TVP Historia Wtorek, 12.11.2024

06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 12 LISTOPADA

Felieton, 2 min, Polska, 2006
Autor: Janusz Weychert

1900 - zamknięcie wystawy światowej w Paryżu;
1940 - Mołotow w Berlinie z przyjacielską, sojuszniczą wizytą u Hitlera;
1978 - zmarł Tadeusz Fijewski;
1988 - premier Mieczysław F. Rakowski podjął decyzję o likwidacji Stoczni Gdańskiej;

06:40 SPÓR O HISTORIĘ - INKORPORACJA MAZOWSZA

Debata, 30 min, Polska, 2022
Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska, Prowadzący: Tomasz Muller

Mazowsze od czasów rozbicia dzielnicowego było suwerennym państwem. Na tronie zasiadali potomkowie Konrada Mazowieckiego. W 1526 roku zmarł ostatni z Piastów tej linii - Janusz. Po trzech latach, w 1529 roku, Mazowsze stało się częścią Królestwa Polskiego.
Dyskutują: prof. Janusz Grabowski i prof. Wojciech Iwańczak.

07:15 FLESZ HISTORII - ODC. 686

Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024

Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce.

07:35 TRANSPORT DO NIKĄD

Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2011
Scenariusz: Sławomir Koehler, Włodzimierz Frąckiewicz
Zdjęcia: Jarosław Rączyński
Lektor: Tomasz Marzecki

Reportaż o miejscu zagłady Żydów, nieznanym historykom holokaustu. Tadeusz Niziński objechał na rowerze prawie całą Polskę w poszukiwaniu miejsc zagłady Żydów, ale to miejsce jest dla niego zaskoczeniem. Chociaż minęło ok. 70 lat, nikt o tym dotąd nigdzie nie napisał - poza lokalnymi broszurami. Tu, w Parzymiechach, w obozie pracy przymusowej dla Żydów, zachowała się stara rampa, fragmenty torów, piękna zabytkowa synagoga, porośnięta drobnymi drzewami i trawami i kirkut, jedyny w swoim rodzaju w Polsce, z żeliwnymi macewami. To miejsce zagłady wielu istnień ludzkich. Obóz ten, zwany oficjalnie Przymusowym Obozem Pracy dla Żydów i Obcokrajowców, powstał w roku 1941. Cały teren obozowy otoczony był drutem kolczastym, a warunki w nim panujące w zasadzie nie różniły się niczym od tych, które były w obozach koncentracyjnych. Więziono tutaj ludność żydowską, m. in. z Myszkowa, Sosnowca, Będzina i wielu innych miejscowości. W dawnym pałacu Karola Potockiego mieszkał generał major SS, niejaki Schmeld. Obozu pilnowało 50 Niemców, a komendantem całości był essesman Meiwald. Obóz istniał do roku 1944. Zostało po nim zabudowanie przeznaczone na krematorium. Niedawno z inicjatywy wójta Jana Siei ufundowano kamień upamiętniający miejsce zagłady.

08:00 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 35 (S. III, ODC. 9)

Serial historyczny, obyczajowy, 45 min, Polska, 2021
Reżyseria: Piotr Śliskowski
Scenariusz: Monika Franczak, Małgorzata Retei
Zdjęcia: Piotr Śliskowski
Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz
Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Kamila Bujalska, Sonia Mietielica, Filip Gurłacz, Marcin Franc, Ina Sobala

Ania jest bliska załamania nerwowego. Bardzo cierpi z powodu wyjazdu Ewy. Boli ją milczenie córki. Martwi się też o syna, który osiadł na Wybrzeżu, aby objąć stanowisko kierownika muzycznego teatru w Gdyni. Michał junior poznaje tam Agnieszkę, która pochodzi z rodziny stoczniowców. Guzowskich porównuje do swojej rodziny, gdzie także tradycja, szacunek do pracy i uczciwość są najważniejszymi wartościami. W 1970 r. wybuchają w stoczni zamieszki. Wojsko strzela do robotników. Tragedia nie omija Guzowskich. Jasiek jest zrozpaczony wyjazdem żony i zdaje sobie sprawę, jak bardzo kocha Lottę i Antosia. Władek w poczuciu winy namawia syna, żeby walczył o swoją rodzinę. Tymczasem Kasia samotnie wychowuje Małgosię. Pomagają jej w tym rodzice. Ze zdolnej, pełnej radości dziewczyny, Kasia zmieniła się w zgorzkniałą, nadużywającą alkoholu aktorkę, której nikt nie chce zatrudnić.

