TVP Historia Piątek, 06.09.2024 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 WRZEŚNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1522 - koniec wyprawy Magellana; 1944 - dekret PKWN o "reformie rolnej"; 1967 - wizyta de Gaulle ' a w Polsce; 06:45 FLESZ HISTORII - ODC. 677 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Autor: Piotr Mielech Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:05 CI CHOLERNI POLACY. LOTNICTWO POLSKIE 1939 - 1945 - POD WRZEŚNIOWYM NIEBEM Cykl dokumentalny, 14 min, Polska, 2020 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek Prowadzący: Krzysztof Mroczkowski Pierwszy odcinek cyklu przypomina historię polskiego lotnictwa od 1 września 1939 roku do ostatnich dni miesiąca. Kampania Wrześniowa to preludium do Bitwy o Anglię, swoisty szkoleniowy poligon, na którym wszystkie zdobyte atuty i doświadczenia wykorzystane zostały w angielskiej bitwie. Cykl programów, przygotowanych wspólnie z Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, prezentujący dokonania polskich lotników w czasie II wojny światowej. Historia Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie pisana jest najczęściej językiem historycznych statystyk, danych osobowych, dat zestrzeleń, typów maszyn. Planowany cykl "Ci cholerni Polacy" nie będzie historią poszczególnych Dywizjonów, ale opowieścią o lotnikach, uzupełnioną o dane bitewne, czy też techniczne i materiały wspomnieniowe, dotąd niepublikowane, pochodzące ze zbiorów Fundacji Charytatywnej Stowarzyszenia Lotników Polskich w Londynie. Obecnie w zbiorach Muzeum Lotnictwa Polskiego. Planowany cykl opowie o lotnikach, którzy walczyli w szeregach Polish Air Force w latach 1939 - 1941, czyli od chwili ewakuacji, po zakończeniu działań we wrześniu 1939 roku, po koniec Bitwy o Anglię. 07:20 SPÓR O HISTORIĘ - AWANTURY MOŁDAWSKIE Debata, 30 min, Polska, 2022 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Działania wojenne prowadzone na terytorium pogranicza polsko - mołdawskiego i w Mołdawii zyskały miano "awantur mołdawskiech". Wojny prowadziły najpierw Korona Królestwa Polskiego z Hospodarstwem Mołdawskim o tron mołdawski. Potem Rzeczpospolita i Turcja o wierzchność lenną i prawo do wyznaczania hospodara, następnie magnaci polscy lub tureccy na czele prywatnych armii, usiłujący osadzać swoich władców w Jassach, a w końcu i Kozacy w czasach Hetmanatu. Ostatnią "awanturą mołdawską" była wojna polsko - turecka za panowania Jana III Sobieskiego. 08:00 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 3 - OPERACJA KLOSZ Serial historyczny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid dz, Jacek Feliks Knap, Adam Wietrzyński, Edyta Olszówka, Patryk Szwichtenberg, Marianna Zydek, Dorota Landowska, Jakub Kamieński, Maja Rybnicka, Aleksandra Justa, Marek Kossakowski, Stefan Weinert, Wiktoria Wolańska, Krzysztof Szekalski, Maciej Rad odc. 3 Częste likwidacje lokali konspiracyjnych wskazują, że grypsy z Pawiaka są przechwytywane przez Niemców. Władze podziemne odkrywają, że na Pawiaku, od jakiegoś czasu, działa nieznany im kanał dostarczania grypsów. Narażając swoje życie, Dager dostaje się na Pawiak i skutecznie identyfikuje skład nowej komórki, przekazującej grypsy. Sąsiad Jadwigi pisze donos, w którym ujawnia, że rodzina Komanów ukrywa Żydówkę. Na szczęście donos nie dociera na Szucha - wpada wcześniej w ręce braci Korzeniewskich. 