TVP Historia                    Sobota, 14.12.2024

07:20 BYŁ TAKI DZIEŃ - 14 GRUDNIA

Felieton, 2 min, Polska, 2005
Autor: Janusz Weychert

1970 - komentarz Stefana Kisielewskiego do "regulacji cen"; 
1911 - Norweg Roald Amundsen zdobywa biegun południowy; 
1956 - w Szczecinie Milicja Obywatelska rozbiła demonstrację robotniczą, Gomułka polecił wówczas powołać ZOMO; 
1962 - sonda Mariner 2 dotarła do Wenus.



07:25 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 210 (SEZON 2 ODC. 85)

Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024
Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Bieliński, Tomasz Matuszczak
Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Bulanda, Małgorzata Jurczak
Aktorzy: Weronika Malik, Zbigniew Stryj, Michał Bajor, Aleksandra Justa, Klara Williams, Joanna Moro, Kamil Szklany, Robert Gulaczyk, Michał Kłodnicki, Michał Pieczatowski, Malwina Dubowska, Renia Gosławska, Anna Oberc, Arkadiusz Smoleński, Grzegorz Szypka

Zamach na Litwie. Rok 1432. Zamach polskich rycerzy i litewskich bojarów na Świdrygiełłę (Michał Chruściel) nie udaje się. Ranny książę ucieka do Oleska, a ciężarna księżna Anna (Weronika Malik) zostaje pojmana. Jagiełło (Sebastian Skoczeń) i królowa Zofia (Maria Pawłowska) jadą do Koprzywnicy - do Henryka Czecha (Grzegorz Pierczyński). Proszą go o postawienie horoskopu. Henryk Czech zapewnia, że to dobry moment na walkę ze Świdrygiełłą. Królowa dowiaduje się od astrologa, że król nie ma już wiele życia przed sobą. Na Wawelu w łożu królowej jest martwy szczur. Awdokia (Joanna Moro) odkrywa, że to Hanka (Magdalena Łoś) podrzuciła szczura, by zemścić się na ochmistrzyni Karskiej (Aleksandra Justa). Okradziona Bogna (Izabela Bujniewicz) zmusza rajcę Wierzynka (Michał Kłodnicki), by zrobił nalot na krakowskich łotrzyków i odnalazł skradzione krakowianom fanty. Strażnicy znajdują u Lecha (Mariusz Jakus) skradzioną broszkę i worek z innymi łupami.



08:05 FLESZ HISTORII - ODC. 691

Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2024

Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce.



08:25 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 346

Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024
Autor: Bartek Wieczorek
Scenariusz: Adam Sikorski

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 
Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy.



09:00 CZARNE CHMURY - ODC. 1/10 - SZAFOT

Serial przygodowy, historyczny, 50 min, Polska, 1973
Reżyseria: Andrzej Konic
Scenariusz: Ryszard Pietruski
Zdjęcia: Antoni Wójtowicz
Muzyka: Waldemar Kazanecki
Aktorzy: Leonard Pietraszak, Ryszard Pietruski, Edmund Fetting, Stanisław Niwiński, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Janusz Zakrzeński, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka

Polski Fanfan, pierwszy polski serial spod znaku "płaszcza i szpady" - pisano o "Czarnych chmurach" w prasie z lat 70. Osią fabuły stały się dramatyczne epizody z walk o utrzymanie przy Polsce Prus Książęcych. Pozostawały one w lennej zależności od Rzeczypospolitej od 1525 r. , kiedy Albrecht Hohenzollern sekularyzował państwo zakonne i złożył w Krakowie hołd królowi polskiemu. W XVII wieku na mocy traktatów welawsko - bydgoskich ziemie te przypadły elektorowi brandenburskiemu. Polska była wówczas krajem wolności szlacheckich, w Prusach szlachcie wiodło się znacznie gorzej. Na czele opozycji przeciwko elektorowi Fryderykowi Wilhelmowi stanął pułkownik Krystian Ludwik Kalkstein-Stoliński. W 1670 r. musiał uciekać z Prus do Polski. Podstępnie zwabiony do rezydencji ambasadora Brandta w Warszawie, na rozkaz elektora został porwany, mimo protestów polskiej szlachty i osobistego wstawiennictwa króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego - skazany na karę śmierci i stracony w Kłajpedzie w 1672 r. Burzliwe dzieje Kalksteina-Stolińskiego stały się osnową scenariusza serialu telewizyjnego. Oczywiście, jak wielokrotnie podkreślał reżyser Andrzej Konic, w "Czarnych chmurach" nie można doszukiwać się zbyt dosłownych analogii do głośnej w Rzeczypospolitej "sprawy Kalksteina" ani bohaterowi serialu, pułkownikowi Krzysztofowi Dowgirdowi, przypisywać cech historycznego pierwowzoru. Jest to przede wszystkim film akcji, awanturniczo-przygodowy, a więc na pierwszy plan wysuwają się ucieczki, pogonie, pojedynki, intrygi i oczywiście miłość. Całość skonstruowana na zasadzie powieści-rzeki, składa się z dziesięciu godzinnych odcinków. Realizacja trwała przeszło rok, poza łódzkim atelier zdjęcia kręcono w pięknych wnętrzach w Baranowie, w Pałacu Biskupim w Kielcach i w Rytwianach pod Kielcami, w Łączynku, Krakowie i in. , a malownicze plenery, m. in. pod Augustowem. W głównych rolach upamiętnili się Leonard Pietraszak jako pułkownik Dowgird i Ryszard Pietruski jako jego wachmistrz i przyjaciel, kuty na cztery nogi sługa Kacper. Sercami nieustraszonych zabijaków zawładnęły: piękna starościanka Anna (Elżbieta Starostecka), wychowanica hetmana Sobieskiego (Mariusz Dmochowski), oraz impetyczna szlachcianka Magda (Anna Seniuk). Do Lecka zbliża się cwałem kilku jeźdźców pod wodzą pułkownika Dowgirda. W sali miejskiego ratusza toczy się właśnie proces przeciwko mieszczaninowi Stolpeckiemu oskarżonemu o zdradę stanu - działanie na rzecz powrotu Prus do Polski. Namiestnik elektora, von Hollstein, żąda kary śmierci. Na salę rozpraw wkracza na czele zbrojnych pułkownik rajtarii elektorskiej, Krzysztof Dowgird. Rzuca pod nogi namiestnika szpadę oficerską, publicznie protestując przeciw gwałceniu prawa. Wymówiwszy służbę elektorowi, on i jego ludzie stają do walki z dragonami rotmistrza Zaremby. Tym razem rotmistrz triumfuje - nie udaje się uwolnić oskarżonego Stolpeckiego, w walce giną najbliżsi przyjaciele Dowgirda, on sam trafia do więzienia. Na wolności pozostaje jedynie Kacper. W czasie uczty na zamku Hollsteina sprytny wachmistrz dostaje się do celi i uwalnia więźnia.



10:05 CZTERY STRONY ŚWIATA - PAGODY I TAJEMNICE. ODC. 1
(LANDS OF THE EARTH)

Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2022
Lektor: Maciej Guzowski

Dziś zwiedzanie świata nie jest już tak odkrywcze jak dawniej. Niewiele jest bowiem zakątków naszej planety, które pozostają nieznane. Autorzy serii z wielką pasją i ciekawością eksplorują miejsca spoza utartych szlaków, małe wioski, których piękno do tej pory nie zostało odkryte. Docierają do nich pieszo, pociągiem lub łodzią i niezwykle uważnie przyglądają się temu, co napotkali.



11:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - JAWA, DUSZA INDONEZJI
(FLAVORS)

Serial dokumentalny, 50 min, Francja, 2008
Reżyseria: Eric Bacos

Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. W tym odcinku - Jawa.



