TVP Historia Niedziela, 21.04.2024 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 21 KWIETNIA ODC. 539 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 753 p.n.e. - Romulus zabił Remusa - początek Rzymu; 1773 - veto Reytana na sejmie rozbiorym; 1920 - umowa Piłsudskiego z Petlurą; 1923 - urodził się Gustaw Holoubek; 07:05 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 144 (SEZON 2 ODC. 19) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Ariadna Lewańska, Marta Hryniak, Ewa Ratusińska Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Przemysław Stippa, Dariusz Toczek, Michał Chorosiński, Julia Łukowiak, Anastazja Skoczeń, Arkadiusz Smoleński, Piotr Duda, Maria Pawłowska, Maja Szopa, Marcin Piętowski, Mateusz Weber, Grzegorz Pierczyński, Mikołaj Chrostowski, Mikołaj Wachowski Wizyta Eryka. Rok 1424. Wawel szykuje się do koronacji Zofii (Maria Pawłowska). Zapowiedziało się wielu dostojnych gości. Zofia na matronę dla Jadwigi (Maja Szopa) wybiera Katarzynę Mężykową. Nie jest to dobry wybór. Król Danii Eryk z księciem słupskim Bogusławem, w drodze do Budy, zatrzymują się w Krakowie. Zofia po raz pierwszy ma przyjąć tak dostojnego gościa. Oleśnicki (Przemysław Stippa) radzi jej, aby prawie w ogóle się nie odzywała. Jagiełło (Sebastian Skoczeń) martwi się o Zawiszę, po którym, mimo wysłanego okupu, słuch zaginął. Głowacz (Mateusz Weber) oskarża Bdzigosta o napaść na szlachcica. Mnicha będzie sądził sąd miejski. Przyjaciele postanawiają go uwolnić z lochu. Bdzigost ucieka z lochu i wraca do niego dobrowolnie. 07:40 PRYMAS DIALOGU - IN VERBO TUO Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2019 Reżyseria: Andrzej Machnowski Scenariusz: Andrzej Machnowski Film o ks. prof. abp. Henryku Muszyńskim, ukazujący dzieciństwo i młodość, spędzoną w Kościerzynie, studia seminaryjne w Pelplinie, a następnie całą drogę, jaką przebył od święceń kapłańskich aż po uzyskanie największej godności w Kościele katolickim - prymasa Polski. Film ukazuje imponujące i bogate życie jednego z największych intelektualistów Polski, "budowniczego mostów" i dialogu. Dziś seniora i wybitnego męża stanu. 08:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - TORUŃ Reportaż, 7 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Pierwsze skojarzenie Mikołaj Kopernik. Drugie Krzyżacy. Trzecie smakowite pierniki. Ale Toruń to zdecydowanie coś więcej. Położony na wysokim brzegu Wisły, na granicy Ziemi Chełmińskiej i Kujaw, przez lata był magnesem przyciągającym osadników. Akt lokacyjny miasta wystawiono w XIII wieku. 700 lat później, w 1994 roku toruńskie Stare i Nowe Miasto zostały uznane za Pomnik Historii. Średniowieczny zespół urbanistyczny Torunia składał się z trzech odrębnych organizmów: Starego i Nowego Miasta oraz zamku. Całość zajmowała obszar ponad 40 hektarów i była sukcesywnie umacniana ciągiem murów obronnych z bramami, basztami oraz fosą. Zabytki, jakie się tu znajdują, trudno zliczyć. Większość z nich ma niezwykłą historię. W kolejnym odcinku cyklu "Szlakiem miejsc niezwykłych" odwiedzamy Toruń. O mieście, jego znaczeniu i związkach z Krzyżakami opowiedzą mediewistka Elżbieta Pilecka, kierownik Zakładu Historii Sztuki Średniowiecznej i Nowożytnej oraz przewodnik Adam Kowalkowski. 09:00 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 11/13 - BUŁAT I SZABLA Serial historyczno-przygodowy TVP, 26 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek Pan Michał otrzymuje od hetmana nowy rozkaz. Ma niezwłocznie wyruszyć do Kamieńca, dokąd zdąża sułtan z całą swą potęgą. W niebezpiecznej wyprawie Basia towarzyszy mężowi. W drodze spotykają Krzysię i Ketlinga, którzy również jadą do twierdzy kamienieckiej. 09:25 PRZYGODY PANA MICHAŁA - ODC. 12/13 - DYMY NAD TWIERDZĄ Serial historyczno-przygodowy TVP, 26 min, Polska, 1969 Reżyseria: Paweł Komorowski Scenariusz: Jerzy Lutowski Zdjęcia: Andrzej Gronau Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Andrzej Łapicki, Barbara Brylska, Bogusz Bilewski, Tadeusz Schmidt, Andrzej Jurczak, Antoni Lewek Twierdza kamieniecka będzie się bronić. Pan Michał zostaje komendantem górnego zamku, a nadzór nad artylerią ma sprawować Ketling. Dyplomaci nie wierzą jednak w możliwość utrzymania zamku, biskup rozpoczyna pertraktacje z Turkami. Aby dodać ducha obrońcom twierdzy, obaj dowódcy składają przysięgę, że nigdy się nie poddadzą. 10:00 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - KUCHNIA KRZYŻACKA, CZYLI KIEŁBASA NA WIELKI POST Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Mirosław Bork, Tomasz Rostworowski Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstało ani jedno opracowanie na temat historii polskiej kuchni oraz kuchni na ziemiach polskich, które w systematyczny sposób prezentowałoby istotę i bogactwo kulinarne, jakie otrzymaliśmy do naszych przodków. Jak bogaty jest to świat, niech poświadczą tematy poszczególnych odcinków; odc. 1 Chrzest Polski. Wino, oliwa i post, odc. 2 Kuchnia Jadwigi i Jagiełły, odc. 3 Kuchnia krzyżacka, czyli kiełbasa na Wielki Post, odc. 4 Tajemnica pierwszej polskiej książki kucharskiej, odc. 5 Sprośny sandacz: kuchnia Kopernika, odc. 6 Szczupak po polsku: na podbój Europy. 11:55 PLANETA SKARBÓW - ODC. 1 AFRYKA (PLANET OF TREASURES EP. 1 AFRICA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 1 - ''Afryka". Natura i kultura spotykają się w Afryce. Tajemnicze miejsca, wiekowe instytucje i rytuały, które przetrwały próbę czasu. Tutaj rodziły się i umierały imperia. Teraz ich spuścizna stanowi nasze wspólne dobro. Nasza historia, czyli historia ludzkości, zaczyna się na tym właśnie kontynencie. Faraonowie powołali do życia państwo, dynastie, urzędników, prawa, kapłanów, uczonych i armie. Egipt należał do najbardziej stabilnych imperiów w dziejach. Piramida Cheopsa, wzniesiona cztery i pół tysiąca lat temu, jako jedyny z dawnych siedmiu cudów świata, wciąż stoi nietknięta. Na początek Kair i piramidy na skraju pustyni. Egipt, Etiopia i Kenia to ledwie trzy z 54 krajów Afryki. Jednak różnorodność kulturowa wyróżnia je na tle całości. Przy okazji poznajemy też prawdziwą potęgę Natury. Afryka jest wyjątkowa. To niemal cud, że ta skarbnica przetrwała zapędy europejskiego imperializmu. 13:00 ZIEMIA WIDZIANA Z KOSMOSU ODC. 3 (EARTH FROM SPACE. 3. COLOURFUL PLANET) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Chloe Sarosh, Barny Revill Odcinek: 3. Colourful Planet. Zorza polarna. Największe naturalne widowisko na naszej planecie. Energia ze Słońca oddziałuje na naszą atmosferę i tworzy barwne światło. Na arktycznym niebie powiewają zielone, świetliste wstęgi. Ale widok zorzy polarnej z kosmosu jest jeszcze bardziej niezwykły. Jedynie z góry można było dostrzec, że tworzy ona okręgi okalające bieguny Ziemi. Z delikatnych wstęg wyrastają pionowe snopy światła wysokie na setki kilometrów. Naukowcy zaobserwowali, że 300 kilometrów nad Ziemią barwa światła zmienia się z zielonej na czerwoną. Wyraźnie widać to z orbity. Jest to efekt oddziaływania słonecznych cząstek na tlen. Widok z kosmosu pokazuje skalę i potęgę tego niezwykłego zjawiska. Dzięki zdjęciom satelitarnym możemy oglądać ziemskie zjawiska przyrodnicze z zupełnie nowej perspektywy. Wiosną ocean u wybrzeży Alaski przechodzi niezwykłe przeobrażenie. Zielono - turkusowe zawirowania to zakwity planktonu. Rozciągają się na długości setek kilometrów. Kształt nadają im prądy morskie. Te gigantyczne zakwity powstają z jednych z najmniejszych form życia, jakie spotykamy na naszej planecie. Obecnie satelity pozwalają nam skutecznie monitorować stan naszej planety. Sprawdzać, gdzie życie kwitnie i - co kluczowe - gdzie jest zagrożone. Jako ludzie mamy olbrzymi wpływ na nasz kolorowy dom, dlatego za wszelką cenę musimy go chronić. 14:00 HISTORIA ŻYWA S.I - ŻUAWI ZE STAREJ FOTOGRAFII Cykl reportaży, 23 min, Polska, 2015 Reżyseria: Marcin Kwiatkowski, Maciej Kuszewski, Paweł Długołęcki Scenariusz: Marcin Kwiatkowski, Maciej Kuszewski, Paweł Długołęcki Zdjęcia: Rafał Chudziak, Paweł Latałło, Waldemar Kolsicki W programie spotkanie z retro fotografikiem i grupą rekonstrukcyjną Pułk Żuawów Śmierci z Buska Zdroju. Rekonstruktorów jednej z najgłośniejszych formacji z okresu Powstania Styczniowego i fotografika wykonującego zdjęcia techniką mokrego kolodionu połączyło zamiłowanie do wydarzeń z roku 1863. Spotkanie na planie jednej z rekonstrukcji historycznych zaowocowało serią retro fotografii, takich samych jak te wykonane w epoce. W programie dowiemy się, kim byli Żuawi Śmierci, kim są dziś ich naśladowcy i na czym polega zapomniana technika fotografii kolodionowej. 14:30 JUDEŁ GRA NA SKRZYPCACH Film obyczajowy, 83 min, Polska, 1936 Reżyseria: Józef Green, Jan Nowina-Przybylski Scenariusz: Józef Green Zdjęcia: Jakub Joniłowicz Aktorzy: Molly Picon, Maks Bożyk, Samuel Landau, Symcha Fostel, Maks Brin, Dora Fakiel, Symche Natan, Chana Lewin, Barbara Jebgold, Leon Liebgold Judeł, dziewczyna przebrana za chłopca, wędruje ze starym ojcem. Ona śpiewa i gra na skrzypcach, on na kontrabasie. W miasteczku natykają się na podobny duet: chłopiec gra na skrzypcach, jego ojciec zaś na klarnecie. Najpierw konkurują ze sobą, po pewnym czasie tworzą jednak jeden zespół. Judeł zakochała się w chłopcu, lecz on nie zwraca oczywiście na nią uwagi. Co więcej, zaczyna darzyć zainteresowaniem pewną pannę, która nie chce wyjść za mąż za bogatego, narzuconego jej przez rodziców narzeczonego, przyłącza się do wędrownej grupy. Wszyscy razem docierają do Warszawy, gdzie klarnecista decyduje się osiąść, znajdując ciepły kąt u znajomej wdowy. Niedoszła panna młoda zostaje zaangażowana do teatru muzycznego, lecz kiedy zjawia się jej ukochany, ucieka razem z nim. Judeł przez przypadek znajduje się na scenie i swym komicznym zachowaniem wziętym za świetną grę, oraz piosenką "Jidł mit'n fidł" odnosi wielki sukces. Dopiero teraz chłopiec dowiaduje się, że Judeł jest dziewczyną. Wyznają sobie miłość. Mają się odbyć ich zaręczyny, ale ona otrzymuje kontrakt na wyjazd do Ameryki. Odpływa transatlantykiem. I wtedy okazuje się, że ukochany płynie tym samym statkiem jako członek orkiestry. 16:00 GIGANCI HISTORII - PREZYDENCI II RP: GABRIEL NARUTOWICZ, STANISŁAW WOJCIECHOWSKI I IGNACY MOŚCICKI Teleturniej, 50 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Motyl Scenariusz: Mikołaj Korzyński Prowadzący: Maciej Kurzajewski, Przemysław Babiarz Do ich zadań należało reprezentowanie kraju, powoływanie rządu, zwoływanie i zamykanie posiedzeń parlamentu. Byli też zwierzchnikami sił zbrojnych, posiadali prawo łaski, a ich kadencja miała trwać 7 lat. Niezwykłe osobowości, wielcy patrioci. Mowa o prezydentach II Rzeczypospolitej, których było zaledwie trzech: Gabriel Narutowicz, Stanisław Wojciechowski, Ignacy Mościcki. Kolejny odcinek Gigantów historii poświęcony będzie ich życiu i działalności. 17:00 PRAWDZIWE "POLOWANIE NA CZERWONY PAŹDZIERNIK" - ODC. 1/2 (THE REAL HUNT FOR RED OCTOBER) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2020 Ten dwuczęściowy film po raz pierwszy ujawnia odtajnioną historię rosyjskiego okrętu podwodnego Czerwony Październik. O jednostce opowiadał film fabularny z 1984 roku "Polowanie na Czerwony Październik", w którym sowiecki atomowy okręt podwodny próbował uciec do USA i jednocześnie był ścigany przez amerykańską i sowiecką marynarkę wojenną. Oparty na bestsellerowej powieści Toma Clancy'ego, ukazywał aspekty techniczne, dramat i charakter podwodnej bitwy. Niewielu zdaje sobie sprawę, że książka i film zostały zainspirowane tajną konfrontacją nuklearną, która według niektórych zmieniła bieg historii świata. Producent: Muse 18:00 POGRANICZE W OGNIU - ODC. 6/24 Serial sensacyjny, wojenny, 58 min, Polska, 1988 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Juliusz Janczur, Andrzej Konic Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Janusz Bukowski, Cezary Pazura, Olaf Lubaszenko, Włodzimierz Adamski, Janusz Sadowski, Andrzej Szczytko, Grażyna Walasek, Piotr Grabowski, Dariusz Siatkowski, Miłogost Reczek, Tadeusz Somogi, Andrzej Szejnach, Marian Glinka Współpracownik polskiego wywiadu w gdańskiej policji niemieckiej, Hubert, ujawnia Czarkowi istnienie przecieku w sztabie WP. Radca Wetter, jego zastępca Voraczek i wysłannik berlińskiej centrali, porucznik Relke, w komórce Abwehry w Gdańsku czekają na tajny dokument ze sztabu WP. Jego cenę ustalono z polskim oficerem na 10 tys. dolarów. Dowodem prawdomówności Huberta jest kopia jednego z dawnych dokumentów sztabu WP, rozesłanych do jednostek. W którejś z nich zaginął? Tropy wiodą do jednostki w Chełmnie. Dowodzi nią por. Sarna, wśród oficerów jest por. Konrad. Czarek i Sarna zastawiają pułapkę. Aresztowany Konrad usiłuje popełnić samobójstwo. Jego nieświadomym wspólnikiem okazuje się porucznik Rubanek. Zdezorientowana niestawieniem się Konrada na spotkanie Abwehra szuka przecieku w komórce gdańskiej. 19:10 WARSZAWA. ZMARTWYCHWSTAŁE MIASTO (DAN CRUICKSSHANK'S WARSAW) Film dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: TIM DUNN Scenariusz: DAN CRUICKSHANK Opowieść o Warszawie przedstawiona przez Dana Cruickshanka, dziennikarza BBC, historyka sztuki i architektury, prezentera telewizji BBC, autora wielu publikacji historycznych. Od 7. roku życia przez kilka lat mieszkał w Warszawie, gdzie jego ojciec był korespondentem. Jako dziecko obserwował i rysował staromiejskie kamienice. Pamięta Warszawę piękną, tak jak na obrazach Canaletta i innych malarzy, ze wspaniałą architekturą. Po latach Dan wraca do stolicy Polski, by sprawdzić, jak miasto wygląda współcześnie. Nie mógł uwierzyć, że można było odbudować Warszawę po tak ogromnych zniszczeniach wojennych. Dokument bogato ilustrowany archiwaliami, osobistymi wspomnieniami, pięknymi zdjęciami. 21:05 VERA CRUZ Western, 89 min, USA, 1954 Reżyseria: Robert Aldrich Scenariusz: Roland Kibbee i James R. Webb Aktorzy: Gary Cooper, Burt Lancaster, Denise Darcel, Cesar Romero, Sara Montiel, George Macready, Ernest Borgnine, Morris Ankrum Rok 1866. W Meksyku trwa wojna domowa. Los styka przypadkowo dwóch awanturników: byłego majora wojsk Południa Benjamina Trane'a (Gary Cooper) i zuchwałego bandytę Joe Erina (Burt Lancaster), którzy trafili tam w poszukiwaniu łatwego zysku. Postanawiają walczyć po tej stronie, która zapewni im jak największe korzyści w zamian za ich usługi. Decyzja nie jest jednak łatwa, bo zakochana w majorze meksykańska dziewczyna namawia go, by zasilił szeregi rewolucjonistów Benita Juareza. Markiz de Labordere przekonuje ich z kolei, że powinni wspomagać cesarza Maksymiliana. Na dworskim balu Trane i Erin poznają piękną hrabinę Marie Duvarre. Obaj zostają zaangażowani jako eskorta arystokratki podczas jej podróży ze stolicy Meksyku do Vera Cruz. Droga jest bardzo niebezpieczna, prowadzi bowiem przez tereny opanowane przez zwolenników Juareza. W czasie jazdy Trane i Erin dowiadują się, że hrabina wiezie złoto dla wojsk cesarskich. Postanawiają je zrabować, ale z takimi samymi zamiarami nosi się także markiz de Labordere. Cesarski skarb chce zdobyć również Ramirez, generał armii Juareza. Na jednym z postojów hrabina ucieka ze złotem, zostawiając Trane'a i Erina, którzy wpadają w pułapkę zastawioną przez generała. Za odpowiednio wysoką zapłatą obaj wspólnicy zgadzają się pomóc mu w odzyskaniu skarbu. Zmarły w 1983 r. reżyser Robert Aldrich, twórca m.in. "Ostatniej walki Apacza", "Śmiertelnego pocałunku", "Wielkiego noża", "Ataku", "Ostatniego zachodu słońca", "Co się zdarzyło Baby Jane?" i "Parszywej dwunastki", wzbudzał często skrajne opinie. Jego filmami zachwycano się i lekceważono je. Oskarżano o zły gust, przejaskrawione efekty i wychwalano konsekwencję mrocznego stylu. Aldrich zaczynał pracę reżysera od współpracy z telewizją, ale gdy na początku lat 50. nadarzyła mu się okazja nakręcenia filmu dla wytwórni MGM, skwapliwie z niej skorzystał. Pierwszy sukces przyniósł mu jednak dopiero "Śmiertelny pocałunek" z 1955 r. Od tego czasu zaczął się kształtować charakterystyczny dla niego styl: brutalna ekspresja, zatarte podziały na pozytywnych i negatywnych bohaterów, postacie przerysowane, niemal karykaturalne, kierujące się irracjonalnymi, okrutnymi instynktami, walka o dominację jednego człowieka nad drugim jako jeden z głównych motywów jego dzieł, a jednocześnie nieobecność w nich wątku prawdziwej, spełnionej miłości. Świat pokazywany w filmach Aldricha jest z reguły światem przesyconym przeczuciem zagłady, gdzie lęk i swoista dekadencja wyładowują się w aktach przemocy. Tak jest i w westernie "Vera Cruz": wszyscy walczą tam ze wszystkimi, nie przestrzegając żadnych reguł. Gary Cooper jako szlachetny rewolwerowiec irytuje sztywnością i chłodem, a pełen dzikiej energii, amoralny Burt Lancaster jako Joe Erin wzbudza żywiołową sympatię. (VERA CRUZ) 23:55 ANNA GERMAN W SERCACH LUDZI Film dokumentalny, 93 min, Polska, 2022 Reżyseria: Jadwiga Nowakowska Scenariusz: Jadwiga Nowakowska Film dokumentalny o życiu i nieznanych faktach z życia Anny German. Wybitną artystkę wspominają zaprzyjaźnione z nią osoby z kręgów artystycznych. Autorka filmu, Jadwiga Nowakowska, przedstawia nieznane i mało znane fakty z życia piosenkarki. To film o wyjątkowej osobie, która wciąż jest pamiętana i podziwiana nie tylko w Polsce, ale w różnych krajach świata. Śpiewanie "było całym jej życiem" - podkreślają jej bliscy. To laureatka wielu festiwali, kompozytorka. Anna German była pierwszą Polką, która wystąpiła w San Remo. Uwielbiana również w Uzbekistanie, Kirgistanie, Kazachstanie, Armenii, Łotwie, Litwie, Ukrainie, we Włoszech. Film oprócz opowieści o życiu artystki, jest również opowieścią o fascynacji jej osobą. Trudno wręcz uwierzyć jak wiele osób uwielbia piosenki Anny German i jak wielu młodych artystów włącza je do swojego aktualnego repertuaru. 01:45 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA CYGANÓW W MOŁDAWII Reportaż, 25 min, Polska, 2002 Autor: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow Ten odcinek przybliży widzom środowisko kibiców ukraińskiego klubu piłkarskiego Dynamo Kijów. Oglądamy je oczyma jednego z nich, 23 - letniego Żeni - magistra ekonomii i jednego z przywódców tzw. Żylety. "Szalikowcy" pojawili się na Ukrainie już w latach 80. , ale wtedy nikt o nich nie słyszał, bo radziecka propaganda skrzętnie ten fakt skrywała. Odkąd zmienił się system, działają jawnie i jest ich coraz więcej, choć nie tak dużo jak w Polsce. Są na wszystkich meczach swojej drużyny. Dla jednych rozróby stanowią sposób na rozładowanie frustracji, dla innych - sens życia.