08:50 HISTORIA POLSKI - PORUCZNIK ROBERT OSZEK - BOHATER NIEPODLEGŁEJ

Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2021
Reżyseria: Stefan Skrzypczak
Scenariusz: Stefan Skrzypczak

Historia kariery i życia por. Roberta Oszka, barwnego i bohaterskiego człowieka, którego losy łączą Śląsk z morzem i są metaforą marzeń i dokonań II Rzeczpospolitej. Już jako chłopiec, z polskiej rodziny robotniczej w Zabrzu, marzył o egzotycznych podróżach. Jako nastolatek w 1910 roku uciekł z domu i zaciągnął się na norweski statek wielorybniczy. Przez dwa lata pływał po północnym Atlantyku. Po powrocie został powołany do cesarskiej marynarki i wziął udział w niemieckiej ekspedycji do Meksyku i Haiti. Ukończył szkoły marynarki w Mürwik i Altonie i podczas I wojny walczył na niemieckim krążowniku pancernym SMS Blücher, na torpedowcach i trałowcach. Gdy Polska odzyskała niepodległość, Oszek zdezerterował z armii niemieckiej i wstąpił do polskiej marynarki wojennej w stopniu podporucznika. Walczył we Flotylli Pińskiej, która broniła Kresów Wschodnich. W czasie wojny polsko - bolszewickiej odznaczył się w zwycięskiej dla Polaków bitwie pod Czarnobylem, gdzie tak celnie kierował ogniem, iż udało się zatopić jedną z bolszewickich jednostek. Na wieść o wydarzeniach na Śląsku wziął urlop. W czasie III Powstania Śląskiego dowodził specjalnym oddziałem szturmowym marynarzy, który brał udział w najcięższych walkach, a jego samochód pancerny pomalowany w trupie czaszki, nazywany krążownikiem na kołach, budził strach wśród niemieckich oddziałów. Kpt. mar. Robert Oszek zasłynął także tym, uratował przed buntownikami Wojciecha Korfantego, przywódcę powstania.

09:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SPALIĆ LONDYN CZ. 3

Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 1993
Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki
Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Cykliczna audycja popularyzującą wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony jednej z trzech niemieckich broni odwetowych V3. Bogusław Wołoszański prezentuje pozostałości po podziemnym kompleksie w Mimoyecques, niedaleko Calais we Francji, w którym zlokalizowano docelową baterię.

10:20 NA RATUNEK NOTRE DAME - CZĘŚĆ 1.
(SAVING NOTRE DAME / SAUVER NOTRE DAME)

Film dokumentalny, 42 min, Francja, 2020
Reżyseria: Charlene Gravel, Quentin Domart

Dwuczęściowy film dokumentalny. Kiedy 15 kwietnia 2019 roku wybuchł pożar Katedry Notre Dame, świat wstrzymał oddech. Ogień ugaszono, ale wszyscy byli przerażeni ogromem zniszczeń. Katedra nadal stoi, ale ogólna stabilność budynku została osłabiona. Archeolodzy badają każdy kawałek zwęglonego gruzu, aby dowiedzieć się więcej o konstrukcji budynku, podczas gdy technicy, kamieniarze i stolarze, pod nadzorem głównego architekta Notre - Dame, pracują niestrudzenie, aby wzmocnić pozostałą konstrukcję, zanim będzie zbyt późno. Ten kluczowy etap jest pełen niebezpieczeństw, ale jest niezbędny do odrodzenia Notre - Dame. W filmie ukazano prace po 53 i 252 dniach od pożaru.