12:15 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 1 GÓRNA ENGADYNA
(UNTAMED SWITZERLAND 01. ENGADINE / WILDE SCHWEIZ 01. DAS OBERENGADIN)

Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017
Reżyseria: Anne Wigger

Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. 
W odcinku pierwszym - Engadyna. Jest to długa dolina górska w Gryzonii, na południu Szwajcarii. Rozciąga się na przestrzeni 100 kilometrów wzdłuż rzeki Inn, od jej górnego biegu przy przełęczy Maloja, w kierunku północno - wschodnim aż do miejsca, gdzie Inn wpływa na terytorium Austrii. Otoczona ze wszystkich stron wysokimi górami Engadyna słynie ze słonecznego klimatu, wspaniałych krajobrazów i tras wycieczkowych.



13:15 WOJOWNICY CZASU - "WOJNA O KROWĘ, CZYLI ŚWIDWIN 1469"

Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024
Reżyseria: Grzegorz Gajewski
Scenariusz: Grzegorz Gajewski
Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski
Muzyka: Krzysztof Ridan

Cykl "Wojownicy czasu" prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć.



14:00 80 MILIONÓW

Film sensacyjny, 102 min, Polska, 2011
Reżyseria: Waldemar Krzystek
Scenariusz: Waldemar Krzystek, Krzysztof Kopka
Zdjęcia: Piotr Śliskowski
Muzyka: Zbigniew Karnecki
Aktorzy: Filip Bobek, Marcin Bosak, Wojciech Solarz, Krzysztof Czeczot, Piotr Głowacki, Mariusz Benoit, Jan Frycz, Mirosław Baka, Agnieszka Grochowska, Adam Ferency, Antonina Choroszy, Sonia Bohosiewicz

W swoim filmie Waldemar Krzystek przedstawia głośną akcję opozycjonistów, którzy 3 grudnia 1981 roku, dziesięć dni przed wprowadzeniem w kraju stanu wojennego, podjęli z banku, ze związkowego konta tytułowe 80 milionów. Reżyser nakręcił tę opowieść według scenariusza zainspirowanego rzeczywistymi wydarzeniami, jakie miały miejsce we Wrocławiu w latach 1980 - 1982. Sierpień 1980 r. Do zapoczątkowanego w Stoczni Gdańskiej strajku przyłączają się największe zakłady pracy w większości polskich miast. Trwa strajk generalny skierowany przeciwko władzy komunistycznej. Cały świat z napięciem obserwuje wydarzenia w Polsce. Fala sierpniowych strajków doprowadziła ostatecznie do powstania NSZZ Solidarność. 31 sierpnia 1980 roku we Wrocławiu, podobnie jak w całym kraju, wszyscy z radością przyjmują wiadomość o podpisaniu porozumienia w Stoczni Gdańskiej przez Mieczysława Jagielskiego i Lecha Wałęsę. Większa część akcji filmu obejmuje właśnie okres poprzedzający wprowadzenie w Polsce stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku. Funkcjonariusze SB działają coraz bardziej nerwowo, trwa inwigilacja obywateli, śledzą każdy krok tzw. wrogów systemu komunistycznego, organizowane są prowokacje, naloty na drukarnie. Jesienią 1981 roku na Dolnym Śląsku ma miejsce cała seria różnych działań SB. Władze PRL - u przygotowują się do stanu wojennego. Dla wielu Polaków staje się jasne, że konfrontacja opozycji z komunistami jest już nieunikniona. To sygnał dla młodych działaczy Solidarności, że trzeba ostatecznie przeciwstawić się ubeckim zagrywkom. Przygotowują i przeprowadzają śmiałą akcję wyprowadzenia z wrocławskiego banku związkowych pieniędzy, zanim ich konto zostanie zablokowane. Następnym krokiem będzie szybka zamiana złotówek na dolary. 3 grudnia 1981 r. działacze dolnośląskiej Solidarności dokonują ryzykownej wypłaty 80 milionów z konta związku. Udaje im się zmylić czujność funkcjonariuszy SB, którzy nie spuszczają z oka członków Solidarności. W akcję w banku angażuje się wiele osób: sam dyrektor placówki, kasjerki, duchowni, a nawet cinkciarze. Po wprowadzeniu stanu wojennego następują liczne aresztowania. 80 milionów pozostało jednak w bezpiecznym miejscu. Pieniądze przeznaczono na pomoc ofiarom represji i na kontynuowanie podziemnej działalności związku. Cała kwota została rozliczona na IX Zjeździe NSZZ Solidarność już w wolnej Polsce.