08:55 HISTORIA POLSKI - CHOCIM 1621 Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2021 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Jan Tarczyński, Leszek Wiśniewski Zdjęcia: Mariusz Kaźmierski Wykonawcy: Kamil Smerdel Wśród rocznic i jubileuszy, przypadających na 2021 rok, dwie rocznice wysuwają się zdecydowanie na pierwszy plan: 400 - lecie bitwy pod Chocimiem (sierpień - wrzesień 1621 roku) i śmierci w obozie chocimskim Jana Karola Chodkiewicza (24 września 1621 roku). W boju pod Chocimiem po raz pierwszy powstrzymana została ekspansja niezwyciężonego imperium islamskiej Turcji przez polsko - litewsko - kozacką (t.j ukraińską) armię, w szeregach której walczyli też żołnierze zaciężni wielu narodów chrześcijańskich Europy. Wojskami chrześcijańskimi dowodził Jan Karol Chodkiewicz, hetman wielki litewski, zwycięzca spod Kokenhausen, Białego Kamienia, Rygi i Kirchholmu, jeden z najwybitniejszych dowódców w dziejach Polski, który zmarł w obozie chocimskim, niemal do ostatnich dni wykazując żelazną wolę zwycięstwa i kunszt dowódczy, mimo postępującej gwałtownie choroby. 09:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KWATERY HITLERA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1990 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki, Wojciech Nalazek Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu magazynu: kwatery Hitlera, Afrika Korps i bombowiec Gumman Avenger. 10:20 GDAŃSK 1939 Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2019 Reżyseria: Grzegorz Karbowski Scenariusz: Grzegorz Karbowski Film dokumentalny o wydarzeniach 1939 roku w Gdańsku oraz ich genezie, nawiązującej między innymi do utworzenia Wolnego Miasta Gdańska i jego nazyfikacji w latach 30. Do przedstawianych przez dokument zagadnień należą tragiczne losy polskiej i żydowskiej ludności tego miasta, a także bohaterska obrona Westerplatte czy gdańskiego gmachu Poczty Polskiej. W filmie wykorzystano liczne materiały archiwalne, w tym również te dotąd nieznane szerszej publiczności. Dopełniają je fragmenty notacji filmowych ze świadkami historii, zrealizowanych przez Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Warstwę merytoryczną uzupełniają komentarze historyków oraz badaczy historii Gdańska XX wieku. 11:20 TEATR HISTORII - WESTERPLATTE. HONOR ŻOŁNIERZA Widowisko, 27 min, Polska, 2011 Reżyseria: Bogusław Wołoszański, Ewa Dejmek Scenariusz: Bogusław Wołoszański Spektakl opowiada o bohaterskiej obronie Westerplatte. Rekonstrukcja ma charakter fabularyzowanego dokumentu. Oto nasi bohaterowie: dowódca Promu, porucznik Leon Pająk, 30 lat, zawodowy oficer; chorąży Jan Gryczman, 39 lat; plutonowy Władysław Baran, 33 lata; kapral Edmund Szamlewski, dwudziestodwuletni zawodowy żołnierz. W sumie było ich dwudziestu jeden, wyznaczonych do obsługi placówki Prom, wybudowanej na wprost bramy wyjazdowej do Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Nie było wątpliwości, że w przypadku ataku placówka Prom pierwsza znajdzie się w ogniu walki. Pancernik Schleswig Holstein stał zakotwiczony w odległości ok. 500 m od Składnicy. O godz. 4.47 otworzył ogień z najcięższych dział kalibru 280 mm. Stary pancernik nie miał wielkiej wartości w bojowym starciu na morzu, ale jego wielkie działa stanowiły śmiertelne zagrożenie dla Westerplatte. Bohaterska obrona polskiej placówki odparła pierwszy atak. O godz. 6.22 komandor pancernika, Kleikamp, dostał wiadomość: "Ofiary za duże, wycofujemy się". Niemcy odstępowali, zabierając z pola bitwy 40 - 50 zabitych i rannych. O 8.55 niemiecka piechota morska, wsparta oddziałem SS - Heimwehr ponowiła atak. Siły naszej placówki już zmniejszyły się do osiemnastu obrońców. Chorąży Gryczman uzyskał od dowódcy, majora Sucharskiego zgodę na wycofanie załogi do wartowni. Pierwszego dnia niemieckie szturmy zostały odparte. Walka z dziesięciokrotnie silniejszym wrogiem trwała siedem dni, podczas których garstka obrońców, dziesięciokrotnie mniej liczna niż atakujący, wykazała się niezwykłym męstwem. 