TVP Historia Sobota, 18.01.2025 07:05 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1908 - urodził się Stanisław Stomma; 1919 - początek konferencji w Wersalu, kończącej I wojnę światową; 1943 - pierwszy zorganizowany opór w warszawskim getcie; 1951 - uchwałą ówczesnego sejmu zniesiono święto 3 maja; 07:15 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 221 (SEZON 2 ODC. 96) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Monika Zięba-Rybowska, Anna Krasuska Aktorzy: Maria Pawłowska, Maksymilian Zieliński, Wiktor Korzeniewski, Daniel Mosior, Agnieszka Wagner, Klara Williams, Joanna Zwierzyńska, Kacper Młynarkiewicz, Krzysztof Brzazgoń, Karol Lelek, Robert Gulaczyk, Weronika Jaskółka, Franciszek Karpiński, Sebastian Skoczeń, Paweł Hrab Pożegnanie. 1 czerwca 1434 rok. Do Gródka dociera wiadomość o śmierci księżnej Aleksandry (Agnieszka Wagner). Bardzo chory Władysław Jagiełło (Sebastian Skoczeń) widzi ją we śnie. Czuje, że zbliża się również jego koniec. Król prosi, by Jan z Czyżowa (Bartosz Obuchowicz) wypełnił jego ostatnią wolę. Ma oddać pierścień Andegawenów - pamiątkę po królowej Jadwidze - biskupowi Oleśnickiemu. Jagiełło przyjmuje od rycerzy przysięgę, że będą wiernie służyć jego synom. Przed śmiercią chce pogodzić się z bratem. W malignie myli Gromka (Krzysztof Brzazgoń) z litewskim księciem. Polski rycerz "wybacza królewskiemu bratu". Król Władysław Jagiełło umiera, zanim Świdrygiełło (Michał Chruściel) dotrze do Gródka. 07:45 FLESZ HISTORII - ODC. 695 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 08:10 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - KUCHNIA KRZYŻACKA, CZYLI KIEŁBASA NA WIELKI POST Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Mirosław Bork, Tomasz Rostworowski Odc. 3: Co kuchnia krzyżacka ma wspólnego z polską? Czy perspektywa Jana Długosza i Henryka Sienkiewicza ukazujących Zakon Krzyżacki poprzez pryzmat prowadzonych przez Zakon wojen jest wciąż aktualna? W pochodzącej z XV w. tzw. królewieckiej książce kucharskiej, związanej z dworem wielkiego mistrza w Malborku, opisano m.in. kiełbasę na wielki post. Czy znani nam z Sienkiewicza pobożni bracia wcale nie byli tacy pobożni? Ekspansja Krzyżaków nie była oparta wyłącznie na militarnym podboju. Toruń, Malbork i Gdańsk rozkwitły po przyłączeniu do Polski, ale udało się to dzięki wzorcom organizacyjnym propagowanym przez Krzyżaków, którzy budowali życie miejskie i nową międzynarodową kuchnię gotycką. To za ich sprawą te same techniki kulinarne krążyły od Hiszpanii po Polskę, a na południu aż do Włoch. Pozostały z nami tak, jak pozostała kultura rycerska. Maciej Nowicki i Jarosław Dumanowski rekonstruują kiełbasę, która okazuje się deserem, a zapomniane klopsy królewieckie wcale nie są takie zapomniane. 09:00 DOM - ODC. 2/25 - ZAPOMNIJ O MNIE Serial TVP, 85 min, Polska, 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Jolanta Żółkowska, Tomasz Borkowy, Anna Ciepielewska, Stafania Iwińska, Barbara Sołtysik, Joanna Szczepkowska, Bożena Dykiel, Jan Englert, Wirgiliusz Gryń, Tadeusz Janczar, Wacław Kowalski, Gustaw Lutkiewicz Basia Lawinówna nadal poszukuje Łukasza. Po aresztowaniu matki dziewczyna jeszcze bardziej pogardliwie i wrogo traktuje zakochanego w niej Andrzeja. Ale właśnie interwencja Talara sprawia, że pani Lawinowa zostaje zwolniona. Wraca wreszcie ze stalagu znany przed wojną piłkarz, Kostek Bawolik. Jest zazdrosny o kinooperatora Rajmunda Wrotka, żyją z żoną obok siebie. Na Złotej przybywa lokatorów i rodzą się nowe konflikty między nimi. Życie toczy się wartko, a codzienne problemy jednoczą nowych i starych mieszkańców. Tworzy się nowa społeczność. 