TVP Historia Środa, 06.11.2024

06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 LISTOPADA

Felieton, 2 min, Polska, 2006
Autor: Janusz Weychert

1893 - śmierć Piotra Czajkowskiego;
1917 - początek rewolty bolszewików, zwanej później rewolucją październikową;
1939 - "Sonderaktion Krakau";
1951 - z fabryki na Żeraniu wyjechała pierwsza "warszawa";

06:55 ARSENAŁ. MAGAZYN MILITARNO - HISTORYCZNY - CZOŁG 7TP

Magazyn, 24 min, Polska, 2022
Reżyseria: Jerzy Grabowski, Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki
Scenariusz: Grzegorz Płaza, Andrzej Borowiecki, Jerzy Grabowski
Zdjęcia: Maciej Brola, Rafał Biernacki
Prowadzący: Przemysław Predygier
Wykonawcy: Jacek Sobieszczański

Wiosną 1919 roku sformowany został 1 Pułk Czołgów. Pierwsza w dziejach Polski jednostka pancerna, wyposażona we francuskie czołgi FT wchodziła w skład tzw. Błękitnej Armii. Gdy w 1919 roku armia gen. Hallera przybywa do odradzającego się państwa polskiego, z dnia na dzień staliśmy się czwartą potęgą pancerną świata, a polskie czołgi odegrały ważną rolę w wojnie polsko - bolszewickiej. W programie poznamy historię pułku i możliwości wiernej repliki czołgu FT.

07:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 341 INŻYNIERIA ZNIEWOLONA

Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024
Autor: Bartek Wieczorek
Scenariusz: Adam Sikorski

07:50 PRZECZYTAJ MI TĘ HISTORIĘ - ODC. 93

Felieton, 5 min, Polska, 2021
Scenariusz: Andrzej Kaczmarczyk
Prowadzący: Emilia Kowalska

Cykliczny program rekomendujący książki dla dzieci o tematyce historycznej, co należy rozumieć dość szeroko. To np. historia Polski i świata, ale też historia naturalna, historia wynalazków, ważne postaci etc. Każdy odcinek zawiera propozycje dwóch książek, dla najmłodszych i nieco starszych, przedzielone sondą z przedszkolakami i uczniami początkowych klas szkół podstawowych.

08:00 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 32 (S. III, ODC. 6)

Serial historyczny, obyczajowy, 44 min, Polska, 2021
Reżyseria: Klara Kochańska
Scenariusz: Piotr Rzepka, Małgorzata Retei, Ilona Łepkowska
Zdjęcia: Piotr Śliskowski
Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz
Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Mateusz Janicki, Kamila Bujalska, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz, Bartłomiej Kotschedoff, Marcin Franc, Patrycja Volny

Kasia ulega urokowi Adama i coraz bardziej angażuje się w ten związek. Cieszy ją popularność i ciągła zabawa. Zawsze musi być w centrum zainteresowania. Ewa i Basia pracują po skończeniu medycyny w tym samym szpitalu. Niestety, Ewa nie może spać. Wciąż dręczą ją wspomnienia z dzieciństwa. Każda próba rozmowy z Anią na temat przeszłości, kończy się tak samo. Matka odpowiada wymijająco i zasłania się bólem, jaki sprawia jej rozdrapywanie starych ran. Tymczasem z okazji obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego, Ania zaprasza do szkoły Iwaszkiewicza. To dla niej miłe chwilę, bo w domu Michał ma dosyć życia w cieniu Andrzeja Wolskiego i głośno o tym mówi. Nieciekawie jest też u Jaśka. Z Lottą wychowują razem małego Antosia, ale żona ma żal do niego, że nie akceptuje ich niemieckich korzeni.

08:50 HISTORIA POLSKI - 15 MIESIĘCY DO NIEPODLEGŁOŚCI

Film dokumentalny, 36 min, Polska, 2019
Reżyseria: Jerzy Oleszkowicz, Leszek Staroń
Scenariusz: Leszek Staroń, Jerzy Oleszkowicz
Zdjęcia: Henryk Janas
Muzyka: Jacek Chrobak
Lektor: Artur Kalicki, Michał Chołka, Andrzej Piecuch
Wykonawcy: Bogusław Kliś Kliś, Andrzej Strycharski, Tomasz Strzelec, Artur Kryński, Mirosław Majkowski, Józef Hamkało, Dagny Cipora, Robert Żurek, Andrzej Chichłowski