11:10 POLSKIE PARKI NARODOWE - KAMPINOSKI PARK NARODOWY

Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022
Reżyseria: Rafał Kołodziej
Scenariusz: Agnieszka Niwińska
Prowadzący: Dariusz Gross

Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz-odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury.

11:35 GENERAŁ WŁADYSŁAW ANDERS

Film dokumentalny, 39 min, Polska, 1992
Reżyseria: Zbigniew Wawer
Scenariusz: Zbigniew Wawer

Biografia gen. Władysława Andersa. Opis kariery wojskowej ze szczególnym uwypukleniem okresu II wojny światowej. Podkreślenie roli politycznej generała w okresie powojennym.

12:15 ZMIENNICY - ODC. 1/15 - CENY UMOWNE

Serial TVP, 55 min, Polska, 1986
Reżyseria: Stanisław Bareja
Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski
Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski
Muzyka: Przemysław Gintrowski
Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Katarzyna Skawina, Krystyna Tkacz, Mieczysław Czechowicz, Ceazry Harasimowicz, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski

Młoda dziewczyna w przebraniu mężczyzny zatrudnia się jako kierowca w Miejskim Przedsiębiorstwie Taksówkowym. Tylko w ten sposób może otrzymać posadę. Wraz ze swoim zmiennikiem jeździ taksówką po Warszawie. Świat zza szyb "taryfy" wygląda czasem śmiesznie, czasem groteskowo, a niekiedy tragikomicznie.
Jacek i pan Stanisław jeżdżą na zmianę starą, zdezelowaną taksówką. Kierownictwo MPT obiecuje im jednak wkrótce wymianę wysłużonego wozu na nowy. Z kolei studiujący w stolicy Taj o dźwięcznym imieniu Krashan Bhamaradżanga ma kłopoty z wierzycielami. Na lotnisku spotyka się z niejakim prezesem Kuskiem, ten daje mu adres, pod którym być może pomogą mu rozwiązać jego problemy. Trzeci bohater jest strażakiem. Nazywa się Szymon Kuśmider i nie gardzi "lewym" zarobkiem. Jego specjalnością jest handel paliwem. Od kolejarzy kupuje setki litrów benzyny, które strażackim wozem dostarcza na stacje benzynowe i tam sprzedaje; rzecz jasna z zyskiem.

13:20 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 2 GWADIANA
(IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 2 GUADIANA)

Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018
Reżyseria: Michael Gregor

Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane niegdyś krajobrazy, zamieszkane przez niezwykłych ludzi z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek drugi poświęcony jest rzece Gwadiana - w Hiszpanii i Portugalii, jest to główna rzeka południowej Estremadury. Za czasów rzymskich stanowiła oś prowincji Hispania Baetica, której główne miasto Mrida, leżące nad rzeką, było jednym z ważniejszych miast ówczesnej Hiszpanii. Rzekę wymienia Pliniusz w swoim dziele. Źródła rzeki znajdują się w prowincji La Mancha. Wody rzeki stanowią główne bogactwo rolnictwa Estremadury. Na rzece znajduje się około 1830 tam służących nawadnianiu oraz kilka elektrowni wodnych. Uchodzi do Zatoki Kadyksu.

14:25 OPUSZCZONE MIEJSCA - ODC. 3 STRACONE IMPERIUM
(FORSAKEN PLACES - GEHEIME WELTEN / VERLORENES EMPIRE)

Serial dokumentalny, 53 min, Niemcy, 2020

W tej 4 - odcinkowej serii zbudowane ze stali, zalane betonem lub wydobyte spod ziemi pomniki przełomowych momentów historii ożywają na nowo. Swoje osobiste wspomnienia o tych zapomnianych, ale często niedostępnych i groźnych miejscach przywołują związani z nimi świadkowie. Opowiadają o klęskach żywiołowych, wojnach lub wielkich katastrofach, które odcisnęły piętno na tych zabytkach, a także na ludziach mieszkających czy pracujących w ich pobliżu. W czterech odcinkach widzowie poznają dwanaście takich "zaginionych miejsc" - to bazy wojskowe, pokazowe budynki epoki, turystyczne raje i szpitale.

