TVP Historia Wtorek, 10.12.2024 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 10 GRUDNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1896 - zmarł Alfred Nobel; 1912 - urodził się Jerzy Turowicz; 1919 - Keith i Ross Smith jako pierwsi przelecieli z Anglii do Australii; 1980 - pod skrzydłami Solidarności powstał Komitet Obrony Więzionych za Przekonania. 06:45 SPÓR O HISTORIĘ - GRANICE POLSKI PO 1945 ROKU Debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Polscy sojusznicy już od 17 września 1939 roku zakładali, że Polska utraci tereny wschodnie na rzecz Związku Sowieckiego. Ale nie uznali za właściwe informować o tym rząd polski. W Teheranie już wprost uzgodnili to ze Stalinem. 16 sierpnia 1945 roku, w Moskwie, Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej podpisał umowę graniczną między Polską a Związkiem Sowieckim. Ponad połowa obszaru Polski, zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego, stała się częścią innego państwa. W 1948 roku przebieg granicy skorygowano. Do największej poprawki granicy doszło w 1951 roku. W zamian za bogate w węgiel tzw. kolano Bugu, dostaliśmy wyczerpane z zasobów ropy naftowej tereny w Bieszczadach. Granica z Czechosłowacją powróciła do stanu sprzed 1938 roku. Konflikt o Kotlinę Kłodzką został rozstrzygnięty po myśli Polski. Ale układ graniczny z Czechosłowacją został podpisany dopiero w 1958 roku. Po zakończeniu drugiej wojny światowej formalnie nieuregulowana była kwestia granicy zachodniej. Alianci odrzucali granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej. Ostatecznie o przebiegu granicy zdecydował Stalin. Ale w 1945 roku linia graniczna na Odrze nie została przez aliantów uznana za zachodnią granicę Polski. Dlaczego tak się stało? 07:20 FLESZ HISTORII - ODC. 690 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - WROCŁAW I TORUŃ Reportaż, 15 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Katarzyna Sanocka Program prezentuje najciekawsze pomniki i zabytki polskiej kultury, w tym odcinku są to Wrocław i Toruń. To miasta o niezwykle skomplikowanej i burzliwej historii, wielokrotnie zmieniały przynależność państwową. Leżące na ważnych szlakach handlowych ośrodki, należały do Ligii Hanzeatyckiej i na przestrzeni wieków prężnie się rozwijały. Obydwa stały się też ważnymi ośrodkami uniwersyteckimi. W historii obu miast nie brak jednak kontrastów, jak choćby tego, że toruński zespół staromiejski przetrwał w niemal nienaruszonym stanie, a Wrocław wyłonił się z wojennej pożogi mocno zniszczony. Mimo to obydwa miasta są prawdziwą skarbnicą zabytków. Gdy z początkiem XIX wieku rozbierano mury obronne Wrocławia, by zakładać w tym miejscu planty, w Toruniu podjęto decyzję o rozbudowie fortyfikacji. Na przestrzeni XIX stulecia powstała ogromna inwestycja militarna nowoczesna twierdza Toruń. Niestety w XX wieku pod rządami hitlerowców także Wrocław musiał ponownie zamienić się w twierdzę - Festung Breslau. 08:00 CZAS HONORU - ODC. 3 PRZYDZIAŁ Serial wojenny, 47 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Anna Romantowska, Agnieszka Więdłocha, Krzysztof Globisz, Michał Krzysztof Kowalczyk Major Halbe z Abwehry proponuje Karolowi współpracę, szantażując go groźbą uśmiercenia siostry więzionej w Oświęcimiu. Karol ma podawać się za specjalnego wysłannika władz londyńskich przysłanego do Warszawy jako swego rodzaju kontroler. Członkowie oddziału dywersantów zostają rozmieszczeni w różnych kwaterach. Nie wolno im kontaktować się z rodziną i znajomymi. Ten rozkaz nie będzie jednak ściśle przestrzegany. Antek zaprzyjaźnia się z Wandą. Michał widzi ich oboje przez okno, ma wrażenie, że tych dwoje coś łączy. Mówi