Trwa I wojna światowa. W dniu 21 lipca 1917 roku komendant Legionów, Józef Piłsudski zostaje aresztowany przez rząd Cesarstwa Niemieckiego i osadzony w twierdzy Magdeburg. Jest to dramat osamotnionego człowieka, trzymanego w twierdzy bez możliwości wpływania na działania zbrojne Polaków. Dzięki staraniom Romana Dmowskiego we Francji oraz Ignacego Paderewskiego w Stanach Zjednoczonych, utworzono we Francji polskie wojsko, walczące po stronie państw sprzymierzonych. Wreszcie, 10 listopada 1918 roku, po 15 miesiącach, Piłsudski zostaje zwolniony i przyjeżdża do Warszawy. Po 123 latach niewoli, Józef Piłsudski, ogłoszony przez Radę Regencyjną Naczelnikiem Państwa, może ogłosić w radiowej depeszy do rządów wszystkich państw na świecie, powstanie niepodległej Polski.

09:30 TRZCINICA - KARPACKA TROJA

Film dokumentalny, 32 min, Polska, 2010
Reżyseria: Zdzisław Cozac
Scenariusz: Zdzisław Cozac, Jan Gancarski
Zdjęcia: Stanisław Plewa, Zdzisław Cozac
Lektor: Maciej Gudowski

W Trzcinicy na południowo - wschodnich rubieżach wczesnopiastowskiego państwa polskiego toczy się walka o obronę grodu. Książę Trzcinicy ukrywa bezcenny srebrny skarb. Wnet ginie. Grodzisko ogarnia pożoga. Tak około 1030 r. kończy się ostatni rozdział dziejów Trzcinicy, potężnego grodu dorównującego powierzchnią Gnieznu, stolicy ówczesnego państwa polskiego. Przez niemal 1000 lat niezasiedlone wzgórze nad rzeką Ropą kryło tajemnice dawnej świetności. Badania archeologiczne ostatnich lat przyniosły sensacyjne wyniki. Towarzysząc naukowcom, odkrywamy dzieje, jak się okazuje, najstarszego na ziemiach polskich obiektu obronnego. Jego początki sięgają 2100 r. p. n. e. Dowiadujemy się, jacy ludzie zbudowali tu pierwszą ufortyfikowaną osadę, czym się zajmowali, jak żyli. Poznajemy przybyszów zza Karpat, którzy przynieśli nową cywilizację ze świata anatolijsko - egejskiego. Dowiadujemy się, kiedy upadł rozbudowany przez nich gród i kiedy na wzgórze dotarli Słowianie. Dzięki wirtualnym rekonstrukcjom możemy zobaczyć, jak wyglądało zbudowane przez nich grodzisko. Poznajemy też odnaleziony, a ukryty przez księcia Trzcinicy w czasie pożogi grodu, srebrny skarb. Na koniec dowiadujemy się, dlaczego gród w Trzcinicy, ważne miejsce w naszych dziejach, spotkała zagłada.

10:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NAJDŁUŻSZA BITWA

Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995
Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki
Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek poświęcony najdłuższej bitwie wojny - bitwie o Atlantyk.

10:35 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - SYCZUAN - KRAINA CUDÓW
(FLAVORS)

Serial dokumentalny, 49 min, Francja, 2008
Reżyseria: Eric Bacos

Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Syczuan.

11:30 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - POLNISCHE SATSCHIERKEN. KUCHNIA POMORSKA

Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024
Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork
Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork

Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego.

12:15 WOJNA DOMOWA - ODC. 11/15 - CO KAŻDY CHŁOPIEC...

Serial komediowy TVP, 47 min, Polska, 1966
Reżyseria: Jerzy Gruza
Scenariusz: Maria Zientarowa
Zdjęcia: Antoni Wójtowicz
Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz
Aktorzy: Kazimierz Rudzki, Irena Kwiatkowska, Alina Janowska, Andrzej Szczepkowski, Krzysztof Musiał, Elżbieta Góralczyk, Wacław Kowalski, Wojciech Siemion, Jarema Stępowski

