TVP Historia Piątek, 19.01.2024 07:10 CZAS HONORU - ODC. 48 "NIEMIECKIE PORACHUNKI" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Ruda i Władek budzą się po wspólnie spędzonej nocy. Ruda oznajmia Władkowi, że nie mogą być razem. Lekarz ponownie odwiedza Wandę, która odzyskuje siły. Kugel chwali się, że jego starszy syn przyjeżdża z frontu. Dostał przepustkę w nagrodę za zniszczenie sowieckiego czołgu. Krawiec informuje oddział o planach nowej akcji wysadzenia dworca w Berlinie. Prosi chłopaków, by namówili Lenę do wzięcia udziału w akcji. Ona wie bowiem najlepiej, jak poruszać się na terenie Rzeszy. Krawiec zdradza Michałowi i Władkowi, że dowództwo chce wykorzystać obecność Marii w domu gubernatora do zdobycia informacji. Michał mówi przyjaciołom o swoich zaręczynach. Zaprasza ich na przyjęcie. Brehm oświadcza Rainerowi, że po ich wizycie w magazynie złoto zniknęło, a Stock złożył kolejną wizytę Fischerowi. Ze zdobytych informacji wynika, że Stock był przełożonym Holtza, który okradał Żydów. Lena zgadza się wziąć udział w akcji na dworcu w Berlinie. Bronek mówi jej o planach wywiezienia Wandy z Czerniejewa w drodze powrotnej. Do Kuglów przyjeżdża z wizytą syn Dieter. Od razu zwraca uwagę na życzliwą mu Zośkę. Aniela drwi, że Kugel prędzej przepędzi Zośkę batem, niż pozwoli jej zbliżyć się do syna. Zośka nie przejmuje się komentarzami Anieli ani ostrzeżeniami Wandy, że Kuglowie to źli ludzie. Kokietuje Dietera podczas obiadu. Chce uwieść mężczyznę, by pomógł jej w ucieczce. Wanda i Aniela odkrywają, że Zośka nie wróciła na noc. Z przerażeniem obserwują na podjeździe karetkę i urzędnika wypisującego akt zgonu Zośki. Kugel podaje, że przyczyną śmierci pracownicy był nieszczęśliwy wypadek. Oficjalnie Zośka została kopnięta przez konia, ale obrażenia wskazują na bardziej brutalną śmierć. Wanda jest przerażona, widząc na sobie spojrzenie Kugla. Rainer organizuje pokazowe aresztowanie, żeby przekonać towarzyszy Janka o jego zdradzie. Pod nieobecność Fischera, Maria wchodzi do jego gabinetu. Znajduje skrzynie ze złotem. Serial wojenny, 08:05 PRZYPADEK POLSKI. POLITYKA I IDEE - ZYGMUNT GOLIAN ODC. 4 Magazyn historyczny, 19 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczowski Zdjęcia: Wojciech Kursa Zygmunt Golian (1824 - 1885). Kaznodzieja porównywany przez Jana Matejkę do Piotra Skargi. Najgłośniejszy w połowie XIX wieku polski obrońca świeckiej władzy papieża, narażonej na likwidację wskutek procesów jednoczenia Włoch i antykatolickiej agitacji. Krytyk prowadzącego do ulegania radykałom umiarkowania niektórych środowisk katolickich i konserwatywnych, w tym krakowskich stańczyków. 08:30 HISTORIA POLSKI - FILMOTEKA MAŁOPOLSKA - NAM NIE WOLNO BYŁO PŁAKAĆ Film dokumentalny, 35 min, Polska, 2021 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Maciej Dźwigaj, Łukasz Perkowski Filmowa opowieść o Lidii Maksymowicz, która jako dziecko przeżyła obóz koncentracyjny Auschwitz - Birkenau. Po wyzwoleniu adoptowana przez rodzinę z Oświęcimia, odnalazła rodziców i siostrę po 17 latach poszukiwań. Nadal jednak ma problem z okazywaniem uczuć i z emocjami. Film pokazuje trudny los obozowych dzieci i traumę, jaką ci, którzy przeżyli, nosili w sobie przez całe życie. Historia Lidii Maksymowicz rozpoczyna się w 1940 roku. 14 grudnia przychodzi na świat w