TVP Historia Czwartek, 11.07.2024 06:05 BYŁ TAKI DZIEŃ - 11 LIPCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1903 - urodził się Władysław Żeleński, prawnik i historyk; 1959 - przegląd sztuki współczesnej w Kassel, zaprezentowano prace mistrzów z całego świata, a z Polski: Kantora, Lebensteina, Marczyńskiego i Potworowskiego; 1979 - wspólny list KOR i moskiewskich opozycjonistów do uwięzionych sygnatariuszy "Karty 77"; 1988 - zmarł Jan Strzelecki uprzednio ciężko pobity w niejasnych okolicznościach. 06:10 JA CIĘ UCZYĆ KAŻĘ. W UKRYCIU I NA JAWIE. Program dokumentalny, 22 min, Polska, 2023 Scenariusz: Wiktor Szymborski, Paweł F. Nowakowski Zdjęcia: Wojciech Kursa Prowadzący: Paweł F. Nowakowski, Wiktor Szymborski Połączenie niestandardowego podejścia do historii nauczania i edukacji z ujęciami znanymi z opracowań dotyczących historii wychowania. Idea przyświecająca realizacji programu polega na przełamaniu pewnych stereotypów dotyczących dziejów wychowania i nauczania w poszczególnych wiekach. 06:30 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - TELEWIZJA "SOLIDARNOŚCI" Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski W tym odcinku: Agencję Telewizyjną Solidarności tworzyli entuzjaści pierwszego niezależnego związku zawodowego. Mieli do dyspozycji skromne środki techniczne i zapał do walki o wolność słowa. Swoją rolę widzieli jasno: rozbić monopol propagandy PRL. Kamery Telewizji Polskiej wywoływały furię zwolenników Solidarności. W PRL kłamliwa propaganda latami sączyła się z odbiorników. Twórcy telewizji niezależnej uczyli się przełamywać nieufność. Wkrótce musieli nauczyć się robić telewizję podziemną. Każda kaseta wideo wpuszczona w drugi obieg rozszczelniała zaduch PRL, dodawała Polakom nadziei, wzmacniała chęć oporu. 07:05 Z BIEGIEM LAT, Z BIEGIEM DNI - KRAKÓW 1914 Serial TVP, 83 min, Polska, 1980 Reżyseria: Andrzej Wajda, Edward Kłosiński, Anna Polony, Krystyna Grochowicz Scenariusz: Joanna Ronikier Zdjęcia: Edward Kłosiński, Witold Adamek Aktorzy: Anna Polony, Mieczysław Grąbka, Ewa Kolasińska, Monika Niemczyk, Juliusz Grabowski, Jan Kochanowski, Izabella Olszewska, Bolesław Nowak, Jerzy Bińczycki, Magdalena Jarosz, Grażyna Laszczyk, Leszek Piskorz, Teresa Budzisz - Krzyżanowska, Elżbieta Karkoszka, Ewa Ciepiela Nadszedł 1914 rok. Wszyscy mówią o zbliżającej się wojnie między mocarstwami, która może przynieść Polsce wyzwolenie. Młodzież zapisuje się gromadnie do organizacji wojskowej, która przygotowuje do walki przyszłych polskich żołnierzy. Obie siostry - pani Chomińska i Dulska - nie mogą zrozumieć, dlaczego ich dzieci tak daleko odeszły od nich i nie czują wdzięczności za to, co dla nich przez całe życie starały się robić. Wreszcie wybucha wojna. 6 sierpnia z Krakowa wymaszerowały na front oddziały żołnierzy, którzy mieli stanowić zalążek przyszłego wojska polskiego. Poszedł z nimi najmłodszy syn Chomińskiej - Fredzio. W salonie Dulskich jeszcze raz gromadzi się cała rodzina - pretekstem jest choroba Felicjana Dulskiego. Każdy kogoś żegna, nie wiadomo, jaki będzie los odchodzących na wojnę. Jedynie pani Dulska nie traci energii, jeszcze raz rządzi wszystkimi. I dopiero, kiedy za ścianą umrze niekochany, poszturchiwany, milczący mąż, z którym przeżyła smutne 40 lat, zda sobie sprawę z tego, że wśród dziejowego chaosu została sama i nikomu niepotrzebna. 