Pani Zofia nagle uświadamia sobie, że Paweł stał się już zupełnie dużym chłopcem. Jest przerażona tym odkryciem, zwłaszcza że znajduje w kieszeni syna fotografię dziewczyny. Śledzi go podczas randki w parku, niestety, ma pecha - zostaje przyłapana przez strażnika na niszczeniu zieleni i zdemaskowana przed synem. Wyobraźnia podsuwa pani Zofii najgorsze domysły, przede wszystkim to, że zostanie babcią. Prosi więc męża, by uświadomił Pawła. Pan Kazimierz konstatuje, iż ma luki w teorii. Idzie do księgarni, gdzie kupuje wszystkie pozycje na ten temat, łącznie z "Życiem seksualnym dzikich" i broszurkami przeznaczonymi dla
dziewcząt. Czyta to w kawiarni, wzbudzając sensację wśród kelnerek. W domu pan Jankowski wyprasza żonę, po czym przystępuje do edukowania Pawła. Chłopiec zaskakuje go wiadomością, że o wszystkim już nauczył się w szkole. Pani Zofia w tym czasie dokształca się u pani Ireny i Anuli. Na wszelki wypadek ojciec zakłada Pawłowi książeczkę mieszkaniową.

13:10 FABRYKA

Film dokumentalny, 16 min, Polska, 1970
Reżyseria: Krzysztof Kieślowski
Scenariusz: Krzysztof Kieślowski
Zdjęcia: Stanisław Niedbalski, Jacek Tworek

Relacja z narad w ursuskiej fabryce traktorów skontrastowana z obrazem panujących tu warunków pracy przynosi przygnębiającą wizję funkcjonowania przedsiębiorstwa w realiach gospodarki socjalistycznej.

13:30 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /8/
(ANCIENT ENGINEERING)

Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021

Wynalezienie statku pozwoliło ludziom na eksplorację, ekspansję i handel. Statki usunęły granicę między lądem a morzem, połączyły cywilizacje między oceanami i stworzyły rdzeń światowego handlu. Starożytni inżynierowie wciąż doskonalili swoje statki, aby można było nimi dotrzeć coraz dalej, coraz szybciej i znosić coraz dłuższe podróże. Jakie innowacje dawnych inżynierów doprowadziły do powstania zaawansowanych technologicznie statków, które budujemy dziś? Pierwsze wskazówki pochodzą sprzed 8000 lat. Ósmy odcinek z 10 - odcinkowej serii dokumentalnej "Sekrety starożytnych inżynierów" ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych.

14:30 HISTORIA BRONI - ATAK Z POWIETRZA. ODC. 2/10
(HISTORY OF WEAPONS)

Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017

Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach.

15:20 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 LISTOPADA

Felieton, 2 min, Polska, 2006
Autor: Janusz Weychert

15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 108

Telenowela historyczna TVP, 21 min, Polska, 2018
Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna
Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska, Konrad Sobieszczański
Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Krzysztof Pakulski, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Rafał Paradowski
Muzyka: Marcin Przybyłowicz
Aktorzy: Tomasz Sapryk, Sławomir Orzechowski, Andrzej Hausner, Piotr Ligienza, Piotr Gawron - Jedlikowski, Karina Seweryn, Paulina Lasota, Joanna Osyda, Tomasz Ciachorowski, Krzysztof Chudzicki, michał Włodarczyk, Mateusz Trzmiel, Karolina Porcari, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska

Odc. 108
Kazimierz poważnie myśli o przywróceniu granic ojcowskiego królestwa, mimo że może utracić sojusz z Bolkiem. Spytek wyraźnie mu odradza. Nie chce, aby ambicje przesłoniły królowi trzeźwy osąd sprawy. Niemierza i Cudka bezskutecznie próbują dotrzeć do córki, która kompletnie zamknęła się w sobie. Jedyną osobą, z którą Jolenta chce rozmawiać jest Helena. Kiedy dawne uczucie Ligęzy i Belli rozpala się na nowo, kobieta podejmuje zaskakującą decyzję.

16:00 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 2

Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1997
Reżyseria: Wojciech Pacyna
Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku Hitler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku.
Pierwszy z serii programów "Tajna Wojna Adolfa Hitlera" przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich.

16:35 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 3

Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1997
Reżyseria: Wojciech Pacyna
Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku, HItler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku. Odcinek przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich.

17:00 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 23 STEFAN BUSZCZYŃSKI

Cykl reportaży, 4 min, Polska, 2023
Scenariusz: Jacek Kloczkowski
Zdjęcia: Wojciech Kursa, Kacper Solan
Prowadzący: Lidia Olszak

Cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz.

