TVP Historia Środa, 07.02.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 7 LUTEGO ODC. 465 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1948 - przestał się ukazywać tygodnik "Odrodzenie"; 1964 - zespół The Beatles wystąpił po raz pierwszy w USA; 1994 - zmarł Witold Lutosławski; 07:10 CZAS HONORU - ODC. 61 "MAJOR ZWONARIEW" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Odcinek 61 (odc. 9) Z leśniczówki pod obstawą KBW wychodzą wszyscy aresztowani tam działacze podziemia. Podczas transportu udaje się zbiec Bronkowi, Krawcowi i dwóm partyzantom. Maria rozpoczyna pracę w szpitalu. Jej pacjentką jest Ruda, przywieziona z raną postrzałową. Konieczna jest operacja. Maria - wbrew zakazowi dyrektora szpitala - prosi o pomoc doktora Kirchnera. Ada Lewińska świętuje wielki sukces, przywódcy podziemia zostali ujęci. Wzywa pułkownika Wasilewskiego, który nic nie wiedział o tajnej obławie KBW. Wasilewski dowiaduje się, że major Zwonariew, jeden z asów radzieckiego wywiadu, będzie od tej pory pomagał mu w śledztwie. Janek i Bolek nadal poszukują mężczyzn z fotografii, na której widać też Lenę. Bronek i Krawiec z kolegami starają się uciec przed obławą KBW. Jedyna droga prowadzi na pole minowe. Serial wojenny, 08:35 HISTORIA POLSKI - JADWIGA ZAMOYSKA. SKARBY GENERAŁOWEJ Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2023 Film dokumentalny „Jadwiga Zamoyska – skarby generałowej”, powstał z okazji 100. rocznicy jej śmierci w 1923 roku. Z tego powodu też Sejm RP uhonorował ją tytułem Patronki Roku 2023. Film jest próbą przedstawienia Jadwigi Zamoyskiej jako kobiety, żony, matki oraz twórczyni Szkoły Domowej Pracy Kobiet, która działała w Kórniku i zakopiańskich Kuźnicach do końca lat czterdziestych. Zlikwidowały ją dopiero po II wojnie, władze PRL-u. 09:30 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - POWERS CZ. 1 Cykl dokumentalny, 18 min, Polska, 1994 Reżyseria: Barbara Gajos Scenariusz: Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym odcinku historia zestrzelenia samolotu szpiegowskiego U2 nad ZSRR 1 maja 1960 r. 09:55 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - POWERS CZ. 2 Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1994 Reżyseria: Barbara Gajos Scenariusz: Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym odcinku ciąg dalszy historii zestrzelenia samolotu szpiegowskiego U2 nad ZSRR 1 maja 1960 r. 10:20 KRONIKARZ. RZECZ O BOLESŁAWIE PRUSIE Cykl dokumentalny, 49 min, Polska, 1998 Reżyseria: Paweł Woldan Scenariusz: Bronisław Maj Zdjęcia: Jacek Siwecki Lektor: Jerzy Radziwiłłowicz Aktorzy: Marcin Kuźmiński, Wojciech Skibiński, Maciej Jackowski, Jerzy Światłoń, Tadeusz Malak, Magdalena Ufir-Borowiec, Włodzimierz Jasiński, Stanisław Banaś, Krzysztof Górecki, Jerzy Radziwiłowicz Wykonawcy: Bronisław Maj Bolesław Prus, był nie tylko nowelistą i powieściopisarzem, ale i wybitnym dziennikarzem. Przez trzydzieści kilka lat prowadził na łamach warszawskich pism swoistą cotygodniową kronikę wydarzeń z najróżniejszych dziedzin życia Polaków w II połowie XIX wieku. Stworzył swoimi kronikami model nowoczesnej felietonistyki, do dziś pozostającej niedościgłym wzorem gatunku. W filmie przedstawiono wiele szczegółów z bogatego życiorysu Bolesława Prusa, dzięki czemu portret wybitnego pisarza na tle epoki jest w miarę możliwości pełny. Wiele z dziennikarskich obserwacji i uwag Prusa do dziś zachowuje aktualność. 