Bronkowi, że Wanda chyba kogoś ma. Helena odwiedza Marię. Nie chce, aby w jej mieszkaniu ukrywał się ranny człowiek, obawia się, że to zbyt ryzykowne. W takiej sytuacji Maria postanawia przenieść Antka w inne miejsce. Janek odwiedza mieszkanie swojej narzeczonej, Leny Sajkowskiej. Mieszkają tam już Niemcy. Chłopak dowiaduje się, że Lena wraz z rodziną została przesiedlona do getta. Niemcy dogrzebali się w papierach, że Sajkowscy mają żydowskie pochodzenie. Władek, mimo wyraźnych rozkazów, odwiedza matkę w szpitalu. Po wyjściu zostaje aresztowany w ulicznej łapance. Trafia do siedziby gestapo w alei Szucha. Karol po zwolnieniu odwiedza swoją byłą żonę Wandę. Mówi, że jest poszukiwany przez gestapo. Wanda postanawia przez jakiś czas ukryć go u siebie. Karol przedstawia jej swoją sfabrykowaną legendę i wciąga Wandę do konspiracji. Janek zostaje przydzielony do komórki, która zajmuje się produkcją fałszywych dokumentów. Bronek spotyka Helenę. Na prośbę kobiety postanawiają, że lepiej będzie nie mówić Wandzie, że jest on znów w Warszawie, bo dziewczyna już się pogodziła z jego śmiercią. Bronek ma przejąć dowództwo nad oddziałem, który dokonuje egzekucji na zdrajcach. Władek trafia na przesłuchanie do Rappkego. Jest torturowany. 08:50 ARRASÓW DZIEJE OSOBLIWE - KRÓLEWSKIE MARZENIA. ODC. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek, Grzegorz Styła Zdjęcia: Wojciech Kursa W 2021 roku obchodzone są trzy ważne rocznice wpisane w burzliwą historię wawelskiej kolekcji arrasów: 450. - licząc od roku 1571 to jest od roku przekazania całej kolekcji narodowi, co dokonało się testamentem Zygmunta Augusta i było aktem niezwykłym i o ogromnych konsekwencjach dla dalszych dziejów unikalnego zbioru, setna zawarcia Traktatu Ryskiego, który otwierał drogę do trwającej przez dekadę wielkiej rewindykacji z Rosji bolszewickiej i wreszcie sześćdziesiąta powrotu arrasów z Kanady po wojennej tułaczce, pełnej dramatycznych zwrotów akcji i ryzykownych operacji ratunkowych. Te trzy ważne wydarzenia, ściśle związane także z Wawelem, tworzą osnowę cyklu audycji telewizyjnych "Arrasów dzieje osobliwe". Jest to barwna, zbudowana zarówno na przekazie faktów jak i na historycznej anegdocie, opowieść o burzliwych losach całej kolekcji rozwijana na tle równie burzliwych dziejów Polski w czasie blisko 500 lat. Pierwszy odcinek cyklu nosi tytuł "Królewskie marzenia" i przybliża genezę powstania kolekcji Zygmunta Augusta zdobnie strojącą komnaty wawelskie z okazji ślubu króla z Katarzyną Habsburżanką 30 lipca 1553 roku. W uroczystości tej wziął udział, a także w Wychwalniku weselnym opisał tapiserie i wrażenia gości, jakie wywołały, sekretarz królewski Stanisław Orzechowski. 09:25 HISTORIA POLSKI - POD ZNAKIEM ORŁA, POD ZNAKIEM GRYFA Film dokumentalny, 38 min, Polska, 1997 Reżyseria: Maria Mydlarska Scenariusz: Maria Mydlarska Zdjęcia: Tomasz Radziemski "Pod znakiem orła, pod znakiem Gryfa", to film opowiadający o zderzeniu dwóch światów, dwóch rzeczywistości. Tej dawnej, organizacji partyzanckiej, prawie nieznanej i dzisiejszych ocen jej działalności. Jednym z ważniejszych dokonań był przerzut Jana Nowaka Jeziorańskiego. Dziś po latach poznajemy ludzi, którzy tego dokonali. Jaka była ta kaszubska organizacja, o której tak mało wiadomo? Jakie były jej relacje z Armią Krajową? Dlaczego przez ponad 40 lat był to temat tabu? 10:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Program publicystyczny poświęcony historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia przyczyny przystąpienia Japonii do wojny oraz przybliża kulisy jej ekspansji militarnej. 