11:50 PORTRETY WOJENNE - ZDZISŁAW PACAK - KUŹMIRSKI Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Rafał Skalski Scenariusz: Tomasz Olejarczyk Zdjęcia: Jacek Kościuszko Muzyka: Łukasz Mrozik Aktorzy: Maciej Makowski, Arkadiusz Detmer, Michał Kępiński, Krzysztof Giziński, Kamil Matusiak, Tomasz Prus, Grzegorz Sala, Agnieszka Żulewska, Dawid Janicki Jak głosi oficerski kodeks, oficer nie opuszcza swoich żołnierzy i wraz z nimi oddaje się do niewoli. Pacaka uwięziono w obozie jenieckim dla oficerów i szeregowych polskich, Oflag II C Woldenberg. Zorganizował trzy ucieczki, z których każda była niezmiernie pracochłonna. Skuteczna okazała się jednak ta ostatnia. Mając ze sobą zrobione z drewna karabiny i tekturowe ładownice pomalowane pastą do butów, wyszedł z obozu przez główną bramę. Po przedarciu się do Warszawy został zastępcą dowódcy i szefa operacyjnego Komendy Głównej AK "Osa - Kosa". 12:15 NAJWAŻNIEJSZY DZIEŃ ŻYCIA - ODC. 6/9 - BRODA Serial obyczajowy, 66 min, Polska, 1974 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Witold Dębicki, Maria Andruszkiewicz, Alicja Jachiewicz, Zofia Niwińska, Izabella Olszewska, Krystyna Serusiówna, Tadeusz Schmidt, Stanisława Waligórzanka, Andrzej Chrzanowski, Eugeniusz Fulde, Jerzy Nowak, Wojciech Ziętarski, Bożena Adamek, Teresa Marczewska, Monika Niemczyk Do prowincjonalnej szkoły przyjeżdża nowy nauczyciel, Krzysztof Kulak. Wyróżnia się młodym wiekiem, okazałą brodą i niekonwencjonalnym podejściem do uczniów. Przechodzi z nimi na ty, traktuje jak partnerów, uczy samodzielnego myślenia. Jest bardzo lubiany przez uczniów, nawet lubią go koledzy - nauczyciele, pozytywnie ocenia jego pracę wizytator, ale dla dyrekcji szkoły i władz miasta taki pedagog stanowi problem nie do zaakceptowania. Koniec roku szkolnego to zarazem ostatni dzień Kulaka w prowincjonalnym mieście. 13:35 ROZKWIT BAŁKAŃSKICH MIAST - LUBLANA (BALKAN BOOM TOWNS SOFIA / METROPOLEN DES BALKAN) Cykl dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Caroline Haertel, Mirjana Momirovic Seria dokumentalna, w której poznamy największe miasta bałkańskie: Lublanę, Sarajewo, Belgrad, Sofię i Bukareszt. Rosną w siłę, są głównymi ośrodkami kulturalnymi. Wielu Europejczyków nadal kojarzy je z socjalistyczną dyktaturą. Dla większości są to miejsca krwawych wojen lat 90. Ale dla młodych, kreatywnych umysłów te miasta należą do pożądanych list miejsc, w których należy być. Miasta mają długą, trudną przeszłość, a teraz oferują ekscytującą i inspirującą teraźniejszość z dużym potencjałem na przyszłość. To wystarczający powód, aby wybrać się na wycieczkę do starych i nowych miast Bałkanów. W odcinku pierwszym - Lublana. Rzeka Ljubljanica opływa stare miasto Lublany, którą z powodu dużej liczby mostów nazywa się Małą Wenecją. Tu styl śródziemnomorski spotyka się z austriackim. Stolica Słowenii to jedna z najmniejszych stolic Europy. Ma tylko trzysta tysięcy mieszkańców. Od dziesięciu lat barokowe stare miasto to jeden wielki deptak. W roku 2016 Komisja Europejska nadała Lublanie tytuł Zielonej Stolicy Europy. Świt podkreśla piękno miasta. Rzeka obejmuje stare miasto jak zielona aorta. Rośnie tu dużo drzew, a brzegi łączy wiele mostów. Kto lubi spokój, musi wcześnie wstawać. Bary i kawiarnie nazywa się salonem Lublany. Historia miasta zaczyna się około 5 tysięcy lat temu. W dolinie osiedlały się różne ludy. Od XIV wieku Słowenia należała do Cesarstwa Habsburgów, po pierwszej wojnie światowej weszła w skład Jugosławii, w czerwcu 1991 roku ogłosiła niepodległość, a Lublana została jej stolicą. Od 2004 r. Słowenia jest w Unii Europejskiej. Barokowa architektura, czystość ulic i placów nadają miastu spokojny charakter; ta młoda stolica stawia na równowagę ekologiczną. W centrum nie ma samochodów, więc atmosfera jest wyjątkowa. 