TVP Historia Niedziela, 05.01.2025 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 5 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1885 - otwarto gmach Opery paryskiej; 1933 - początek budowy Golden Gate Bridge w San Francisco; 1956 - pierwsze spotkanie Klubu Krzywego Koła; 1968 - Dubczek pierwszym sekretarzem KPCz; 07:10 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 217 (SEZON 2 ODC. 92) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszcak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Bulanda, Monika Zięba-Rybowska Aktorzy: Sebastian Skoczeń, Przemysław Stippa, Daniel Mosior, Weronika Malik, Aleksandra Radwan, Olga Rayska, Joanna Moro, Pavel Kryksunou, Robert Gulaczyk, Weronika Jaskółka, Magdalena Kaczmarek, Adam Zdrójkowski, Mariusz Daszczyński, Maria Pawłowska, Arkadiusz Janiczek Pokój z Zakonem. Koniec 1433 roku. Podpisany zostaje 12 - letni rozejm z Krzyżakami. Na Wawelu królowa Zofia (Maria Pawłowska) i księżna Wasylisa (Aleksandra Radwan) odkrywają, że Eliasz (Adrian Budakov) bije swoją żonę, a ich siostrę Marię (Olga Rayska). Jagiełło (Sebastian Skoczeń) zgadza się, żeby Maria została w Krakowie, kiedy jej mąż będzie przebywał pod strażą w Sieradzu. Zdradzony przez Krzyżaków Świdrygiełło (Michał Chruściel) szuka żony i synka. Zamiast nich znajduje Spytka (Adam Rosa). Chce go zabić, ale Anna (Weronika Malik) z dzieckiem odnajdują się. Księżna wstawia się za rycerzem. Hynek (Jakub Zdrójkowski) i Gromek (Adam Zdrójkowski) nadal zamieniają się rolami. I niestety, mają coraz większe kłopoty. 07:45 RZECZ POLSKA S.I - KLOCKI ZOFII STRYJEŃSKIEJ Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! W pierwszym odcinku bohaterem będą klocki Zofii Stryjeńskiej. Projekt tej drewnianej zabawki powstał w 1918 roku i był związany z aktywnością artystki w ramach Warsztatów Krakowskich. Klocki miały przedstawiać 6 scen nawiązujących do tradycji ludowych jak np. puszczanie wianków na rzece czy oczepiny. W ten sposób Stryjeńska chciała edukować najmłodszych w polskich zwyczajach. Cykl TVP Kultura to propozycja przyjrzenia się krajowej sztuce projektowania. Będzie to zarówno odpowiedź na obserwowaną od jakiegoś czasu modę na przedmioty vintage, jak i promocja najciekawszych nowych rozwiązań projektowych. Choć polski design w ostatnich latach staje się jednym z naszych eksportowych hitów, to wciąż zbyt mało się o nim mówi. Program ma opowiadać o konkretnych przedmiotach, rekonstruując historię ich powstania, pokazując ich funkcję w przestrzeni, przedstawiając twórców i projektantów. Ta opowieść o rzeczach stanie się również opowieścią o najnowszej historii Polski. 08:00 LITURGIA GRECKOKATOLICKA Z ARCHIKATEDRY W PRZEMYŚLU Transmisja, 56 min, Polska, 2025 Transmisja uroczystości Bożego Narodzenia z Archikatedry greckokatolickiej w Przemyślu. 09:00 CZARNE CHMURY - ODC. 8/10 - WILCZE DOŁY Serial przygodowy, historyczny, 49 min, Polska, 1973 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Ryszard Pietruski Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Leonard Pietraszak, Stanisław Niwiński, Ryszard Pietruski, Maciej Rayzacher, Janusz Zakrzeński, Edmund Fetting, Tadeusz Białoszczyński, Anna Seniuk, Jerzy Zelnik, Artur Młodnicki, Mariusz Dmochowski, Józef Nalberczak, Bronisław Pawlik, Mieczysław Stoor, Joanna Kostusiewicz, Elżbieta Starostecka Zdemaskowany Hollstein musi stanąć do pojedynku z Dowgirdem i ginie z jego ręki. Jednak intrygi elektorskiego namiestnika kontynuują inni. W gospodzie w Wilczych Dołach zamaskowani zbóje napadają na podróżujących do stolicy kupców pruskich. Pułkownik i jego wierny wachmistrz pragną rozszyfrować inspiratorów rozboju. 