TVP Historia Środa, 09.10.2024 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 9 PAŹDZIERNIKA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1920 - wyzwolenie Wilna przez oddziały gen. Lucjana Żeligowskiego; 1945 - w Paryżu powstała ENA - Państwowa Szkoła Administracji; 1977 - zmarł aktor Zdzisław Maklakiewicz; 1980 - literacki Nobel dla Czeslawa Miłosza; 07:00 NA BITEWNYM SZLAKU - ODC. 8 BITWA POD OLIWĄ Magazyn, 20 min, Polska, 2022 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Prowadzący: Jacek Tokarczyk 28 listopada 1627 roku w Zatoce Gdańskiej rozegrała się bitwa morska między polską flotą a eskadrą szwedzkich okrętów. Starcie to przeszło do historii jako bitwa pod Oliwą. Od lipca 1626 oku trwała inwazja Szwedów na teren Prus Królewskich i Książęcych. W kolejnych miesiącach najeźdźcy zajęli wiele ważnych miast - Frombork, Elbląg, Tczew czy Puck. Szwedzi rozpoczęli także blokadę morską Gdańska, pobierając od szyprów wysokie opłaty celne. Rajcy gdańscy odwołali się do króla Zygmunta III Wazy. W listopadzie 1627 roku zapadła decyzja o użyciu 10 okrętów w akcji bojowej przeciw blokadzie. Ze względu na ciężką chorobę admirała Wilhelma Appelmana, królewscy komisarze utworzyli kolektywne dowództwo, zaś funkcję admirała przekazali Arendtowi Dickmannowi. Do bitwy doszło kilka dni później, gdy pilnujące Zatoki Gdańskiej szwedzkie statki wykryły na redzie Gdańska okręty pod polską banderą. Konfrontację w ostatecznym rozrachunku wygrała flota Rzeczpospolitej. Radość z triumfu nie była jednak pełna, ponieważ już po zakończeniu bitwy zginął od zabłąkanej kuli admirał Dickmann. Zwycięska bitwa nie miała większego znaczenia dla ogólnej sytuacji militarnej, jednakże miała duże znaczenie moralne i propagandowe, udowadniając, że polska flota może pokonać szwedzką. Spowodowała czasowe odstąpienie Szwedów od blokady Gdańska. Zwycięstwo zostało rozpropagowane w Europie przez polski dwór królewski, wzmocniło też pozycję władzy królewskiej wśród mieszczaństwa gdańskiego. "Na bitewnym szlaku" to program przybliżający widzom w nowoczesny, dynamiczny i całościowy sposób spektakularne bitwy polskiego oręża. Nie samych triumfów i nie samych porażek. Bitew różnorodnych, tak jak i różnorodna jest polska historia. Tematami odcinków będą także mniej znane i rzadziej omawiane polskie działania militarne. Konwencja newsowego programu, eksperci, balistycy, stratedzy i historycy, pasjonujące detale przywracają klimat historycznych wydarzeń. 07:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 337 WYSPA CZASU ZATRZYMANEGO Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło" to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. Polski sprzęt pancerny był ozdobą defilad świątecznych w czasach II RP. Większość pochłonęła później kampania wrześniowa. Gdy zamilkły działa, tankietki stały się "niesłuszne" ideologicznie, bo obraz przedwrześniowego kraju, eksploatowany przez władze komunistyczne nie zostawiał miejsca na wysoko rozwiniętą rodzima myśl techniczną. Dwa dwa pokolenia dalej, już w nowym tysiącleciu, garstka pasjonatów postanowiła przywrócić do życia ten wymarły gatunek. Resztki tych pojazdów, odnalezione w odległych krajach posłużyły jako punkt wyjścia. 08:00 STULECIE WINNYCH S.I - ODC. 13 Serial obyczajowy, historyczny, 42 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Trzaskalski Scenariusz: Magdalena Holland - Łazarkiewicz, Katarzyna Terechowicz Muzyka: Wojciech Lemański Aktorzy: Kinga Preis, Jan Wieczorkowski, Roman Gancarczyk, Weronika Humaj, Karolina Bacia, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Andrzej Mastalerz, Anna Grycewicz, Sandra Drzymalska, Patryk Szwichtenberg, Tomasz Włosok, Lidia Sadowa, Maciej Pesta, Amelia Konopka Jasiek jest przetrzymywany w areszcie. Władek i Kazia są bezsilni. Wiedzą, że Łucja widziała całe zdarzenie, ale milczy. Proszą o pomoc Bronię. Babka Winna żąda, by dziewczyna powiedziała policji prawdę. Posuwa się do groźby: jak go nie zwolnią z