TVP Historia Środa, 22.01.2025

06:45 BYŁ TAKI DZIEŃ - 22 STYCZNIA

Felieton, 2 min, Polska, 2005
Autor: Janusz Weychert

1863 - wybuch powstania styczniowego;
1980 - deportacja Andrieja Sacharowa do Gorkiego;
1983 - konspiracyjne kierownictwo "Solidarności" wydało oświadczenie programowe;
1984 - pierwszy komputer osobisty Macintosh trafił do sprzedaży;

06:50 POWSTALI 1863

Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2023
Reżyseria: Wojciech Kalwat, Marcin Kołaczkowski
Scenariusz: Marcin Kołaczkowski, Wojciech Kalwat

Animowana opowieść o najważniejszych wydarzeniach powstania styczniowego 1863 roku. Scenariusz powstał na podstawie wspomnień, relacji i archiwaliów. Pasjonująca opowieść o ludziach związanych z ruchem insurekcyjnym, począwszy od przedstyczniowych manifestacji, przez przebieg walk, udział w nich wybranych postaci oraz różnych grup społecznych.

07:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 338

Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024
Autor: Bartek Wieczorek
Scenariusz: Adam Sikorski

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju.
Było nie minęło" to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy.
W tym wydaniu magazynu autorzy odwiedzają wieś Wyliny Ruś, gdzie znajduje się tajemnicza leśna mogiła. Dzięki kwerendzie zrobionej przez miejscowych pasjonatów historii dowiadują się, że los spoczywającego tu bohatera wpisany był w ramy zadania z militarnego punktu widzenia nie do zrealizowania. We wrześniu 1939 roku dwie brygady kawalerii i dwie dywizie piechoty miały bronić północno - wschodniego odcinka frontu i utrzymać linię rzeki Narwi i Biebrzy. Generał Młot - Fijałkowski, dowódca SGO Narew zdawał sobie sprawę, że w pasie obrony istniały duże luki. Te luki potem, przez ponad dwa tygodnie wojny wypełniali żołnierze i ułani swym nieopisanym poświęceniem. Jednym z nich był bezimienny dotąd bohater pochowany z leśnej mogile...

08:00 CZAS HONORU - ODC. 27 SERIA III "KOLEGA Z ROCHESTER"

Serial TVP, 46 min, Polska, 2010
Reżyseria: Michał Rogalski, Michał Rosa, Waldemar Krzystek
Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół
Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Paweł Małaszyński, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki

Napad na Reichsbank zakończył się sukcesem. Bronek, Janek, Michał i Władek otrzymują gratulacje od dowództwa. Władek ma wyrzuty po śmierci Kostka. Rainer otrzymuje reprymendę od gubernatora Warszawy, Ludwiga Fischera. Do oddziału dywersantów dołącza Tadeusz, także skoczek z Anglii. Ma pomóc w wywozie pieniędzy. Wynoszenie ukrytych w grobowcu cmentarnym worków z pieniędzmi obserwuje grabarz Pociech. Wiedziony chęcią otrzymania nagrody, donosi Rappkemu. Rainer zarządza blokady dróg. W czasie wywozu pieniędzy poza Warszawę, ciężarówka z dywersantami natrafia na jedną z blokad. Dochodzi do strzelaniny. Chłopakom i Doktorowi daje się uciec, nie widząc możliwości dalszej jazdy z pieniędzmi, ukrywają je w opuszczonym gospodarstwie. Janek zostaje ranny. Maria opatruje rannego Janka w szpitalu. Ordynator Baranowski, przeciwny ukrywaniu działaczy podziemia, zwalnia Marię ze szpitala. Wanda zostaje ukryta w klasztorze. Źle się czuje, wymiotuje. Halbe otrzymuje nowe zadanie od pułkownika Frankego - ma zostać łącznikiem agenta, oficera Abwehry, zakonspirowanego w polskim podziemiu. Rainer, po nieudanej akcji blokowania dróg, szykuje nową zasadzkę.

08:50 1863 - KU WOLNOŚCI - 1863 - MARSZ POWSTAŃCÓW

Teledysk, 3 min, Polska, 2023

Fragment koncertu inaugurującego obchody 160. rocznicy powstania styczniowego.