10:45 PLANETA SKARBÓW - ODC. 2 INDIE (PLANET OF TREASURES EP. 2 INDIA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 2 - "Indie". Indie to wielowarstwowość, długa historia oraz języki, kultury i fascynujące mity. To świat kontrastów - bogactwo i ubóstwo, sacrum i profanum, zatłoczone miasta i bajkowe krajobrazy pełne wiekowych drzew. Ten kraj przemawia do zmysłów. Poprzez kolejnych władców, religie, ludzi oraz kultury, które na przestrzeni wieków odciskały tu swoje piętno. Indie to dźwięk kosmosu i nieskończona różnorodność. Kraina pełna bogactw i dziwów. Jej historię można poznać między innymi dzięki miejscom uznanym przez UNESCO za obiekty dziedzictwa kultury. Hindusi czczą Ganges, Brahmaputrę, Indus oraz wiele innych rzek. Odgrywają one ważną rolę niemal we wszystkich rytuałach. Nie ma człowieka, którego ilość i różnorodność kultur w Indiach nie zadziwia. Indie to nie kraj, lecz kraj krajów, cywilizacja. Swoje źródła ma tutaj buddyzm, zaś hinduizm, za sprawą licznych diaspor, dociera obecnie wszędzie. 11:40 WOJOWNICY CZASU - "WOJNA O KROWĘ, CZYLI ŚWIDWIN 1469" Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl "Wojownicy czasu" prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. 12:15 TYGRYSY EUROPY - ODC. 6 - ZAKRĘCONA Serial komediowy TVP, 52 min, Polska, 1999 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza Zdjęcia: Wojciech Rawecki Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Janusz Rewiński, Joanna Kurowska, Agnieszka Wagner, Paweł Deląg, Beata Ścibak, Jerzy Gruza, Ewa Sałacka, Wojciech Skibiński, Piotr Zelt, Renata Gabryjelska, Tamara Arciuch, Agnieszka Pilaszewska, Dariusz Gnatowski W rezydencji Nowaków rozpoczyna pracę pierwsza z testowanych kandydatek na pokojówkę. Wszystko ją dziwi i zachwyca, nie może się zorientować w topografii posiadłości. Na domiar złego sprowadza hydraulików, by usunęli przeciek, który w rzeczywistości jest fontanną. Tymczasem prezes Nowak z uporem godnym lepszej sprawy kontynuuje kurs pilotażu. Wkuwa teorię, ćwiczy loty nocne. Determinacja biznesmena budzi coraz większą nieufność portiera Chodźki. 13:15 WALIA - DZIKA KRAINA - ODC. 1 POWRÓT SŁOŃCA (WALES: LAND OF THE WILD EP 1: THE RETURN OF THE SUN) Serial dokumentalny, 47 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Adrian Seymur Seria dokumentalna (4 odcinki) o dzikich ekosystemach Walii na przestrzeni dwunastu miesięcy w roku. Każdy odcinek to opowieść o najbardziej dramatycznych momentach jednej z czterech pór roku. Narodziny i regeneracja po zimie w wiosennych miesiącach, dorastanie i budowanie nowego życia przez lato, przygotowywanie się do zmian jesienią, aż po nastanie i przetrwanie zimy. Będziemy się przyglądać niektórym z najbardziej niezwykłych i charyzmatycznych zwierząt Walii. Odc. 1 - "Powrót Słońca". Niby nadszedł pierwszy dzień wiosny, ale Walia wygląda jak spowita arktyczną zimą. Idące od wschodu zadymki pokryły kraj śniegiem. To kraina gór i postrzępionych brzegów, gdzie bujne łąki graniczą z odwiecznymi puszczami i gdzie nigdy się nie jest daleko od zwierząt. Żyje ich tu pięćdziesiąt tysięcy gatunków, urzekających i dziwacznych. Wskutek zimna niebo nad Brecon Beacons jest przejrzyste. Ten park narodowy znalazł się na liście "międzynarodowych rezerwatów ciemnego nieba". Na świecie jest ich tylko trzynaście. 14:15 OKRĘTY PODWODNE - CZ. 1. PŁYWAJĄCE LEGENDY (SUBMARINES) Film dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2020 Lektor: Marek Ciuniel Dwuczęściowy film dokumentalny. Dzisiejsze okręty podwodne to skomplikowane maszyny naszpikowane technologią i bronią. Ich konstrukcja jest równie imponująca, co ich niszczycielska siła. Mało która broń wywołuje tyle emocji co okręt podwodny. Uderza z zaskoczenia i może wystrzelić pociski nuklearne, wciągając cały świat w dramatyczny konflikt. Okręty podwodne powstały z zupełnie innego powodu - z chęci ludzi do oglądania świata pod wodą. Jednak zainteresowanie wojskowym wykorzystaniem łodzi podwodnych wkrótce przeważyło. 