10:40 CZTERY STRONY ŚWIATA - IRLANDIA - CELTYCKA MAGIA. ODC. 6 (LANDS OF THE EARTH) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2022 Lektor: Maciej Guzowski Dziś zwiedzanie świata nie jest już tak odkrywcze jak dawniej. Niewiele jest bowiem zakątków naszej planety, które pozostają nieznane. Autorzy serii z wielką pasją i ciekawością eksplorują miejsca spoza utartych szlaków, małe wioski, których piękno do tej pory nie zostało odkryte. Docierają do nich pieszo, pociągiem lub łodzią i niezwykle uważnie przyglądają się temu, co napotkali. 11:40 PODZIEMNE WŁOCHY - TODI I TARQUINIA. ODC. 2/8 (UNDER ITALY) Serial dokumentalny, 60 min, Włochy, 2016 Reżyseria: Dario Marani Pełna przygód podróż po podziemnym, nieznanym i tajemniczym świecie kryjącym się zarówno pod największymi miastami, ale i wioskami Włoch. Miały one często ogromne znaczenie historyczne, dlatego ich eksploracja pozwala poznać od podszewki dawne i współczesne dzieje tego kraju. W każdym odcinku gospodarz serii, amerykański archeolog Darius Arya, osobiście odkrywa włoskie podziemia: od Rzymu do Neapolu, od Narni do Gran Sasso, przez miejsca o ogromnym znaczeniu historycznym i archeologicznym, po współczesne miejskie kanały, a to pozwala prześledzić historię Italii od prehistorii, przez epokę grecko - rzymską, wczesnego chrześcijaństwa i średniowiecze do dziś. 12:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - PACZKÓW Reportaż, 5 min, Polska, 2015 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Mury Paczkowa przetrwały w niemal w całości i należą do najlepiej zachowanych średniowiecznych umocnień miejskich w Polsce. Wokół miasta rozciąga się unikatowy system wież bramnych i baszt. Oprócz murów równie dobrze zachował się średniowieczny układ przestrzenny miasta miejscami pamiętający czasy lokacji Paczkowa. 12:55 WIELKIE RZEKI ŚWIATA - NIL CZ. 2 (EARTH’S GREAT RIVERS NILE) Serial dokumentalny, 48 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Mark Flowers Wykonawcy: Krystyna Czubówna Cykl dokumentalny BBC Studios o największych rzekach na świecie: Amazonce, Nilu, Missisipi. Będzie to niezwykła podróż po dzikim świecie rzek, z których każda jest osobnym ekosystemem. Przy użyciu nowoczesnych technologii filmowania zobaczymy te rzeki z lotu ptaka i ze szczegółami, których nigdy dotąd nie widziano. Prześledzimy te wodne arterie od ich źródeł aż po ujścia. Cudowne laguny Amazonki, niesamowitych rozmiarów węgorze, afrykańskich mieszkańców Nilu, niespodzianki pięknej Missisipi. Nil, najdłuższa rzeka świata. Płynie od równika przez Afrykę Północą do Morza Śródziemnego, mijając zadziwiające, ukryte krainy. Zmienia swe oblicze na każdym z licznych zakrętów w czasie wędrówki liczącej 6650 kilometrów. Dała początek wielkim cywilizacjom. Jej wody sprowadzają życie na obszary, które inaczej byłyby pustkowiem. Źródła Nilu przez tysiące lat spowijała tajemnica. Starożytni Grecy dopatrywali się początków rzeki w mitycznych Górach Księżycowych, dziś utożsamianych z potężnym masywem górskim Ruwenzori. Górujące nad Demokratyczną Republiką Konga i Ugandą to najwyżej położone i najbardziej widowiskowe źródło Nilu. Nazywano Nil matką wszystkich ludzi i wychwalano cudowne zdolności rzeki do tworzenia życia wszędzie tam, gdzie bez wody nie mogłoby ono zaistnieć. Dziś Nil jest wychwalany wszędzie wzdłuż swojego całego biegu. Od górskich źródeł po egipskie pustynie. Ci, którzy żyją nad Nilem, wykorzystują wody rzeki na najrozmaitsze, często zaskakujące sposoby. Po przepłynięciu ponad sześciu i pół tysiąca kilometrów przez Afrykę potężna rzeka kończy swój bieg w Morzu Śródziemnym. Po drodze ożywia wszystko, z czym się zetknie. 