09:55 ZIMA STULECIA Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2018 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Adam Fręśko Film przedstawia historię kataklizmu, który w nocy z 31 grudnia 1978 na 1 stycznia 1979 roku sparaliżował znaczną część Europy, w tym Polskę. Gwałtowny atak mroźnej i śnieżnej zimy spowodował ogromne straty materialne, zdezorganizował życie społeczne i gospodarcze całego kraju. 10:35 GÓRNA PÓŁKA SMAKU - ODC. (1) Magazyn kulinarny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Michał Czerwonka Scenariusz: Michał Czerwonka, Marcin Kurek Muzyka: Sebastian Ładyżyński Nowy format kulinarno - detektywistyczny z udziałem znanego szefa kuchni młodego pokolenia - Orsona Hejnowicza, oraz gwiazdy polskiego kryminału - Marka Krajewskiego. Będzie to program o produktach i tradycjach Dolnego Śląska, pokazujący także znane i mniej znane atrakcje turystyczne tego regionu. Program realizowany będzie metodą filmową, z dużą dbałością o detal. Pisarz Marek Krajewski nie tylko wystąpi jako bohater serii, ale użyczy też w programie swojego głosu jako lektor. Ekscentryczny kucharz Orson Hejnowicz odwiedza ciekawych producentów, poznaje ich tradycje, przepisy, ogląda produkty, sprawdza warunki ich uprawy itd. Tajemniczy, introwertyczny pisarz - detektyw podąża za nim krok w krok opisując lokalne historie z dreszczykiem. Finałem odcinka jest wielkie rodzinne gotowanie z produktów pokazanych w odcinku. 11:10 PLANETA SKARBÓW - ODC. 6 AZJA POŁUDNIOWO WSCHODNIA (PLANET OF TREASURES EP. 6 SOUTH EAST ASIA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 6 - "Azja południowo - wschodnia". Azja południowo - wschodnia to kraina magiczna. Kształtowały ją cuda natury i dawne, tajemnicze cywilizacje. Różnorodność ludów, języków, religii i świątyń wręcz fascynująca. Tutaj spotykają się dwie wielkie kultury, indyjska i chińska. Zapewne stąd bierze się powab tego regionu. W trakcie tej wyprawy twórcy zajrzą również na Bali, jednak najpierw kraje wciśnięte między Indie i Chiny. Będzie Wietnam i Laos, lecz najpierw Kambodża, kolebka jednej z największych cywilizacji tego świata. Angkor Wat to nie pałac, tylko świątynia boga Wisznu. W wolnym tłumaczeniu to 'miasto - świątynia'. I faktycznie, Angkor Wat to największa budowla sakralna w dziejach. Większa niż bazylika świętego Piotra i świątynie Inków. Azja południowo - wschodnia to region wstrząsany wojnami i dominowany przez kolejnych najeźdźców. Chińczycy przybywali do Wietnamu w kilku falach. Po nich zjawili się Francuzi, Japończycy oraz Amerykanie. Jego dziedzictwo kulturowe jest więc tym ważniejsze. Skarby tutejszej przeszłości i duma z historii stanowią źródło siły w obliczu niepewnej przyszłości. 12:10 DZIKA KRAINA - ODC. 1/2 WALIA PO ZMROKU (WALES: AFTER DARK IN THE LAND OF THE WILD) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2023 Reżyseria: Adrian Seymur Film opowiada o dzikiej przyrodzie Walii na przestrzeni dwunastu pełnych dramatyzmu miesięcy. W każdym odcinku pokazane są momenty najbardziej kojarzące się z daną porą roku: narodziny i regeneracja w miesiącach wiosennych, dorastanie i tworzenie nowego życia w okresie letnim, przygotowanie do zmian jesienią, a następnie przetrwanie zimy. Kamera przez cały rok podąża śladami endemicznych dla tego kraju zwierząt, takich jak na przykład foki szare, co pozwala zrozumieć, jakie siły wpływają na dziką przyrodę w tym kraju. 