17:10 HISTORIA POLSKI - SOKOŁY WOLNOŚCI
(SOKOŁY WOLNOŚCI)

Film dokumentalny, 51 min, Polska/USA, 2017
Reżyseria: Robert N. Wachowiak
Zdjęcia: Marcin Szociński, Michał Jarosiński

Anthony Adamsky, 28 - letni Amerykanin polskiego pochodzenia, z zawodu antykwariusz, z zamiłowania historyk i genealog, pewnego dnia odkrywa w rodzinnych zbiorach zdjęcie swojego pradziadka Johna Adamsky'ego w mundurze wojskowym z okresu I wojny światowej. Nie jest to jednak mundur armii amerykańskiej. Aby rozwikłać zagadkę przodka, Anthony wyrusza w podróż, która prowadzi go przez 7 stanów USA i część Kanady. Po drodze odkrywa, że John odpowiedział na apel Związku Sokolstwa Polskiego w Ameryce i zaciągnął się do polskiej armii zwanej Błękitną Armią, by walczyć o niepodległość Polski. Przeszedł długą drogę, od punktu rekrutacyjnego w USA przez obóz szkoleniowy w Kanadzie, front w zachodniej Europie, by ostatecznie znaleźć się w Polsce, w kraju swojego urodzenia. To sprawia, że Anthony decyduje się na podróż do Polski, by odkryć tam swoje korzenie. Inspiracją do powstania dokumentu "Sokoły wolności" był odnaleziony po 100 latach materiał filmowy, zrealizowany w 1917 roku przez Związek Sokolstwa Polskiego w Ameryce i odrestaurowany w 2017 roku. Jego obszerne fragmenty znalazły się w filmie.

18:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 8

Program historyczny, 50 min, Polska, 2024
Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska
Reżyseria: Marzena Strąg
Prowadzący: Wojciech Szeląg

"Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie.

18:55 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - KWIDZYN

Reportaż, 7 min, Polska, 2019
Reżyseria: Tomasz Drozdowicz
Scenariusz: Tomasz Drozdowicz
Prowadzący: Krzysztof Grzybowski, Katarzyna Sanocka

W kolejnym odcinku Pomników Historii będziemy sprawdzać czego o naszej przeszłości możemy się dowiedzieć w takim miejscu jak Kwidzyn. Zespół katedralno - zamkowy w Kwidzynie powstał w XIV w. na potrzeby diecezji pomezańskiej, jako jej centrum religijne i polityczno - administracyjne. Posiada unikatowe wartości architektoniczne i zabytkowe. Jest jednym z najbardziej imponujących zabytków architektury gotyckiej w Polsce z monumentalnym, najokazalszym w kraju gdaniskiem (danskerem). To jedyne na terenie Polski, tak uformowane przestrzennie oraz jednorodne założenie średniowieczne łączące funkcje sakralne, rezydencjonalne i obronne o unikatowych w skali europejskiej rozwiązaniach architektonicznych.

19:10 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 33 (S. III, ODC. 7)

Serial historyczny, obyczajowy TVP, 45 min, Polska, 2021
Reżyseria: Piotr Śliskowski
Scenariusz: Katarzyna Terechowicz, Małgorzata Retei
Zdjęcia: Piotr Śliskowski
Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz
Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Lesław Żurek, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Mateusz Janicki, Kamila Bujalska, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz

Mania i Ryszard bardzo martwią się o Kasię. Nie tylko dlatego, że Dziady zostają zdjęte przez cenzurę z desek Teatru Narodowego. Kasia i Michał jr biorą udział w demonstracjach i zbierają podpisy pod petycją w sprawie przywrócenia spektaklu. Basia cierpi, bo nie może zajść w wymarzoną ciążę. Dodatkowo narasta jej konflikt z teściową, która wciąż nie akceptuje synowej i daje jej odczuć swoją niechęć. 8 marca 1968 roku Ewa jest na dyżurze w szpitalu Lindleya. Zaczynają tam zwozić rannych spod Uniwersytetu Warszawskiego. Ewa ma pełne ręce pracy. Ofiar milicyjnych pałek jest tyle, że muszą być przetrzymywani na korytarzach. Tymczasem w Brwinowie w środku nocy Anię budzi przeczucie, że wydarzyło się coś złego.