09:00 HISTORIA POLSKI - WITOS

Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2023
Reżyseria: Rafał Geremek

Zamiarem twórców projektu jest między innymi pokazanie Witosa jako człowieka, który świadomie wymyślił siebie, jako ikonę chłopstwa. Nawet pełniąc funkcję premiera doglądał swojego gospodarstwa i lubił robić sobie zdjęcia w polu, podczas pracy. Na salonach bywał ubrany w surdut bez krawata, chodził w wysokich butach, jakby z bankietu miał jechać prosto do pracy w gospodarstwie. Miał talent oratorski - na wiece i spotkania z jego udziałem przychodziły tłumy. Potrafił zjednywać sobie ludzi i zarażał ciepłem i pogodą ducha.

10:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CHURCHILL

Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995
Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki
Zdjęcia: Zbigniew Maziarz
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony polityce Wielkiej Brytanii w pierwszej fazie wojny. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.

10:35 LEGENDY EUROPY - PÓŁNOC ODC. 2
(LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES. NORTH)

Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019
Reżyseria: John Hudson

Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę.
Odcinek drugi to wyprawa do krain położonych na północy naszego kontynentu. Wielu żeglarzy widziało, jak ich statki rozrywały się na tych wybrzeżach pokrytych przerażającymi skamieniałymi ławicami, które stwardniały z czasem. Mówi się, że sam gigant Gargantua ukształtował krajobraz. Tak powstał dawno temu ten geologiczny cud. Ogromna różnorodność tego regionu jest źródłem wielu legend, takich jak katedra w Amiens lub ta o poszarpanym drzewie i bajkowych pierścieniach. Na krańcach Francji, tam gdzie burzliwe Morze Północne wreszcie łagodnieje, by przez Cieśninę Kaletańską i La Manche połączyć się z Atlantykiem, spotkanie wyznaczyły sobie ptaki z całej Europy. Choć trwożliwych tutejszy klimat może odstraszyć, one mają tu swój raj. Dzikie zwierzęta mroźnej północy to główni bohaterowie pikardyjskich i flamandzkich legend, które inspirowały malarzy i pisarzy. Wśród nich najjaśniejszym światłem lśni wielki Juliusz Verne. Podróżnik, który zbliżał się do tych brzegów od Wielkiej Brytanii, musiał mieć się na baczności. Piaszczyste wydmy majaczące w oddali uśpiły czujność niejednego żeglarza. Nikt nie spodziewał się pasa ostrych skał, którym Dunkierka zawdzięczała nazwę: Miasto Rozbitków. Tak, Dunkierka to pułapka!

Serial dokumentalny,

11:30 SŁOWNIK POLSKO@POLSKI - TALK - SHOW PROF. JANA MIODKA (621)

25 min, Polska, 2024
Reżyseria: Beata Świętnicka, Witold Świętnicki
Scenariusz: Dariusz Dyner, Witold Świętnicki
Muzyka: Tymon Ratajczyk
Prowadzący: prof. Jan Miodek, Justyna Janus - Konarska

Słownik polsko@polski to program edukacyjny o języku polskim z udziałem wybitnego i lubianego językoznawcy prof. Jana Miodka. W rozmowach z widzami profesorowi asystuje dr Justyna Konarska - Janus językoznawczyni.
Uczestnicy programu, za pośrednictwem komunikatorów internetowych, mogą zadawać pytania dotyczące gramatyki, ortografii czy słowotwórstwa języka polskiego. Prof. Miodek w lekki i przystępny sposób opowiada o najczęstszych błędach językowych. Odwołuje się przy tym do żywego języka, głównie mówionego, który można usłyszeć na polskiej ulicy i którym posługuje się współczesna polska emigracja. Program nagrywany jest w historycznej bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego.
W tym odcinku: Co to znaczy "ałłachować"? O kim mówimy, że to "gigachad"? Co znaczy, że coś stoi pod "znakiem zapytania"? Co oznacza słowo "ksyć"? Co znaczy "Pójść w sukurs"? Co znaczą słowa "wciórności i bambaryła"? Etymologia słowa "wałówka". Czym jest metonimia i synekdocha? Wziąć i brać - jakie są różnice znaczeniowe?