11:20 KORONA GÓR POLSKI - ŁYSICA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Mariusz Pilis Scenariusz: Mariusz Pilis Zdjęcia: Wojciech Jachymiak, Krzysztof Skrok Prowadzący: Marta Manowska Cykliczny program mikroturystyczny poświęcony polskim górom, szczytom, których zdobycie razem z nami gwarantuje wejście do elitarnego klubu zdobywców Korony Polskich Gór. Łysogóry to najwyższe pasmo w Górach Świętokrzyskich. Ponad nie wznosi się Łysica, zwana również Górą św. Katarzyny, miejsce otoczone legendami o słowiańskich wiedźmach, odprawiających na szczycie swoje sabaty, ale też miejsce, które było schronieniem dla polskich partyzantów w trakcie II wojny światowej. Stefan Żeromski przeżył tu najpiękniejsze lata swojego dzieciństwa i zawsze z sentymentem umieszczał w swoich utworach jodłowo - bukowe lasy ze swoich najmłodszych lat. W legendach polskich Łysica zawsze była miejscem, w którym to, co ludzkie i ziemskie, łączyło się z tym, co mistyczne. Nic więc dziwnego, że w jej otoczeniu swoje miejsce odnalazły również relikwie św. Krzyża. Opactwo na Świętym Krzyżu, wskazane przez anioła węgierskiemu królewiczowi Emerykowi na miejsce złożenia relikwii, opiekuje się nimi od czasów króla Bolesława Chrobrego. Stąd też góry otrzymały swoją nazwę: Świętokrzyskie. Nasi przewodnicy oprowadzą nas po wszystkich miejscach, które warto zobaczyć dookoła szczytu oraz wspólnie zdobędziemy pierwszy klejnot z Korony Gór Polski. 11:50 MIASTO Z MORZA - ODC. 4/4 Serial TVP, 43 min, Polska, 2009 Autor: STANISŁAWA FLESZEROWA-MUSKAT, na podstawie jej powieści "Tak trzymać" powstał scenariusz Reżyseria: Andrzej Kotkowski Scenariusz: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Adam Bajerski Aktorzy: Krzysztof Bień, Anna Brulińska, Maria Gładkowska, Bartosz Glogowski, Andrzej Grąziewicz, Krzysztof Janczar, Małgorzata Foremniak, Julia Pietrucha, Jakub Strzelecki, Paweł Domagała, Marian Dziędziel, Olgierd Łukaszewicz, Piotr Polk, Zbigniew Jankowski, Zdzisław Wardejn Odc. 4 Pomimo sprzeciwu ojca dziewczyny, Łucka i Krzysztof biorą cichy ślub. Helena i Wołodia organizują im przyjęcie weselne. Kryzys na giełdzie i spadek kursu franka powoduje, że konsorcjum wycofuje się z budowy portu. Giełdowy krach dotyka też Augustyna, który trzyma oszczędności w banku gdańskim. Załamany sytuacją dostaje udaru mózgu. Budowa portu zostaje wstrzymana, wszyscy tracą pracę. W tym trudnym okresie Krzysztof i Wołodia pomagają Bernardowi łowić ryby, które Łucka sprzedaje na targu. Inżynier Wenda wyjeżdża do Warszawy na rozmowy z ministrem przemysłu i handlu - Eugeniuszem Kwiatkowskim. Udaje mu się go przekonać do swoich racji. Minister godzi się na dalszą budowę portu i rozbudowę floty. Sparaliżowany Konka umiera. Przed śmiercią błogosławi młodą parę. Bohaterowie oglądają w kinie kronikę z informacją, że 10 lutego 1926 roku Gdynia otrzymała prawa miejskie. Rodzi się Julia, córka Łucki i Krzysztofa. Wołodia wstępuje do Marynarki Wojennej. W nowym kościele w Gdyni odbywa się chrzest Julii. Firmy duńskie i belgijskie kontynuują budowę portu. Podczas pożegnalnego spaceru bohaterowie mówią o swoich planach. Krzysztof chce postawić willę nad morzem. Helena wspomina zainteresowanego nią radcę. Wołodia odpływa w roczny rejs. Na zakończenie fotograf robi im wspólne zdjęcie. Już w czasach współczesnych Julia opowiada o dalszych losach bohaterów. Serial historyczny, obyczajowy, 12:40 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - NORWEGIA. WYPRAWA NA DALEKĄ PÓŁNOC (FLAVORS. NORTHERN NORWAY) Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Norwegia. 