aresztu, to się ludzie dowiedzą prawdy o tobie. Łucja wpada w rozpacz. Niech mi pani powie, kim ja jestem? - błaga. W Brwinowie pojawiają się plakaty o mobilizacji. Wszyscy przeczuwają, że wybuch wojny jest kwestią czasu. Jasiek wstępuje do wojska. Ania dostaje list od Tarasiewicza. Zakochany Kazimierz obiecuje przyjazd do Brwinowa 17 września. Wieruszowie opuszczają pałac i wyjeżdżają za granicę. Kilka dni później, 1 września, Polskie Radio nadaje komunikat specjalny. A więc wojna! W Stawisku trwa gorączkowe pakowanie waliz. Tymczasem córki Iwaszkiewiczów znajdują w pobliskim lesie ciało zastrzelonego niemieckiego żołnierza. Drogi do Brwinowa zostają zamknięte. W nocy Niemcy brutalnie wyganiają wszystkich brwinowian z ich domów. Nie oszczędzają nikogo. Zgromadzonym na rynku doktor Brzozowski ma odczytać rozkaz niemieckich władz. Gdy poznaje jego treść, odmawia. Niemieccy żołnierze wybierają z tłumu dziesięciu mężczyzn. Wśród nich jest Paweł. Pluton egzekucyjny formuje szereg. Słychać dźwięk załadowywanej broni. Pada komenda ognia. 08:40 ZDOBYWCY KARPAT - JÓZEF STOLARCZYK Film dokumentalny, 20 min, Polska, 1998 Scenariusz: Jacek Zygadło Zdjęcia: Jacek Zygadło Wykonawcy: Stanisław Szyszka, Wojciech Wysocki Celem cyklu jest prezentacja dokonań wybitnie zasłużonych dla regionu Karpat odkrywców. Są to ludzie, o których wiedzą osoby związane z tym regionem a mniej znani z tej działalności ogółowi Polaków. Film prezentuje sylwetkę pierwszego proboszcza parafii zakopiańskiej i taternika - Józefa Stolarczyka. W programie wykorzystano m. in. obraz A. Kotsisa "Pogrzeb górala", W. Eliasza "Koleba ks. Stolarczyka", J. P. Norblina "Góral na tle górskiego pejzażu", K. Bieńkowskiego "Ks. Stolarczyk przed Starym Kościołem w Zakopanem". 09:10 HISTORIA POLSKI - PLATERÓWKI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2019 Reżyseria: Maciej Kieres Scenariusz: Daniel Jasiński Zdjęcia: Marcin Grobelny, Piotr Marcjasz, Artur Stroiński, Jerzy Szota, Miłosz Mickiewicz Film opowiada o losach młodych Polek, które po wybuchu II wojny światowej, w wieku kilkunastu lat, zostały wywiezione przez NKWD ze wschodniej Polski w głąb ZSRR. Pracując katorżniczo chciały wrócić do Polski. Zrobiły to, przyłączając się do formowanego pod kuratelą Stalina Wojska Polskiego. Jako żołnierki 1. Samodzielnego Batalionu Kobiecego im. Emilii Plater ruszyły na Zachód, walcząc z niemieckim okupantem, własnym strachem i kpinami kolegów żołnierzy. Młode żołnierki bohatersko walczyły o powrót do Polski, do swoich domów na wschodzie II Rzeczpospolitej. Po ustaleniach w Jałcie ten powrót okazał się jednak niemożliwy. Żołnierki często musiały osiąść na terenach znienawidzonego, niemieckiego wroga, na Ziemiach Odzyskanych i tam stworzyć swój nowy dom, nową Polskę. 1. Samodzielny Batalion Kobiecy im. Emilii Plater był wyjątkową jednostką w historii polskiej armii, a celem filmu ma być oddanie hołdu kobietom walczącym o Polskę. Platerówki, występujące w filmie: Helena Jabłońska, z domu Figura, Anna Lewkowska, z domu Figura, Wiktoria Leoniarek z domu Krzywoń, Maria Starczewska, z domu Kamińska. Film przybliża dramatyczne losy kobiet i ich rodzin po zajęciu Kresów przez Armię Czerwoną: wstąpienie do armii i chęć walki o Polskę, udział w boju (od rzeki Oki do Warszawy), a potem zakończenie wojny. Było ono dla tych kobiet często gorzkie, bo walcząc o Polskę, walczyły o domy na wschodnich terenach II Rzeczpospolitej, które musiały opuścić i do których nie było już powrotu. Powrót do powojennej Polski oznaczał już powrót do Polski po Jałcie, w której ziemie zachodnie przypominały o niemieckiej kulturze, przypominały znienawidzonego wroga. W filmie pokazano również skomplikowane położenie tych kobiet w ogólnej polityce aliantów walczących z III Rzeszą. Żołnierki były prostymi dziewczynami chłopkami, szlachciankami, wyrwanymi brutalnie z własnych domów przez Armię Czerwoną. W tych przedwojennych domach pielęgnowano patriotyczne i religijne wartości. Problem walki z faszystowskimi Niemcami, u boku wcześniejszych katów - Sowietów - był dla nich szczególnie bolesny i miał wymiar tragiczny. 10:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SKAZANI CZ. 2 Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Druga część odcinka poświęconego obronie Leningradu. 10:40 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - TANZANIA OD ZANZIBARU DO KILWY (FLAVORS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Tanzania. 11:35 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - KRÓLESTWO KONGRESOWE. KUCHNIA GENERAŁA WINCENTEGO KRASIŃSKIEGO Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 12:20 ALTERNATYWY 4 - ODC. 4/9 - PROFESJONALIŚCI Serial komediowy TVP, 58 min, Polska, 1983 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Janusz Płoński, Maciej Rybinski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Roman Wilhelmi, Gustaw Lutkiewicz, Wojciech Pokora, Bronisław Pawlik, Kazimierz Kaczor, Bożena Dykiel, Bolesław Płotnicki, Jerzy Kryszak, Zdzisław Rychter, Ryszard Pietruski Jedną z lokatorek bloku przy Alternatywy 4 jest śpiewaczka Kubiak - Kolińska. Jej próby głosu stają się uciążliwe dla sąsiadów. Śpiewaczce z kolei przeszkadza każdy szmer, wysyła więc męża, by uciszał robotników używających wiertarek, młotów i innych narzędzi. Gdy interwencje nie skutkują, z zemsty każe wszelkie prace w swoim mieszkaniu wykonywać nocą. Cichocki nieustannie nachodzi prezesa, jego koledzy udają ekipę telewizyjną. Prezes obiecuje mu mieszkanie po wdowie, ale wtedy właśnie zgłasza się dygnitarz partyjny Jan Winnicki. To on otrzymuje przydział, a prezesowi rewanżuje się od razu talonami na samochody dla niego i syna. 13:25 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /4/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Wkrótce po inwazji Normanów na Anglię w 1066 r. rozpoczęto budowę fortec, jakich nikt nigdy wcześniej nie widział. Jedną z najpotężniejszych był ogromny i nie do zdobycia bastion w Caerphilly, uznawany do dziś za arcydzieło średniowiecznej inżynierii. Jak ówczesnym budowniczym i inżynierom udało się stworzyć tak niezwykłe konstrukcje? Jaki wpływ miały te potężne, średniowieczne twierdze i pionierskie techniki budowlane na inżynierię obronną aż do czasów współczesnych? Czwarty odcinek z 10-odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 14:30 10 BŁĘDÓW, PRZEZ KTÓRE ZATONĄŁ TITANIC (10 MISTACES THAT SUNK TEH TITANIC) Film dokumentalny, 60 min, Wielka Brytania, 2019 Widzowie mogą prześledzić historię Titanica od czasów jego budowy do katastrofy i poznać dziesięć kluczowych błędów, które przyczyniły się do najsłynniejszej katastrofy morskiej w historii. Film wskazuje, że nie było jednego czynnika, który posłał Titanica na dno oceanu; los statku przypieczętowała seria zdarzeń, z których żadne z nich samo w sobie nie było śmiertelne. Począwszy od sposobu mocowania nitów w dziobie statku, aż po opóźnienie w jego budowie, które spowodowało, że dziewiczy rejs przypadł na niebezpieczny okres dryfowania gór lodowych. Autorzy pokazali wywiady z ekspertami, materiały archiwalne, grafiki i animacje ilustrujące naukowe podstawy wad konstrukcyjnych i usterek statku. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 88 Telenowela historyczna TVP, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Monika Zięba - Rybowska, Ewa Bulanda Zdjęcia: Romuald Lewandowski, Paweł Figurski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik, Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Aleksandra Przesław, Marta Wiśniewska, Martyna Dudek, Tomasz Sapryk, Piotr Ligienza, Marcin Rogacewicz, Piotr Nowak, Wenanty Nosul, Violetta Arlak, Marianna Zydek, Karina Seweryn, Paulina Lasota, Joanna Osyda, Hanna Wojak, Karolina Kominek Odc. 88 Adelajda dociera z powrotem na Wawel. Poznaje Jolentę i zdaje się być nią zauroczona, co wzmaga zawiść Elżbiety i gniew na macochę. Czy prawda o pochodzeniu Jolenty wyjdzie na jaw? Ligęza poproszony przez Bożenę Tęczyńską o pomoc, po rozmowie z Hińczą jest przekonany, że to oszust. Na zamek przybywa Arnost - czeski szlachcic - ze sprawą do króla Kazimierza. Zakochuje się w Jolencie od pierwszego wejrzenia. 