15:25 KORONA KRÓLÓW - ODC 112

Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018
Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna
Scenariusz: Anna Krasuska, Konrad Sobieszczański, Agnieszka Olejnik
Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik
Muzyka: Marcin Przybyłowicz
Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Tomasz Sapryk, Piotr Ligienza, Karol Biskup, Piotr Nowak, Hubert Wróblewski, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Agata Bykowska, Tomasz Ciachorowski, Kacper Lech, Gabriela Chojecka, Marek Karpowicz, Katarzyna Radochońska

Odc. 112.
Po tym jak Audre zaatakowała Ligęzę, Gabija ukrywa ją w leśnej chacie. Dziewczynie grozi surowa kara. Ranny Mikołaj bez uprzedzenia opuszcza także i Bellę. Jakie ma dalsze plany? Piotr Szafraniec robi dobre wrażenie na królu, któremu podoba się jego zapał i odwaga sądów. Kazimierz oficjalnie przyjmuje Szafrańca na urząd marszałka dworu. Adelajda niespodziewanie osuwa się na ziemię i traci przytomność.

16:00 SENSACJE XX WIEKU - ZADANIE SPECJALNE

Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1984
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Program ukazujący kulisy lotu amerykańskiego samolotu szpiegowskiego U - 2, który odbył się 1 maja 1960 roku. Autor programu przedstawia podłoże historyczne tego lotu, opisuje rozkład sił w ówczesnej Europie końca lat 50. i początku 60. oraz dominujące wówczas trendy polityczne. Geneza powstania Układu Warszawskiego (14 maja 1955 roku), w odpowiedzi na przyjęcie Niemiec Zachodnich do NATO (5 maja 1955 roku), podpisanie traktatu, na mocy którego Austria odzyskała suwerenność. Nadzieje na złagodzenie "zimnej wojny" na konferencji czterech mocarstw, zaplanowanej na maj 1960 roku w Paryżu. Autor programu przedstawia konsekwencje polityczne lotu U - 2 oraz jego interpretację przez prezydenta USA Dwighta D. Eisenhowera.

16:35 SENSACJE XX WIEKU - PIĘCIU WSPANIAŁYCH

Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1996
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

W 1938 roku wysoki funkcjonariusz radzieckich służb bezpieczeństwa, Aleksander Orłow, uciekł ze swojej socjalistycznej ojczyzny, by starać się o azyl w USA. Najprawdopodobniej ujawnił Amerykanom istnienie niezwykle groźnego radzieckiego szpiega, Kima Philby'ego, i być może jego współpracowników, działających od lat na terenie Wielkiej Brytanii. Utrzymywał, że Kim Philby i jego koledzy, młodzieńcy z szacownych, angielskich rodzin, absolwenci najlepszych uczelni, byli szczerze oddani ideom komunizmu i postanowili wiernie mu służyć. Dzisiaj wiadomo, że działalność Philby'ego i jego czterech kolegów (m.in. Gaya Burgesa i Anthony'ego Blunta) przypadła na okres od lat 30. do 50. Niektórzy uważają, że byli oni podwójnymi agentami, sterowanymi przez wywiad brytyjski. Czy tak było? Program przedstawia ujawnione dotąd informacje o działalności Philby'ego oraz okoliczności ucieczki Aleksandra Orłowa.

17:05 HISTORIA POLSKI - PIERWSZA KADROWA

Cykl reportaży, 29 min, Polska, 2014
Scenariusz: Julian Rachwał
Zdjęcia: Sebastian Jensz- Stawowczyk, Wojciech Kursa, Lesław Janusz
Muzyka: Krzysztof Suchodolski