14:35 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 6 (THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA) Film dokumentalny, 48 min, Ukraina, 2020 Reżyseria: Sergij Łysenko Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 65 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2017 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Monika Zięba Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz, Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Halina Łabonaska, Mateusz Król, Marta Bryła, Paulina Lasota, Piotr Gawron - Jedlikowski, Agnieszka Mandat, Sławomir Orzechowski, Wenanty Nosul, Wojciech Żołądkowicz, Renata Berger, Marcin Bubółka, Karina Seweryn, Krzysztof Wrona, Joanna Domańska, Krzysztof Pyziak Odc 65 Kazimierz wie, że ktoś chce jego śmierci. Zaniepokojeni urzędnicy królewscy rozprawiają, komu może na tym zależeć i dlaczego. Niemierza rusza na poszukiwania. Anna czuwa przy rannym bracie. Zainteresowanie Olgierdem wykazuje także Elżbieta, co zauważa jej brat. 16:00 NA TROPACH HISTORII - (11.12.2022) TETRAPOD ODMASZEROWAŁ DO UNESCO Program historyczny, 10 min, Polska, 2022 Autor: Dorota Kosierkiewicz Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisując zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne, podążamy śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki, ale również prehistoria i archeologia. 16:15 SENSACJE XX WIEKU - ZABÓJCY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2003 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Tomasz Dedek, Artur Dziurman, Piotr Grabowski, Rafał Mohr, Dorota Chotecka, Anna Wesołowska, Andrzej Warcaba, Wojciech Leśniak, Robert Talarczyk, Antoni Gryzik, Bogdan Kalus Prawdopodobnie w grudniu 1926 roku w Moskwie powstała tzw. Grupa Jaszy, której zadaniem było likwidowanie ludzi poza granicami Związku Radzieckiego Nie ma wątpliwości, że zamach na gen. Kutiepowa, przywódcę emigracyjnej organizacji byłych carskich oficerów przeprowadzony w Paryżu 26 stycznia 1930 roku, był ich dziełem. Grupa Jaszy liczyła tylko 20 osób w centrali w Moskwie i 212 agentów w 16 państwach. 17:05 KALENDARIUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO Felieton, 1 min, Polska, 2018 Autor: Anna Szołajska Lektor: Krzysztof Ziemiec Kalendarium Powstania Warszawskiego obejmie dni od 1 sierpnia do 3 października 1944 roku. Jest to cykl 63 felietonów, poświęconych wydarzeniom poszczególnych dni Powstania. Każdego dnia zostanie wyemitowany 60 - sekundowy felieton na temat tego, co danego dnia działo się w Warszawie roku 1944. Kalendarium opatrzone zostanie specjalną grafiką, archiwalnymi zdjęciami oraz nagraniami obrazującymi wydarzenia z poszczególnych dni Powstania oraz wypowiedziami świadków. 6 września. Niemcy atakują Powiśle z północy, wschodu i południa. Ludność cywilna przechodzi do Śródmieścia. Po zaciętych walkach dzielnicę opuszczają również powstańcy. Wieczorem Powiśle jest już całkowicie opanowane przez Niemców. Niemcy zrzucają ulotki w języku polskim, wzywające do opuszczenia stolicy w dniach 7 i 8 września. Mieszkańcy, którzy pozostali w dzielnicy są wypędzani z domów, gnani na Wolę, a następnie do obozu przejściowego w Pruszkowie tak Dulagu 121. 