rodzinie Anny i Aleksieja Boczarowów. O tym jednak dowie się dopiero mając 22 lata. Tak jak o tym, że jej prawdziwe imię to Ludmiła. Ludmiłą Lidia przestaje być w grudniu 1943 roku. Staje się numerem. Jako trzyletnia dziewczynka trafia do obozu koncentracyjnego Auschwitz - Birkenau. Udaje jej się przeżyć. Po wyzwoleniu zostaje adoptowana przez rodzinę Rydzikowskich z Oświęcimia. Dorasta w promieniu kilku kilometrów od miejsca, które na zawsze naznaczyło jej życie. Pytanie KIM JESTEM nie daje jej spokoju. Po 17 latach udaje jej się odnaleźć rodzinę. Matka, ojciec i siostry żyją i mieszkają na Ukrainie. Historia Lidii staje się głośna na cały świat. Reportaże telewizyjne, artykuły w gazetach, wywiady. Lidia dostaje listy z całego świata. Nadal jednak nie potrafi się odnaleźć, ma problem z okazywaniem uczuć, z emocjami. Film "Nam nie wolno było płakać" jest z jednej strony opowieścią o historii Lidii Maksymowicz, z drugiej zaś opowieścią o losach dzieci w obozie Auschwitz - Birkenau oraz o traumie, jaką ci, którzy przeżyli, nosili w sobie przez całe życie. 09:15 SENSACJE XX WIEKU - TUNELE WOJNY, CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W czasie wojny wietnamskiej w rejonie Sajgonu partyzanci wybudowali gigantyczny system podziemnych tuneli o łącznej długości ponad 200 km. Umieścili tam szpitale, warsztaty, bunkry, magazyny. Dzięki podziemnemu miastu, rozciągającemu się pod amerykańską bazą w Cu Shi, mogli walczyć i regenerować swoje siły. Program przedstawia sposób budowy podziemnych tuneli i prowadzenia walki. 09:40 SENSACJE XX WIEKU - TUNELE WOJNY, CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Stany Zjednoczone, mimo zaangażowania ogromnie wielu środków, nie zdołały wygrać wojny w Wietnamie. Dlaczego tak było? W czasie wielkiej operacji "Imadło" w 1966 roku żołnierze amerykańscy odnaleźli tajemnicze podziemia. Jeszcze nie wiedzieli, jak ogromną rolę tunele odegrają w tej wojnie. Szybko przekonali się, że nie są to podziemne schrony, lecz bardzo rozbudowany system tuneli, ciągnący się przez setki kilometrów. Program przedstawia sposób budowy i użytkowania podziemnych tuneli i pomieszczeń, które chroniąc partyzantów, umożliwiały im jednocześnie prowadzenie bardzo skutecznych działań. 10:30 Z NIMI JADŁEM, Z NIMI PIŁEM, ICH KOCHAŁEM - MAREK HŁASKO Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1999 Reżyseria: Jan Sosiński, Jan Sosiński Zdjęcia: Marek Januszewicz OPOWIEM WAM O MARKU Reportaż, 47 min, Polska 1999 Scenariusz i realizacja; Jan Sosiński Zdjęcia: Marek Januszewicz W 1958 roku wyjechał na trzy miesiące za granicę i do Polski już nigdy nie wrócił. Zmarł mając 35 lat, na skutek przypadkowego przedawkowania środków nasennych. Był wówczas młodym zdolnym pisarzem, którego nie chciano wpuścić do kraju. Urodził się 14 stycznia 1934 roku w Warszawie. Przerwał naukę w wieku 16 lat i zaczął pracować jako kierowca. Zadebiutował w 1954 roku opowiadaniem "Baza Sokołowska", rozwijając w nim jeden z wątków opublikowanej pośmiertnie powieści "Sonata marymoncka", którą napisał, mając zaledwie 17 lat. Po udanym debiucie jego opowiadania zaczęły ukazywać się w prasie, m. in. w dwutygodniku "Poprostu", gdzie publikował również felietony i recenzje. W 1956 roku, na fali popaździernikowej odwilży, wydał zbiór opowiadań "Pierwszy krok w