13:15 WOJOWNICY CZASU - Z BIEGIEM WIERNEJ RZEKI, CZYLI MAŁOGOSZCZ 1863 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Największym polskim zrywem narodowym obejmującym polskie ziemie pozostające pod zaborem rosyjskim było powstanie styczniowe, które wybuchło 22 stycznia 1863 r. Zaś jednym z największych starć była bitwa stoczona z Rosjanami przez oddziały powstańcze Mariana Langiewicza pod Małogoszczem w Świętokrzyskiem 24 lutego, a więc w jego początkowym okresie. Wydarzenia z 24 lutego stały się inspiracją dla Stefana Żeromskiego, który opisał losy powstańców w powieści "Wierna rzeka". Jej tytuł nawiązuje do rzeki Łośny - dzisiejszej Wiernej Rzeki przepływającej niedaleko miasta. 14:00 LICENCJA NA ZABIJANIE (LICENCE TO KILL) Film sensacyjny, 127 min, Wielka Brytania/USA, 1989 Reżyseria: John Glen Scenariusz: Richard Maibaum, Michael G. Wilson Aktorzy: Timothy Dalton, Carey Lowell, Robert Davi, Talisa Soto, Anthony Zerbe, Frank McRae, Everett McGill, Wayne Newton Siedemnasty film z "bondowskiej" serii, zarazem drugi i ostatni, w którym główną rolę zagrał Timothy Dalton, i piąty z całego cyklu wyreżyserowany przez Johna Glena, został dobrze przyjęty przez recenzentów. Dostosowany do wymogów współczesnego kina akcji, z szybką, zwartą fabułą, pełen niezwykłych efektów specjalnych i z bohaterem, który przedkłada swe zadania nad łóżkowe podboje, "bond" anno domini 1989 wychodzi naprzeciw oczekiwaniom swej licznej, dzisiejszej widowni. Niezbędny w każdym "bondzie" czarny charakter nie chce wprawdzie zniszczyć całego świata, a jedynie rozbudować swe narkotykowe imperium, ale jest równie okrutny, cyniczny i bezwzględny jak jego poprzednicy, ma nieograniczone możliwości finansowe i piękną kochankę, która z czasem zakochuje się w dzielnym agencie. Nie zabrakło też kolejnej dziewczyny Bonda, którą gra tutaj Carey Lowell. Obie panie są urocze, ale i - to również znak czasów - inteligentne, sprytne, kompetentne i nie chcą być traktowane wyłącznie jako "obiekty seksualne". James Bond przyjeżdża na Florydę, gdzie ma być drużbą na ślubie przyjaciela, Felixa Leitera, byłego agenta CIA, a obecnie pracownika wydziału walki z narkotykami, który od dawna "poluje" na kokainowego króla, Franza Sancheza. Gdy Leiter dostaje informację, że Sanchez przybył właśnie na Bahamy, wraz z Bondem urządza brawurową obławę i przestępca trafia do aresztu, ale na krótko: ucieka z pomocą przekupionego policjanta. W odwecie zabija żonę Leitera, a jego samego rzuca na pożarcie rekinowi. Zabiera też zgromadzone przez niego dowody swej przestępczej działalności. Na wieść o ucieczce Sancheza Bond wraca do domu przyjaciela. Znajduje go na pół żywego, ciężko poranionego. Poprzysięga Sanchezowi zemstę. Wezwany przed oblicze swego szefa, odmawia wyjazdu z kolejną misją do Stambułu. Chce pozostać w USA do czasu wyrównania rachunków. Za niesubordynację zostaje zawieszony w czynnościach służbowych, ale nie podporządkowuje się i tej decyzji i ucieka z siedziby szefa. Odtąd będą go ścigać także jego niedawni koledzy. Bond dowiaduje się, że rekinarium, do którego przywieziono wcześniej Leitera, należy do bliskiego współpracownika narkotykowego bossa, Miltona Kresta, który pod pozorem poszukiwania u wybrzeży ciekawych okazów morskiej fauny, dokonuje na morzu przerzutów dużych ilości kokainy. 007 odkrywa też, że spośród informatorów Leitera, którzy dostarczali mu informacji na temat działalności Sancheza, żyje już tylko Pam Bouvier. W zastępstwie przebywającego w szpitalu przyjaciela udaje się na spotkanie z nią do obskurnego baru. Niestety, zjawiają się tam również ludzie Sancheza. Obojgu udaje się uciec. Postanawiają połączyć siły, by dopaść handlarza w jego pilnie strzeżonej siedzibie w Isthmus, mieście, którym rządzi on niepodzielnie. W banku w Isthmus deponują 5 milionów dolarów zabranych Krestowi. Wysoką wygraną w kasynie Bond zwraca na siebie uwagę Sancheza. Sugeruje, że jest płatnym mordercą, który szuka nowych zleceń. Gdy po nieudanym zamachu na Sancheza wpada w ręce ścigającego go kolegi po fachu, zostaje przypadkowo uwolniony przez króla kokainy, który oferuje mu gościnę w swej rezydencji. Bond, podający się za byłego brytyjskiego agenta, sugeruje, że wśród ludzi Sancheza jest zdrajca: Milton Krest. Podrzucone z powrotem na jego łódź pieniądze stanowią wystarczający dowód winy. Zdobywszy zaufanie przestępcy, Bond ma dostąpić kolejnego wtajemniczenia: zobaczyć jego ukrytą fabrykę kokainy. Lupe Lamora, kochanka Sancheza, podejrzewa jednak, że to podstęp i - aby ratować przystojnego agenta - prosi Pam o pomoc. 