14:40 ROKOSZANIN Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2020 Reżyseria: Izabela Pieczara, Tomasz Kamiński Scenariusz: Izabela Pieczara, Tomasz Kamiński, Tomasz Szarliński Zdjęcia: Andrzej Misaczek, Maciej Mroziewski, Wojciech Kursa Mikołaj Zebrzydowski to jedna z najważniejszych postaci Polski II połowy XVI i początku XVII wieku, Film spróbuje zmierzyć się z czarną legendą, która otacza przywódcę sławnego buntu przeciwko królowi Zygmuntowi III Wazie. Przedstawimy istotne wydarzenia z życia Mikołaja Zebrzydowskiego: w młodości był żołnierzem i za panowania Stefana Batorego brał udział w wojnie polsko - rosyjskiej, walczył m.in. pod Pskowem. Potem zajmował wysokie stanowiska w administracji państwowej: był marszałkiem wielkim koronnym (odpowiednik współczesnego ministra spraw wewnętrznych), wojewodą krakowskim, marszałkiem Trybunału Głównego Koronnego (najwyższego sądu apelacyjnego Rzeczypospolitej). Drugim ważnym wątkiem filmu jest opowieść o sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej, nazywanym Polską Jerozolimą. Jej fundatorem był właśnie Mikołaj Zebrzydowski, znany ze swojej pobożności i filantropii. W 2020 roku minęło 400 lat od śmierci Zebrzydowskiego. 15:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KILKA NAJDŁUŻSZYCH DNI CZ. 2 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii drugiej wojny światowej. Odcinek poświęcony największej operacji desantowej mającej na celu otwarcie drugiego frontu w Europie Zachodniej - lądowaniu aliantów w Normandii 6 czerwca 1944 roku. 15:55 NARODZINY NAZIZMU S.II - WOJNA DYKTATORÓW. FRONT WEWNĘTRZNY (RISE OF THE NAZIS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones Ta niezwykła seria przybliża decydujące starcie II wojny światowej, kiedy to Hitler stawił czoła równie bezwzględnemu dyktatorowi: Stalinowi. Będąc u szczytu swej potęgi, Hitler próbuje oszukać sowieckiego przywódcę, przedstawiając plan inwazji na Wielką Brytanię, jednocześnie potajemnie przygotowując atak na Związek Sowiecki. Stalin ma jednak szpiega w kwaterze głównej Hitlera. Obaj dyktatorzy przejmują dowodzenie nad własnymi armiami. Ludzie Hitlera składają fałszywe obietnice, a w Stalinie Hitler znalazł swojego przeciwnika. W obliczu klęski Niemiec na froncie wschodnim Hitler zostaje zmuszony do odwrotu. Pojawiają się głębokie konflikty, a jego najbliższy krąg walczy o władzę. W miarę jak narasta opór przeciwko niemu, a wewnętrzny wróg knuje, jak go zabić, Hitler popycha Niemcy ku zniszczeniu. Wniknięcie w umysły dwóch dyktatorów, których złudzenie niezwyciężoności doprowadziło do ich własnej klęski, to opowieść o tym, dlaczego dyktatury upadają. Jest to również przerażający opis pychy i mrocznej sztuki politycznej, która sprzysięgła się, by zniszczyć wolność, ale ostatecznie zniszczyła samą siebie. 16:50 HISTORIA POLSKI - MOJA SYTUACJA JEST SZCZEGÓLNIE TRUDNA Film dokumentalny, 80 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Mielech Scenariusz: Piotr Mielech "Moja sytuacja jako oskarżyciela posiłkowego jest szczególnie trudna" - tak zaczyna się mowa mecenasa Jana Olszewskiego jako oskarżyciela posiłkowego w procesie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki w Toruniu, który rozpoczął się pod koniec grudnia 1984 roku. Mija więc 40 lat od tamtych dramatycznych wydarzeń. Zdaniem wielu znawców prawa, mowa ta należy do klasyki sądownictwa w naszym kraju i znakomicie charakteryzuje Olszewskiego jako prawnika, ale także jako człowieka, który całe swoje życie poświęcił służbie drugiemu człowiekowi. Postawa Jana Olszewskiego była wynikiem jego charakteru, wychowania, pochodzenia