chmurach", wyróżniony Nagrodą Wydawców, a rok później - powieść "Ósmy dzień tygodnia", którą wkrótce przetłumaczono na 15 języków. Szybko stał się w Polsce idolem swego pokolenia, krytyka światowa zaś porównywała go do twórców Beat Generation i "młodych gniewnych". Popaździernikowa odwilż rychło się jednak skończyła. Hłasce odrzucono dwie kolejne powieści. W lutym 1958 roku wyjechał więc do Francji. W paryskim Instytucie Literackim opublikował "Cmentarze" i "Następny do raju", w wywiadach, których udzielał, jednoznacznie potępił komunizm. W krajowej prasie rozpętano na niego nagonkę. Kiedy pisarz próbował przedłużyć ważność paszportu, nakazano mu powrót do kraju. Nie podporządkował się wezwaniu, poprosił o azyl i odtąd miał już zamknięty wjazd do Polski. Początkowo podróżował po Europie, potem pojechał do Izraela, gdzie przebywał do 1961 roku, pracując na czarno. Zabrane w tym czasie doświadczenia zawarł w czterech powieściach: "Wszyscy byli odwróceni" (1964), "Brudne czyny" (1964), "Drugie zabicie psa" (1965) i "Nawrócony w Jaffie" (1966), a także w dwu opowiadaniach: "W dzień śmierci jego" (1963) i "Opowiem wam o Ester" (1966). W 1961 roku ożenił się z Sonią Ziemann, niemiecką aktorką, która wcześniej wystąpiła obok Zbyszka Cybulskiego w filmowej adaptacji "Ósmego dnia tygodnia". W 1966 roku opublikował "Pięknych dwudziestoletnich". Rok później - "Sowę, córkę piekarza". W tym czasie, po separacji z Sonią, przebywał już w Stanach Zjednoczonych, gdzie zrobił licencję pilota i napisał ostatnią powieść, "Palcie ryż każdego dnia". W czerwcu 1969 roku, w drodze do Izraela zatrzymał się w Wiesbaden. I tam zmarł. Realizatorzy reportażu przypominają losy pisarza, przede wszystkim jednak próbują skonfrontować autobiografię Marka Hłaski "Piękni dwudziestoletni" z rzeczywistością. Opowiadają jego historię, nawiązując do kolejnych rozdziałów książki, starają się odcyfrować tropy, zestawiają z faktami opisane sytuacje i anegdoty, przytaczają sądy autora. Wykorzystują fragmenty książki, archiwalne zdjęcia i utrwalony na taśmie magnetofonowej wywiad, którego w 1958 roku udzielił przez telefon radiowej audycji "Muzyka i Aktualności" oraz udostępnione po raz pierwszy tajne akta UB Marka Hłaski, a także fragmenty amerykańskich filmów, którymi się fascynował, przede wszystkim zaś przytaczają wspomnienia o pisarzu. Mówią o nim: jego żona Sonia, przyjaciele - Jerzy Press, Andrzej Radwan, Kasia Rubinowicz, Marek Rudnicki, wydawcy - Zofia Hertzowa i Jerzy Giedroyc, znajomi - Jerzy Urban, Eligiusz Lasota i inni. Ciekawe, że każde z nich zapamiętało Hłaskę inaczej. To on zdecydował, jakie komu wspomnienia po sobie zostawić. 11:30 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - ROSYJSKA OŚMIORNICA Magazyn, 30 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Jan Sosiński, Andrzej Mietkowski Prowadzący: Andrzej Mietkowski Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz W Europie trwa sekretna wojna z"kretami". Służby tak określają agenturę, która infiltruje krytyczne dla bezpieczeństwa instytucje zachodnie. Sowieci, później Rosjanie, byli i pozostają mistrzami wypróbowanych metod: farm trolli, ataków hakerskich. Najbardziej niebezpieczny jest rosyjski klasyk: lokowanie, kreowanie, prowadzenie nielegałów. O kulisach szpiegostwa i atakach hybrydowych współczesnej Rosji i nie tylko mówią m.in. historycy IPN: dr Przemysław Gasztold - Seń i dr Witold Bagieński oraz dr Bolesław Piasecki z Akademii Sztuki Wojennej. 