17:10 HISTORIA POLSKI - PUŁKOWNIK DĄBEK. OBRONA GDYNI 1939 Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2009 Reżyseria: Bartosz Paduch Scenariusz: Bartosz Paduch Aktorzy: Bogdan Smagacki, Grzegorz Wolf, Michał Kowalski, Krzysztof Matuszewski, Dariusz Szymaniak, Jarosław Tyranski, Eugeniusz Kujawski, Cezary Rybiński, Robert Olech, Tomasz Podsiadły, Maciej Brzozka Zdjęcia: Bartosz Bieniek Film dokumentalny o historii bohaterskiej obrony Gdyni i Kępy Oksywskiej, dowodzonej przez pułkownika, który do końca pozostawał niezłomnym żołnierzem, wiernym swoim podkomendnym, który cenił wolną ojczyznę nad własne życie. Film bogaty w sceny fabularyzowane i rekonstrukcje walk przenosi nas w realia ciężkich starć na gdyńskiej Kępie Oksywskiej, pokazuje zmagania polskich żołnierzy z atakującymi w wielkiej przewadze wojskami niemieckimi i z własnymi słabościami. Bogata warstwa faktograficzna upamiętnia najważniejsze wydarzenia tamtych dni, nie pozwalając im popaść w zapomnienie. 18:10 WOJOWNICY CZASU - GÓRNOŚLĄSKI WRZESIEŃ, CZYLI WYRY 1939 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Odzyskana przez Polaków niepodległość nie została dana na zawsze. Po nieco ponad dwudziestu latach kruchej stabilizacji, w czasie której udało się powołać do życia niezawisłe państwo, powróciło widmo wojny grożącej Polsce zza każdej granicy. Jedną z najbardziej narażonych na przyjęcie pierwszego uderzenia granic była ta na Górnym Śląsku. 18:50 LUDZIE I BOGOWIE - ODC. 4 - KUZYN DIABŁA Serial historyczny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Bodo Kox Scenariusz: Wenanty Nosul, Krzysztof Węglarz Aktorzy: Dawid Dziarkowski, Jacek Feliks Knap, Kamil Studnicki, Mirosław Haniszewski, Patryk Szwichtenberg, Marianna Zydek, Julian Świeżewski, Jakub Kamieński, Filip Gurłacz, Aleksandra Justa, Marek Kossakowski, Stefan Weineret, Jędrzej Hycnar, Krzysztof Szekalski, Karol Szekalski Józef, Onyks i Dager informują Kurkę i Waleta, że konsekwencją ich zdrady jest śmierć. Oni upierają się jednak, że nigdy nie zdradziliby Polski. Okazuje się, że Kuzyn - pułkownik, któremu przysięgali, pracuje dla Niemców. W wyniku strzelaniny w restauracji Akwarium, w którą zamieszany jest Dager, ginie współpracownik Kuzyna - Biały. Generał Grot nakazuje wstrzymać się z wykonaniem wyroku na Kuzynie, dopóki nie dostanie informacji z Londynu. Gdy Londyn potwierdza, że rząd na uchodźstwie nie ma nic wspólnego z operacją Klosz, generał Grot podpisuje wyrok na Kuzyna. 19:40 FLESZ HISTORII - ODC. 677 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Autor: Piotr Mielech Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 20:00 HISTORIA BRONI - ZASKOCZYĆ WROGA. ODC. 8/10 (HISTORY OF WEAPONS) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 21:00 III RZESZA ZATRZYMANA W KADRZE - ODC. 2 (LOST HOME VIDEOS OF NAZI GERMANY) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Na tysiącach niemieckich strychów niezliczone prywatne filmy pokryły się kurzem. Te filmowe rolki pokazują inną historię III Rzeszy Hitlera - życie zwyczajnych Niemców w ich domach i ich losy na linii frontu. Dwuczęściowa seria odkrywa te prywatne kolekcje i pokazuje jak Niemcy - cywile i wojskowi - zarejestrowali powstanie Rzeszy, która według nich miała przetrwać tysiąc lat. Zwykli obywatele, organizacje partyjne, strażacy, lokalni urzędnicy i żołnierze na froncie z oddaniem dokumentowali swoje życie, emanując zarówno narodową, jak i obywatelską dumą. Po zakończeniu wojny wiele z tych materiałów filmowych zostało ukryte. Teraz, gdy pokolenie wojenne odchodzi, ich dzieci i wnuki odnajdują filmy i dzielą się nimi. Wyłania się z nich szczere spojrzenie na to, jak naprawdę wyglądało życie ludzi żyjących pod rządami Hitlera. 