TVP Historia Środa, 17.04.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 17 KWIETNIA ODC. 535 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1794 - insurekcja w Warszawie; 1938 - kanonizacja Andrzeja Boboli; 1943 - rząd polski na emigracji w Londynie zwrócił się do Czerwonego Krzyża o zbadania sprawy Katynia; 1958 - wystawa światowa w Brukseli; 07:10 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 20 (SERIA II ODC. 7) Serial wojenny, 43 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski, Łukasz Ostalski Scenariusz: Marek Kreutz, Piotr Starzak, Ewa Popiołek Muzyka: Bartosz Chajdecki Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Tomasz Włosok, Katrin Buhring, This Maag, Sebastian Jasnoch, Magdalena Czerwińska, Marek Ślosarski Ostatnie przeżycia sprawiły, że Kamil odzyskał pamięć, prosi narzeczoną żeby przywiozła jego rzeczy, które dał Grudzińskiemu na przechowanie. Irka informuje brata o konieczności wyjazdu do folwarku. Obecny przy rozmowie Stefan oferuje swoją opiekę w podróży. W szpitalu Margarethe oznajmia rannemu Brennerowi, że bardzo ją zawiódł. Oświadcza, że przejmuje jego obowiązki i włącza do akcji agenta o pseudonimie Rudolf. Witek z Powałą odwiedzają Brodzkiego, który szczerze odpowiada na zadawane mu pytania. Powała postanawia pojechać do folwarku Grudzińskiego w ślad za Irką i Stefanem. W szpitalu zmęczona Marysia zasypia przy łóżku ojca. Konstanty w malignie opuszcza nocą szpital o własnych nogach i idzie przed siebie środkiem ulicy, modląc się głośno po hebrajsku. Zostaje zastrzelony przez nocny patrol na oczach własnej córki. Major Leokadia zleca Ewie nowe zadanie - grę w kasynie. Dziewczynę obstawia Witek. Ewka siada obok Kwietnia, handlującego z Niemcami. Mężczyzna ma sporą ilość pieniędzy z hazardu, a dziewczyna bardzo mu się podoba. Zgarnia duża pulę i zaprasza Ewkę do mieszkania. Po chwili wchodzi tam Witek, który razem z Ewką bierze od Kwietnia pieniądze jako podatek od hazardu i dar dla polskiego podziemia. W dworku Grudzińskiego major Powała prosi Irkę o rzeczy Kamila, rozkręca jego zapalniczkę i wyjmuje mikrofilm. Jest na nim klucz do odczytania nazwisk agentów niemieckiej siatki na Wschodzie. Powała decyduje, że sam wróci z mikrofilmem do Warszawy, a Irka ze Stefanem dotrą jutro. Żegna się z nimi mówiąc, że pójdzie drogą przez las. Stefan udaje się potajemnie za nim, strzela Powale w pierś i odbiera mikrofilm. 08:25 HISTORIA POLSKI - BETAR Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2010 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Piotr Gontarczyk Związek imienia Józefa Trumpeldora w skrócie Betar lub Bejtar jest niemal całkowicie nieznaną organizacją młodzieży żydowskiej, działającą w Polsce i na całym świecie, od połowy lat 20. do wybuchu wojny. Betar był organizacją bardzo oryginalną, a przy tym znaczącą, choć dziś nie funkcjonuje ani w literaturze przedmiotu, ani w świadomości historycznej społeczeństwa. Wielu członków polskiego Betaru odegrało ważną rolę w dziejach odbudowy państwa żydowskiego w Palestynie oraz jego późniejszych losach. Członkiem Betaru był między innymi premier Izraela w latach 1977 - 1983 Menachem Begin. Film przedstawia historię powstania tej organizacji, omawia założenia ideowe i cele działania. O tym, jak funkcjonował Betar, jak ważną rolę odegrał w życiu młodych Żydów, opowiadają uczestnicy ruchu, dziś już liczący sobie ponad 90 lat. Tło historyczne zostało oparte w filmie na wypowiedziach historyków: Herzla Makowa i Piotra Gontarczyka. 