16:10 POLSKIE PARKI NARODOWE - PIENIŃSKI PARK NARODOWY Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Rafał Kołodziej Scenariusz: Agnieszka Niwińska Prowadzący: Dariusz Gross Prowadzącym program jest Dariusz Gross, dziennikarz, zafascynowany przyrodą poszukiwacz - odkrywca. Pokazuje parki narodowe, które znamy jako turyści, z innej, zaskakującej strony, przez pryzmat pracy naukowców zgłębiających sekrety ekosystemów i pracujących nad ich zachowaniem dla przyszłych pokoleń. To program pokazujący osobliwości przyrody i ukazujący wyjątkowość poszczególnych parków narodowych w Polsce, w którym spotykają się nowoczesne technologie badawcze z odwiecznym dziełem natury. 16:40 ZAGADKA EGIPSKICH HIEROGLIFÓW I BRACIA CHAMPOLLION (THE EGYPT CODE BREAKERS: CHAMPOLLION BROTHERS / DANS LE SECRET DES HIÉROGLYPHES. LES FRÈRES CHAMPOLLION) Film dokumentalny, 54 min, Francja, 2022 Reżyseria: Jacques Plaisant Film dokumentalny - opowieść o braciach Champollion i ich niezwykłej przygodzie. Historia rozszyfrowania egipskich hieroglifów, jednej z największych zagadek w historii ludzkości. W wieku 38 lat Jean - Francois Champollion spełnił marzenie swojego życia i stanął naprzeciw egipskich świątyń, odkrywając ich tajemnice. W 1822 roku dokonał jednego z największych odkryć swojej epoki. Zaczął odczytywać hieroglify. W drodze, która doprowadziła Jeana - Francoisa Champolliona do odczytania egipskiego pisma, od początku towarzyszył mu ukryty w cieniu starszy brat, Jacques - Joseph. Pisali do siebie listy przez ponad trzydzieści lat. Licząca kilka tysięcy stron korespondencja, przechowywana w ich rodzinnym domu, od kilku lat jest dostępna dla badaczy. To opowieść o ludziach, dzięki którym przemówiły hieroglify. 18:00 CZTEREJ PANCERNI I PIES - ODC. 2/21 - RADOŚĆ I GORYCZ Serial TVP, 52 min, Polska, 1966 Reżyseria: Konrad Nałęcki Scenariusz: Janusz Przymanowski, Stanisław Wohl Zdjęcia: Romuald Kropat Muzyka: Adam Walaciński Aktorzy: Janusz Gajos, Franciszek Pieczka, Wiesław Gołas, Roman Wilhelmi, Włodzimierz Press Początek żołnierskiej służby to dla Janka i Gustlika przede wszystkim praca w kuchni. Lidka zostaje natomiast telegrafistką w sztabie dywizji. Po długich oczekiwaniach przychodzi jednak moment alarmu bojowego i rozkaz wyruszenia na front. W drodze kolumnę czołgów zaskakuje atak niemieckich myśliwców i przez nieuwagę Grigorija jego czołg wpada na minę. Tylko dzięki sile Gustlika, któremu udaje się naprawić zerwaną gąsienicę, załoga może ruszyć w dalszą drogę. Wkrótce polsko - radzieckie wojska mijają Bug i owacyjnie witane wjeżdżają do Lublina. Po uroczystościach powitalnych załoga udaje się na cmentarz. Janek sądzi, że wśród tamtejszych mogił może się znajdować grób jego ojca. Gustlik odkrywa tymczasem kryjówkę niemieckich żołnierzy oraz volksdeutscha, który im pomagał. Grozi im rozstrzelanie bez sądu. 19:05 POLSKI SZEREGOWIEC RYAN. HISTORIA BRACI KRAJEWSKICH Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2023 Reżyseria: Monika Skwirtniańska Scenariusz: Monika Skwirtniańska Zdjęcia: Wojciech Kursa W listopadzie 2023 roku, w Muzeum Armii Krajowej w Krakowie otwarto wystawę, poświęconą braciom Krajewskim, rodzeństwu, z którego trzech braci poległo w wojnie obronnej 1939 roku i w czasie okupacji, a czwarty walczył w oddziałach Ponurego Piwnika i po wojnie żył z piętnem członka reakcyjnego podziemia. Ich historia przypomina tę braci Nilandów, których losy stały się podstawą scenariusza filmu "Szeregowiec Ryan", a także innych rodzeństw, które wciągnęły wichry wojen światowych (bracia von Blucher, bracia Sullivan, bracia Jardot, bracia Borgstrom). Trwają też prace nad książką, opisującą tę historię. 