22:00 JAMES BOND - DOKTOR NO (DR. NO) (DOCTOR NO) Film sensacyjny, 105 min, Wielka Brytania, 1962 Reżyseria: Terence Young Scenariusz: Richard Maibaum, Johanna Harwood i Barkley Mather Aktorzy: Sean Connery, Ursula Andress, Joseph Wiseman, Jack Lord, Bernard Lee, Lois Maxwell, Zena Marshall, Anthony Dawson W 1962 r. nakręcono "Doktora No" - pierwszy film o przygodach Jamesa Bonda. Potem powstawały kolejne filmy o słynnym superagencie, który na ekranie zdobywał coraz większą popularność. Najsłynniejsi dotychczasowi odtwórcy tej postaci to Sean Connery, Roger Moore, Pierce Brosnan i oczywiście Daniel Craig. Właściwie trudno powiedzieć, dlaczego producenci, przystępując do realizacji "Doktora No", zdecydowali się na powierzenie głównej roli nieznanemu, młodemu aktorowi Seanowi Connery. Co więcej, Connery zupełnie nie pasował do postaci z bardzo już wówczas popularnych powieści Fleminga. Książkowy Bond był dżentelmenem o nienagannych manierach i arystokratycznym pochodzeniu. Connery zaś, szorstki w obyciu, wydawał się grubiański, miał szkocki akcent i atletyczną postawę. Krytyka angielska przyjęła "Doktora No" bez entuzjazmu, uznała film za kiczowaty, zaś Connery'ego nazwano "cukierkiem z bicepsami". W Ameryce jednak pierwszy "Bond" sprzedał się bardzo dobrze i tak rozpoczął się ten najdłuższy kinowy serial. Gdy w 1951 r. brytyjski pisarz Ian Fleming stworzył postać Jamesa Bonda, nie przypuszczał, że jego bohater wejdzie na stałe do historii kina. Przez 13 lat Fleming napisał trzynaście powieści o przygodach tajnego agenta 007 i gdyby nie przedwczesna śmierć w 1964 r. , w wieku zaledwie 56 lat, być może dorzuciłby do tej serii kilka kolejnych tytułów. James Bond przyniósł bowiem Flemingowi międzynarodową sławę i majątek, a wśród zagorzałych zwolenników jego książek był nawet prezydent John Kennedy. Bond w pierwszych powieściach rysuje się jako osoba bez porównania bardziej przeciętna niż rozgłos, jaki uzyskał. Banalnie brzmiące nazwisko, podrzędna funkcja agenta wykonawczego, który nawet nie chce za dużo wiedzieć, by w razie wpadki nie mieć nic do zdradzenia. Wszystkie akcje Bonda są uprzednio przygotowane przez "Biuro": dają mu adresy, fałszywe papiery, odpowiednią broń, załatwiają samolot i wysyłają do roboty. A polega ona głównie na zabijaniu w niebezpiecznych okolicznościach, w której to dziedzinie agent 007 jest fachowcem. Stąd pochodzi też jego głośny "numer zakładowy": dwa zera w nomenklaturze "Biura" oznaczają prawo do mordowania bez odpowiedzialności. Przeżyta na początku kariery osobista tragedia - samobójcza śmierć ukochanej, sprawiają, że od tego czasu Bond nie wiąże się już na stale z żadną kobietą, choć stale otacza się długonogimi pięknościami, granymi w kolejnych filmach m.in. przez Ursulę Andress, Claudine Auger, Silvę Koscinę, Kim Basinger czy Maryam d'Abo. Akcja "Doktora No" toczy się na Jamajce. W tajemniczych okolicznościach ginie tam agent brytyjskiego wywiadu. James Bond zostaje wysłany tam w celu przeprowadzenia śledztwa. Dowiaduje się, że tajemniczy naukowiec doktor No prowadzi na sąsiedniej wyspie przedziwne eksperymenty. Bond postanawia zbadać bliżej jego działalność. Dostaje się na wyspę i na plaży spotyka piękną dziewczynę Honey, zbierającą muszelki. Zanim jednak zdąży dowiedzieć się, kim jest samotna blond piękność, oboje zostają schwytani przez uzbrojonego ochroniarza pracującego dla doktora No, doprowadzeni siłą do jego siedziby i tam uwięzieni. Okazuje się, że szalony naukowiec planuje kradzież rakiet z przylądka Canaveral na Florydzie, by później wykorzystać je do swych niecnych celów. Bondowi udaje się wydostać z tymczasowego "więzienia". Trafia do pomieszczenia, w którym znajdują się skomplikowane urządzenia sterujące. Za ich pomocą doktor No kieruje swoim małym imperium. Agent 007 rozregulowuje system elektroniczny, uniemożliwiając chwilowo kontrolę tego, co dzieje się na wyspie. Doktor No i jego ludzie wyruszają za nim w pościg. Ale zanim Bond wymknie się prześladowcom, musi jeszcze uwolnić z ich rąk Honey. 