15:10 ŚWIATŁO I SZKŁO - PELPLIN Magazyn historyczny, 15 min, Polska, 2022 Scenariusz: Piotr Robakowski Prowadzący: Marcin Czeski Światło i szkło, to witraż, czyli ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła wprawianych w ołowiane ramki osadzone między żelaznymi sztabami. Witraże stosowano głównie w budownictwie sakralnym. Technika witrażu znana była w starożytności, a renesans witrażownictwa nastąpił na przełomie wieków XIX i XX w sztuce secesji. Największy w Europie witraż (212 m2) znajduje się w kościele Najświętszego Serca Jezusa Chrystusa w Rypi. W cyklu "Światło i szkło" poznamy najcenniejsze polskie witraże. Odcinek 1. Pelplin. Pelplin to niewielka, leżąca w województwie pomorskim miejscowość. Tu właśnie znajduje się pocysterski obiekt sakralny. Kaszubi mówią, że jest to Matka Kościołów na Pomorzu. Tematem przewodnim będzie historia witraży i odkrycia, których dokonano w tym miejscu w połowie XIX wieku. To idealne miejsce, na przykładzie którego możemy pokazać, jak okres baroku wpłynął na znikanie, a nawet niszczenie wcześniejszych głównie średniowiecznych witraży. Malarze i rzeźbiarze tworzący w okresie baroku zwracali uwagę na to, że kościoły są za ciemne i nie widać ich dzieł. Winą obarczali kolorowe witraże, które ograniczały ilość światła wpadającego do wnętrza świątyni. Pozbywano się ich, wstawiając jasne proste przeszklenia architektoniczne i tym samym doświetlając tworzone przez nich obiekty. W Pelplinie znajdują się dwa fragmenty średniowiecznych witraży, które są dowodem na istnienie przed wiekami całego zespołu wielkich witraży cysterskich w kościele. Na początku XIX wieku wiedza ta stała się inspiracją do stworzenia nowych witraży, nie tylko w Pelplinie. W programie odwiedzimy także Muzeum Architektury we Wrocławiu, gdzie pokażemy, jak na przestrzeni wieków zmieniały się witraże. Zaprezentujemy również tę część naszej historii, gdy witraże zniknęły zupełnie. Osoby występujące w programie: dr hab. Marcin Czeski - prowadzący, pracownia konserwacji i restauracji witraży, Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu; ks. Wincenty Antoni Pytlik - kanonik gremialny kapituły katedralnej w Pelplinie; dr Magda Ławicka - kierownik działu architektury XIX i XX wieku, Muzeum Architektury we Wrocławiu. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 132 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska, Joanna Ślesicka Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Tomasz Sapryk, Piotr Nowak, Mateusz Kmiecik, Karolina Kominek, Agata Bykowska, Gabriela Chojecka, Andrzej Deskur, Katarzyna Radochońska, Paweł Janyst, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska, Mateusz Mosiewicz, Aleksandra Ciejek Odc 132 Para królewska znów się sprzecza, narastające napięcie związane z brakiem potomka źle wpływa na ich wzajemne relacje. Rozzłoszczona Adelajda topi smutki w alkoholu. Na Wawel przybywa Bogoria ze swoim siostrzeńcem Januszem Suchywilkiem ze Strzelec. Gratuluje Kazimierzowi zawarcia przymierza z książętami pomorskimi. Gabija po zażyciu eliksiru przygotowanego przez Melę, traci przytomność i uderza głową w konar. 