08:40 KUCHNIA POLSKICH ŻYDÓW - PESACH ŚWIĘTO WYZWOLENIA Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Lektor: Jacek Sobieszczański W tym odcinku prowadzący Łukasz Modelski przyrządzi kurę faszerowaną macą oraz deser z jabłek, orzechów i migdałów. 09:10 HISTORIA POLSKI - TO BYŁ LIPIEC 1945 Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Waldemar Czechowski, Waldemar Czechowski Scenariusz: Waldemar Czechowski Zdjęcia: Sebastian Kniza Wykonawcy: Grzegorz Kucharzewski Jedna z największych - zaraz po Katyniu - tragedii Polaków, która wydarzyła się dwa miesiące po zakończeniu II wojny światowej. Widzimy sceny rozmów ze świadkami tragedii z lipca 1945 roku. Wędrujemy z nimi po miejscach tych ponurych wydarzeń - polach, obejściach gospodarstw, przyleśnych polanach. Stoimy z nimi tam, skąd zostali porwani członkowie ich rodzin - żołnierze Polskiego Państwa Podziemnego. Dokument jest opowieścią o losach ludzi, ich przeżyciach, o sensie cierpienia i milczenia. Celem i intencją autorów nie jest dokonywanie analiz historycznych dotyczących Obławy Augustowskiej, film przedstawia tragiczne wydarzenia z perspektywy jednostki, śledząc indywidualne losy i pokazując w sposób dyskretny, etyczny i szlachetny ludzkie cierpienie. 10:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SPALIĆ LONDYN CZ. 2 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne. Odcinek poświęcony niemieckim przygotowaniom do zniszczenia Londynu, m.in. budowie w Eperlecques bunkrów, z których można by było wystrzeliwać rakiety V - 2 na Londyn. W bunkrze miała znajdować się fabryka paliwa oraz montownia rakiet. 10:45 WALIA Z LOTU PTAKA (AERIAL PROFILES, SERIES 2) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Richard Pickwoad Nasz krajobraz zawiera znaki i ukryte wskazówki dotyczące minionych wydarzeń i działalności człowieka. Producenci serii wznoszą się w niebo, aby pokazać, w jaki sposób działalność człowieka odcisnęła piętno na naszym krajobrazie, zaś krajobraz w rewanżu wpłynął na kształt kultury i cywilizacji. Każdy odcinek przedstawia inny kraj lub region i, wykorzystując zdjęcia lotnicze z helikoptera, drona i satelity, pokazuje drogi jego rozwoju. Unikalna technologia mapowania i obrazy historyczne pomagają ożywić nasz krajobraz. 11:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - 88 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "88" Odwiedzamy niezwykłe Muzeum Techniki Militarnej Kłanino. Podziwiamy tu m. in. ciągnik do holowania dział, którego koncepcję opracowano jeszcze w roku 1928. W oficjalnej nomenklaturze ten kolos otrzymał nazwę SDKFZ7. Ciągnik nie bał się ani błota, ani terenów górzystych. Ale sprowadziło nas tu bardzo szczególne działo - niemiecka armata 88 mm. Dopóki samoloty latały nisko i powoli, uważano, że do ich zwalczania wystarczy typowa artyleria polowa. Sytuację zdecydowanie zmienił burzliwy rozwój lotnictwa. Maszyny mknące z prędkością 400 km/h na wysokości 5 km mogły się czuć na niebie bezkarne, ale tylko do czasu. "Operacja Wilkołak" Sporo uwagi poświęcamy w naszych programach konstrukcjom technicznym, gubiąc z pola widzenia człowieka rzuconego w realia wojny. Mamy więc zamiar te proporcje odmienić. Książka "Zabrali nam dzieciństwo" to zbiór prawdziwych dokumentów historycznych dotyczących wojennych losów ludności Zamojszczyzny. Spotykamy się z jej autorem, regionalistą Dominikiem Rogiem. 