12:10 KAPITAN SOWA NA TROPIE - ODC. 3/8 - TERMOS

Serial TVP, 27 min, Polska, 1965
Reżyseria: Stanisław Bareja
Scenariusz: Alojzy Kaczanowski
Zdjęcia: Franciszek Kądziolka
Aktorzy: Wiesław Gołas, Joanna Jędryka, Ludwik Benoit, Józef Łodyński, Eugeniusz Korczarowski, Lucjan Wiernek

Naukowiec, profesor Mikucki, zostaje zamordowany wkrótce po powrocie z Turcji. Kapitan Sowa odkrywa, co było przyczyną zabójstwa. Podczas podróży ktoś podrzucił profesorowi torbę z termosem, w którym znajdowała się przemycana heroina.

12:40 KAPITAN SOWA NA TROPIE - ODC. 4/8 - CICHY POKOIK

Serial TVP, 27 min, Polska, 1965
Reżyseria: Stanisław Bareja
Scenariusz: Alojzy Kaczanowski
Zdjęcia: Franciszek Kądziolka
Aktorzy: Wiesław Gołas, Krystyna Feldman, Pola Raksa, Wlodzimierz Skoczylas

Śledztwo prowadzi sympatyczny kapitan Sowa. W tej roli Wiesław Gołas. W miejscowości wypoczynkowej Lisiny grasuje morderca kobiet. Mieszkańcy żyją w ciągłym strachu. Tymczasem w osadzie zjawia się studentka Zuzanna. U jednej z mieszkanek wynajmuje pokój na miesiąc. Niebawem wychodzi na jaw, że dziewczyna chce okraść i zamordować właścicielkę domu, obciążając tą zbrodnią wampira.

13:10 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW. S. 2 - UKRYTE SKARBY HISTORII. ODC. 8
(ANCIENT ENGINEERING S. 2)

Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2022

Dziesięcioodcinkowa seria dokumentalna prezentująca najciekawsze i najbardziej intrygujące osiągnięcia inżynierii świata starożytnego, które zainspirowały i wpłynęły na inżynierię współczesną. Każdy odcinek ukazuje jedno przełomowe osiągnięcie, np. budowę piramid, Wielki Mur Chiński, rzymskie drogi czy Tadż Mahal. W każdym są materiały archiwalne, wywiady z ekspertami, rekonstrukcje, wspaniałe zdjęcia z lotu ptaka a także wiedza zaczerpnięta z najnowszych osiągnięć technologii, dzięki czemu można lepiej odkryć tajemnice świata starożytnego. Autorzy serii rzucają nowe światło na technikę, materiały konstrukcyjne i myśl innowacyjną stojące za każdym starożytnym osiągnięciem inżynieryjnym i oferują nowe spojrzenie na ich intrygującą i ważną historię. Producent: Off the Fence dla Curiosity Stream we współpracy z ZDF Studios

14:15 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 1 DZIEŃ STRACHU
(THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA)

Film dokumentalny, 46 min, Ukraina, 2020
Reżyseria: Sergij Łysenko

Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku.
30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła.

15:05 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII - TYNIEC

Reportaż, 7 min, Polska, 2019
Reżyseria: Tomasz Drozdowicz
Scenariusz: Tomasz Drozdowicz
Prowadzący: Krzysztof Grzybowski, Katarzyna Sanocka

W kolejnym odcinku Pomników Historii odwiedzamy Tyniec. Opactwo w Tyńcu jest najstarszym istniejącym w Polsce klasztorem kontynuującym tradycję benedyktyńską, zajmującym poczesne miejsce w historii Polski niemal od zarania jej państwowości. Począwszy od 1 poł. XI w. , przez kolejne wieki, pełniło rolę ważnego ośrodka działalności misyjnej, życia liturgicznego i kulturalnego. Związane było także z istotnymi wydarzeniami politycznymi i postaciami historycznymi.