15:45 ZAMKI KRESOWE RZECZYPOSPOLITEJ - BRZEŻANY

Reportaż, 19 min, Polska, 2005
Autor: Jerzy Janicki
Reżyseria: Jerzy Janicki
Scenariusz: Jerzy Janicki
Zdjęcia: Henryk Janas
Aktorzy: Jadwiga Pechaty, Zbigniew Chrzanowski

Renesansowy ryneczek, ratusz z wieżą zegarową na której zatrzymał się czas, naprzeciw niego zabytkowa cerkiew pod wezwaniem Świętej Trójcy - tak dziś wyglądają Brzeżany, dawna rodowa siedziba Sieniawskich. Prof. Stanisław Nicieja opowiada historię tutejszej warowni i kościoła farnego, który z czasem stał się mauzoleum rodu Sieniawskich. Znajdujące się w nim cynowe sarkofagi wywieziono w 1920 roku, przed nawałą bolszewicką, aż pod Kraków i tam w Piaskowej Skale przetrwały do dzisiaj. O historii zamku opowiada również Józef Słotwiński - wieloletni reżyser telewizyjny, a przed wojną nauczyciel historii w gimnazjum w Brzeżanach. Do tego gimnazjum uczęszczał między innymi późniejszy marszałek Polski Edward Rydz - Śmigły. Na cmentarzu odnajdujemy zachowaną płytę nagrobną jego matki. Towarzyszy nam Leszek Biłyk, ułan 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich, syn ostatniego wojewody lwowskiego, który był kolegą szkolnym Rydza - Śmigłego.



16:10 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - IDZIE NOWE

Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024
Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork
Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork

Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego.



17:00 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 6 WIELKIE PRZEMIANY MUZEUM ORSAY
(THE MUSE D'ORSAY: A GREAT METAMORPHOSIS)

Cykl dokumentalny, 52 min, Francja, 2019
Reżyseria: Guenaelle Troly

Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych siedzibach, pałacach i katedrach Francji. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najsławniejszych zabytkach tego kraju. 
Odcinek 6 - "Wielkie przemiany Muzeum Orsay". To wyjątkowy budynek o kamiennej fasadzie i metalowym sercu. Muzeum Orsay jest jednym z symboli stolicy Francji. Na wprost wznoszą się dawne rezydencje królów - Luwr i Tuileries. To ogromna metalowa konstrukcja o masie 12000 ton. Półtora raza więcej niż Wieża Eiffela. Nawę pokrywa szklany dach o powierzchni 35 tysięcy metrów kwadratowych. Orsay jest obecnie jednym z najbardziej znanych muzeów na świecie. Na początku XX w. była to stacja kolejowa wybudowana na Wystawę Światową z 1900 r. Stworzenie muzeum na stacji kolejowej było bardzo śmiałym przedsięwzięciem. W chwili otwarcia było cudem technologii. Jak w ciągu stu dwudziestu lat stacja kolejowa przeistoczyła się w muzeum? Oto historia metamorfoz jedynego takiego budynku na świecie.