Film jest próbą uzasadnienia legendy I Kompanii Kadrowej, utworzonej przez Józefa Piłsudskiego 3 sierpnia 1914 r. w Krakowie, zatem w kilka dni po wybuchu I wojny światowej, wpisując się w obchody okrągłej, 100 rocznicy początku tej wojny. To rodzaj dokumentalnej formy z inscenizowanymi wstawkami o anatomii zdarzeń, splocie historycznych uwarunkowań i przypadków, powodujących narodziny Kadrówki. Do wypowiedzi fachowców (historyków, autorów opracowań) autorzy filmu dołączyli także dobrane głosy ludzi w jakiś sposób powiązanych z bohaterami bądź wydarzeniami historycznymi tamtego czasu (w dużej mierze chodziło o więzy rodzinne). Tego typu relacje w kilku przypadkach nawet pozwoliły skorygować stan wiedzy historycznej związanej z Legionami w kontekście I wojny, przydając filmowi także swojego rodzaju funkcję badawczą. Generalnie jednak chodziło o to, by forma filmu naśladująca domową gawędę, poprzez ciepło tego rodzaju przekazu była bliższa współczesnemu widzowi, wpływała na jego zainteresowanie. Film tak naprawdę opowiada przecież o znalezieniu drogi wolności po ponad stuletniej niewoli, czyli w konsekwencji narodzinach II Rzeczpospolitej, co w sumie daje niebagatelny walor edukacyjny.

17:40 DROGI DO NIEPODLEGŁOŚCI - NIE TYLKO SZABLĄ I PIÓREM

Film dokumentalny, 27 min, Polska, 1990
Scenariusz: Andrzej Kozłowski

Film o gwałtownym przyspieszeniu wynalazczości na przełomie XIX i XX w. Maria Skłodowska - Curie na taśmie filmowej. Wiele zdjęć i rycin. Działający patefon na wałek. Początki motoryzacji, firma Benza, pionierzy lotnictwa. Obszerne felietony przeplatane są wypowiedziami prof. Jerzego Skowronka.

18:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 342

Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024
Autor: Bartek Wieczorek
Scenariusz: Adam Sikorski

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju.
Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy.

18:50 STULECIE WINNYCH S.III - ODC. 36 (S. III, ODC. 10)

Serial historyczny, obyczajowy, 45 min, Polska, 2021
Reżyseria: Piotr Śliskowski
Scenariusz: Marek Kreutz, Małgorzata Retei
Zdjęcia: Piotr Śliskowski
Muzyka: Wojciech Lemański, Paweł Lucewicz
Aktorzy: Jan Wieczorkowski, Katarzyna Kwiatkowska, Arkadiusz Janiczek, Barbara Wypych, Urszula Grabowska, Magdalena Walach, Weronika Humaj, Lesław Żurek, Patryk Szwichtenberg, Stefan Pawłowski, Piotr Rogucki, Kamila Bujalska, Filip Gurłacz, Marcin Franc, Ina Sobala

Michał junior robi rodzicom niespodziankę i przedstawia im swoją dziewczynę Agnieszkę. Ania wciąż ma nadzieję na powrót Ewy. Zastanawia się, co może zrobić, żeby spotkać się z ukochaną córką. Basia coraz gorzej znosi mieszkanie z teściową. Tym bardziej że ta buntuje syna i sugeruje, że żona "wchodzi mu na głowę". Jasiek bardzo tęskni za Antkiem i jedzie do niego. Lotta stawia mu ultimatum, może zamieszkać z nią i synem, ale tylko w NRD. Jasiek wraca do Polski i zaczyna załatwiać swoją przeprowadzkę do Niemiec. Ryszard angażuje się w ruch antykomunistyczny. Mania jest przerażona. Nie może pozwolić, aby jej mężowi stała się krzywda.