12:10 ALTERNATYWY 4 - ODC. 4/9 - PROFESJONALIŚCI Serial komediowy TVP, 58 min, Polska, 1983 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Janusz Płoński, Maciej Rybinski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Roman Wilhelmi, Gustaw Lutkiewicz, Wojciech Pokora, Bronisław Pawlik, Kazimierz Kaczor, Bożena Dykiel, Bolesław Płotnicki, Jerzy Kryszak, Zdzisław Rychter, Ryszard Pietruski Jedną z lokatorek bloku przy Alternatywy 4 jest śpiewaczka Kubiak - Kolińska. Jej próby głosu stają się uciążliwe dla sąsiadów. Śpiewaczce z kolei przeszkadza każdy szmer, wysyła więc męża, by uciszał robotników używających wiertarek, młotów i innych narzędzi. Gdy interwencje nie skutkują, z zemsty każe wszelkie prace w swoim mieszkaniu wykonywać nocą. Cichocki nieustannie nachodzi prezesa, jego koledzy udają ekipę telewizyjną. Prezes obiecuje mu mieszkanie po wdowie, ale wtedy właśnie zgłasza się dygnitarz partyjny Jan Winnicki. To on otrzymuje przydział, a prezesowi rewanżuje się od razu talonami na samochody dla niego i syna. 13:20 CZTERY STRONY ŚWIATA - DZIKA KORSYKA. ODC. 3 (LANDS OF THE EARTH) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Lektor: Maciej Guzowski Dziś zwiedzanie świata nie jest już tak odkrywcze jak dawniej. Niewiele jest bowiem zakątków naszej planety, które pozostają nieznane. Autorzy serii z wielką pasją i ciekawością eksplorują miejsca spoza utartych szlaków, małe wioski, których piękno do tej pory nie zostało odkryte. Docierają do nich pieszo, pociągiem lub łodzią i niezwykle uważnie przyglądają się temu, co napotkali. 14:25 UPADEK NAZIZMU S.III - ODC. 2. URODZINY HITLERA (ODC. 2) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones Ta niezwykła seria przybliża decydujące starcie II wojny światowej, kiedy to Hitler stawił czoła równie bezwzględnemu dyktatorowi: Stalinowi. Będąc u szczytu swej potęgi, Hitler próbuje oszukać sowieckiego przywódcę, przedstawiając plan inwazji na Wielką Brytanię, jednocześnie potajemnie przygotowując atak na Związek Sowiecki. Stalin ma jednak szpiega w kwaterze głównej Hitlera. Obaj dyktatorzy przejmują dowodzenie nad własnymi armiami. Ludzie Hitlera składają fałszywe obietnice, a w Stalinie Hitler znalazł swojego przeciwnika. W obliczu klęski Niemiec na froncie wschodnim Hitler zostaje zmuszony do odwrotu. Pojawiają się głębokie konflikty, a jego najbliższy krąg walczy o władzę. W miarę jak narasta opór przeciwko niemu, a wewnętrzny wróg knuje, jak go zabić, Hitler popycha Niemcy ku zniszczeniu. Wniknięcie w umysły dwóch dyktatorów, których złudzenie niezwyciężoności doprowadziło do ich własnej klęski, to opowieść o tym, dlaczego dyktatury upadają. Jest to również przerażający opis pychy, decyzji i mrocznej sztuki politycznej, która sprzysięgła się, by zniszczyć wolność, ale ostatecznie zniszczyła samą siebie. 15:20 KORONA KRÓLÓW - ODC 24 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak Scenariusz: Ariadna Lewańska, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Halina Łabonarska, Mateusz Król, Marta Bryła, Paulina Lasota, Piotr Gawron - Jedlikowski, Agnieszka Mandat, Robert Gonera, Sławomir Orzechowski, Marcin Rogacewicz, Andrzej Popiel, Dagmara Bąk, Renata Berger, Julia Młynarczyk, Karolina Piechota, Bartłomiej Nowosielski Odc 24. Jadwiga zapada na zdrowiu. Kazimierz podejmuje decyzję, która może zaważyć na życiu matki. Okazuje się, że książę świdnicki dwukrotnie wysłał na Wawel posłańców z tragiczną wiadomością, jednak oni nigdy nie dotarli na zamek. 