20:05 KRONIKI HITLERA - ODC. 11. MASOWY MORDERCA. LATA 1939 - 1945
(KRONIKI HITLERA)

Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2018
Reżyseria: Hermann Pölking

Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana.

21:05 TARCZA RZECZYPOSPOLITEJ

Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2014
Reżyseria: Adam Sikorski
Scenariusz: Adam Sikorski

W czasie przeszłym autor chce dać widzowi bardzo uproszczony, wręcz do ikon, zarys dziejów tej formacji. W oparciu o grupy rekonstrukcji historycznych wbuduje do scenariusza cykl inscenizacji, bez dialogów, jedynie z efektami i muzyką. Ważna jest wierność szczegółom umundurowania, uzbrojenia, sprzętu. Te scenki są punktem wyjścia do naukowego komentarza wygłaszanego przez znawców tematu. Będą to między innymi, napad sowieckich dywersantów na Stołpce, atak na pociąg z wojewodą poleskim, werbunek agentów, patrol graniczny i najpoważniejsza kluczowa, sekwencja rekonstrukcyjna - bitwa o schrony Rejonu Umocnionego Tynne z Armią Czerwoną.

21:55 NIE PŁACZ

Impresja filmowa, 8 min, Polska, 1972
Reżyseria: Grzegorz Królikiewicz
Scenariusz: Grzegorz Królikiewicz
Zdjęcia: Stanisław Niedbalski, Witold Stok, Jacek Tworek
Muzyka: Henryk Kuźniak

Impresja filmowa na temat pożegnań kolegów odjeżdżających do wojska. Ostatnie godziny w cywilu - jeszcze jakaś wspólna chłopięca kąpiel; a potem na peronach i w wagonach pociągu odwożącym ich do jednostki wojskowej - atmosfera egzaltacji, buntu, nostalgii... Etiuda o kończącej się wolności. Film nie emitowany do 1989 roku.

22:10 W CIENIU TERRORU - CZĘŚĆ 2
(IN THE FACE OF TERROR / IN THE SHADOW OF TERROR)

Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2020
Reżyseria: Colin Barr, Ruth Kelly

Trzyczęściowy film dokumentalny BBC o terroryzmie. Powrót do wydarzeń z nocy 2017 r. Pięć ataków terrorystycznych, 36 zabitych, dziesiątki rannych. Ale Wielka Brytania nie jest sama. W ciągu 10 lat liczba ofiar terroru drastycznie wzrosła na całym świecie. W obliczu tych wydarzeń pytamy, dlaczego tak się dzieje, że w Manchesterze, Syrii, Paryżu i całych Stanach Zjednoczonych dochodzi do rozprzestrzeniania się terroryzmu. Jak możemy przetrwać?

23:15 SENSACJE XX WIEKU - WALLENBERG

Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2002
Reżyseria: Wojciech Pacyna
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Zdjęcia: Adam Sikora

Jak to się stało, że Raoul Wallenberg, członek potężnej i wpływowej szwedzkiej rodziny bankierów, w 1945 roku, tuż przed końcem wojny znalazł się w radzieckim więzieniu i dwa lata później został zamordowany? Dyplomata, który uratował kilkadziesiąt tysięcy istnień ludzkich, został zamordowany w specjalnym oddziale więzienia na Łubiance. Wstrzyknięto mu truciznę. Dlaczego?

00:25 PONARY. NÓŻ W SERCE

Film dokumetalny, 58 min, Polska, 2016
Reżyseria: Bronisław Bubiak
Scenariusz: Bronisław Bubiak
Muzyka: Andrzej Dudek - Duerer, Maciej Karpuk