18:00 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 9/13

Serial sensacyjny, wojenny, 44 min, Polska, 2007
Reżyseria: Adek Drabiński
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Zdjęcia: Waldemar Szmidt
Muzyka: Stanisław Syrewicz
Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński

Do polskiego ośrodka cichociemnych w Szkocji, gdzie zajęcia prowadzi doświadczony oficer Afgan, przyjeżdża Anglik kpt. Wood. Poszukuje najlepszych komandosów do udziału w misji dotarcia do Czochy. W zamku Jorg widzi przez okno, jak Globcke przywozi Natalię. Dochodzi do starcia, ale Jorg, pamiętając o swojej misji, powstrzymuje się od ataku. Globcke zapewnia, że Natalii nic się złego nie stanie, bo dziewczyna jest jego zakładniczką. Wkrótce Jorgowi udaje się uruchomić "Aparat", lecz zataja ten fakt. Jedynie profesor Kunze orientuje się, że Jorg odnalazł depeszę w archiwum, ale wie, że wojna się kończy i wszelkie działania kryptologów nie mają już większego sensu. W Czechach kmdr. Compaigne skłania dowódcę korpusu gen. Huebnera, by oddał się do dyspozycji oddziału pancernego, który będzie eskortował grupę komandosów w okolice zamku Czocha. W ten sposób komandosi mogą uniknąć niepotrzebnego starcia z przypadkowo napotkanym oddziałem niemieckim, który na pewno nie odważy się zaatakować dużego oddziału US Army. W hoteliku w miejscowości Nejdek spotykają się komandosi. Okazuje się, że Afgan i Czerny walczyli razem zrzucani na spadochronach w różnych krajach okupowanej Europy. Compaigne przedstawia plan akcji: mają przez jezioro dostać się do tajnego wejścia do zamku, o którym powiadomił Jorg. W zamku rozpoczynają się przygotowania do ewakuacji. Również Anna Maria musi wyjechać. Żegna się z Jorgiem, licząc, że spotkają się wkrótce po zakończeniu wojny. Jorg nie ma odwagi powiedzieć jej, że kocha Natalię. Globcke przedstawia Jorgowi swój plan: Natalia i Anna Marią są zakładniczkami, które zostaną zwolnione, gdy Jorg wypełni to, czego oczekuje od niego Globcke. Plan Globckego wciąż jednak pozostaje tajemnicą.



18:45 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - KATOWICE GMACH SEJMU

Reportaż, 7 min, Polska, 2016
Reżyseria: Tomasz Drozdowicz
Scenariusz: Tomasz Drozdowicz
Prowadzący: Katarzyna Sanocka

Gdy w 1922 górny Śląsk przyłączono do Polski, region ten zyskał dużą autonomię. Posiadał własny Sejm niezależny od Sejmu polskiego. W 1923 roku ogłoszono konkurs na budowę Gmachu Sejmu - pierwszej budowli o charakterze parlamentarnym w odrodzonym państwie polskim. Okazały budynek na listę Pomników Historii został wpisany w 2012 roku.



19:00 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 13

Program historyczny, 50 min, Polska, 2024
Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska
Reżyseria: Marzena Strąg
Prowadzący: Wojciech Szeląg

"Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie.



19:40 NA TROPACH HISTORII - (11.12.2022) TETRAPOD ODMASZEROWAŁ DO UNESCO

Program historyczny, 10 min, Polska, 2022
Autor: Dorota Kosierkiewicz

Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisując zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne, podążamy śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki, ale również prehistoria i archeologia.