15:55 SENSACJE XX WIEKU - ZADANIE SPECJALNE Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1984 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program ukazujący kulisy lotu amerykańskiego samolotu szpiegowskiego U - 2, który odbył się 1 maja 1960 roku. Autor programu przedstawia podłoże historyczne tego lotu, opisuje rozkład sił w ówczesnej Europie końca lat 50. i początku 60. oraz dominujące wówczas trendy polityczne. Geneza powstania Układu Warszawskiego (14 maja 1955 roku), w odpowiedzi na przyjęcie Niemiec Zachodnich do NATO (5 maja 1955 roku), podpisanie traktatu, na mocy którego Austria odzyskała suwerenność. Nadzieje na złagodzenie "zimnej wojny" na konferencji czterech mocarstw, zaplanowanej na maj 1960 roku w Paryżu. Autor programu przedstawia konsekwencje polityczne lotu U - 2 oraz jego interpretację przez prezydenta USA Dwighta D. Eisenhowera. 16:30 SENSACJE XX WIEKU - PIĘCIU WSPANIAŁYCH Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański W 1938 roku wysoki funkcjonariusz radzieckich służb bezpieczeństwa, Aleksander Orłow, uciekł ze swojej socjalistycznej ojczyzny, by starać się o azyl w USA. Najprawdopodobniej ujawnił Amerykanom istnienie niezwykle groźnego radzieckiego szpiega, Kima Philby'ego, i być może jego współpracowników, działających od lat na terenie Wielkiej Brytanii. Utrzymywał, że Kim Philby i jego koledzy, młodzieńcy z szacownych, angielskich rodzin, absolwenci najlepszych uczelni, byli szczerze oddani ideom komunizmu i postanowili wiernie mu służyć. Dzisiaj wiadomo, że działalność Philby'ego i jego czterech kolegów (m.in. Gaya Burgesa i Anthony'ego Blunta) przypadła na okres od lat 30. do 50. Niektórzy uważają, że byli oni podwójnymi agentami, sterowanymi przez wywiad brytyjski. Czy tak było? Program przedstawia ujawnione dotąd informacje o działalności Philby'ego oraz okoliczności ucieczki Aleksandra Orłowa. 17:00 HISTORIA POLSKI - BYŁO SOBIE MIASTECZKO Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2009 Reżyseria: Tadeusz Arciuch, Maciej Wojciechowski Scenariusz: Tadeusz Arciuch, Maciej Wojciechowski Zdjęcia: Paweł Pełech Historia Kisielina, miasteczka na Wołyniu, w którym do czasów II wojny światowej żyło w zgodzie kilka narodowości: Polacy, Ukraińcy, Żydzi, Niemcy, Czesi. Miasteczko było zamożne, dobrze prosperowało, stanowiło też silny ośrodek ariański na tych ziemiach. Znajdowała się tam drukarnia i biblioteka, działała tłocznia oleju, gorzelnia, cegielnia, mleczarnia. Dziś po dawnej świetności zostało niewiele, choć ziemie tam urodzajne. Przedwojennej mieszanki narodów też już nie ma; mieszkają tam sami Ukraińcy. Za to pośród zieleni wciąż stoją ruiny kościoła, który był miejscem i niemym świadkiem tragedii, jaka rozegrała się w Kisielinie 11 lipca 1943 r. Tego dnia nacjonaliści ukraińscy właśnie w murach świątyni brutalnie wymordowali część polskich mieszkańców Kisielina. Reszta ratowała się, uchodząc na zawsze z rodzinnej ziemi. Narratorami filmu jest rodzina