13:55 WOJOWNICY CZASU - ZA KRÓLA SASA, CZYLI ŚWIAT ZAPOMNIANY ODC. 92 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl "Wojownicy czasu" prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. Gdzieś między wiktorią króla Sobieskiego pod Wiedniem, a czasami króla Stasia i Konstytucji 3 maja zapanowała w naszym kraju epoka, o której chcielibyśmy zapomnieć. Choć na tronie zasiadali królowie z saskiej dynastii Wettynów, przez 66 lat rządów nie zrobili dla swoich poddanych dostatecznie wiele, byśmy dziś zachowali ich we wdzięcznej pamięci, skoro zostało po nich państwo zdegradowane do roli przyczółków interesów mocarstw ościennych... 14:40 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 3/21 - DZIWNY WYPADEK Serial TVP, 47 min, Polska, 1976 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Zdzisław Kozień, Wanda Koczewska, Zdzisław Tobiasz, Jan Machulski, Maciej Góraj, Aleksandra Leszczyńska, Maria Czubasiewicz, Dorota Kawęcka, Elżbieta Dmochowska, Sławomir Lindner Porucznicy Borewicz i Zubek otrzymują zgłoszenie wypadku samochodowego, spowodowanego przez docenta Weredę. W wyniku kraksy zginęła młoda dziewczyna, Jolka Holsztyńska. W zeznaniach Weredy nic się nie zgadza. Idąc tropem Jolki, Borewicz odkrywa jej powiązania z gangiem złodziei samochodów. Okazuje się, że kryminalista Dudziak, posługujący się dowodem na nazwisko Wolniak, ma warsztat, w którym przerabia skradzione wozy. Współpracuje z dziadkiem Jolki. Dziewczyna została przez nich zamordowana, gdyż odkryła ten proceder. Jej zwłoki podrzucono na jezdnię, by upozorować wypadek. A Wereda miał zupełnie inny powód, by plątać się w zeznaniach. 15:35 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 4/21 - 300 TYSIĘCY W NOWYCH BANKNOTACH Serial TVP, 49 min, Polska, 1976 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Zdzisław Kozień, Barbara Brylska, Zdzisław Tobiasz, Halina Rasiakówna, Mieczysław Milecki, Marek Lewandowski, Hanna Orsztynowicz, Dorota Kawęcka, Wojciech Wysocki, Marek Obertyn, Wiktor Nanowski Szantażysta żąda od reżysera Sucheckiego 300 tys. zł, grozi, że w przeciwnym wypadku ujawni kompromitujące go materiały. Zdesperowany Suchecki zgłasza się na milicję. Porucznik Borewicz typuje krąg podejrzanych: kochanka Sucheckiego, jego córka, syn, kasjerka PKO i jej chłopak oraz dawny narzeczony kochanki Sucheckiego. Niespodziewanie reżyser zostaje zamordowany. Milicja organizuje zasadzkę - pieniądze podejmuje jednak wyszkolony owczarek. Borewicz zaczyna więc szukać sprawcy wśród treserów psów. 16:25 W KOTLE HISTORII - Z HASTINGS DO CZERSKA. KOMES MAGNUS I JABŁKA Magazyn, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Jerzy Grabowski Scenariusz: Łukasz Modelski Prowadzący: Łukasz Modelski Zanim w mazowieckim Czersku pojawiła się królowa Bona, nim panował w nim książę Trojden, zamek był jedną z siedzib ambitnego Konrada Mazowieckiego. Ale to już wiek XIII. Prawdziwie elektryzujące teorie dotyczące Czerska opiewają na przełom stuleci XI i XII. Czy olbrzymi szkielet tajemniczego możnowładcy odkryty w zamku w roku 1968 może należeć do syna króla Haralda Godwinsona? Czy odnaleziony w Czersku wojownik to angielski królewicz pozbawiony dziedzictwa przez Wilhelma Zdobywcę? Wraz z naukowcami badamy losy komesa Magnusa i - jak w Anglii - gotujemy z (mazowieckich) jabłek. 17:00 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 3 MALTA - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 3 MALTA - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. W odcinku trzecim poznamy Maltę, wyspiarskie państwo - miasto położone w Europie Południowej, na Morzu Śródziemnym, 81 km na południe od Włoch. Obejmuje cały archipelag Wysp Maltańskich, jednakże większość ludności mieszka na głównej wyspie, w zespole miejskim Valletty, stolicy Malty, w 2018 r. Europejskiej Stolicy Kultury. Państwo na morzu - urocze dla tych, którzy lubią pływać i odpoczywać na plaży. 