16:00 SENSACJE XX WIEKU - ZABÓJCY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2003 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Tomasz Dedek, Artur Dziurman, Piotr Grabowski, Rafał Mohr, Dorota Chotecka, Anna Wesołowska, Andrzej Warcaba, Wojciech Leśniak, Robert Talarczyk, Antoni Gryzik, Bogdan Kalus Prawdopodobnie w grudniu 1926 roku w Moskwie powstała tzw. Grupa Jaszy, której zadaniem było likwidowanie ludzi poza granicami Związku Radzieckiego Nie ma wątpliwości, że zamach na gen. Kutiepowa, przywódcę emigracyjnej organizacji byłych carskich oficerów przeprowadzony w Paryżu 26 stycznia 1930 roku, był ich dziełem. Grupa Jaszy liczyła tylko 20 osób w centrali w Moskwie i 212 agentów w 16 państwach. 16:55 NIEPROSZONY GOŚĆ Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Tomasz Kamiński Scenariusz: Tomasz Kamiński Zdjęcia: Michał Bożek, Marian Przybylski Lektor: Alina Kamińska, Krzysztof Gadacz Film dokumentalny o mało znanym epizodzie z życia Józefa Czapskiego, który w 1945 r. jako wysłannik gen. Andersa, podjął w komunizującym Paryżu walkę o uzyskanie poparcia dla niepodległości Polski, wykorzystując swoje przedwojenne znajomości m.in. z Charles ' em de Gaulle ' em i sławnymi pisarzami, takimi jak Andre Malraux czy Andre Gide. 17:25 HISTORIA POLSKI - A NAD STUTTHOF DESZCZYK PADA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2024 Reżyseria: Mirosław Basaj Scenariusz: Mirosław Basaj Zdjęcia: Mirosław Basaj Film dokumentalny o Halinie Banasiak, nauczycielce z Torunia, która w obozie koncentracyjnym Stutthof napisała książkę z bajkami dla swoich dzieci. Dla autorki "Bajki" były sposobem na przetrwanie rozłąki i ogromnej tęsknoty za dziećmi. 18:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 346 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 18:55 CZAS HONORU - ODC. 4 PRZYSIĘGA Serial wojenny, 45 min, Polska, 2008 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Wojciech Wójcik Scenariusz: Jarosław Sokół, Jerzy Matysiak Aktorzy: Jan Englert, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Maja Ostaszewska, Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Piotr Żurawski, Łukasz Konopka, Agnieszka Więdłocha, Anna Romantowska Janek mieszka u stolarza Maciejewskiego. Jego 16-letnia wnuczka Jadzia podkochuje się w Janku. Z kolei Bronek mieszka u kolejarza Edwarda, którego żona, Wisia, próbuje uwieść przystojnego dywersanta. Czesław i Michał mieszkają w dworku Dobrzańskich. Mają zorganizować komórkę kontrwywiadu. Bronek spotyka się ze swoimi ludźmi, którzy przeprowadzili ostatnio nieudaną akcję i chcą wbrew rozkazom naprawić swój błąd - zlikwidować zdrajcę. Władek podejmuje nieudaną próbę ucieczki. Jest przesłuchiwany i torturowany. Leon Sajkowski próbuje bezskutecznie wydostać się razem z rodziną z getta. Składa podania do władz, twierdzi, że on i jego bliscy nie są żydowskiego pochodzenia. Karol zaprzysięga Wandę i swojego dawnego podwładnego Woźniaka. Wykorzystuje w tym celu zaprzyjaźnionego księdza. 20:00 HISTORIA BRONI - WOJNA NA MORZU. ODC. 7/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 21:00 POKŁOSIE Dramat obyczajowy, 104 min, Polska, 2012 Reżyseria: Władysław Pasikowski Scenariusz: Władysław Pasikowski Zdjęcia: Paweł Edelman Muzyka: Jan Duszyński Aktorzy: Maciej Stuhr, Ireneusz Czop, Jerzy Radziwiłowicz, Zbigniew Zamachowski, Danuta Szaflarska Twórca kasowego przeboju "Psy" z 1992 r. , w "Pokłosiu" sięgnął po zupełnie inny temat, wzbudzający wiele emocji i kontrowersji. W swoim dramacie Władysław Pasikowski porusza drażliwą sprawę relacji polsko - żydowskich z okresu II wojny światowej. Akcja "Pokłosia" została jednak osadzona w realiach współczesnych. Główny wątek to bowiem konflikt między sąsiadami, jaki wybuchł wiele lat po wojnie. Historia dwóch braci, którzy narażają się mieszkańcom swojej wsi, doprowadzając do ujawnienia tajemnicy sięgającej czasów okupacji niemieckiej. Starszy z