20:00 OBYWATEL

Komediodramat, 100 min, Polska, 2014
Reżyseria: Jerzy Stuhr
Scenariusz: Jerzy Stuhr
Zdjęcia: Paweł Edelman
Muzyka: Adrian Konarski
Aktorzy: Jerzy Stuhr, Maciej Stuhr, Sonia Bohosiewicz, Barbara Horawianka, Magdalena Boczarska, Małgorzata Dobrowolska, Janusz Gajos, Violetta Arlak, Jaśmina Polak, Piotr Głowacki, Cezary Kosiński

Obywatel Jan Bratek. Gdziekolwiek się pojawi, ściąga na siebie lawinę niespodziewanych zdarzeń. Niczym Forrest Gump, Bratek bierze udział w najważniejszych wydarzeniach swojej epoki. Ma wielkie szczęście, a może raczej pecha, że zawsze znajduje się w miejscach, gdzie historia akurat zmienia swój bieg. Los miota nim zarówno w czasach komuny, jak i w nowoczesnej, demokratycznej Polsce doprowadzając do zabawnych wpadek.



21:55 OKRĘTY PODWODNE - CZ. 2. NIEBEZPIECZEŃSTWO Z GŁĘBIN
(SUBMARINES)

Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020
Lektor: Marek Ciuniel

Dwuczęściowy film dokumentalny. Dzisiejsze okręty podwodne to skomplikowane maszyny naszpikowane technologią i bronią. Ich konstrukcja jest równie imponująca, co ich niszczycielska siła. Mało która broń wywołuje tyle emocji, co okręt podwodny. Uderza z zaskoczenia i może użyć pocisków nuklearnych, by wciągnąć cały świat w dramatyczny konflikt. Okręty podwodne powstały z zupełnie innego powodu - z chęci ludzi do oglądania świata pod wodą. Jednak zainteresowanie wojskowym wykorzystaniem łodzi podwodnych wkrótce przeważyło.



23:00 ŻEBY NIE BYŁO ŚLADÓW

Dramat, 153 min, Polska, 2021
Reżyseria: Jan P. Matuszyński
Scenariusz: Kaja Krawczyk - Wnuk
Aktorzy: Tomasz Ziętek, Jacek Braciak, Sandra Korzeniak, Agnieszka Grochowska, Tomasz Kot, Robert Więckiewicz, Aleksandra Konieczna, Sebastian Pawlak, Andrzej Chyra

Polska, 1983 roku. W kraju wciąż obowiązuje, mimo zawieszenia, wprowadzony przez komunistyczne władze stan wojenny, mający na celu zduszenie solidarnościowej opozycji. 12 maja Grzegorz Przemyk, syn opozycyjnej poetki Barbary Sadowskiej, zostaje zatrzymany i ciężko pobity przez patrol milicyjny. Przemyk umiera po dwóch dniach agonii. Jedynym świadkiem śmiertelnego pobicia jest jeden z kolegów Grzegorza, Jurek Popiel, który decyduje się walczyć o sprawiedliwość i złożyć obciążające milicjantów zeznania. Początkowo aparat państwowy, w tym Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, bagatelizuje sprawę. Jednak gdy ponad 20 tysięcy ludzi przemaszeruje przez ulice Warszawy za trumną Przemyka, władza decyduje się użyć wszelkich narzędzi przeciwko świadkowi i matce zmarłego, aby ich skompromitować i zapobiec złożeniu przez Jurka zeznań w sądzie. Rozpoczyna się, nadzorowana osobiście przez Ministra Spraw Wewnętrznych, generała Czesława Kiszczaka, operacja „Junior”, której głównym celem jest powstrzymanie Jurka przed ujawnieniem prawdy oraz zrzucenie winy na sanitariuszy, którzy wieźli Przemyka po pobiciu na pogotowie. Armia esbeków zaczyna śledzić Jurka i jego rodziców, inwigilując ich życie prywatne 24 godziny na dobę, zaś media i prokuratura są kierowane i naciskane przez władzę, aby do opinii publicznej trafiały tylko „właściwe” komunikaty. Z kolei Barbara Sadowska nie traci nadziei na sprawiedliwość, a przedstawiciele władzy państwowej i specjalna grupa śledczych prowadzą kolejne narady, jak ukręcić łeb sprawie Przemyka.
W czołówce film jest informacja: "Film oparty na prawdziwych wydarzeniach i materiałach historycznych. Niektóre zdarzenia, wątki i postaci zostały celowo zmienione lub wymyślone na potrzeby filmu".