18:00 CZTEREJ PANCERNI I PIES - ODC. 6/21 - MOST Serial TVP, 52 min, Polska, 1966 Reżyseria: Konrad Nałęcki Scenariusz: Janusz Przymanowski, Stanisław Wohl Zdjęcia: Romuald Kropat Aktorzy: Janusz Gajos, Franciszek Pieczka, Wiesław Gołas, Pola Raksa, Włodzimierz Press Załoga "Rudego" dociera pod Warszawę. Zabiera się z nimi Lidka. Telegrafistka chce sprawdzić, czy stoi jeszcze jej przedwojenny dom. Niestety, pobliskie zabudowania przeszukują niemieccy żołnierze i dochodzi do walki. Na pomoc Lidce spieszy Janek, razem z Gustlikiem pokonują Niemców. Podczas dalszej drogi załoga "Rudego" próbuje przeprawić się przez most na Wiśle. Niestety, w czołg uderza pocisk przeciwpancerny. Oprócz lekko rannego Olgierda cała załoga trafia do szpitala, pod opiekę Marusi. Wraz z załogą czołgu 102 przebywa na leczeniu również Czernousow, który ma złamaną rękę. To on jako pierwszy zostaje wypisany ze szpitala. Zostawia jednak Jankowi prezent - swój pistolet. Cała załoga wraca wreszcie do zdrowia, wkrótce wszyscy awansują. Plutonowy Kos przeżywa podwójną radość. Teraz każdą wolną chwilę spędza z Marusią. 19:00 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 16 Program historyczny, 50 min, Polska, 2024 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 19:40 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - GRUNWALD, RACŁAWICE Reportaż, 14 min, Polska, 2016 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Zdjęcia: Krzysztof Gromek Prowadzący: Katarzyna Sanocka Program przedstawia najciekawsze pomniki i zabytki polskiej kultury. W tym odcinku są to Racławice i Grunwald. Obydwie zwycięskie i legendarne. Bitwy pod Grunwaldem i Racławicami dzieli blisko 400 lat i rozmach prowadzonych walk. Przywoływane wielokrotnie w trudnym momentach naszej historii, jako narodowy symbol. Jednak każda z nich, dzięki doskonałej strategii dowódców i odwadze walczących, zmieniła bieg historii. Imiona dowódców obydwu bitew znane są każdemu z lekcji historii. Warto pamiętać też o innych bohaterach. Wśród walczących o wolność, męstwem zasłynął Wojciech Bartosz, przywódca kosynierów, który zdobył pierwsze rosyjskie działo. Za odwagę Kościuszko mianował go chorążym i nadał nazwisko Głowacki. Bitwa pod Racławicami nie miała tak wielkiego znaczenia militarnego, jak walka pod Grunwaldem. Przeszła jednak do historii jako ta, która zbudziła nadzieję odzyskania niepodległości, wiarę w zwycięstwo. Nowością w dotychczasowych działaniach zbrojnych był udział chłopów. Pod Racławicami do walki stanęło ich aż 320. Walczyli kosą osadzoną na blisko trzymetrowym kiju. Dlatego właśnie te oddziały nazwano kosynierami. Bitwa po Grunwaldem była przez Władysława Jagiełłę dobrze przygotowana taktycznie i logistycznie. Król obserwował jej przebieg ze wzgórza, dzięki czemu doskonale kontrolował sytuację. Do historii przeszedł wspaniałomyślny gest Jagiełły, który rozkazał na polu bitwy odnaleźć zwłoki wielkiego mistrza i odesłać je z honorami do Malborka. Wielki militarny sukces bitwy pod Grunwaldem był wydarzeniem bez precedensu i zapoczątkował zmierzch potęgi Zakonu Krzyżackiego. Podobnie jak Grunwald, Racławice należą do najbardziej rozsławionych batalii w historii Polski. Obydwie stały się synonimem woli zwycięstwa i patriotyzmu. Obydwie bitwy obrosły legendą i został utrwalone w naszej pamięci także dzięki wybitnym dziełom malarstwa. Bitwa pod Grunwaldem Matejki i Panorama Racławicka - dzieło zespołu malarzy pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka dorównują sławą samym wydarzeniom. Obydwa płótna to monumentalne historyczne wizje powstałe ku pokrzepieniu serc. Ogląda się je jak wielki spektakl o poświęceniu, męstwie i wiktorii polskiego oręża. 