16:05 SENSACJE XX WIEKU - AMBASADOR ANDROPOW INFORMUJE Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1995 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program o roli, jaką w stłumieniu powstania w Budapeszcie w 1956 roku odegrał radziecki ambasador, późniejszy sekretarz generalny KPZR, Jurij Andropow. 16:40 SENSACJE XX WIEKU - DWA POCISKI Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 1989 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek na temat okoliczności śmierci premiera Szwecji Olofa Palmego. Centrum Sztokholmu, Bogusław Wołoszański wypowiada się na temat okoliczności śmierci premiera Szwecji Olofa Palmego. Na strzelnicy mówi o motywach zamachu. Oglądamy filmowe materiały archiwalne z zamachów na życie króla Jugosławi Aleksandra, prezydentów USA Gerarda Forda i Ronalda Reagana, papieża Jana Pawła II i prezydenta Egiptu Anwara Sadata. Prowadzący przedstawia domniemane motywy zamachu na Olofa Palmego oraz sam moment zamachu, a także działania policji szwedzkiej bezpośrednio po zabójstwie Olofa Palmego. Bogumił Rydz wypowiada się na temat metod stosowanych w badaniach porównawczych broni i pocisków. W podsumowaniu prowadzący informuje o bezskuteczności działań policji szwedzkiej. 17:15 HISTORIA POLSKI - CHOCIM 1621 Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2021 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Jan Tarczyński, Leszek Wiśniewski Zdjęcia: Mariusz Kaźmierski Wykonawcy: Kamil Smerdel Wśród rocznic i jubileuszy, przypadających na 2021 rok, dwie rocznice wysuwają się zdecydowanie na pierwszy plan: 400 - lecie bitwy pod Chocimiem (sierpień - wrzesień 1621 roku) i śmierci w obozie chocimskim Jana Karola Chodkiewicza (24 września 1621 roku). W boju pod Chocimiem po raz pierwszy powstrzymana została ekspansja niezwyciężonego imperium islamskiej Turcji przez polsko - litewsko - kozacką (t.j ukraińską) armię, w szeregach której walczyli też żołnierze zaciężni wielu narodów chrześcijańskich Europy. Wojskami chrześcijańskimi dowodził Jan Karol Chodkiewicz, hetman wielki litewski, zwycięzca spod Kokenhausen, Białego Kamienia, Rygi i Kirchholmu, jeden z najwybitniejszych dowódców w dziejach Polski, który zmarł w obozie chocimskim, niemal do ostatnich dni wykazując żelazną wolę zwycięstwa i kunszt dowódczy, mimo postępującej gwałtownie choroby. 18:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 4 Program historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 19:10 STULECIE WINNYCH S.II - ODC. 14 (S. II, ODC. 1) Serial obyczajowy, historyczny, 44 min, Polska, 2020 Reżyseria: Michał Rogalski, Piotr Trzaskalski, Piotr Śliskowski Scenariusz: Ilona Łepkowska Aktorzy: Arkadiusz Janiczek, Mariusz Bonaszewski, Lidia Sadowa, Weronika Humaj, Jan Wieczorkowski, Tomasz Włosok, Patryk Szwichtenberg, Karolina Bacia, Roman Gancarczyk, Mateusz Janicki, Kinga Preis, Krzysztof Wach, Jakub Guszkowski, Katarzyna Kwiatkowska Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz Dla Winnych już pierwsze dni wojny obfitują w dramatyczne wydarzenia. W pokazowej egzekucji śmierć ponosi nestor rodu, Antoni, który oddaje swoje życie za Pawła. Na ulicach Brwinowa panuje chaos. Mania zaczyna rodzić, a Paweł znika. Rodzina martwi się, że od śmierci męża Bronia nie wypowiedziała żadnego słowa. Willa Wieruszów zostaje zamieniona na szpital polowy. Kazia i Anna Iwaszkiewicz z córkami włączają się w pomoc przy rannych. Obowiązki zastrzelonego doktora Brzozowskiego przejmuje młody lekarz, doktor Granatowicz. W szpitalu zjawia się Jasiek Winny w mundurze żołnierza WP. Kazia bezskutecznie próbuje trzymać syna z dala od wojny. Do domu Winnych dociera Kazimierz Tarasiewicz, przedwojenna sympatia Ani. 20:05 KRONIKI HITLERA - ODC. 7. MĄŻ STANU. LATA 1937 - 1938 (KRONIKI