01:50 OBLICZA TERRORYZMU - ODC. 1. HOTEL
(1. HOTEL - JEROZOLIMA)

Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy/Wielka Brytania/Niderlandy (Holandia), 2019
Reżyseria: Joey Boink

Ta wciągająca seria przybliża historie największych ataków terrorystycznych, które zmieniły świat. Wywiady ze świadkami, materiały archiwalne i rekonstrukcje pozwolą na dokładną analizę tych dramatycznych wydarzeń. Ich znaczenie staje się oczywiste tylko wtedy, gdy spojrzy się na nie z wielu perspektyw, umieszczając je w kontekście historycznym, a co najważniejsze, dzięki dokładnemu przyjrzeniu się ekonomii terroryzmu. Czołowi eksperci wypowiedzą się też na temat zmian dotyczących zjawiska terroryzmu na przestrzeni lat i jak wyglądał proces jego radykalizacji i deradykalizacji.



02:40 KOŁO HISTORII - GRUDZIEŃ 1970. POLSKI DRAMAT

Cykl reportaży, 26 min, Polska, 2016
Reżyseria: Grzegorz Sieczkowski
Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski
Zdjęcia: Adam Fręśko
Lektor: Ireneusz Machnicki, Agnieszka Bajasz

Film opowiada o wydarzeniach Grudnia 1970 r. , jednego z najważniejszych wydarzeń w dziejach PRL. Po raz pierwszy na terenie całego kraju doszło do protestów, strajków i manifestacji robotniczych. Protesty te, które trwały jeszcze w lutym 1971 r. , zostały brutalnie zdławione przez władze PRL. Wobec bezbronnych ludzi użyto broni. Zginęło 45 osób, kilka tysięcy zostało rannych, a kilkanaście tysięcy było aresztowanych. Bez Grudnia 1970 nie byłoby zarówno Sierpnia 1980 r. jak i czerwca 1989. Autor filmu szuka odpowiedzi na pytania: Czym w istocie były wydarzenia grudniowe, gdy władze PRL konsekwentnie zmierzały do brutalnego stłumienia protestów? Jakie problemy społeczne ujawniły się w Grudniu 1970? Czy celem krwawego stłumienia strajków i demonstracji było zastraszenie społeczeństwa, czy raczej obawy, by bunt nie przybrał bardziej zorganizowanego charakteru? Czy też był to wynik walki o władzę wewnątrz PZPR i jej organów bezpieczeństwa? Film pokazuje również konsekwencje Grudnia 70, a więc zmiany we władzach komunistycznych i zmianę polityki (przy jednoczesnym ukrywaniu tego, co się wtedy stało, zwłaszcza informacji o represjach wobec uczestników protestów), a z drugiej wpływ tego buntu na społeczeństwo, robotników, samych uczestników buntu, na tworzenie się przyszłej opozycji. Na te pytania odpowiadają historycy, pracownicy naukowi Instytutu Pamięci Narodowej: prof. Jerzy Eisler, autor książki "Grudzień 1970", oraz dr Grzegorz Majchrzak. Wypowiedzi historyków, ekspertów, zostały uzupełnione głosem działaczy opozycji demokratycznej z lat osiemdziesiątych, którzy mówią o tym, jak ważne dla nich osobiście i dla ich działań w podziemiu było doświadczenie Grudnia 1970 roku. Na ten temat mówią: Adam Borowski i Tomasz Truskawa. 
W filmie cytowane są fragmenty książek: uczestnika strajków grudniowych Tadeusza Nowaka ("Zanim powstała Solidarność", Lublin 1990) i Wiesławy Kwiatkowskiej, autorki wielu publikacji na ten temat (pseud. Wiesława Kwaśniewska), "Grudzień 70 w Gdyni, Warszawa 1986).