23:55 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA BUNKRA HITLERA Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Krzysztof Dracz, Janusz Bukowski, Beata Kawka, Agata Buzek, Antoni Ostrouch, Henryk Sobiechart, Paweł Sanakiewicz, Sławomir Holland Stało się to bez mała 60 lat temu, a zeznania świadków, protokoły sekcji zwłok, wyjaśnienia śledczych odtajnione ostatnio dowodzą, że przez dziesiątki lat byliśmy oszukiwani. Wierzyliśmy w sprytnie spreparowaną wersję śmierci Adolfa Hitlera i Ewy Braun. Dzisiaj znamy już pytania, które należało zadać, aby sprawę tę wyjaśnić do końca. Kluczem do rozwiązania tej zagadki sprzed 60 lat jest los Ewy Braun. 00:55 FABRYKA WÓDKI Film dokumentalny, 57 min, Szwecja/Polska, 2011 Reżyseria: Jerzy Śladkowski Scenariusz: Jerzy Śladkowski Wala, młoda rozwiedziona matka małego chłopca pracuje w fabryce wódki w Żyguljowsku. Mieszka ze swoją matką i 17 - letnim bratem. I ma marzenia - chce wyrwać się prowincji do Moskwy, by zrobić tam aktorską karierę. Chodzi na lekcje gry, tańca, śpiewu. Nikt nie rozumie jej aspiracji. Matka - konduktorka autobusu buntuje się, kiedy Wala podrzuca jej do pracy swego syna. Sama po 30 latach spotkała dawną miłość i chciałaby swe życie ułożyć na nowo. Koleżanki Wali uważają ją za dziwaczkę o wybujałych oczekiwaniach wobec życia. Nie wierzą w jej talenty. Przestrzegają przed życiem w Moskwie, które dla młodej kobiety może skończyć się na ulicy. Ale Wala podejmuje swą własną decyzję, nie słuchając innych. Pozostawia swego synka po to, by robić karierę. Jej matka rezygnuje więc z własnych marzeń o nowym związku, by zająć się wnukiem. Film o zerwanych więziach społecznych i rodzinnych, a wszystko w cieniu wódki z lokalnej fabryki - atrybutu rosyjskiego stylu życia. 01:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "W OBRONIE POLSKIEGO NIEBA" ODC. 313 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023 Autor: Bartek Wieczorek Reżyseria: Adam Sikorski Scenariusz: Izabela Fatalska Odcinek pt. "W obronie polskiego nieba" opowiada o spotkaniu realizatorów programu z członkami stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej Bateria Motorowa Artylerii Przeciwlotniczej w ich skansenie, w Wielkopolsce. Grupa pasjonatów przedwojennej polskiej artylerii plot spotyka się tam co jakiś czas i odtwarza "obrazy historyczne" Dysponują zrekonstruowanymi z pietyzmem działami przeciwlotniczymi Boffors, które Polska wraz z licencją na produkcję zakupiła w 1936 roku. Członkowie grupy występują w oryginalnych mundurach i mają oryginalne wyposażenie, zarówno zapasowe lufy, które wymieniano po wystrzeleniu 4000 pocisków, jak i najdrobniejsze detale uzbrojenia. Demonstrują obsługę i działanie armaty Boffors. Podczas wojny 1939 roku armaty te zestrzeliły ponad 100 wrogich samolotów, a uszkodziły kilkadziesiąt. Walczyły też w obronie Grodna - przeciwko sowieckim czołgom. Działa mogły oddawać 1000 strzałów ma minutę. Jedna Łódka na pociski ważyła 9, 5 kg. W baterii plot bardzo ważna była łączność. Oglądamy też sprawne i działające przedwojenne radiostacje N1 i N2. 02:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OBRONA HELU CZ. 5 Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Piąta część odcinka poświęconego obronie Helu w 1939 roku.