HITLERA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Pölking Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana. 21:10 MATUSIA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2022 Reżyseria: Maciej Fijałkowski Scenariusz: Wojciech Kałużyński Historia Matyldy Getter - polskiej siostry zakonnej, matki przełożonej prowincji warszawskiej Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi, która wraz z innymi zakonnicami, ryzykując życiem, udzielała schronienia żydowskim dzieciom, ratując je przed Holokaustem. Ten fabularyzowany dokument ukazuje niezwykłą postać głównej bohaterki w najtrudniejszych momentach okupacyjnej rzeczywistości. 22:15 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - SZPIEDZY ERY ATOMOWEJ ODC. 4/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 4 THE ATOMIC SPIES) Serial dokumentalny, 51 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. 23:20 SENSACJE XX WIEKU - BITWA POD MOKRĄ - SIŁA KAWALERII Widowisko historyczne, 46 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Aktorzy: K. Dracz, R. Mohr, R. Pazura, A. Szopa, J. Schejbal, D. Deląg, E. Lubos, A. Szczytko, A. Ilczuk, W. Zakrzewski Zdjęcia: Waldemar Szmidt Widowisko z cyklu "Sensacje XX wieku" przypomina mało znaną historię z września 1939 roku. Atak Niemiec na Polskę pamiętamy zwykle jako pasmo klęsk i porażek naszej armii. Błędy taktyczne dowództwa, spowodowane ślepą wiarą w naszych sojuszników oraz oczywista przewaga wojsk niemieckich doprowadziły do ostatecznej przegranej. Ale w tej historii są epizody, w których niewielkie polskie oddziały zadawały jednostkom Wermachtu poważne straty. Jednym z nich jest bitwa pod miejscowością Mokra. Dowódca Armii Poznań, generał Tadeusz Kutrzeba, przewidział rozwój sytuacji na froncie i doprowadził do starcia, w którym znakomicie współpracowały ze sobą różne formacje wojskowe. Trzon polskiego natarcia stanowiła Wołyńska Brygada Kawalerii wspierana przez pociąg pancerny Śmiały oraz lotnictwo. Niemcy doznali ogromnych strat, ale bitwa pod Mokrą nie mogła zmienić biegu wydarzeń. 00:30 MADE IN USSR Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2016 Reżyseria: Barbara Włodarczyk Scenariusz: Barbara Włodarczyk W grudniu 2016 r. minęło 25 lat od rozpadu radzieckiego imperium. To było wydarzenie epokowe! Punkt zwrotny w politycznej historii Europy, ale także w skali globalnej. Upadek ZSRR oznaczał koniec dwubiegunowego porządku międzynarodowego i całkowitą zmianę układu sił w świecie. W jednej chwili na mapie pojawiło się aż 15 nowych państw. Celem filmu jest pokazanie, w czym się przejawia powrót do radzieckiej epoki w Rosji, która uważa się za spadkobierczynię ZSRR. Jaka jest wiedza na temat rzeczywistości tamtych czasów, jakie są przyczyny odradzania się ideałów radzieckiego imperium, oraz jakie wynikają z tego konsekwencje i zagrożenia dla Rosji i świata. Zrozumienie sposobu myślenia Rosjan w tej kwestii jest niezwykle ważne dla zgłębienia ich postaw wobec konfliktu na Ukrainie i stosunku do państw Europy Zachodniej, w tym Polski. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "ZEMSTA" W SCENERII NATURALNEJ. ODC. 260 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Któż z nas nie pamięta świetnych kwestii z "Zemsty" Aleksandra Fredry? Ale niewielu zna prawdziwe tło historyczne realnego konfliktu, który skłócił rodziny Skotnickich (rejent) i Firlejów (cześnik). Dlatego zbierzemy widzów do zamku Kamieniec, by pokazać ów mur, o który przez dziesiątki lat przed sądami i trybunałami toczyła się prawdziwa wojna. Opowiemy o prawdziwych losach budowli i jej dzisiejszym przeznaczeniu. 02:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PETAIN Cykl dokumentalny, 18 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek przedstawia sylwetkę marszałka Philippe'a Petaina - bohatera I wojny światowej, który, gdy stanął na czele rządu Vichy, stał się symbolem kolaboracji z okupantem niemieckim. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.