Dębskich: Krzesimir Dębski, jego matka Aniela, brat Wisław, syn Radzimir, bratanica Ulesława Lubek. Występują także Ukraińcy - obecni mieszkańcy Kisielina, z których większość pamięta tamte dramatyczne wydarzenia. Tytuł filmu to również tytuł monografii o Kisielinie i jego mieszkańcach napisanej przez nieżyjącego już ojca Krzesimira, Włodzimierza Sławosza Dębskiego. Oprawę muzyczną filmu stanowi muzyka Krzesimira Dębskiego zainspirowana wspomnieniami kresowymi, a zwłaszcza fragmenty Oratorium Kres Kresów, skomponowanego dla uczczenia pamięci ofiar mordów na Wołyniu. Prawykonanie utworu odbyło się 17 września 2008 r. w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Film jest nie tylko opowieścią o Polakach z Kisielina. To także refleksja nad zagładą polskich Kresów, ich bogatej kultury i tradycji, nad trudnym dziedzictwem tej zagłady. 17:55 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - TELEWIZJA "SOLIDARNOŚCI" Magazyn, 25 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Prowadzący: Andrzej Mietkowski W tym odcinku: Agencję Telewizyjną Solidarności tworzyli entuzjaści pierwszego niezależnego związku zawodowego. Mieli do dyspozycji skromne środki techniczne i zapał do walki o wolność słowa. Swoją rolę widzieli jasno: rozbić monopol propagandy PRL. Kamery Telewizji Polskiej wywoływały furię zwolenników Solidarności. W PRL kłamliwa propaganda latami sączyła się z odbiorników. Twórcy telewizji niezależnej uczyli się przełamywać nieufność. Wkrótce musieli nauczyć się robić telewizję podziemną. Każda kaseta wideo wpuszczona w drugi obieg rozszczelniała zaduch PRL, dodawała Polakom nadziei, wzmacniała chęć oporu. 18:30 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 1 PUŁKOWNIK CESARZA Serial historyczny, 54 min, Polska, 1979 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Marek Siudym, Henryk Machalica, Zdzisław Kozień, Mariusz Benoit, Bogusz Bilewski, Wieńczysław Gliński, Grażyna Szapołowska, Jerzy Janeczek, Ewa Milde, Stanisław Niwiński, Michał Białkowicz, Aleksander Gawroński, Andrzej Grzybowski, Bogdan Łysakowski Filmowa saga ukazująca na przykładzie kilku rodzin walkę Polaków z naporem germanizacyjnym w Wielkopolsce w okresie od 1815 do 1918 roku. Wielu krytyków zaliczyło "Najdłuższą wojnę..." do "najmądrzejszych i najważniejszych polskich seriali". "Oto historia jedynej polskiej wojny w XIX wieku, konsekwentnie przeprowadzonej i do końca wygranej, o której jednak głucho w podręcznikach historii. Czy dlatego, że jej największe batalie stoczono nie na koniu i z szablą, ale w zaciętej, organicznikowskiej pracy na wszystkich polach społecznej aktywności, od handlu, bankowości i wzorowej organizacji życia gospodarczego poczynając, a na wysokiej kulturze rolnej chłopa wielkopolskiego kończąc? Czyżby ten rozdział naszej historii był wstydliwy, niedorównujący barwnością stuleci spisków, powstań i klęsk, jakie w świadomości narodowej wyżłobiła romantyczna tradycja spod znaku wieszczów? Serial Jerzego Sztwiertni likwiduje te białe plamy w społecznej świadomości" - pisał recenzent "Filmu". Twórcy serialu zastosowali znakomicie sprawdzającą się w tym gatunku metodę narracji - vie romance, biografie autentycznych bohaterów przedstawiając w formie zbeletryzowanej i umieszczając ich w tłumie postaci fikcyjnych. Dzięki temu ten gigantyczny fresk historyczny pulsuje życiem, widz równie mocno przejmuje się i wzrusza losami bohaterów wymyślonych przez scenarzystów jak i głośnych postaci. 