Ponary. Miejsce wypoczynku, zabaw i spotkań, zaledwie 9 km kilometrów od Wilna. Podczas okupacji sowieckiej, na przełomie 1940/1941 roku, Rosjanie przeprowadzali tu rozległe prace ziemne. Nieopodal miało powstać lotnisko polowe, a w Ponarach miały być zbudowane potężne zbiorniki na paliwo lotnicze. W tym celu wykopano kilka olbrzymich dołów, o średnicy około 35 metrów i głębokości do 8 metrów. 22 czerwca 1941 roku Niemcy zajęli Wilno. Rosjanie uciekli, zostawiając niedokończoną inwestycję. Wkrótce nowy okupant stwierdził, że to idealne miejsce do eksterminacji Żydów. Pierwsze egzekucje odbyły się prawdopodobnie 10 lipca 1941 roku. Film to opowieść naocznych świadków zbrodni na Polakach, Żydach i innych narodowościach. W Ponarach Niemcy, rękoma Litwinów, tzw. szaulisów, zamordowali około 100 000 ludzi, z czego około 20 000 stanowili obywatele polscy. Z filmu dowiemy się, jakich okrucieństw dopuszczali się zbrodniarze. Opowiemy również, jaką rolę w rzezi odegrało słynne więzienie na Łukiszkach. Najwięcej informacji o samej zbrodni przekazał przedwojenny dziennikarz, Kazimierz Sakowicz, zastrzelony również przez Litwinów. Mieszkał w Ponarach, w pobliżu bazy i począwszy od 11 lipca 1941 roku, aż do 6 listopada 1943 roku, prowadził obserwację terenu i sporządzał notatki. Zapisane kartki wkładał do butelek i zakopywał w ogrodzie. Po wojnie odnaleziono część notatek. Opisy zbrodni są bardzo szczegółowe. Treść wielu notatek znajdziemy również w filmie.

01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "NA POLU CHWAŁY" ODC. 310

Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2023
Autor: Bartek Wieczorek
Scenariusz: Izabela Fatalska

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju.
1. Pierwszy temat poruszony w tym wydaniu magazynu to historia grupy marynarzy z Pierwszego Pułku Morskiego, którzy zamiast na morze trafili na pole bitwy z bolszewikami w roku 1920. Osłaniali odwrót głównych sił polskich odpływających ku Warszawie. I dodać trzeba, że robili to z ostatecznym poświęceniem. Pułk, a szczególnie jego II batalion, poniósł ogromne straty. W miejscowości Kolako Kościelne znajduje się pomnik - cmentarz 9 - ci młodych marynarzy (mieli po 19 - 20 lat). Zgineli po 17 wrzesnia 1939 w bitwie z rosyjskiemi agresorami pod wioską Wróble Arciszewo. Okoliczni chłopi ukradkiem pochowali ich na wojennym cmentarzyku, ale znali tylko jedno nazwisko - Kazimierz Burzyński. Pozostali pochowani są bezimienni. Pod Zambrowem odkryto pochowek kolejnych ośmiu.
2. Następnie ekipa przenosi się do Wtelna - wsi w powiecie koronowskim, koło Bydgoszczy. Jedzie tam na zaproszenie lokalnych pasjonatów historii, którzy chcą ze wsparciem profesjonalnego sprzętu geofizycznego poszukać reliktów dawnej zabudowy. Metryka miejscowości sięga czternastego wieku. Niegdyś wieś zwana wtedy Vitelno należała do byszewskich cystersów, którzy nabyli ją od książąt inowrocławskich. Najbardziej intryguje lokalizacja pierwszej świątyni i układ zabudowań folwarcznych. Twórcy programu przeprowadzają badania georadarem w trzech wytypowanych miejscach, a pomagają im w tym i przybliżają lokalne dzieje tamtejsi regionaliści i historycy. Już we wrześniu 1939 Niemcy zaczęli "oczyszczać" pomorskie gminy z Polaków. W rejonie Gogolina rozstrzelano około 1500 ludzi. Miejscowi pochowali ich gdziekolwiek na okolicznych polach. Ich zwłoki leżą tam do dziś. Ogółem na Pomorzu Niemcy zabili około 11.000. Polaków, swoich sąsiadów. Często w nocy podrzucano im broń do stodoły, a o świcie odnajdowały ją przyprowadzone przez sprawców Einsatzgruppen, które niemal na miejscu rozstrzeliwały Polaków. Ostatecznie planowano się z pomorzanami rozprawić w ciągu 5 lat, a najbardziej zasłużeni oprawcy mieli zagwarantowane przyjęcie do SS.

02:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ZBRODNIA I KARA

Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1993
Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki
Zdjęcia: Zbigniew Maziarz
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Film Bogusława Wołoszańskiego poświęcony procesowi norymberskiemu. Zdjęcia lotnicze zbombardowanego przez aliantów starego miasta i nowszych dzielnic; z gmachów publicznych w Norymberdze ocalał nienaruszony kompleks budynków sądu i więzienia. Wykorzystano nagrania z procesu zbrodniarzy niemieckich, kroniki nazistowskie, współczesne zdjęcia korytarzy i cel więzienia norymberskiego i Spandau.