09:25 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA BUNKRA HITLERA Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Krzysztof Dracz, Janusz Bukowski, Beata Kawka, Agata Buzek, Antoni Ostrouch, Henryk Sobiechart, Paweł Sanakiewicz, Sławomir Holland Stało się to bez mała 60 lat temu, a zeznania świadków, protokoły sekcji zwłok, wyjaśnienia śledczych odtajnione ostatnio dowodzą, że przez dziesiątki lat byliśmy oszukiwani. Wierzyliśmy w sprytnie spreparowaną wersję śmierci Adolfa Hitlera i Ewy Braun. Dzisiaj znamy już pytania, które należało zadać, aby sprawę tę wyjaśnić do końca. Kluczem do rozwiązania tej zagadki sprzed 60 lat jest los Ewy Braun. 10:25 DZIKA KANADA - ODC. 1. EKSPANSJA (WILD CANADA THE ETERNAL FRONTIER) Serial dokumentalny, 52 min, Austria, 2014 Reżyseria: Brian Leith, Jeff Turner Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Kanady. Jest to kraina unikalnych dzikich ostępów niespotykanych nigdzie indziej na świecie. To miejsce niezwykłej przyrody. Kanada ma najdłuższą linię brzegową na świecie, największe zasoby słodkich wód, największy dziewiczy obszar leśny na naszej planecie. Ta wspaniała dzisiejsza dzicz, fauna i flora to rezultat pracy rąk ludzkich sprzed tysięcy lat. Kanada to ląd zachwycającej dzikiej przyrody. Autorzy dokumentu badają niewiarygodną różnorodność i siły, które je tworzą. 15 tysięcy lat temu Kanada była pokryta lodowcem - grubym na kilometr i rozciągającym się na cały kontynent. To tu zaczyna się historia krajobrazu współczesnej Kanady. Gdy obniżył się poziom mórz, pojawił się skrawek lądu łączący Amerykę z Azją - po którym przybyło inne życie. Po raz pierwszy w tym świecie pojawili się ludzie. Natychmiast zaczęli zmieniać otaczającą ich krainę i przyrodę. Nic już nigdy nie było takie samo. Mimo to 15 tysięcy lat później Kanada jest uważana za kraj o najdzikszej przyrodzie na świecie. Na wybrzeżu atlantyckim odbywa się co roku jeden z najwspanialszych spektakli natury. Historia kanadyjskiego, nieustannego frontu ekspansji trwa nadal. 11:45 WOJOWNICY CZASU - POLSKIE PODBOJE CESARZA, CZYLI KAMIENIEC SUSKI 1807 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Trwająca 200 dni kampania Cesarza Francuzów w Polsce obfitowała w bitwy i potyczki pełne huku dział, świstu karabinowych kul i dyplomatyczne podchody. Zdarzały się jednak sytuacje, kiedy amunicją były strzały. W dodatku strzały Amora. Tak było w czasie pobytu Napoleona na zamku w Kamieńcu Suskim wiosną 1807 roku... W programie "Wojownicy Czasu" Grzegorz Gajewski podróżuje przez wieki i epoki, pokazując realia ówczesnego życia dzięki pieczołowicie je odtwarzającym grupom rekonstrukcji historycznej. Dawne historie i współcześni pasjonaci to właśnie "Wojownicy". 