19:35 ZAMORDOWANE DZIECIŃSTWO Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marcin Bradke Scenariusz: Marcin Bradke Zdjęcia: Marcin Wenzel, Robert Sitek Bohaterem filmu, a zarazem jego narratorem, jest Stanisław Srokowski - pisarz, dramaturg, poeta. Urodzony we wsi Hnilcze na Wołyniu w roku 1936, jako siedmioletni chłopiec był świadkiem zagłady swego rodzinnego gniazda, które jego przodkowie zamieszkiwali od kilku stuleci. Po latach opisał te wydarzenia w zbiorze opowiadań zatytułowanym "Nienawiść", na kanwie którego powstał wstrząsający film Wojciecha Smarzowskiego "Wołyń". Stanisław Srokowski aktywnie działa w środowisku kresowian, a podróżując z wykładami, odczytami i prelekcjami po całym kraju, dba, by pamięć o pomordowanych, o Kresach i świecie, który bezpowrotnie odszedł, nie zaginęła. Odwiedził również - przed kilkunastu laty - miejsce, w którym była jego wieś. Tu wydarzyła się rzecz absolutnie niesamowita - do pana Stanisława podszedł stary Ukrainiec i powiedział mu, że jest tym człowiekiem, który zamordował jego dziadka siekierą... 20:20 KARTA. ARCHIPELAG PAMIĘCI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Karolina Anna Kuta Scenariusz: Karolina Anna Kuta, Marek Tomasz Pawłowski Wykonawcy: Zbigniew Gluza Opowieść o KARCIE to historia ludzi, którzy poświęcili życie, żeby dokumentować polską historię u źródeł, wychodząc od pojedynczych nazwisk, świadectw, dokumentów, zdjęć. 40 lat tego środowiska nadaje się na scenariusz filmu fabularnego, opowiada o bezprecedensowych dokonaniach, które zmieniały wiedzę i świadomość historyczną polskiego społeczeństwa, ale też o odkryciach, wzruszeniach i osobistych poświęceniach. Kluczowym doświadczeniem KARTY jest dążenie do dialogu polsko - ukraińsko - rosyjskiego. W świetle ostatnich wydarzeń historia 40 - lecia organizacji nabiera rozpaczliwej, współczesnej dramaturgii i znaczeń. 21:25 WOŁYŃ Dramat historyczny, 143 min, Polska, 2016 Reżyseria: Wojciech Smarzowski Scenariusz: Wojciech Smarzowski Zdjęcia: Piotr Sobociński Muzyka: Mikołaj Trzaska Aktorzy: Michalina Łabacz, Arkadiusz Jakubik, Vasili Vasylyk, Adrian Zaremba, Izabela Kuna, Jacek Braciak, Vasil Vasylyk, Lech Dybik, Oleksandr Zbarazkyi, Maria Sobocińska, Volodymyr Protsiuk, Oleksandr Chesherov, Roman Skorovskiy Mała wioska w południowo - zachodniej części Wołynia, zamieszkała przez Ukraińców, Polaków i Żydów. Rok 1939. Zosia Głowacka jest zakochana w ukraińskim chłopcu z tej samej wsi. Jednak ojciec postanawia wydać ją za najbogatszego gospodarza, Polaka Macieja Skibę, znacznie starszego od niej wdowca z dwójką dzieci. Życie wioski odmienia najpierw okupacja sowiecka, a niemal dwa lata później niemiecki atak na ZSRR. Przez następny rok trwa polowanie i brutalne mordy na Żydach. Tymczasem ukraińskie aspiracje do stworzenia niepodległego państwa, choć nie zyskały poparcia Niemców, wciąż rosną. Rośnie też napięcie między polskimi i ukraińskimi sąsiadami. Dochodzi do zatargów, znikają ludzie. Do wsi docierają wieści o krwawych zdarzeniach na wschodzie Wołynia. W końcu, latem 1943 roku, wybucha pożoga mordów i okrucieństwa. Oddziały UPA atakują polskie osady, a Polacy niekiedy z równą bezwzględnością biorą odwet na Ukraińcach. Pośród tego morza nienawiści Zosia próbuje ocalić swoje dzieci. 