemi. 22:45 ZNACHOR Melodramat, 126 min, Polska, 1981 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jacek Fuksiewicz, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Jerzy Binczycki, Anna Dymna, Tomasz Stockinger, Bernard Ładysz, Bożena Dykiel, Artur Barciś, Andrzej Kopiczyński, Piotr Fronczewski, Piotr Grabowski, Jerzy Trela, Maria Homerska, Igor Śmiałowski "Znachor", jak żaden inny polski film przedwojenny, otoczony jest legendą. Wpłynęła na nią niezwykła popularność książki Tadeusza Dołęgi - Mostowicza, według której został zrealizowany. Już w 1934 roku Michał Waszyński przeniósł na ekran inną powieść tego autora - "Prokurator Alicja Horn", cztery lata później zrealizował "Znachora", a w roku 1939 "Testament profesora Wilczura". Ten ostatni film po raz pierwszy zaprezentowany został w Generalnej Guberni w roku 1942, ale nie zachowała się jego żadna kopia, wiadomo jedynie, że w pierwszej scenie "Testamentu" pojawia się sam Dołęga - Mostowicz. W sumie w latach 1934 - 39 przeniesiono na ekran 10 dzieł tego pisarza i bez przesady powiedzieć można, iż miał on bardzo duży wpływ na oblicze polskiego kina lat 30. Do jego utworów sięgano także po wojnie. W 1956 Jan Rybkowski zrealizował "Nikodema Dyzmę", a w roku 1983 Stanisław Lenartowicz "Pamiętnik pani Hanki". Powodzenie wprowadzonych do szerokiego rozpowszechniania na początku lat 70. przedwojennych kinowych przebojów, takich jak "Znachor" i "Profesor Wilczur", sprawiło, że TVP nakręciła dwa seriale według utworów Dołęgi - Mostowicza: "Doktor Murek" i "Kariera Nikodema Dyzmy". W roku 1982 powstała kolejna adaptacja "Znachora" zrealizowana przez Jerzego Hoffmana z Jerzym Binczyckim w roli głównej. Najnowsza wersja "Znachora" miała premierę w wrześniu 2023 roku. W główne postaci wcielili się: Leszek Lichota, Maria Kowalska, Ignacy Liss. Opuszczony przez żonę i siedmioletnią córeczkę Marysię znany chirurg, profesor Wilczur, szuka pocieszenia w alkoholu. Zostaje ograbiony i pobity, na skutek czego traci pamięć. Po kilkunastu latach włóczęgi, pod przybranym nazwiskiem Antoniego Kosiby, osiada na wsi i zyskuje sławę jako znakomity znachor. Marysia, którą umierająca matka oddała na wychowanie właścicielce sklepu, wyrosła na piękną pannę i pracuje u swej opiekunki. Zakochuje się z wzajemnością w młodym hrabim, Leszku Czyńskim, ale jego rodzice nie zgadzają się na ślub. Do dziewczyny wzdycha też syn karczmarza, Zenek, który patrzy z zawiścią na jej znajomość z Czyńskim. Kiedy młodzi wybierają się na wycieczkę motocyklem, Zenek zastawia na nich pułapkę i oboje ulegają wypadkowi. Marysia jest umierająca. Życie ratuje jej znachor Kosiba, który kradnie potrzebne do operacji narzędzia chirurgiczne. Trafia za to do więzienia. Tymczasem Leszek Czyński po wyjściu ze szpitala wyjeżdża na rekonwalescencję do Szwajcarii. Matka okłamuje go, że Marysia nie żyje. Hrabia wraca do kraju z zamiarem popełnienia samobójstwa na grobie ukochanej. 01:10 SENSACJE XX WIEKU - OSACZENI CZ 3 25 min, Polska, 1993 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Andrzej Zieliński, Sławomir Orzechowski, Andrzej Szopa, Magdalena Wójcik Bogusław Wołoszański przedstawia odcinek poświęcony procesowi w Norymberdze. W programie zawarto materiały archiwalne z procesu zbrodniarzy wojennych, ich egzekucje, cele więzienne, w których przebywali m. in. H. Goering, J. von Ribbentrop oraz liczne fragmenty filmów dokumentalnych ze zbrodniczej działalności Trzeciej Rzeszy. 01:40 SENSACJE XX WIEKU - ROK 1941, ODC. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2000 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański 22 czerwca 1941 roku generał Żukow powiadomił Stalina o ataku wojsk hitlerowskich na ZSRR. Dlaczego właśnie Żukow, szef Sztabu Generalnego, a nie marszałek Timoszenko, komisarz obrony - wyższy stopniem i stanowiskiem? To jedno z wielu pytań, na które Bogusław Wołoszański spróbuje opowiedzieć w tym programie. Autor zrekonstruuje wydarzenia z 22 czerwca, jakie miały miejsce w najbliższym otoczeniu Stalina. Jak zareagował on na wieść o ataku wojsk Hitlera, jakie decyzje podjął i jakie wydał rozkazy? 02:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - SOLDAU - FABRYKA ŚMIERCI (ODC. 291) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Soldau fabryka śmierci" Obrazy potwornie wychudzonych ludzi, stoczonych za drutami zna cały świat. Te największe fabryki śmierci to tylko część ogromnej machiny zbrodni, w ich przerażającym cieniu działały setki podobnych miejsc, rozrzuconych po całej okupowanej Polsce. I głównie dzięki uporowi społeczeństw lokalnych, pamięć o ich ofiarach powraca. Obóz w Działdowie, nazywany lager Soldau to jeden z tych, którego efekty działania były przerażające. Dookoła niego rozsiane są liczne zbiorowe mogiły osób tam pomordowanych.