15:15 KORONA KRÓLÓW - ODC 155

Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018
Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak
Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Anna Stańko, Marcin Marciniak
Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Krzysztof Pakulski, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik
Muzyka: Marcin Przybyłowicz
Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Martyna Dudek, Sławomir Orzechowski, Marcin Rogacewicz, Krzysztof Wrona, Karol Biskup, Piotr Nowak, Hubert Wróblewski, Mirosław Jękot, Agnieszka Mandat, Paulina Kondrak, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Agata Bykowska

Odc. 155
Kunegunda traci głowę dla Ludwika, jest w nim szaleńczo zakochana. Oschła Adelajda, dobitnie przypomina pasierbicy o powściągliwości w okazywaniu uczuć. Król przybywa na Wawel. Jest niezadowolony, widząc Ludwika bez wojsk, które obiecał jego ojciec. Ze Świdnicy do ukochanego Karla wraca Jagna i szybko dowiaduje się, że jej ojciec znalazł dla niej kandydata na męża. Młoda kobieta jest zszokowana decyzją Spytka.

15:55 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNI DZIEŃ HITLERA CZ. 1

Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1995
Reżyseria: Tomasz Kostuch
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Wykonawcy: Bogusław Wołoszański

Program poświęcony tajemniczej śmierci Adolfa Hitlera i Ewy Braun. Dlaczego Rosjanie tak starannie zatarli wszelkie ślady? W jakim celu to uczynili? Program próbuje odpowiedzieć na pytanie, co naprawdę wydarzyło się w bunkrze Kancelarii Rzeszy w ostatnich dniach kwietnia 1945 roku. Ujawnione ostatnio materiały i zeznania świadków wskazują, że dotychczasowe wersje samobójstwa wodza III Rzeszy były błędne. W programie przedstawiono kilka wersji wydarzeń. Wykorzystano bogatą ikonografię i zdjęcia archiwalne.

16:25 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNI DZIEŃ HITLERA CZ. 2

Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1995
Reżyseria: Tomasz Kostuch
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Wykonawcy: Bogusław Wołoszański

17:05 HISTORIA POLSKI - ROK 1863

Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2012
Reżyseria: Przemysław Bednarczyk
Scenariusz: Przemysław Bednarczyk
Zdjęcia: Waldemar Kolsicki, Rafał Chudziak
Lektor: Tomasz Marzecki
Aktorzy: Albert Pawłowski, Wojciech Twardowski, Danuta Dolecka

Film dokumentalny poświęcony powstaniu styczniowemu 1863 roku przedstawia sytuację ziem polskich przed powstaniem, jego przebieg oraz skutki po nieudanym zrywie. Jaki był ten drugi w XIX wieku zryw? Nieprzemyślany, niepotrzebny, niezaplanowany czy realistyczny, z szansą na powodzenie? Kim byli główni inspiratorzy powstania styczniowego? Młodzi idealiści czy konserwatywni działacze polityczni, dążący do ugody i spokojnego życia?

18:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 17

Program historyczny, 50 min, Polska, 2025
Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska
Reżyseria: Marzena Strąg
Prowadzący: Wojciech Szeląg

"Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie.

18:45 NA TROPACH HISTORII - (28.11.2021) GOTYCKIE SZCZYTY BESZOWEJ

Program historyczny, 12 min, Polska, 2021
Autor: Dorota Kosierkiewicz

Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisując zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne, twórcy podążają śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki, ale również ta odkrywana dzięki np. pracom archeologów.

19:00 CZAS HONORU - ODC. 28 SERIA III "PLAN ABWEHRY"

Serial TVP, 44 min, Polska, 2010
Reżyseria: Michał Rogalski, Michał Rosa, Waldemar Krzystek
Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół
Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Paweł Małaszyński, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki

Rainer świętuje triumf - aresztował kilku działaczy podziemia. Postanawia sam prowadzić przesłuchania więźniów. Halnego odsuwa od przesłuchań. Janek informuje Doktora o wsypie. Oddział Jastrzębia pod nadzorem Doktora, przejmuje pieniądze z Reichsbanku. Lena ma pretensje do Janka, że ukrywał przed nią prawdę o tragicznym stanie jej rodziny w gettcie. Nie chce go więcej widzieć. Lena spotyka dawną koleżankę. Rutka prowadzi ją do warsztatu futrzarskiego, gdzie pracuje. Właścicielem jest Mongoł. Lena wpada mu w oko, dostaje pracę. Rainer przesłuchuje więźniów. Grozi Bronkowi, że skrzywdzi Wandę, kłamie, że to Janek ich wydał. Nie mogąc złamać Władka, każe bić Rudą do nieprzytomności. Karol ukrywa się w wiejskiej chacie. Chce uciec na wschód. Nawiązuje kontakt ze Staszkiem, działaczem komunistycznym. Dobija z nim targu - zgadza się wziąć udział w osłanianiu placówki zrzutu odbierającej sowieckiego emisariusza w zamian za pomoc w przedostaniu się do Lwowa. Maria ratuje syna ordynatora, przetaczając mu własną krew. Halbe nawiązuje kontakt z agentem.