i całej drogi życiowej, która doprowadziła go do późniejszych sukcesów w polityce i niekwestionowanego miejsca w polskiej historii. Całą tę drogę trzeba pokazać w filmie dokumentalnym poświęconym tej niezwykłej postaci. Film pod tytułem "Moja sytuacja jest szczególnie trudna" jest zbudowany na cytowanej wyżej historycznej mowie mecenasa Jana Olszewskiego z procesu toruńskiego. Ten fundament - czyli mowa końcowa wygłoszona w Toruniu - będzie pretekstem do przypomnienia widzowi o całym życiu Jana Olszewskiego. W filmie widzowie zobaczą odtworzony w najdrobniejszych szczegółach proces toruński oraz całe polityczne i społeczne tło tego epokowego wydarzenia. 18:15 SPÓR O HISTORIĘ - SOWIECKIE DEPORTACJE POLAKÓW Debata, 30 min, Polska, 2018 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Natychmiast po zajęciu wschodniej Polski jesienią 1939 roku Sowieci przystąpili do eksterminacji polskich elit. Każdy, kto potencjalnie mógł zagrażać sowieckiemu panowaniu w Polsce wschodniej, miał być zabity bądź deportowany na Syberię lub do Kazachstanu. Deportacje rozpoczęły się w lutym 1940 roku. Na wschód wywieziono rodziny urzędników, osadników wojskowych i inteligencję. Kolejne wywózki odbyły się w kwietniu i czerwcu 1940 roku oraz czerwcu 1941 roku. Szacuje się, że wywieziono od 300 tysięcy do miliona osób. 18:50 MAGICZNE PODHALE Z SEBASTIANEM KARPIELEM BUŁECKĄ - ODC. 6 SEZON I - CZERWONY DWÓR I WILLA ATMA Magazyn, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jakub Baryga Scenariusz: Jakub Baryga Zdjęcia: Łukasz Rogowski, Aleksander Macierzyński, Adam Sienkiewicz Prowadzący: Sebastian Karpiel-Bułecka Wykonawcy: Sebastian Karpiel-Bułecka Czerwony Dwór, który odwiedza Sebastian, początkowo nosił nazwę Władysławka, od imienia męża fundatorki willi - Oktawii Lewandowskiej. Widać tu charakterystyczne bogate zdobienia, otwarty dach, a we wnętrzu duże i jasne pomieszczenia. Twórca budynku, Wojciech Roj, był bliskim współpracownikiem "ojca stylu zakopiańskiego", czyli Stanisława Witkiewicza. Czerwony Dwór jest większy, bardziej przestronny, niż Willa Koliba (pierwszy budynek w stylu zakopiańskim). Ma wystawne wyposażenie i mnóstwo misternych zdobień, wykonanych przez najlepszych snycerzy w regionie. Dwór gościł najznamienitszych przedstawicieli polskiej kultury - Zofię Nałkowska, braci Malczewskich czy Karola Szymanowskiego. I to właśnie nazwisko polskiego kompozytora, osiadłego na Podhalu łączy Czerwony Dwór ze stojącą kilkanaście metrów obok Willą Atmą, czyli mieszkaniem Szymanowskiego. Oprócz muzyki wspólnym mianownikiem dla obu willi były charakterystyczne dla stylu witkiewiczowskiego kafle na piecach kaflowych w góralskich chałupach. O metodzie wypalania i szczególnym wzorze na kaflach opowiada ceramik - Wiktor Polak. 19:15 CZAS HONORU - ODC. 62 "WRÓG CZY SOJUSZNIK" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Bronek nie może dojść do siebie po śmierci kompanów. Janek pogrąża się w depresji, nie może darować sobie, że zginęli przez niego ludzie. Karol przesłuchuje Kobrę, obiecuje, że po ujawnieniu miejsca ukrycia archiwum, zwolnią brata Kobry z radzieckiego łagru. Kobra w końcu się łamie. Wskazuje miejsce, jednak okazuje się, że archiwum zostało wcześniej ewakuowane. Ruda odzyskuje przytomność, daje Marii adres mieszkania, gdzie spotyka Władka. Bronek i Władek zjawiają się u Karola. Grożą mu śmiercią przez powieszenie. Karol jest przerażony i zgadza się przekazać Michałowi gryps i broń. Marii udaje się wprowadzić Władka do szpitala do Rudej. Janek zaczyna śledzić Wasilewskiego i dociera do jego domu. Wasilewski jedzie do swojej matki, u której Lena zostawiła Jasia i porywa dziecko. Serial wojenny, 21:10 WOJNA O TRONY. PRAWDZIWA HISTORIA EUROPY S.I - SZALONY KRÓL I DZIEWICA ORLEAŃSKA. 