20:00 OBLICZA TERRORYZMU - ODC. 5. STATEK (ODC. 5. STATEK - USS COLE, 200) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2019 Reżyseria: Joey Boink Ta wciągająca seria przybliża historie największych ataków terrorystycznych, które zmieniły świat. Wywiady ze świadkami, materiały archiwalne i rekonstrukcje pozwolą na dokładną analizę tych dramatycznych wydarzeń. Ich znaczenie staje się oczywiste tylko wtedy, gdy spojrzy się na nie z wielu perspektyw, umieszczając je w kontekście historycznym, a co najważniejsze, dzięki dokładnemu przyjrzeniu się ekonomii terroryzmu. Czołowi eksperci wypowiedzą się też na temat zmian dotyczących zjawiska terroryzmu na przestrzeni lat i jak wyglądał proces jego radykalizacji i deradykalizacji. 21:00 PRAWO I PIĘŚĆ Film sensacyjny, psychologiczny, 92 min, Polska, 1964 Reżyseria: Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski Scenariusz: Jerzy Hen Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Krzysztof Komeda Aktorzy: Gustaw Holoubek, Wiesław Gołas, Zofia Mrozowska, Ewa Wiśniewska, Jerzy Przybylski, Hanna Skarżanka, Ryszard Pietruski Ekranizacja powieści Józefa Hena "Toast". Polski western osadzony w historycznych realiach. Edmund Fetting śpiewa w nim słynną balladę "Nim wstanie dzień", do której słowa napisała Agnieszka Osiecka, a muzykę skomponował Krzysztof Komeda. Akcja toczy się na ziemiach zachodnich tuż po zakończeniu wojny. Andrzej Kenig, były więzień obozu koncentracyjnego, zgłasza się jako ochotnik do pracy u pełnomocnika rządu. Zostaje wysłany wraz z pięcioma innymi mężczyznami do pobliskiego uzdrowiska, by zabezpieczyć poniemieckie mienie i uruchomić sanatorium. Towarzysze Keniga okazują się jednak zorganizowaną bandą szabrowników, planujących wywiezienie z miasteczka wszystkiego, co wartościowe. Kenig wydaje im walkę, w której niemal wszyscy giną. Twórcy filmu tak deklarowali swoje zamysły w wywiadach: "Mówi się tutaj bowiem o uczciwości człowieka wobec siebie samego, niezależnie od presji opinii i środowiska. A także o swoistej znieczulicy społecznej na zło, o postawie wykluczającej aktywność, zgodnie z zasadą: Jeżeli ja sam nie kradnę, czy nie morduję, to nie muszę wtrącać się do spraw innych ludzi". Udało im się ukazać moralną niejednoznaczność owej "znieczulicy", niekoniecznie będącej udziałem ludzi tchórzliwych i wygodnych, lecz także jednostek pognębionych przez los. 22:50 WOJNA I POKÓJ CZ. 1 (WAR AND PEACE EP. 1) Film fabularny, 88 min, USA/Włochy, 1956 Reżyseria: King Vidor Aktorzy: Audrey Hepburn, Henry Fonda, Mel Ferrer, Vittorio Gassman Zrealizowana z ogromnym rozmachem i w doborowej obsadzie ekranizacja epopei historycznej Lwa Tołstoja z 1869 r. Zdjęcia do filmu realizowano w 11 studiach w różnych krajach. Scenę bitwy pod Berezyną nakręcono w północnych Włoszech, pożar Moskwy - w Jugosławii. Reżyser King Vidor, twórca m.in. "Wzgardzonej", "Pojedynku w słońcu", "Salomona i królowej Saby", "Wielkiej parady", "Ruby Gentry" czy "Nocy weselnej", początkowo nakręcił ponad 6 - godzinną wersję filmu. Ze względów dystrybucyjnych skrócił go później do 3 godz. 15 min. Niektóre ujęcia, m.in. część zdjęć bitwy pod Berezyną, z marszałkiem Kutuzowem i cesarzem Napoleonem oraz rozgrywające się w domu Bołkońskich, zrealizował włoski reżyser Mario Soldati. Za całość odpowiadał jednak Vidor i to on otrzymał w 1956 r. nominację do Oscara za reżyserię "Wojny i