20:00 NIEZNANA WOJNA NA PÓŁNOCY S.I - ODC. 2/6
(UNTOLD ARCTIC WARS)

Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021
Reżyseria: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma
Scenariusz: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma

To pierwsza w historii seria, która ujawnia rolę państw regionu arktycznego w II wojnie światowej i próbuje odtworzyć militarne zmagania w tym rejonie. Widzowie będą mogli obejrzeć w akcji nurków odnajdujących zatopione niemieckie wraki samolotów, archeologów badających ukryte masowe groby i historyków tropiących tajne nadmorskie fortece. W serii kolorowe materiały archiwalne oraz wysokiej jakości animacje komputerowe.

21:05 STALOWA WOLA. OD WOJNY DO WOLNOŚCI - STALOWA WOLA. OD WOJNY DO WOLNOŚCI CZ. 2

Cykl dokumentalny, 60 min, Polska, 2024
Reżyseria: Tadeusz Arciuch
Scenariusz: Tadeusz Arciuch
Zdjęcia: Marcin Polar, Grzegorz Liwiński
Lektor: Paweł Bukrewicz

Film opowiada historię Stalowej Woli, chluby II RP, sztandarowego projektu Centralnego Okręgu Przemysłowego. Opowiada o mieście i zakładach od wybuchu II wojny światowej do lat 90 - tych. Jest to kontynuacja filmu "Miasto z piasków i serc. Stalowa Wola" choć w sensie dramaturgicznym stanowi zamkniętą całość. Miasto i zakłady przemysłowe przechodziły burzliwe dzieje wraz z zakrętami przetaczającej się wielkiej historii: przejęcie w czasie okupacji zakładów przez Niemców, stalinizm i PRL - owska stabilizacja, "karnawał" Solidarności, stan wojenny i ostateczny koniec wielkiej Huty Stalowa Wola w latach transformacji gospodarki.
Narratorami są mieszkańcy Stalowej Woli - uczestnicy i obserwatorzy wydarzeń z przeszłości. W filmie wykorzystano unikatowe, nigdzie dotąd nie publikowane materiały archiwalne.

22:10 POCIĄGI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - ODC. 1/4. PRĘDKOŚĆ
(TRAINS THA CHANGED THE WORLD)

Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022

Seria opowiada o tym, jak cztery kultowe pociągi zrewolucjonizowały podróże koleją i zainspirowały niesamowite projekty kolejowe na całym świecie. Bez wątpienia od ponad 200 lat pociągi zmieniają życie ludzi. Zrewolucjonizowały sposób podróżowania, sposób pracy... a nawet sposób spędzania wakacji. Autorzy podróżują na pokładzie legendarnych lokomotyw kolejowych, takich jak Flying Scotsman i Stephenson's Rocket i w każdym odcinku przybliżają dziedzinę życia, która uległa dramatycznej przemianie dzięki pociągowi.

23:00 SONDERGHETTO

Film dokumentalny, 52 min, Białoruś, 2018
Reżyseria: Ludmiła Klincowa
Scenariusz: Borys Gersten

We wrześniu 1941 r. do Mińska przyjechał z Hamburga niezwykły pociąg. Wszyscy jego pasażerowie byli Żydami. Myśleli, że będą żyć w lepszych warunkach niż dotąd. Nawet zapłacili za przejazd. W Mińsku zostali umieszczeni w specjalnej części getta - Sondergetto. Później przyjeżdżały pociągi z innych miast w Niemczech, Austrii, Czechach, Polsce, ale wszyscy pasażerowie tych pociągów byli nadal nazywani w Mińsku hamburskimi Żydami. Z prawie 24 tysięcy osób przeżyło tylko kilka. Bohaterami filmu są dzieci wojny z Niemiec, Kanady, Wielkiej Brytanii, które nie powinny były przeżyć. Ale przeżyły. Są świadkami potwornej zbrodni.