19:40 POLSKIE 100 LAT - WALKA O GRANICE 1918 - 1921

Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2019
Reżyseria: Ewa Kraśko - Sochacka
Scenariusz: Mirosław Chojecki, Piotr Weychert
Lektor: Tomasz Marzecki
Wykonawcy: Kazimierz Kaczor
Muzyka: Michał Lorenc

Z pierwszej wojny światowej Polska wyszła jako państwo niepodległe, ale bez wyraźnie określonych granic. Polska, dzięki trzem powstaniom śląskim i plebiscytowi (przegranemu) otrzymała część Śląska, ale ze znaczną większością znajdującego się tam przemysłu. Gdańsk otrzymał status Wolnego Miasta pod zarządem Ligi Narodów, a Polska dostęp do morza. Istniały dwa pomysły relacji ze wschodnimi sąsiadami. Piłsudski myślał o reaktywowaniu Polski Jagiellonów, z unią z Litwą, Białorusią i Ukrainą. Dmowski myślał o inkorporacji terenów z przewagą żywiołu polskiego. Obie koncepcje miały jednak liczne słabe strony. Piłsudski przecenił chęć współpracy Litwinów, Ukraińców i Białorusinów z Polską. Litwa nie tylko zdecydowanie odrzuciła możliwość jakichkolwiek związków państwowych, ale zażądała od Polski ogromnej części terytorium. Ukraińcy chcieli wybić się na niepodległość i zdecydowanie nie zamierzali współpracować z Polską. Słabością koncepcji inkorporacyjnej, z czego Dmowski zdawał sobie sprawę, była jej sprzeczność z argumentacją zastosowaną w sprawie ziem zachodnich, w której powoływano się głównie na zamieszkiwanie ich przez większość polską. Wojna polsko - bolszewicka pogrzebała obie te koncepcje. Do obrony niepodległości przed agresją komunistyczną przystąpiło całe społeczeństwo, dając wybitne świadectwo solidarności i zapominając o antagonizmach. Bitwa pod Warszawą została uznana za osiemnastą najważniejszą bitwę decydującą o losach o świata, Polacy zatrzymali bowiem marsz bolszewików na Zachód. Traktat pokojowy pomiędzy sowiecką Rosją i Polską pomijał prawo Białorusinów i Ukraińców do suwerenności, dlatego ich elity narodowe uznały jego postanowienia za równoznaczne z rozbiorem między Polskę a Rosję bolszewicką. Istnienie niepodległej Polski było nie do przyjęcia dla bolszewików. Niemożliwy do rozwiązania był również spór o Wilno, które Litwa uważała za swoją stolicę, a mieszkańców Wileńszczyzny uznała za wynarodowionych Litwinów. Racje każdej ze stron były więc nie do pogodzenia, a polityka zagraniczna Polski od początku stanęła przed nierozwiązywalnymi dylematami.

20:10 HISTORIA BRONI - WALKA WRĘCZ. ODC. 3/10
(HISTORY OF WEAPONS)

Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017

Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. "Historia broni" to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach.

21:15 RONIN

Film sensacyjny, 116 min, USA, 1998
Reżyseria: John Frankenheimer
Aktorzy: Robert De Niro, Natasha McElhone, Jean Reno, Sean Bean, Skipp Sudduth