12:00 NARODZINY STATKU Film dokumentalny, 9 min, Polska, 1961 Reżyseria: Jan Łomnicki Film ukazuje ostatnie chwile przed wodowaniem nowego statku. Ciężka praca stoczniowców zostaje zwieńczona majestatycznym wodowanie statku. 12:15 DOKTOR EWA - ODC. 7/9 - STAWKA O ŻYCIE Serial TVP, 42 min, Polska, 1970 Reżyseria: Henryk Kluba Scenariusz: Wilhelmina Skulska, Jan Laskowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Ewa Wiśniewska, Ryszard Pietruski, Jolanta Lothe, Hanna Biedryńska, Celina Niedźwiecka, Bogusław Sochnacki, Jan Nowicki, Zbigniew Niewczas, Bogdan Wiśniewski Kobieta, u której podejrzewano raka, nie zgłasza się do leczenia. Uparcie twierdzi, że jest zdrowa. Doktor Ewa przekonuje męża pacjentki, aby skłonił żonę do podjęcia kuracji. Wreszcie chora wyjeżdża do Warszawy, gdzie ma poddać się koniecznej operacji. Serial telewizyjny, 42 min, 9 odc. , TVP 1970 Reżyseria: Henryk Kluba Scenariusz: Wilhelmina Skulska, Jan Laskowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Ewa Wiśniewska, Jolanta Lothe, Ewa Berger - Jankowska, Joanna Jędryka, Franciszek Pieczka, Katarzyna Łaniewska, Bogdan Baer, Edmund Fetting, Janusz Kłosiński, Ryszard Pietruski, Bogusław Sochnacki, Igor Śmiałowski, Zygmunt Zintel 13:10 LEGENDY EUROPY - CZECHY ODC. 1 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 1. BOHEMIA) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Przerażające czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Odcinek pierwszy to podróż do Czech. Łacińska i niemiecka nazwa Czech wywodzi się od średniowiecznego Boiohaemum / Boiohaemia, oznaczającego krainę ludu Bojów. W starożytności nazwą tą określano obszary zamieszkane przez celtycki lud Bojów, zasiedlający te tereny w IV w. p.n.e. Choć wywędrowali oni potem do Italii, ich pierwotna ojczyzna w języku łacińskim zachowała swoją nazwę również po kolonizacji germańskiej, a potem słowiańskiej. Gęste lasy, pełne dzikich zwierząt, tajemnicze rzeki, zaczarowane zamki otoczone idyllicznymi dolinami. Opowieści i legendy Czech są sercem i duszą tego regionu Republiki Czeskiej. Odkrywamy fantastyczne dziedzictwo, które nigdy nie przestaje fascynować umysłów urzeczonych opowieściami o demonach, duchach, geniuszach, wampirach, księżniczkach, a nawet księżniczkach - wampirach. Przez wieki architektonicznej ewolucji Praga jest idealnym miejscem dla hipnotyzujących legend, które można opowiedzieć w zaułkach, tajemniczych pasażach lub mitycznych pomnikach. Serial dokumentalny, 15:10 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - "MARKET GARDEN" - WILLYS MB Magazyn, 24 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki Prowadzący: Przemysław Predygier Wykonawcy: Jacek Sobieszczański "Market Garden" - Willys MB 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa - wielka jednostka Polskich Sił Zbrojnych, sformowana w Wielkiej Brytanii podczas II wojny światowej, w założeniach miała zostać zrzucona na terytorium Polski. Decyzją dowództwa alianckiego wzięła udział w największej operacji powietrznodesantowej noszącej kryptonim "Market Garden". Polscy spadochroniarze na swoim wyposażeniu mieli najbardziej znany pojazd terenowy Willys Jeep. Wraz z rekonstruktorami ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie poznamy wyposażenie elitarnej jednostki polskich spadochroniarzy. 15:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PIRAMIDY XX WIEKU Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony fortyfikacjom Linii Maginota, Linii Zygfryda oraz Wałowi Atlantyckiemu. 16:05 ROK 1863 Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2012 Reżyseria: Przemysław Bednarczyk Scenariusz: Przemysław Bednarczyk Zdjęcia: Waldemar Kolsicki, Rafał Chudziak Lektor: Tomasz Marzecki Aktorzy: Albert Pawłowski, Wojciech Twardowski, Danuta Dolecka Film dokumentalny poświęcony powstaniu styczniowemu 1863 roku przedstawia sytuację ziem polskich przed powstaniem, jego przebieg oraz skutki po nieudanym zrywie. Jaki był ten drugi w XIX wieku zryw? Nieprzemyślany, niepotrzebny, niezaplanowany czy realistyczny, z szansą na powodzenie? Kim byli główni inspiratorzy powstania styczniowego? Młodzi idealiści czy konserwatywni działacze polityczni, dążący do ugody i spokojnego życia? 17:10 HISTORIA POLSKI - OBÓZ PŁASZÓW Reportaż, 41 min, Polska, 2016 Reżyseria: Ewa Święs Scenariusz: Ewa Wojnar, Ewa Święs Coraz trudniej znaleźć osoby, które przeżyły lub pamiętają o niemieckim obozie koncentracyjnym Płaszów i tragicznych losach jego więźniów. Chcemy dotrzeć do tych osób i zachować ich relacje o tamtym czasie. 18:25 FOTOHISTORIE - SZKIEŁKO, OKO, OBIEKTYW Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Dariusz Fedorowicz, Marek Szczepanek Fotografia naukowa jest kluczowym narzędziem w procesie poznawania i zrozumienia świata naturalnego oraz zaawansowanych dziedzin nauki. Od samego początku, pełniła istotną rolę w dokumentacji i analizie naukowych odkryć i eksperymentów. Odwiedzamy Polską Akademię Umiejętności w Krakowie, by zapoznać się z ogromną spuścizną Karola Lanckorońskiego i przedstawiamy kontekst, w jakim ponad stuletnie fotografie są wykorzystywane obecnie. Omawiamy rolę i znaczenie kolorowej fotografii na przykładzie dokonań Jana Szczepanika i Jana Włodka, przedstawiamy sylwetkę pierwszego polskiego fotografa przyrody Włodzimierza Puchalskiego i przyglądamy się pracy archeologów, gdzie fotografia pełni kluczową rolę w dokumentowaniu ich badań. Fotografia naukowa jest kluczowym narzędziem w procesie poznawania i zrozumienia świata naturalnego oraz zaawansowanych dziedzin nauki. Od samego początku, pełniła istotną rolę w dokumentacji i analizie naukowych odkryć i eksperymentów. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 49 "WYPRAWA DO RZESZY" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Bronek prosi Krawca o zgodę na uratowanie Wandy w drodze powrotnej z Berlina. Dowódca Rainer wypytuje Janka, czy znaleźli u Holtza złoto. Janek mówi, że w archiwum były tylko dokumenty. Brodowicz mówi chłopakom, że celem akcji w Berlinie jest propaganda. Zadanie polega na podłożeniu bomby na stacji Keiserstrasse. Władek przekonuje Bronka, żeby nie mówili Krawcowi, że widzieli Janka z gestapowcami pod kawiarnią. Władek przypomina Bronkowi, że sam był kiedyś niesłusznie oskarżony o zdradę. U Rainera zjawia się Guido Lichtmann, następca Brehma. Rainer zleca mu śledztwo w sprawie śmierci jego poprzednika. Akcja na dworcu w Berlinie kończy się sukcesem. W drodze powrotnej Władek, Bronek i Michał