12:20 DROGA - ODC. 6/6 - STAN WYJĄTKOWY Serial obyczajowy TVP, 54 min, Polska, 1973 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau, Jacek Stachlewski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Elżbieta Jasińska, Celina Klimczak, Janusz Kłosiński, Aleksander Pociej, Maciej Damięcki, Zdzisław Kozień, Marta Ławińska, Zygmunt Malanowicz, Józef Nalberczak Marian Szyguła zostaje oddelegowany do udziału w akcji przeciwpożarowej. Zabiera ze sobą swego synka Michała, który dotychczas mieszkał z matką w innym mieście. Stopniowo między ojcem a synem rodzi się uczucie przywiązania i zaufania. Ta wątła na razie nić porozumienia pozwala Mariankowi mieć nadzieję, że jeszcze zdoła naprawić największy błąd swego życia i będzie kiedyś razem z synem, którego porzucił. Serial obyczajowy, 55 min, Polska 1973 Reżyseria: Sylwester Chęciński Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Andrzej Ramlau, Jacek Stachlewski Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Wiesław Gołas, Elżbieta Jasińska, Celina Klimczak, Janusz Kłosiński, Aleksander Pociej, Maciej Damięcki, Zdzisław Kozień, Marta Ławińska, Zygmunt Malanowicz, Józef Nalberczak, Marian Opania i inni 13:20 PODRÓŻE NA PÓŁNOC EUROPY - ODC. 3 SZWECJA (WONDERS OF NORTHERN EUROPE / VOYAGES EN TERRES DU NORD EPISODE 3 - FORESTED LAND - SWEDEN, FROM GÖTALAND TO NORRLAND;) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2020 Reżyseria: Xavier Lefebvre Szwecja - kaina lasów od Götalandu do Norrlandu. Szwecję charakteryzuje duża różnorodność pejzażu - od zielonych i sielankowych pól na południu, po bezkresne lasy na północy. Na większości obszaru kraju zimy są dość srogie. Dwie trzecie terytorium Szwecji jest pokryte śniegiem przez większą część zimy. Częściowo kraj rolniczy, pełen urokliwych, wiejskich krajobrazów. Jego centrum to przede wszystkim rozległe lasy, głównie iglaste. Cechuje się również urozmaiconą linią brzegową, z plażami pokrytymi drobnym piaskiem na południu i kamienistymi, wspaniałymi archipelagami na zachodzie. Leżąca na Bałtyku wyspa Öland jest rajem dla wędrownych ptaków. Skania jest spichlerzem Szwecji. Od niedawna w tym regionie pojawiły się uprawy winorośli. Na południowym zachodzie półwysep Kullen wżyna się w wody cieśniny Kattegat łączącej Morze Północne z Bałtykiem. W Szwecji mamy coś, co się nazywa prawem dostępu do przyrody, które oznacza, że z przyrody mogą korzystać wszyscy. Szwecja jest trzecim na świecie eksporterem drewna. 14:20 10 BŁĘDÓW, PRZEZ KTÓRE ZATONĄŁ TITANIC (10 MISTACES THAT SUNK TEH TITANIC) Film dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2019 Widzowie mogą prześledzić historię Titanica od czasów jego budowy do katastrofy i poznać dziesięć kluczowych błędów, które przyczyniły się do najsłynniejszej katastrofy morskiej w historii. Film wskazuje, że nie było jednego czynnika, który posłał Titanica na dno oceanu; los statku przypieczętowała seria zdarzeń, z których żadne z nich samo w sobie nie było śmiertelne. Począwszy od sposobu mocowania nitów w dziobie statku, aż po opóźnienie w jego budowie, które spowodowało, że dziewiczy rejs przypadł na niebezpieczny okres dryfowania gór lodowych. Autorzy pokazali wywiady z ekspertami, materiały archiwalne, grafiki i animacje ilustrujące naukowe podstawy wad konstrukcyjnych i usterek statku. Producent: Blink Films 16:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ROMMEL Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckiemu feldmarszałkowi Erwinowi Rommlowi. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe. 17:00 HISTORIA POLSKI - KOCHANA CÓRECZKO Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2017 Reżyseria: Ewa Żmigrodzka, Krzysztof Zwoliński Scenariusz: Krzysztof Zwoliński, Ewa Żmigrodzka Muzyka: Tadeusz Woźniak Film opowiada historię kartek pocztowych i listów, które były wysyłane z getta warszawskiego do Londynu. Listy musiały jednak przejść bardzo długą drogę - najpierw były przesyłane do Portugalii, a dopiero potem do stolicy Anglii. W czasach wojny był to jedyny sposób przekazywania matce informacji o tym, co dzieje się z córką w tych niespokojnych czasach. Wzruszająca historia o bezinteresownej pomocy w komunikowaniu się matki i córki. 18:00 W KOTLE HISTORII - POŻEGNANIE Z BRONIĄ. OSTATNIA BITWA I RP Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski 10 października 1794 roku miała miejsce ostatnia wielka bitwa Insurekcji Kościuszkowskiej. Maciejowice okazały się klęską - zarówno powstania, jak i I Rzeczpospolitej, za moment miał nastąpić III rozbiór. Dania mazowieckich kosynierów i ostatnie przepisy dla Stanisława Augusta. 18:30 EKSPERTYZA - ODC. 6 ŚMIERĆ STANISŁAWA PYJASA Dokument filmowy, 24 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tomasz Kamiński, Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Wykonawcy: Dr Tomasz Kupiec Wiodącym wątkiem opowieści będzie do tej pory nieznana opinii publicznej ekspertyza wykonana przez krakowskich specjalistów, dotycząca upadku Pyjasa ze schodów w kamienicy przy ulicy Szewskiej 7 w Krakowie. Także: próba rekonstrukcji wydarzeń, które doprowadziły do śmierci Stanisława Pyjasa. Czy ktoś się do niej przyczynił, czy też był to nieszczęśliwy wypadek? 19:00 WOJENNE DZIEWCZYNY S.II - ODC. 21 (SERIA II ODC. 8) Serial wojenny TVP, 44 min, Polska, 2017 Reżyseria: Michał Rogalski Scenariusz: Ewa Popiołek Aktorzy: Aleksandra Pisula, Marta Mazurek, Vanessa Aleksander, Michał Czernecki, Józef Pawłowski, Tomasz Włosok, Katrin Buhring, Sebastian Jasnoch, Magdalena Czerwińska, Maria Dębska, Eryk Kulm, Danuta Stenka Stefan informuje Irkę, że muszą uciekać z folwarku, ponieważ nie są tam bezpieczni. Grudziński ostrzega, że do wsi zbliżają się Niemcy i ukrywa ich w stodole. Na folwark przyjeżdżają żandarmami, nie znajdując Irki i Stefana, rozstrzeliwują Grudzińskiego i pracowników oraz podpalają budynki gospodarstwa. Dyrektor szpitala ostrzega Andrzeja o ryzyku, jakie wiąże się z ukrywaniem przez niego Marysi. By zapobiec plotkom i tragedii, lekarz oświadcza się dziewczynie. W kasynie Ewka przyjmuje zaproszenie niemieckiego majora do gry w ruletkę. Dziewczyna niepostrzeżenie wyciąga jego portfel, spisuje dane z dokumentów i wsuwa je z powrotem do kieszeni oficera. Dostrzegają to tajni niemieccy agenci. Ewce pomaga krupier, przejmując upuszczoną torebkę. Nie znajdując niczego przy dziewczynie, tajniacy puszczają ją wolno. Kasia Wieleżyńska ucieka z zakonu sióstr w Henrykowie. Wpada do mieszkania Andrzeja i oświadcza, że chce zostać jego żoną. Zaskoczony mężczyzna nie ma czasu na rozmowę, musi biec na blok operacyjny. Dziewczyna odkrywa w łazience rzeczy Marysi, wściekła wybiega na ulicę. Napotkanym żandarmom składa donos na Marysię. W tajnym lokalu Alfa przekazuje Witkowi informacje, że Powała nie wrócił z mikrofilmem. Witek wraz z Irką i Ewką zabierają rannego Kamila do mieszkania Szczęsnej. Po donosie Kasi, Niemcy zabierają Andrzeja na Pawiak. Serial wojenny, 21:00 ZMIERZCH IMPERIUM - ODC. 1. TIMUR, MIECZ ISLAMU (END OF EMPIRE) Serial dokumentalny, 60 min, Australia, 2018 Australijski fotoreporter David Adams przemierza Wielką Brytanię, Gruzję, Uzbekistan, Chiny i Indie, przybliżając historie czterech charyzmatycznych przywódców: Karola Wielkiego, Attyli, Tamerlana i Edgara Spokojnego oraz ich rodów, które straciły w spektakularny sposób wpływy po śmierci tych władców. Seria jest niezwykle atrakcyjna wizualnie: wykorzystano w niej najnowsze techniki graficzne i filmowe, między innym prezentując widzom eksponaty w wirtualnym muzeum. 22:00 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /7/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Woda to sprawa życia lub śmierci. To jedyna rzecz, bez której nikt z nas nie może się obejść. Bez wody nie przetrwamy dłużej niż trzy dni. Ponad dwa miliardy ludzi na świecie nadal nie ma wystarczającej ilości słodkiej wody do picia. Tysiące lat temu dla mniejszej globalnej populacji znalezienie źródeł wody zwykle nie stanowiło problemu. Ale znalezienie sposobów na kontrolowanie i transport wody wymagało pomysłowości ówczesnych inżynierów. Rozwiązaniem okazało się budowanie ogromnych podziemnych tuneli, zmienianie kierunku rzek, stawianie potężnych tam. Dzięki temu mogło narodzić się rolnictwo, a to pozwoliło na rozwój starożytnych cywilizacji. Siódmy z 10-odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 23:05 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA BUNKRA HITLERA Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Krzysztof Dracz, Janusz Bukowski, Beata Kawka, Agata Buzek, Antoni Ostrouch, Henryk Sobiechart, Paweł Sanakiewicz, Sławomir Holland Stało się to bez mała 60 lat temu, a zeznania świadków, protokoły sekcji zwłok, wyjaśnienia śledczych odtajnione ostatnio dowodzą, że przez dziesiątki lat byliśmy oszukiwani. Wierzyliśmy w sprytnie spreparowaną wersję śmierci Adolfa Hitlera i Ewy Braun. Dzisiaj znamy już pytania, które należało zadać, aby sprawę tę wyjaśnić do końca. Kluczem do rozwiązania tej zagadki sprzed 60 lat jest los Ewy Braun. 00:10 ZŁOTA OBRĄCZKA Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Kalwat, Tomasz Płuciennik, Elżbieta Rottermund Scenariusz: Wojciech Kalwat, Elżbieta Rottermund, Tomasz Płuciennik Zdjęcia: Rafał Pogoda, Jakub Grunt - Mejer, Tomasz Płuciennik, Krystian Podmokły, Bernard Śmiałek Wykonawcy: Paweł Bukrewicz W małych przedmiotach zawiera się wielka historia. Jeżeli jeszcze tym przedmiotem jest obrączka ślubna, historia zyskuje wymiar emocjonalny i symboliczny. W tym przypadku właśnie dzięki niej możemy opowiedzieć o postaci niezwykłej. Zygmunt Sierakowski tylko z pozoru był typowym przedstawicielem polskich patriotów, żyjących w XIX w. Jak wielu mu podobnych, przeszedł przez śledztwo, zesłanie w rekruty, konspirację i zakończoną śmiercią walkę z bronią w ręku. Niewielu jednak dorównywało Sierakowskiemu zdolnościami, pasją, niespożytą energią i rozległymi horyzontami, a także perspektywami kariery. Posiadał też niezwykłe talenty dyplomatyczne, co pozwoliło mu odnosić sukcesy na arenie międzynarodowej. 01:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 4 Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Czwarta część cyklu poświęconego obronie Helu w 1939 roku.