00:10 SENSACJE XX WIEKU - DECYDUJĄCY CIOS

Widowisko kameralne, 47 min, Polska, 2004
Reżyseria: Adek Drabiński
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Zdjęcia: Waldemar Szmidt
Aktorzy: Ziemowit Pędziwiatr, Cezary Żak, Juliusz Krzysztof Warunek, Zbigniew Paterak, Mirosław Neinert, Andrzej Dopierała, Ryszarda Celińska, Anna Kudulska, Grzegorz Sikora, Anna Dobrowolska, Bolesław Abart, Jerzy Schejbal
Wykonawcy: Bogusław Wołoszański

"Jesteś śmieciem. Jutro odejdziesz z tego miłego więzienia do obozu koncentracyjnego. Stamtąd pewnie nie wyjdziesz żywy, gdyż Niemcy trzeba czyścić z takich jak ty. Jednak - szef tajnych służb SS Reinhard Heydrich zawiesił głos - w swoim parszywym życiu miałeś szczęście, że spotkałeś von Fritscha." Przerażony Otto Schmidt obiecał odwołać zeznania, wyprzeć się spotkania z oficerem. "Przeciwnie" - zaoponował Heydrich. Oznajmił więźniowi, że ma podtrzymać oskarżenie przeciwko generałowi. "Ależ to był kapitan! Kapitan Fritsch! - wołał zdesperowany Schmidt. Heydrich zdawał się nie słyszeć rozpaczliwych wyjaśnień kryminalisty."Spotkałeś generała von Fritscha! Szantażowałeś go. Dał ci pieniądze. Rozpoznasz go na zdjęciu. Tylko w ten sposób ocalisz życie... ".
Wiosną 1936 roku atmosfera zagrożenia w Europie gęstniała. Hitler otwarcie parł do wojny. Jego podwładni z NSDAP i SS gremialnie popierali awanturnicze plany. Za to starzy, cesarscy jeszcze generałowie, tacy jak minister wojny von Blomberg oraz dowódca sił lądowych von Fritsch protestowali. Twierdzili, że Wehrmacht nie jest jeszcze przygotowany do starcia ze światowymi potęgami. Hitler zrozumiał, że musi czym prędzej zastąpić oponentów posłusznymi, przepojonymi narodowosocjalistycznym duchem oficerami. Niestety, obaj antagoniści fuhrera mieli wielki autorytet wśród kadry oficerskiej. Przed usunięciem ze stanowisk należało ich więc oczernić, skompromitować, splugawić. Wodzowi pomagali w tym dziele najbliżsi współpracownicy: Himmler, Heydrich oraz Goering. Zarówno dostojnicy z SS, jak i dowódca lotnictwa, pragnęli osłabić siły lądowe, a może nawet przejąć kontrolę nad tą formacją. Marszałek Blomberg ułatwił przeciwnikom zadanie. Ożenił się ze znacznie od siebie młodszą kobietą rejestrowaną w przeszłości przez policję jako prostytutka. Musiał ustąpić ze stanowiska. Generał pułkownik baron von Fritsch nie miał małżonki lekkich obyczajów, więc oskarżono go o homoseksualizm na podstawie zeznań kryminalisty. Choć sąd oficerski odrzucił zarzuty, generał nie doczekał się pełnej rehabilitacji. Wyruszył na wojnę jako dowódca pułku artylerii i zginął pod Warszawą. Fałszywy świadek Otto Schmidt, wbrew obietnicom Heydricha, został zastrzelony. Zaś ani Himmler, ani Goering, choć dobrze wykonali brudną robotę, nie odebrali wymarzonej nagrody - nie podporządkowali sobie armii. Żaden z akolitów Adolfa nie miał prawa wyrosnąć zbyt wysoko.

01:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PRZESTRZELE LAS MROCZNYCH TAJEMNIC ODC. 264

Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022
Autor: Adam Sikorski
Lektor: Artur Kalicki

01:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 3

Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992
Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki
Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej.
Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W trzeciej części Bogusław Wołoszański opowiada o desancie niemieckich spadochroniarzy na fort. Jeden z belgijskich weteranów walk relacjonuje, co przeżywali obrońcy Eben Emael.