00:05 SENSACJE XX WIEKU - 24 GODZINY IGORA GUZENKO Cykl dokumentalny, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Adam Sikora Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Krzysztof Globisz, Jan Peszek, Beata Kawka, Krzysztof Kołbasiuk Wrześniowego wieczoru 1945 roku Igor Guzenko, szyfrant ambasady radzieckiej w Ottawie postanowił zrealizować plan, który obmyślał od dawna. Wyniósł z terenu ambasady tajne raporty, zawierające pseudonimy szpiegów i informacje umożliwiające ich zidentyfikowanie, oraz wyniki szpiegowskich akcji, prowadzonych przez radzieckie siatki wywiadowcze na terenie Kanady. 01:05 SOKOŁY WOLNOŚCI Film dokumentalny, 51 min, Polska/USA, 2017 Reżyseria: Robert N. Wachowiak Zdjęcia: Marcin Szociński, Michał Jarosiński Anthony Adamsky, 28 - letni Amerykanin polskiego pochodzenia, z zawodu antykwariusz, z zamiłowania historyk i genealog, pewnego dnia odkrywa w rodzinnych zbiorach zdjęcie swojego pradziadka Johna Adamsky'ego w mundurze wojskowym z okresu I wojny światowej. Nie jest to jednak mundur armii amerykańskiej. Aby rozwikłać zagadkę przodka, Anthony wyrusza w podróż, która prowadzi go przez 7 stanów USA i część Kanady. Po drodze odkrywa, że John odpowiedział na apel Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce i zaciągnął się do polskiej armii zwanej Błękitną Armią, by walczyć o niepodległość Polski. Przeszedł długą drogę, od punktu rekrutacyjnego w USA przez obóz szkoleniowy w Kanadzie, front w zachodniej Europie, by ostatecznie znaleźć się w Polsce, w kraju swojego urodzenia. To sprawia, że Anthony decyduje się na podróż do Polski, by odkryć tam swoje korzenie. Inspiracją do powstania dokumentu "Sokoły wolności" był odnaleziony po 100 latach materiał filmowy, zrealizowany w 1917 roku przez Związek Sokolstwa Polskiego w Ameryce i odrestaurowany w 2017 roku. Jego obszerne fragmenty znalazły się w filmie. 02:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - 88 Magazyn historyczny, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "88" Odwiedzamy niezwykłe Muzeum Techniki Militarnej Kłanino. Podziwiamy tu m. in. ciągnik do holowania dział, którego koncepcję opracowano jeszcze w roku 1928. W oficjalnej nomenklaturze ten kolos otrzymał nazwę SDKFZ7. Ciągnik nie bał się ani błota, ani terenów górzystych. Ale sprowadziło nas tu bardzo szczególne działo - niemiecka armata 88 mm. Dopóki samoloty latały nisko i powoli, uważano, że do ich zwalczania wystarczy typowa artyleria polowa. Sytuację zdecydowanie zmienił burzliwy rozwój lotnictwa. Maszyny mknące z prędkością 400 km/h na wysokości 5 km mogły się czuć na niebie bezkarne, ale tylko do czasu. "Operacja Wilkołak" Sporo uwagi poświęcamy w naszych programach konstrukcjom technicznym, gubiąc z pola widzenia człowieka rzuconego w realia wojny. Mamy więc zamiar te proporcje odmienić. Książka "Zabrali nam dzieciństwo" to zbiór prawdziwych dokumentów historycznych dotyczących wojennych losów ludności Zamojszczyzny. Spotykamy się z jej autorem, regionalistą Dominikiem Rogiem. 02:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - U - BOOTY WYCHODZĄ Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckim łodziom podwodnym.