pokoju". Amerykański twórca dość swobodnie potraktował literackie tworzywo, kładąc większy nacisk na sceny walk niż losy jednostek. Główną bohaterką wydarzeń uczynił Nataszę Rostową (w tej roli znakomita Audrey Hepburn), skracając lub nawet z konieczności całkowicie eliminując wiele innych wątków. Moskwa 1805 r. Syn hrabiego Cyryla Biezuchowa, Piotr, poznaje Nataszę Rostową, dziewczynę pełną wdzięku i radości życia. Zakochuje się w niej, ale ona nie dostrzega uczuć poczciwego i niezbyt urodziwego młodzieńca. Przyjaciel Piotra, młody książę Andrzej Bołkoński, ranny w bitwie pod Austerlitz, wraca do kraju. Jego żona, Liza, umiera w połogu, wydawszy na świat syna. Zrozpaczony Andrzej oddala się od życia towarzyskiego i tylko przypadkiem poznaje Nataszę. Oboje zakochują się w sobie i młody książę oświadcza się dziewczynie. Ale gdy Napoleon uderza na Rosję i Andrzej ponownie rusza na front, Natasza ulega zwodniczemu urokowi Anatola Kuragina. Gotowa jest z nim uciec. Dopiero Piotr informuje ją o rzeczywistych zamiarach żonatego podrywacza. Piotr żeni się z księżną Heleną Kuraginą, ale ta, nie mogąc przyzwyczaić się do życia na wsi, niebawem go porzuca, wywołując skandal towarzyski. Walki zbliżają się do stolicy. Kutuzow, który wcześniej stawił zdecydowany opór pod Borodino, wycofuje się z pola bitwy i decyduje się oddać Moskwę w ręce wroga. Na wieść o zbliżającej się armii francuskiej Piotr wyrusza na pole bitwy. Zdąża na czas, by wyratować ciężko rannego Andrzeja. Obaj wracają do stolicy. Nataszy udaje się pogodzić z ukochanym, ale Bołkoński umiera od odniesionych ran. Rodzina Rostowów opuszcza miasto, Piotr zostaje z zamiarem zamordowania cesarza Francuzów. Film nadawany w dwóch częściach. 00:50 ZAPIS ZBRODNI W POWOJENNYCH NIEMCZECH - ZACHÓD (CRIME IN POST - WAR GERMANY) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2021 Dwuczęściowy film dokumentalny. Niemcy w 1945 roku. Głód i przeciwności losu kształtują codzienne życie ludzi w całym kraju. Jaki wpływ miały okrucieństwa II wojny światowej na stosunek mieszkańców do prawa i moralności? Ten dwuczęściowy film dokumentalny pokazuje, jak trudne było życie w latach 1945 - 1949 w czterech strefach okupacyjnych Niemiec. Na przykładzie pojedynczych, najcięższych spraw kryminalnych, np. w Dreźnie zbieracz drewna odnajduje odcięte nogi człowieka czy w Hamburgu, gdzie tzw. morderstwa w gruzach wywołują przerażenie mieszkańców. Psychologowie kryminalni i eksperci medycyny sądowej wyruszają na poszukiwanie tropów i analizują te brutalne zbrodnie. Historycy i świadkowie opisują stan wyjątkowy z końca lat czterdziestych, który zakończył się powstaniem dwóch państw niemieckich. 02:00 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z POCZUCIEM HUMORU W ODESSIE Reportaż, 24 min, Polska, 2004 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż o niezwykłym kolorycie Odessy, która słynie na całym świecie z humoru i z anegdot. Wszystko dlatego, że jest to miasto wielonarodowościowe. A najlepsze dowcipy powstają zawsze jako konsekwencja mieszaniny kultur. W Odessie ton nadaje żydowski szmonces. Dlatego - na pytania odpowiada się tam zwykle pytaniami. Bohaterem reportażu jest Sierioża, który pracuje jako cicerone i zabawia gości w modnej restauracji "Deja vu". Nazwa i wystrój lokalu nawiązują do komedii Juliusza Machulskiego. Tak, jak w filmie - można tu poczuć klimat radzieckiej rzeczywistości końca lat dwudziestych ubiegłego wieku. Oczywiście na wesoło. Bo humor niezmiennie pozostaje głównym towarem Odessy. Deja vu - wszystko już było. Reportaż pokazuje codzienne życie Sierioży i miasta, które mimo problemów jest tak pogodne, jak czarnomorski klimat.