1392 - 1453. ODC. 2/4 (REAL WAR OF THRONES. ODC. 2/4) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2017 Reżyseria: Vanessa Pontet, Alain Brunard W burzliwym okresie średniowiecznej Europy głodne władzy dynastie walczyły między sobą o dominację na kontynencie. Starli się krwią i żelazem na polach bitew, ale prawdziwa walka o władzę rozgrywała się na osobności. Za kamiennymi murami zamku znajdował się świat strategicznuych sojuszy, cudzołóstwa, zdrady i morderstwa. Bezwzględna intryga rozdzieliła wiele legendarnych rodzin i ukształtowała sposób, w jaki rządzili swoimi imperiami. Te epickie wojny trwały przez wiele pokoleń i wstrząsały Europą i nadal rozbrzmiewają w niezliczonych hitach i serialach. 22:10 MISTRZ I MAŁGORZATA - MISTRZ Serial fantasy, groteska filmowa, 94 min, Polska, 1988 Autor: Michał Bułhakow Reżyseria: Maciej Wojtyszko Zdjęcia: Dariusz Kuc Aktorzy: Anna Dymna, Władysław Kowalski, Tadeusz Bradecki, Gustaw Holoubek, Janusz Michałowski, Mariusz Benoit, Zbigniew Zapasiewicz, Marek Gołębiowski, Igor Przegrodzki, Jan Jankowski, Krystyna Feldman, Jan Englert, Jerzy Bończak, Zdzisław Wardejn Serial telewizyjny, 100 min, 4 odc. , Polska 1988 Scenariusz i reżyseria: Maciej Wojtyszko Zdjęcia: Dariusz Kuc Muzyka: Zbigniew Karnecki Scenografia: Małgorzata Spychalska Występują: Anna Dymna, Gustaw Holoubek, Zbigniew Zapasiewicz, Władysław Kowalski, Tadeusz Bradecki, Janusz Michałowski, Mariusz Benoit, Marek Gołebiowski, Igor Przegrodzki, Jan Jankowski, Krystyna Feldman, Jan Englert, Jerzy Bończak, Jan Tesarz, Zdzisław Wardejn, Wiesław Drzewicz i inni W szpitalu dla obłąkanych Iwan Bezdomny spotyka Mistrza, nieszczęśliwie zakochanego autora powieści o Poncjuszu Piłacie. Mistrz opowiada poecie o swym związku z Małgorzatą, mężatką, która omal z nim nie została. Niestety, na przeszkodzie ich miłości stanął donos, w wyniku którego Mistrz znalazł się w więzieniu. Zaszczuty przez koterię złośliwych krytyków literackich wolał być uznanym za wariata niż unieszczęśliwiać najdroższą mu osobę. 23:55 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - POWERS CZ. 1 Cykl dokumentalny, 18 min, Polska, 1994 Reżyseria: Barbara Gajos Scenariusz: Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym odcinku historia zestrzelenia samolotu szpiegowskiego U2 nad ZSRR 1 maja 1960 r. 00:25 SENSACJE XX WIEKU - KSIĘGA SZPIEGÓW - POWERS CZ. 2 Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1994 Reżyseria: Barbara Gajos Scenariusz: Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym odcinku ciąg dalszy historii zestrzelenia samolotu szpiegowskiego U2 nad ZSRR 1 maja 1960 r. 00:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 222 ZDĄŻYĆ PRZED CZASEM Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2020 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki W tym odcinku wizyta w poznańskim Muzeum Broni Pancernej. We współpracujących z Muzeum warsztatach prowadzi się prace renowacyjne sprzętu z okresu I i II wojny światowej. Grupa pasjonatów jest w stanie przywrócić do pancernego życia każde znalezione pancerne zwłoki. Ich praca jest fascynująca, a wyniki nieprawdopodobne. 01:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KURSK CZ. 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Druga część odcinka poświęconego bitwie o Kursk.