Roninowie to japońscy byli samuraje, których pan został zabity, co jego straż przyboczną automatycznie okrywało hańbą. Byli więc zmuszeni prowadzić żywot wędrownych wojowników do wynajęcia, a nawet bandytów. Ich współczesnymi odpowiednikami jest w filmie Johna Frankenheimera ("Ptasznik z Alcatraz", "Francuski łącznik II", "Wyspa doktora Moreau") kilku weteranów zimnej wojny, speców od przemocy i zabijania. Sytuację całej piątki komplikuje fakt, że znają mroczne sekrety swych dawnych mocodawców, co nie stanowi najlepszej gwarancji na długie życie.
Na zlecenie tajemniczego mocodawcy, który chce zachować anonimowość, irlandzka bojowniczka Deirdre werbuje w Paryżu pięciu mężczyzn, którzy mają wykraść z rąk Rosjan doskonale strzeżoną walizkę. Wśród nich jest Amerykanin Sam - były agent CIA, kierowca Larry, angielski fachowiec od broni Spence, pochodzący z bloku wschodniego Gregor - spec od urządzeń elektronicznych oraz francuski koordynator Vincent. Deirdre jest odtąd łączniczką między nimi a zleceniodawcą. Po pierwszej konfrontacji z przeciwnikiem, którą Spence przypłaca życiem, Sam przejmuje dowodzenie grupą. Zakochuje się też w Deirdre, która co pewien czas kontaktuje się potajemnie ze swoim zleceniodawcą, Seamusem. Cała grupa jedzie na południe Francji, gdzie udaje się im dopaść Rosjan i wykraść walizkę. Niestety, Gregor okazuje sie zdrajcą. Wykrada cenną zdobycz i znika. Z pomocą swych dawnych kolegów z CIA Sam i Vincent ustalają, że Gregor jest byłym agentem KGB. Z walizką udał się do Arles, gdzie próbuje sprzedać jej zawartość rosyjskiemu impresario łyżwiarskiemu, Miszy. Nieoczekiwanie pojawia się Seamus, który porywa Deirdre, Gregora i walizkę. W zamieszaniu Larry zostaje zastrzelony, a Sam - ranny. Wkrótce jednak Sam i Vincent wpadają na ślad Seamusa i Gregora.
John Frankenheimer zgromadził na planie "Ronina" gwiazdorską, ale dość nietypowa obsadę: obok aktorów doskonale znanych wielbicielom kina sensacyjnego (De Niro, Reno) znaleźli się aktorzy kojarzeni przede wszystkim z kinem autorskim (Skarsgaard, Pryce, Lonsdale). Wszyscy jednak znakomicie wywiązali się z powierzonych im zadań. Zdjęcia do filmu powstawały w Paryżu, Arles i Nicei. Ważne miejsce w "Roninie" zajmują sceny pościgów samochodowych, przy realizacji których nie stosowano komputerowych "sztuczek", aby wszystko wyglądało jak najbardziej realistycznie. W tej sytuacji główny ciężar odpowiedzialności spadł na kaskaderów, ale i aktorów, którzy
przeszli szkolenie w zakresie brawurowej jazdy.

23:20 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 3

Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 1999
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. Już na początku lat 20. podjęto próby odtworzenia niemieckiej potęgi wojskowej, ograniczanej postanowieniami traktatu wersalskiego. Rosła również w siłę Armia Czerwona. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami.

23:50 SENSACJE XX WIEKU - STALOWE PRZYMIERZE ODC. 4

Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1999
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Program poświęcony współpracy wojskowej III Rzeszy i Związku Radzieckiego w latach poprzedzających II wojnę światową. W programie wykorzystano najnowsze dokumenty ujawnione przez archiwa rosyjskie, dotyczące tajnych porozumień militarnych między ZSRR i Niemcami. Przytoczono następujące fakty: wspólne próby z bronią chemiczną w bazie Kama; zwiększający się potencjał wojskowy ZSRR; czystki w armii radzieckiej; wojna domowa w Hiszpanii; aneksja Austrii przez Niemcy w kwietniu 1938 i zajęcie Sudetów we wrześniu 1938; pakt Ribbentrop - Mołotow z sierpnia 1939 - układ o nieagresji z tajnym protokołem o podziale Europy Środkowej; wspólna defilada wojsk radzieckich i niemieckich w Brześciu nad Bugiem we wrześniu 1939.

00:30 UŁANI, UŁANI

Film dokumentalny, 60 min, Polska, 1998
Reżyseria: Alina Czerniakowska
Scenariusz: Alina Czerniakowska
Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski
Muzyka: Jan Zawierski

Wrzesień 1939 roku. Udział kawalerii w czasie rozpaczliwej obrony Polski, opuszczonej przez sojuszników, zaatakowanej przez wojska niemieckie i Armię Czerwoną. Wypowiedzi ostatnich kawalerzystów, uczestników tych zdarzeń i fragmenty filmów dokumentalnych razem tworzą obraz przedwojennej kawalerii. Film pokazuje również losy kawalerzystów po kapitulacji Polski.

01:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KAŻDEGO ROKU NAD SOKOŁDĄ ODC. 250

Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021
Autor: Adam Sikorski
Lektor: Artur Kalicki

02:25 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ROMMEL

Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996
Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki
Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej.
Odcinek poświęcony niemieckiemu feldmarszałkowi Erwinowi Rommlowi. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.