kradną furgonetkę potrzebną do transportu. Lena i Alan, jako urzędnicy Rzeszy, Manfred Werner i Elfride Kuntz, jadą do Czerniejewa. Na posterunku dowiadują się, gdzie przebywa Wanda. Przestraszony obecnością urzędników Kugel, posłusznie wypuszcza Wandę. Wanda jest zaskoczona widokiem Leny. Ruda widzi Osmańską z obcym mężczyzną w parku. Rainer torturuje Blazera. Chce uzyskać informacje, kto kieruje Stockiem. Serial wojenny, 20:00 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - ŻOŁNIERZ, KTÓREGO NIE BYŁO ODC. 2/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 2 THE SOLDIER WHO NEVER WAS) Serial dokumentalny, 49 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Serial dokumentalny z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. Garbo, Tricycle, Treasure, Brutus i Bronx - brytyjscy szpiedzy z czasów II wojny światowej. Ich misja - oszukać Adolfa Hitlera, by zabezpieczyć lądowanie w Normandii. Podwójni agenci, atrapy, fałszywe informacje przesyłane dyplomatom. To był doskonały plan. Życie w cieniu zmieniło tych pięcioro agentów w mistrzów podstępu. Oto utajniona historia trzech nieznanych mężczyzn i dwóch kobiet, którzy zmienili bieg historii. 21:00 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 5 (THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA) Film dokumentalny, 47 min, Ukraina, 2020 Reżyseria: Sergij Łysenko Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła. 22:55 SENSACJE XX WIEKU - TUNELE WOJNY, CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W czasie wojny wietnamskiej w rejonie Sajgonu partyzanci wybudowali gigantyczny system podziemnych tuneli o łącznej długości ponad 200 km. Umieścili tam szpitale, warsztaty, bunkry, magazyny. Dzięki podziemnemu miastu, rozciągającemu się pod amerykańską bazą w Cu Shi, mogli walczyć i regenerować swoje siły. Program przedstawia sposób budowy podziemnych tuneli i prowadzenia walki. 23:25 SENSACJE XX WIEKU - TUNELE WOJNY, CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Stany Zjednoczone, mimo zaangażowania ogromnie wielu środków, nie zdołały wygrać wojny w Wietnamie. Dlaczego tak było? W czasie wielkiej operacji "Imadło" w 1966 roku żołnierze amerykańscy odnaleźli tajemnicze podziemia. Jeszcze nie wiedzieli, jak ogromną rolę tunele odegrają w tej wojnie. Szybko przekonali się, że nie są to podziemne schrony, lecz bardzo rozbudowany system tuneli, ciągnący się przez setki kilometrów. Program przedstawia sposób budowy i użytkowania podziemnych tuneli i pomieszczeń, które chroniąc partyzantów, umożliwiały im jednocześnie prowadzenie bardzo skutecznych działań. 24:00 PIANISTA (THE PIANIST) Dramat, 142 min, Polska/Wielka Brytania/Francja, 2002 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz: Ronald Harwood Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay, Maureen Lipman, Ed Stoppard, Michał Żebrowski Z zamiarem nakręcenia w Polsce filmu o czasach II wojny światowej Roman Polański nosił się od dawna - zbyt wiele jego własnych tragicznych przeżyć wiązało się z tym okresem. Czekał tylko na odpowiedni scenariusz. Znakomitego materiału dostarczyła mu autobiografia Władysława Szpilmana, wybitnego pianisty i kompozytora, który w czasie wojny ukrywał się przez długi czas i właściwie tylko cudem ocalał z pogromu. Jego losy zainspirowały tuż po wojnie także