20:00 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - SZPIEDZY ERY ATOMOWEJ ODC. 4/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 4 THE ATOMIC SPIES) Serial dokumentalny, 51 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. 21:05 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 1/21 - MAJOR OPÓŹNIA AKCJĘ Serial TVP, 53 min, Polska, 1976 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Michał Komar, Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Edmund Fetting, Barbara Bargiełowska, Zdzisław Słowiński, Henryk Bista, Witold Dębicki, Adam Ferency, Stanisław Igar, Grażyna Wnuk, Tomasz Grochoczyński, Józef Korzeniowski, Zdzisław Kozień, Zdzisław Tobiasz, Anita Dymszówna, Dorota Kawęcka Kultowy już dziś serial o przygodach porucznika Sławomira Borewicza i jego kolegów z wydziału kryminalnego MO. Kolejne odcinki powstawały w ciągu ponad 10 lat, od 1976 do 1987 r. , ukazując - przy okazji prezentowania kolejnych zagadek kryminalnych - zmieniającą się rzeczywistość naszego kraju. Każdy odcinek stanowi odrębną historię, łączy je w całość postać głównego bohatera i jego kolegów z Komendy Stołecznej. W pierwszym odcinku zorganizowana grupa przestępców prowadzi na wielką skalę nielegalny import atrakcyjnych towarów, skup dewiz, przemyt złota i dzieł sztuki. Bandyci przyjmują do swojej szajki kierowcę, który siedział w więzieniu razem z jednym z nich. Nowy członek bandy jest jednak w rzeczywistości oficerem MO o nazwisku Borewicz. Major czeka z aresztowaniem przestępców, aż Borewicz rozpracuje całą szajkę. Dzięki planowi majora udaje się zlikwidować całą bandę, razem z jej szefem. 22:05 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 2/21 - WISIOR Serial TVP, 50 min, Polska, 1976 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Zdzisław Kozień, Ewa Dałkowska, Zdzisław Tobiasz, Elżbieta Borkowska-Szukszta, Stanisława Kowalczyk, Zofia Merle, Aleksandra Leszczyńska, Maria Chwalibóg, Wacław Kowalski, Witold Kałuski, Leon Pietraszkiewicz Podczas napadu na bank zostaje skradziony między innymi drogocenny wisior z brylantem. Nie przynosi on szczęścia swoim posiadaczom i wkrótce przepada bez śladu. Tymczasem dochodzi do porachunków między gangsterami Tymoskim i Oleszukiem i jeden z nich ginie. Na krótko właścicielką wisiora staje się prostytutka o wdzięcznym pseudonimie "Markiza". Porucznik Borewicz aresztuje sprawców napadu i mordercę, ale ciągle nie może wpaść na ślad wiosiora. 23:00 TRĘDOWATA Melodramat, 91 min, Polska, 1976 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Stanisław Dygat Zdjęcia: Stanisław Loth Muzyka: Wojciech Kilar, Piotr Marczewski Aktorzy: Elżbieta Starostecka, Leszek Teleszyński, Jadwiga Barańska, Czesław Wołłejko, Lucyna Brusikiewicz, Irena Malkiewicz, Anna Dymna, Gabriela Kownacka, Mariusz Dmochowski, Piotr Fronczewski, Zbigniew Józefowicz, Janusz Bylczyński, Barbara Drapińska, Aleksander Gąssowski, Wiesława Kwaśniewska Trzecia ekranizacja wydanej w 1908 r. powieści Heleny Mniszkówny (do 1939 r. książka była wznawiana przeszło 20 razy). Tytuł "Trędowata" stał się w powszechnej świadomości symbolem kiczu, hasłem wywołującym charakterystyczne reakcje - miażdżące opinie krytyków i aplauz tzw. szerokiej publiczności. Z takim przyjęciem spotkały się obie przedwojenne adaptacje filmowe - niema z 1920 r. , w reżyserii Edwarda Puchalskiego i Józefa Węgrzyna, z Jadwigą Smosarską i Bolesławem Mierzejewskim, oraz dźwiękowa z 1936 r. , w reżyserii Juliusza Gardana, z Elżbietą Barszczewską i Franciszkiem Brodniewiczem w rolach nieszczęśliwych kochanków. Po wojnie powieść Mniszkówny, długo niewydawana, staje się mitem, na czarnym rynku za odbitki maszynopisowe płacono horrendalne sumy. Gdy wreszcie książkę w 1973 r. wznowiono, zniknęła z księgarni błyskawicznie, a jej adaptacje sceniczne zaczęły ratować budżet teatrów, które zdecydowały się wprowadzić na afisz tytuł niezawodnie przyciągający masową publiczność. Wreszcie z fenomenem "Trędowatej" zmierzył się twórca "Potopu". Już w czasie realizacji Jerzy Hoffman podkreślał, że nie chce robić pastiszu ani parodii, tylko zwyczajny melodramat, film całkiem serio o nieszczęśliwej miłości. Wykreślił z tekstu wiele wątków ubocznych, zredukował do minimum egzotyczną otoczkę "z życia wyższych sfer". Zrealizował kulturalny film w stylu retro, z pięknymi zdjęciami Stanisława Lotha (wnętrza pałacu w Łańcucie, powozy, parki i ogrody, m.in. w Książu) i dobrą muzyką Wojciecha Kilara. W pierwszoplanowych rolach wystąpili Elżbieta Starostecka (piękna, wrażliwa Stefcia Rudecka), Leszek Teleszyński (zabójczo przystojny ordynat Waldemar Michorowski), Czesław Wołłejko (bardzo prawdziwy w roli starego ordynata), Jadwiga Barańska (trochę z przymrużeniem oka zagrana baronowa Elzonowska), Irena Malkiewicz (godna księżna Podhorecka; w "Trędowatej" z 1936 r. debiutowała rolą Melanii). Ordynat Michorowski poznaje guwernantkę swej kuzynki Luci. Zakochuje się w pannie Stefanii Rudeckiej, zdobywa jej wzajemność. Ich miłość bulwersuje arystokratyczne środowisko. Szlachetnie urodzone damy i wykwintni panowie podczas balu jednoznacznie dają odczuć ubogiej dziewczynie, że wśród nich zawsze będzie trędowata, a jej małżeństwo z panem na Głębowiczach byłoby niewybaczalnym mezaliansem. Zrozpaczona Stefcia biegnie w strugach ulewnego deszczu przez park. Wkrótce spełni się to, co jej przeznaczone. 00:50 MILENIUM KONTRA TYSIĄCLECIE Film dokumentalny, 46 min, Polska, 2017 Reżyseria: Piotr Kuciński Scenariusz: Piotr Kuciński W końcówce lat 60. pomiędzy Kościołem katolickim i jego hierarchią a aparatem partyjnym z Władysławem Gomułką na czele, doszło do tzw. walki o rząd dusz. Władze PRL sięgały po wszelkie możliwe środki, by w 1966 roku przyćmić kościelne obchody 1000 - lecia chrztu Polski. Koszty propagandy nie grały żadnej roli, mało brakowało, a na Jasnej Górze zagrałby zespół The Beatles. Na tle tej rywalizacji możemy obserwować rozkwit muzyki, popularnie zwanej bigbitem. Choć zwykło się uważać, że mocne uderzenie to wyraz buntu polskiej młodzieży, to już dzisiaj wiemy, że władze kontrolowały wszelkie przejawy twórczości. Wielokrotnie młodzi muzycy musieli wchodzić w relacje ze strukturami państwa. W PRL - u bigbit był wentylem bezpieczeństwa, a kontestujący artyści tracili zaufanie partii i przestawali istnieć. Obieg kultury był w pełni koncesjonowany przez państwo. Prawdziwy bunt w muzyce nadszedł dopiero w latach 80. 01:50 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA WŁAŚCICIELA SZKOŁY TAŃCA W DONIECKU Reportaż, 24 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Tym razem reportaż z Ukrainy - jeden dzień z życia tancerza, instruktora, międzynarodowego sędziego tańca towarzyskiego. Bohater jest właścicielem prywatnej szkoły tańca, która cieszy się coraz większą popularnością wśród młodzieży średniej klasy, jako że jest to elitarne hobby na Ukrainie.