braci, Franciszek Kalina, wyemigrował do Ameryki przed stanem wojennym, w okresie rodzącej się w Polsce "Solidarności". Osiadł w Chicago. Po 20 latach wraca do kraju na wieść o problemach brata Józefa. Chce mu pomóc, mimo że od wyjazdu za granicę nie utrzymywał z nim bliższych kontaktów. We wsi panuje dziwna atmosfera, wyczuwa się napięcie, niepokój, podejrzliwość. Józef nie zważa na ostracyzm środowiska, żyje własnym życiem i postępuje według własnego sumienia. Nie zabiega o dobre układy z sąsiadami. Przeciwko niemu jest też młody ksiądz, który wkrótce przejmie parafię po odchodzącym na emeryturę starym proboszczu. Franciszek niewiele rozumie z tego, co się dzieje z jego bratem. Nie wie nawet, dlaczego zostawiła go żona i wraz z dziećmi wyjechała do Ameryki, "zwalając się" do jego domu w Chicago. Przyciśnięty do muru Józek powoli odkrywa przed nim prawdę o sobie i mieszkańcach wsi. Zaczęło się od nagrobków z żydowskiego cmentarza. Podczas okupacji Niemcy zburzyli cały cmentarz i macewami utwardzili drogę, potem wszystko zarosło trawą. Wbite w ziemię macewy odsłoniła dopiero powódź we wsi. Co więcej, okazuje się, że wiele nagrobkowych płyt jest porozrzucanych po gospodarstwach, gdzie służą do różnych celów. Józek zbiera je i przenosi na swoje pole, chce w ten sposób uszanować pamięć zmarłych. Naraża się sąsiadom, którym zaczyna przeszkadzać jego działalność pro memoria. Oni woleliby zapomnieć o przeszłości. Połączeni na nowo Franciszek i Józef wspólnie angażują się w miejscową sprawę. Sięgający odległych czasów spór przybiera coraz większe rozmiary. Wieś kipi. Trudno o jednoznaczną ocenę wydarzeń z przeszłości. Narastający konflikt przeradza się w otwartą wojnę, a ostateczne ujawnienie mrocznej tajemnicy ma dramatyczny wpływ zarówno na dalsze losy braci, jak i ich sąsiadów. 22:55 SENSACJE XX WIEKU - WOJNA POLSKO - BOLSZEWICKA 1920 ROK Widowisko kameralne, 49 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Aktorzy: Krzysztof Globisz, Tadeusz Malak Zdjęcia: Adam Sikora Odtworzenie biegu wydarzeń, które sprawiły, że armie bolszewickie doszły na odległość 20 kilometrów od Warszawy w 1920 roku. 24:00 KAROL JAN CZAPSKI Film dokumentalny, 45 min, Białoruś, 2020 Reżyseria: Aleksiej Makarenko Scenariusz: Adżelika Nowikowa Kiedy młody przedstawiciel starej i zamożnej rodziny szlacheckiej zdecydował się zostać burmistrzem Mińska Litewskiego, wielu mieszkańców zadawało pytanie: po co? W gospodarce komunalnej jest tyle problemów! Ulice są brudne i śmierdzące. Ale ambitny hrabia był przekonany, że Mińsk można przekształcić w prawdziwe europejskie miasto. Teatr, tramwaj konny, elektrownia to sukcesy Czapskiego. Ale sukcesy budziły zawiść ważnych mieszkańców miasta. Jednak Czapski zrezygnował ze stanowiska z innego powodu. 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 276 MAPA SERCEM PISANA - ŻARNÓW Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Dzisiejszy odcinek - "Mapa sercem pisana - Żarnów". Jesteśmy w Żarnowie. Pierwsze wzmianki na temat tutejszej świątyni pochodzą z roku 1111 r. czasu lokacji miasta za panowania Bolesława Krzywoustego. Na przestrzeni wieków wielokrotnie dewastowana i łupiona przez Tatarów czy Szwedów, mimo wszystko przetrwała do dziś. Majestat, piękno i aura skumulowanych epok to emocje, z którymi wkraczamy do świątyni w Żarnowie. A chcemy tu sprawdzić, czy w niższych pokładach, pod posadzką nie kryją się tajemnicze artefakty. 01:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MONTGOMERY Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Bernardowi Law Montgomery' emu - kontrowersyjnemu dowódcy brytyjskiemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.