Czesława Miłosza i Jerzego Andrzejewskiego do napisania noweli, z której powstał scenariusz filmu "Robinson warszawski". Gotowy film, po licznych przeróbkach narzuconych przez władze, tak bardzo odbiegał jednak wymową od literackiego pierwowzoru, że Czesław Miłosz wycofał swoje nazwisko z czołówki, a propagandowe dzieło wyświetlano ostatecznie w kinach pod tytułem "Miasto nieujarzmione". Chociaż "Pianista" powstał w koprodukcji francusko - polsko - niemiecko - brytyjskiej, w angielskiej wersji językowej i z zagranicznymi aktorami we wszystkich ważniejszych rolach, sam reżyser określił go jako film polski. Obraz ten, przez wielu uznany za dzieło życia Polańskiego, uhonorowano Złotą Palmą na MFF w Cannes w 2002 r. , Oscarami 2003 za reżyserię, scenariusz adaptowany i najlepszą rolę męską (rewelacyjny Adrien Brody), Cezarami 2003 dla najlepszego filmu, za reżyserię, główną rolę męską, muzykę, zdjęcia, scenografię i dźwięk, a także wieloma innymi nagrodami i wyróżnieniami. Akcja rozpoczyna się we wrześniu 1939 r. , kiedy to 28 - letni wówczas Władysław Szpilman gra w Polskim Radiu Nokturn cis - moll Fryderyka Chopina. Wybuch niszczy siedzibę rozgłośni i przerywa występ na pięć długich lat. Po wkroczeniu do Warszawy Niemcy wprowadzają rozliczne restrykcje wobec ludności żydowskiej. Władysław, jego rodzice, dwie siostry i brat przeżywają pasmo upokorzeń. Pozbawieni pracy i środków do życia wyprzedają kolejno obrazy, srebra, meble. W końcu z domu znika także największy skarb artysty - fortepian. Prześladowania nasilają się: Szpilmanowie wraz z tysiącami innych Żydów muszą się przenieść do getta, gdzie na porządku dziennym jest nieludzkie traktowanie, okrucieństwo, cierpienia i śmierć. Władysław zarabia na utrzymanie rodziny, grając w kawiarni, gdzie zbiera się towarzystwo podejrzanego autoramentu. Trudno jednak o inne zajęcie. Tymczasem Niemcy zaczynają wywozić transporty Żydów z getta do obozów zagłady. Przychodzi też kolej na Szpilmanów. Władysława w ostatniej chwili wyciąga z szeregu skazańców znajomy żydowski policjant, każąc mu uciekać. Pianista już nigdy więcej nie ujrzy bliskich. Z pomocą członków ruchu oporu udaje mu się uciec z getta. Za murami przechowują go kolejno, w różnych miejscach, polscy przyjaciele. Z okien swojej kryjówki Władysław obserwuje wybuch powstania w getcie. Cały czas musi uważać, by swoją obecnością nie zwrócić na siebie niczyjej uwagi, bo to może być równoznaczne z wyrokiem śmierci. Taka sytuacja trwa do chwili wybuchu powstania warszawskiego. Gdy powstanie upada, Szpilman samotnie ukrywa się wśród ruin miasta, walcząc o przetrwanie z własnym głodem, wyczerpaniem, strachem. Ocalenie przyjdzie z najmniej spodziewanej strony. Dramat wojenny, 142 min, Francja/Polska/Niemcy/Wielka Brytania 2002 Reżyseria: Roman Polański Scenariusz na podstawie książki Władysława Szpilmana: Ronald Harwood Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay, Maureen Lipman, Emilia Fox, Ed Stoppard, Julia Rayner, Jessica Kate, Ruth Platt i inni 02:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 1 Cykl dokumentalny, 29 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Bogusław Wołoszański przedstawia przebieg działań wojennych prowadzonych przez niemieckie okrety podwodne u - booty. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe.