TVP Historia Środa, 03.07.2024 06:05 BYŁ TAKI DZIEŃ - 3 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1608 - założono miasto Quebec; 1806 - pokazano w Londynie pierwsze wyhodowane truskawki; 1977 - wrażenia Mariana Brandysa z lektury bezdebitowego "Zapisu"; 1989 - w Gazecie Wyborczej ukazał się artykuł Adama Michnika "Wasz prezydent, nasz premier"; 06:10 JA CIĘ UCZYĆ KAŻĘ - ODC. 3 UKRYĆ SIĘ I NAUCZAĆ - OD SACHSENHAUSEN PO TAJNY UNIWERSYTET Program dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Wojciech Kursa Prowadzący: Paweł F. Nowakowski, Wiktor Szymborski Połączenie niestandardowego podejścia do historii nauczania i edukacji z ujęciami znanymi z opracowań dotyczących historii wychowania. Idea przyświecająca poszczególnym odcinkom polega na przełamaniu pewnych stereotypów dotyczących dziejów wychowania i nauczania w poszczególnych wiekach. 06:35 SPÓR O HISTORIĘ - HETMAN JAN ZAMOYSKI Debata, 30 min, Polska, 2022 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Jan Zamoyski - kanclerz wielki koronny i hetman wielki koronny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Doradca Zygmunta II Augusta i Stefana Batorego. "Wróg Habsburgów", który pozostawał w opozycji do Zygmunta III Wazy. Jan Zamoyski to także mecenas literatury. Założyciel Zamościa i fundator Akademii Zamojskiej. Współczesny Zamoyskiemu niemiecki historyk Matthäus Dresser mówił o nim: "I miała zaiste Polska czem się chlubić, dopóki żył ów tak wielki mówca i wódz. Po jego stracie ma państwo dostateczną przyczynę do opłakiwania swej szkody, jak długo losy nie zdarzą mu drugiego podobnego męża". Goście: prof. Dariusz Kupisz, prof. Mirosław Nagielski, dr Przemysław Gawron. Jan Zamoyski, jego pochodzenie, wykształcenie i pozycja społeczna w wieku młodzieńczym. Skąd Jan Zamoyski wziął się na dworze Zygmunta II Augusta? Jak rozpoczął swoją błyskotliwą karierę? Czym się zajmował? Jaką miał pozycję w chwili śmierci Zygmunta Augusta i jaką odegrał rolę w ustalaniu zasad wolnej elekcji po jego śmierci? Kogo poparł podczas pierwszej elekcji? Dlaczego takie miał preferencje? Jaka była jego pozycja na dworze Stefana Batorego? Jaki miał wpływ na króla? Czy jego decyzje wzmacniały, czy osłabiały Rzeczpospolitą? Co spowodowało, że tak błyskawicznie stał się magnatem? Dlaczego tak brutalnie potraktował Zborowskiego? Jak "odnalazł się" po śmierci Stefana Batorego? Kogo poparł? [Zygmunta III Wazę, siostrzeńca Zygmunta II Augusta; zwycięstwo pod Byczyną dało Zygmuntowi III Wazie polski tron]. Dlaczego i kiedy te relacje się popsuły? Fundator Zamościa i Akademii Zamoyskiej [pierwszej prywatnej uczelni w Rzeczypospolitej]. Jakim był dowódcą? Co było największym sukcesem i największą porażką? Jak ocenia Zamoyskiego historia? 07:15 Z BIEGIEM LAT, Z BIEGIEM DNI - KRAKÓW 1886 Serial TVP, 82 min, Polska, 1980 Reżyseria: Andrzej Wajda, Edward Kłosiński, Anna Polony, Krystyna Grochowicz Scenariusz: Joanna Olczak-Ronikier Zdjęcia: Edward Kłosiński, Witold Adamek Aktorzy: Anna Polony, Jan Nowicki, Jerzy Bińczycki, Janina Bachleda-Curuś, Marek Skup, Bolesław Nowak, Roman Stankiewicz, Izabella Olszewska, Zofia Niwińska, Halina Wojtacha, Tomasz Ronikier, Anna Tomaszewska Wykonawcy: Józef Radwan, Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach Kostiumowy film obyczajowy. Romans, którego akcja toczy się w 1886 roku. Drugi film z ośmioodcinkowego serialu opowiadającego o losach dwóch rodzin żyjących w Krakowie w latach 1874 - 1914. Scenariusz tego odcinka powstał na podstawie powieści Gabrieli Zapolskiej "Sezonowa miłość". Aniela Dulska, by podratować zdrowie cherlawego synka Zbyszka wyjeżdża do Zakopanego - coraz modniejszego wówczas ośrodka uzdrowiskowego. Po przyjeździe odkrywa, że w tej samej góralskiej chałupie mieszka młody, przystojny aktor z Krakowa. Mężczyzna, nawykły do flirtów i przelotnych przygód miłosnych, postanawia wykorzystać nadarzającą się okazję. Rozpoczyna umizgi do pani Dulskiej. Kobieta, początkowo zaskoczona zalotami Kozickiego, kryguje się jak na przyzwoitą żonę i matkę przystało. Jednak już wkrótce Aniela z niepokojem zauważa, że po raz pierwszy w życiu jest naprawdę zakochana. Coraz natarczywiej daje o sobie znać dylemat: dochować wierności mężowi i rodzinie, czy iść za głosem serca? Niespodziewane wewnętrzne rozterki pani Dulskiej przerywa przyjazd jej męża Felicjana. Aniela niecierpliwie czeka na wyjazd męża, ale uwodziciel wycofuje się z przygody, wzruszony zaufaniem, które okazał mu poczciwy pan Felicjan Dulski. 08:45 KUCHNIA JAGIELLONÓW - ODC. 18 WAZOWIE CZYLI FRANCUSKA KUCHNIA NA POLSKIM STOLE 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski W cyklu Kuchnia Jagiellonów autorzy przedstawiają czasy dynastii Jagiellonów od strony właśnie kuchni. W tamtych czasach jadano nie tylko tłuste mięsiwa suto podlewane miodem. To była także kuchnia pełna finezji, owoców, warzyw, zup, wypieków. W tym odcinku widzowie poznają przepis na pieczeń z sarny oraz wołowinę w sposobie. 09:20 HISTORIA POLSKI - W DZIEŃ TARGOWY Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2006 Autor: Robert Kaczmarek Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Robert Kaczmarek Wykonawcy: Ryszard Kaczorowski, Richard Pipes, Władimir Bukowski, Peter Raina Film dokumentalny nawiązujący do wydarzeń poznańskiego Czerwca '56. Główny temat dotyczy potrzeby wolności i jej odczuwania przez Polaków. Autorzy filmu podjęli próbę spojrzenia na wydarzenia sprzed 53 lat z kilku perspektyw, traktując je jako element wspólnej drogi, którą przeszli Polacy. Próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób wydarzenie to funkcjonuje w naszej świadomości społecznej i narodowej, ale również, jak postrzegana jest historia naszego kraju przez innych. Co wiedzą o nas Francuzi, Niemcy czy Rosjanie? W filmie poddano analizie reakcje prasy zachodniej na wydarzenia poznańskie. Po raz pierwszy pokazane zostaną bogate archiwa depesz MSZ oraz reakcje władz polskich na krytykę i protesty w Europie i USA. W filmie "W dzień targowy" historia przeplata się ze współczesnością. Znalazły się w nim archiwalne materiały filmowe z wydarzeń czerwcowych. 10:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA PRZEZ PIEKŁO CZ. 1 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program Bogusława Wołoszańskiego, popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. W tym wydaniu autor omawia: - dzieje konwojów wiozących sprzęt wojenny dla Związku Radzieckiego, - sytuację na frontach europejskich, - zajęcie Norwegii przez Niemców, - pomoc Anglii w transporcie broni dla Związku Radzieckiego, - szlaki morskie z portów amerykańskich i kanadyjskich do Murmańska, - rolę Norwegii w planach wojennych Adolfa Hitlera, - znaczenie strategiczne portu w Murmańsku, - atak wojsk niemieckich na Murmańsk. 11:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - WYBRZEŻE KOŚCI SŁONIOWEJ - AFRYKAŃSKA MOZAIKA (FLAVORS) Serial dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Wybrzeże Kości Słoniowej. 12:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - A CZAS SIĘ GO NIE IMA Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Są pojazdy dla opisu których nie wystarcza inżynierski język opisujący moc, zasięg czy możliwości trakcyjne. Takim pojazdem jest Willis G - amerykańska wojskowa terenówka, kochana przez żołnierzy wielu armii. Prosta, niezawodna, zaskakująco dobrze radząca sobie z najgorszymi wertepami, zwana przez żołnierzy mechanicznym mułem, co być może nie jest najbardziej wyszukaną metaforą, ale zawiera wiele szacunku przez odniesienie do niezastąpionych w górskich bojach zwierząt. 12:30 SŁAWA I CHWAŁA - ODC. 5 GOSPODARSTWA I OGRODY Serial historyczny, obyczajowy, 56 min, Polska, 1998 Autor: Jarosław Iwaszkiewicz Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenariusz: Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Grzegorz Kędzierski Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Jakub Przebindowski, Joanna Bogacka, Tomasz Bednarek, Agnieszka Sitek, Anna Korcz, Magdalena Cielecka, Stanisława Celińska, Andrzej Deskur, Michał Żebrowski, Maria Gładkowska, Zbigniew Zamachowski, Małgorzata Foremniak, Jan Frycz, Antek Frycz Rok 1926. W Warszawie dochodzi do tzw. przewrotu majowego. Następnie akcja przenosi się aż do roku 1939. Ewelina Royska i jej syn Walery mieszkają w dworku w Pustych Łąkach koło Siedlec. Krystyna - żona Walerka - przyjeżdża do Eweliny z prośbą o pomoc w uzyskaniu rozwodu. Tymczasem w Komorowie, gdzie gospodaruje Janusz Myszyński, pojawia się Zosia Zgorzelska - poprzednia właścicielka majątku. Nie ma pracy ani pieniędzy. Jednak Janusz odmawia jej pomocy. Nadchodzą wakacje. Rodzina Gołąbków wybiera się na wypoczynek do Pustych Łąk. Po drodze zatrzymują się na wsi u matki pana Franciszka. Antek nawiązuje tam romans z Anielą. Wizyta Gołąbków w Pustych Łąkach okazuje się pomyłką, głównie z powodu awantur prowokowanych przez Walerego. Młody Royski zresztą niebawem wyjeżdża do Siedlec, gdzie zaczyna terroryzować Żydów. Przerażona i wstrząśnięta matka próbuje mu to wyperswadować. Ujawnia, że dziadek Walerego też był Żydem. Janusz pod wpływem nagłego impulsu odwiedza w Krakowie Zosię Zgorzelską i proponuje jej małżeństwo. Jego niespodziewane oświadczyny zostają przyjęte. Wkrótce w Komorowie odbywa się ślub. Tymczasem Olo Biliński zaprzyjaźnia się z Andrzejem Gołąbkiem i synami fabrykantów: Hubertem Hube i Żydem Bronkiem Złotym. Chłopcy wspólnie przygotowują się do matury. Po jej zdaniu Andrzej przyjeżdża na wakacje do Pustych Łąk. Jest świadkiem śmierci babci Michasi. Dzięki wiejskiej dziewczynie Kasi poznaje też smak miłości fizycznej. 13:30 ZŁOTO, WALUTA ZACHŁANNOŚCI - ODC. 2. NIEBEZPIECZNE ZWIĄZKI (ODC. 2. FABULOUS TREASURE) Cykl dokumentalny, 52 min, Niemcy/Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Almut Faass, Tanja Dammertz Kronika fascynującej i przerażającej historii złota - powszechnie pożądanego lśniącego metalu, za którym ludzie rzucili się w krwawą pogoń. Kruszec ten napędza ludzkość od zarania dziejów. Tak jak urzekające jest jego piękno, pościg za tym cennym metalem jest bezwzględna. Żądza złota prowadzi ludzi do zabijania bez litości, niszczenia całych kultur i podejmowania samobójczych misji. Globalny popyt na złoto trwa do dziś; jest to waluta kryzysowa, pożądana w jubilerstwie, światowy skarb i gorący towar. Jego cena wciąż rośnie, eksplodując w ciągu ostatnich 40 lat. Co jest katalizatorem tego przyciągania, które trzyma świat w napięciu? Autorzy serii zgłębiają tajemnicę tego wyjątkowego metalu i badają geologiczne, kulturowe, polityczne i ekonomiczne znaczenie złota. 14:25 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - SZPIEDZY ERY ATOMOWEJ ODC. 4/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 4 THE ATOMIC SPIES) Serial dokumentalny, 51 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. 15:20 KORONA KRÓLÓW - ODC 18 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Maria Ciunelis, Agata Danielowska - Flejszman Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Renata Berger, Julia Młynarczyk, Jakub Mazurek, Jacek Milczarski, Daniel Mosior, Daniel Guzdek, Karolina Piechota, Bartłomiej Nowosielski, Agata Bykowska, Wojciech Czerwiński, Karina Seweryn, Jacek Kopczyński, Tomasz Sapryk, Wiktoria Zembrzycka, Mirosław Kupiec Odc. 18 Jadwiga czuje, że syn nie liczy się jak dawniej z jej zdaniem, dlatego postanawia wyjechać do Sącza i wstąpić do klasztoru. Decyzja matki rozsierdza Kazimierza. Niczego nieświadomy król, zgadza się, aby na dworze w otoczeniu młodej królowej została Katarzyna. Anna jest wściekła, ma żal do męża, że nie dostrzega podstępnych zamiarów swojej matki. Kłócą się, ale wieść o ciąży szybko studzi negatywne emocje. Kazimierz jest bardzo szczęśliwy i wierzy, że Anna urodzi mu syna. Przekupka, żona skazanego za podrzucenie na dwór trucizny Charcika, zbliża się do Garncarza. Planują wspólną przyszłość, na razie związaną ze wspólnym biznesem. 15:55 SENSACJE XX WIEKU - NAJWIERNIEJSZY ŻOŁNIERZ HITLERA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony sprawie udziału Erwina Rommla w spisku na Adolfa Hitlera. W 1944 roku feldmarszałek Erwin Rommel uważany za najwierniejszego oficera Hitlera przyłączył się do spisku antyhitlerowskiego. Program przedstawia nieznane dotąd fakty z frontu zachodniego, gdzie Niemcy i Amerykanie podjęli próbę zawarcia pokoju. Jednym z uczestników rokowań był Erwin Rommel. 16:30 SENSACJE XX WIEKU - NAJWIĘKSZA TAJEMNICA KSIĘCIA WINDSORU Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony sprawie abdykacji króla brytyjskiego Edwarda VIII, który porzucił tron dla Amerykanki Wallis Simpson. Sprawa ta została wyjaśniona tylko częściowo. Czy powodem abdykacji rzeczywiście była wielka miłość do dwukrotnej rozwódki? Wiele wskazuje na to, że w sprawę zamieszany był wywiad radziecki, a na pewno Anthony Blunt, zdemaskowany dopiero w 1979 roku. 17:05 HISTORIA POLSKI - MAŁA POLSKA W INDIACH Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2013 Reżyseria: Anu Radha, Sumit Osmand Shaw Scenariusz: Anu Radha Muzyka: Vipln Patwa Spośród setek tysięcy Polaków wywiezionych na Wschód po wkroczeniu w 1939 roku do Polski Armii Czerwonej, dużą część stanowiły dzieci. Po ogłoszeniu w 1941 roku amnestii tysiące maluchów, często osieroconych, dotarło do tworzących się oddziałów gen. Władysława Andersa. Na czas wojny schronienia udzieliło im kilka krajów, m.in. Meksyk i Nowa Zelandia. Jednak pierwsze z pomocą przyszły Indie. Wojnę przetrwało tam około pięciu tysięcy polskich dzieci. Blisko tysiąc mieszkało w osiedlu w Balachadi, które wybudował maharadża Jam Sahib. 18:00 SPÓR O HISTORIĘ - POLSKIE ZWYCIĘSTWA. KŁUSZYN 1610 Debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller 4 lipca 1610 roku pod Kłuszynem doszło do starcia pomiędzy liczącymi około 7 tys. żołnierzy oddziałami polskimi dowodzonymi przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego a armią moskiewską pod dowództwem kniazia Dymitra Szujskiego oraz szwedzkimi posiłkami dowodzonymi przez Jakuba Pontussona De la Gardie. Siły sprzymierzone liczyły około 35 tys. ludzi. Zwycięska bitwa otworzyła Żółkiewskiemu drogę do zajęcia Moskwy. W obliczu klęski bojarzy zdetronizowali cara Wasyla Szujskiego i złożyli przysięgę na wierność królewiczowi Władysławowi, synowi Zygmunta III Wazy. 18:30 Z BIEGIEM LAT, Z BIEGIEM DNI - KRAKÓW 1898 Serial TVP, 80 min, Polska, 1980 Reżyseria: Andrzej Wajda, Edward Kłosiński, Anna Polony, Krystyna Grochowicz Scenariusz: Joanna Ronikier Zdjęcia: Edward Kłosiński, Witold Adamek Aktorzy: Juliusz Grabowski, Andrzej Hudziak, Elżbieta Karkoszka, Jacek Romanowski, Jerzy Radziwiłowicz, Maria Zając - Radwan, Bolesław Nowak, Jan Kochanowski, Izabella Olszewska, Halina Kwiatkowska, Halina Wojtacha, Henryk Majcherek, Anna Polony, Wiesław Wójcik Wykonawcy: Wielka Orkiestra Symfoniczna Prit W Katowicach Bohaterka odcinka - Julka, córka pani Chomińskiej, staje się adeptką sztuki malarskiej. Błaga matkę, by uwierzyła w jej talent i pozwoliła kształcić się dalej, a nie kazała wychodzić za mąż za niekochanego zamożnego sędziego Rolewskiego. Matka nie zgadza się uważając, że wszystko to wpływ młodego poety, który jest ich sublokatorem. Julka zakochana w sublokatorze jest jednak zbyt słaba, by wyrwać się z mieszczańskiego konwenansu i pójść za głosem serca. Kapituluje i wychodzi za mąż za niekochanego człowieka. 20:00 UPADEK NAZIZMU - ODC. 1. KTO GO ZDRADZI (ODC. 1) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones, Julian Jones, Julian Jones Ta niezwykła seria przybliża decydujące starcie II wojny światowej, kiedy to Hitler stawił czoła równie bezwzględnemu dyktatorowi: Stalinowi. Będąc u szczytu swej potęgi, Hitler próbuje oszukać sowieckiego przywódcę, przedstawiając plan inwazji na Wielką Brytanię, jednocześnie potajemnie przygotowując atak na Związek Sowiecki. Stalin ma jednak szpiega w kwaterze głównej Hitlera. Obaj dyktatorzy przejmują dowodzenie nad własnymi armiami. Ludzie Hitlera składają fałszywe obietnice, a w Stalinie Hitler znalazł swojego przeciwnika. W obliczu klęski Niemiec na froncie wschodnim Hitler zostaje zmuszony do odwrotu. Pojawiają się głębokie konflikty, a jego najbliższy krąg walczy o władzę. W miarę jak narasta opór przeciwko niemu, a wewnętrzny wróg knuje, jak go zabić, Hitler popycha Niemcy ku zniszczeniu. Wniknięcie w umysły dwóch dyktatorów, których złudzenie niezwyciężoności doprowadziło do ich własnej klęski, to opowieść o tym, dlaczego dyktatury upadają. Jest to również przerażający opis pychy, decyzji i mrocznej sztuki politycznej, która sprzysięgła się, by zniszczyć wolność, ale ostatecznie zniszczyła samą siebie. 21:10 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 1/18 - WIEM, KIM JESTEŚ Serial sensacyjny, wojenny, 54 min, Polska, 1967 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych (właśc. Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan) Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Janina Borońska, Mieczysław Stoor, Krzysztof Chamiec, Andrzej May, Alicja Zommer, Seweryn Butrym, Wiktor Nanowski Jeden z najpopularniejszych seriali telewizyjnych. Opowiada o bohaterskich przygodach oficera polskiego wywiadu działającego pod kryptonimem J - 23. W tej roli wystąpił Stanisław Mikulski. Aktor zyskał ogromną popularność we wszystkich krajach, gdzie serial był wyświetlany. Rok 1941. Polak - Stanisław Kolicki ucieka z obozu w Królewcu na stronę radziecką. Przekazuje Rosjanom informacje o koncentracji wojsk niemieckich. Kolicki jest łudząco podobny do niemieckiego oficera schwytanego przez Rosjan. Wywiad radziecki wysyła więc młodego Polaka z dokumentami jeńca, kapitana Hansa Klossa, na stronę niemiecką. Wkrótce Kolicki - Kloss zostaje członkiem sztabu dywizji. Jednocześnie organizuje siatkę wywiadowczą. Po krótkim okresie czasu gestapo wykrywa radiostację. W walce ginie cała jej obsługa. J - 23 pozoruje własną śmierć i ucieka na stronę radziecką. Rosjanie przygotowują więc kolejny plan. Umieszczają Staszka w celi, w której przebywał prawdziwy Kloss. Podczas ataku J - 23 ucieka wraz ze współwięźniami na stronę niemiecką. Jeńcy potwierdzają jego tożsamość, podobnie jak i wuj Hansa ściągnięty z Berlina. Dzięki znajomości języka i Związku Radzieckiego Staszek zostaje oficerem Abwehry - niemieckiego wywiadu wojskowego. Agent J - 23 rozpoczyna swoją pracę. 22:15 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - EKSTREMALNE BUDOWLE. ODC. 7 (ANCIENT ENGINEERING S. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2022 Serial dokumentalny (10 odcinków), prezentujący najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na współczesną inżynierię. Każdy odcinek pokazuje jedno przełomowe osiągnięcie, takie jak np. piramidy, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. Filmy łączą materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, zapierające dech w piersiach zdjęcia lotnicze oraz czerpią z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu odkrywają tajemnice starożytnego świata. Autorzy rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. 23:25 SENSACJE XX WIEKU - MATA HARI Cykl historyczny, 48 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Danuta Stenka, Adam Ferency, Rafał Królikowski, Henryk Talar, Piotr Grabowski, Zbigniew Kosowski, Mirosław Neinert, Bolesław Abart, Zbigniew Paterak, Adam Kopciuszewski, Jacenty Jędrusik, Andrzej Warcaba, Grzegorz Przybył, Ziemowit Pędziwiatr Margaretha Gertruda Zelle, szerzej znana pod scenicznym pseudonimem Mata Hari, została aresztowana pod zarzutem szpiegostwa i następnie rozstrzelana 15 października 1917 r. Choć od egzekucji Maty Hari minęło już niemal 100 lat, jej szpiegowska działalność wciąż budzi wiele niejasności. Najsłynniejsza femme fatale XX wieku, kobieta, która za życia stała się egendą, urodziła się w 1876 r. w Holandii. Z Amsterdamu wygnał ją w wieku 18 lat skandal wywołany jej romansem z dyrektorem szkoły. Wyszła wcześnie za mąż za znacznie starszego od siebie oficera wojsk kolonialnych MacLeoda. Małżeństwo szybko się rozpadło. Jego rozpad przyśpieszyła tragiczna i tajemnicza śmierć synka oraz hulaszczy tryb życia kapitana. Margaretha chyba też nie była bez winy, skoro mąż pewnego dnia zabrał córkę i odszedł, zostawiając żonę bez środków do życia. Trzy lata później Margaretha znalazła się w Paryżu, gdzie zamierzała spróbować szczęścia jako modelka. Za pośrednictwem francuskiego dyplomaty trafiła na salony, gdzie zaczęła występować jako tancerka. Z Paryża przeniosła się do Berlina. Szokowała zarówno odwagą artystyczną, jak i obyczajową. Wśród jej kochanków byli: ambasador Francji w Berlinie, prefekt berlińskiej policji oraz szef kontrwywiadu niemieckiego. Te znajomości przyniosły Macie Hari kosztowności, towarzyskie uznanie i wystawne życie, ale równocześnie wciągnęły w niebezpieczną grę, której wygrać nie mogła. Gdy w 1914 r. wybuchła wojna, Matę Hari niewiele to obeszło. Nie interesowała się polityką, ale polityka zainteresowała się nią. Władze niemieckie potraktowały ją jako obywatelkę wrogiego państwa i zagroziły internowaniem. Podobno zarekwirowano jej futra i kosztowności, co miało niemały wpływ na jej późniejsze decyzje. Udało się jej wrócić do Holandii, skąd wyjechała niebawem do Paryża. Wojna, która zapowiadała się na kilkutygodniowy konflikt, przeciągnęła się na miesiące, a później lata. W 1916 r. , najbardziej krwawym, lecz nieprzynoszącym żadnych rozstrzygnięć na frontach, zaczęły nasilać się działania pozamilitarne. Mata Hari, uznana za niemieckiego szpiega, była stale śledzona. Chcąc zdobyć milion franków na wygodne życie u boku młodego rosyjskiego arystokraty, Wadima Masloffa, którego kochała, a którego rodzice nie zgadzali się na ich ślub, Mata Hari przyjęła propozycję pracy szpiegowskiej na rzecz Francji. Jej pierwszą misją miało być uwiedzenie i wydobycie ważnych informacji od niemieckiego następcy tronu. Miała mu być przedstawiona na zamku w Pszczynie. Nie zwróciła uwagi na poważny sygnał ostrzegawczy. W widowisku "Sensacje XX wieku" fascynujące kreacje stworzyli Danuta Stenka i Adam Ferency. 00:30 KSIĄŻ. KLUCZ DO ŚLĄSKA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2021 Reżyseria: Maciej Kieres Scenariusz: Daniel Jasiński Zdjęcia: Daniel Jakubczyk, Jerzy Szota, Piotr Marcjasz Opowieść o historii zamku Książ. Przez stulecia zamek wywierał wpływ na otaczającą rzeczywistość. Sprawowano stąd władzę militarną, sądowniczą, gospodarczą i kulturową. Książ jest obecnie jedną z największych atrakcji turystycznych w Polsce. W roku 2017 przyjechało tutaj 500 tysięcy turystów. W zamku odbywają się cykliczne imprezy kulturalne, takie jak Festiwal Kwiatów, Festiwal Tajemnic czy Festiwal Kameralistyki Ensamble im. Księżnej Daisy, a także okazjonalne konferencje, spotkania i wystawy. W zamku działa także odział galerii sztuki współczesnej BWA. Zamek o trudnej historii. Zamek Bolka I, zamek Hochbergów. Najważniejszy zabytek ziemi wałbrzyskiej. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - A CZAS SIĘ GO NIE IMA Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Są pojazdy dla opisu których nie wystarcza inżynierski język opisujący moc, zasięg czy możliwości trakcyjne. Takim pojazdem jest Willis G - amerykańska wojskowa terenówka, kochana przez żołnierzy wielu armii. Prosta, niezawodna, zaskakująco dobrze radząca sobie z najgorszymi wertepami, zwana przez żołnierzy mechanicznym mułem, co być może nie jest najbardziej wyszukaną metaforą, ale zawiera wiele szacunku przez odniesienie do niezastąpionych w górskich bojach zwierząt. 02:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MUSSOLINI Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Benito Mussoliniemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.