TVP Historia Piątek, 24.01.2025 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 24 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1848 - odkrycie Johna Suttera dało początek gorączce złota w Kalifornii; 1948 - skonstruowano pierwszy elektroniczny kalkulator; 1965 - zmarł Winston Churchill; 1971 - w Stoczni Gdańskiej Edward Gierek wypowiedział słynne pytanie: "Pomożecie?"; 06:45 FLESZ HISTORII - ODC. 696 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:05 RZECZ POLSKA S.I - HODOWLA ZWIERZĄTEK KAROLA BORSUKA Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości. W czwartym odcinku prezentujemy grę planszową Hodowla Zwierzątek, dziś znaną jako Superfarmer. Gra została stworzona przez Karola Borsuka w okupowanej Warszawie, a jej produkcja była jedyną możliwością pracy zarobkowej dla zwolnionego przez Niemców z uniwersytetu profesora matematyki. Jedyny zachowany w całości egzemplarz gry jest prezentowany w Muzeum Powstania Warszawskiego, pozostałe spłonęły w stolicy w sierpniu 1944 roku. 07:20 SPÓR O HISTORIĘ - ZBROJNE RAMIĘ BOLSZEWIKÓW Debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Atak bolszewików na Pałac Zimowy 25 października 1917 roku położył kres istnieniu powołanego w wyniku rewolucji lutowej Rządu Tymczasowego. Rewolucja bolszewicka stawała się faktem. Potrzebowała własnych żołnierzy, broni, butów, chleba i wsparcia dyplomatycznego. Z pomocą pospieszyła Europa i Stany Zjednoczone. W lutym 1918 roku rozpoczęto przyjmowanie ochotników do Armii Czerwonej. Początkowo oparta była ona na zaciągu ochotniczym. Ale już w maju wprowadzono powszechną służbę wojskową. W armii pojawili się komisarze polityczni, tzw. politrucy i przymusowo zmobilizowani byli oficerowie Armii Imperium Rosyjskiego. Kto jeszcze zasilił szeregi Armii Czerwonej? Jaki był jej potencjał w latach międzywojennych? Co stało za decyzją Stalina o przeprowadzeniu czystek w armii w latach 1937 - 1939 i jakie miało to konsekwencje? Kwestie poruszone w dyskusji: w jakim stanie jest Armia Imperium Rosyjskiego pod koniec wielkiej wojny? Jakie straty osobowe poniosła? Rewolucja lutowa - udział wojska. Rady żołnierskie. Przewrót bolszewicki. Tworzenie Armii Czerwonej z ochotników. Kto stoi za powstaniem armii, która już wkrótce zostanie użyta w wojnie domowej? Ideologizacja armii. Po wojnie następuje zmniejszenie stanów osobowych armii. Z kim jest jej "po drodze". Współpraca Reichswehry i Armii Czerwonej. Rapallo. Jakie środki Sowieci przeznaczali na rozwój swojej armii? Stopień nowoczesności - porównanie z Europą, Azją i Stanami Zjednoczonymi. Dojście Hitlera do władzy i chwilowe osłabienie relacji. Czystki w Armii Czerwonej pod koniec lat 30. Konsekwencje. Zaniechanie budowy wojsk powietrzno - desantowych. Stan na 22 czerwca 1941 roku. Goście: prof. Henryk Stańczyk - Wyższa Szkoła Menedżerska, prof. Daniel Boćkowski - Instytut Historii PAN, prof. Marek Kornat - Instytut Historii PAN. 08:00 CZAS HONORU - ODC. 29 SERIA III "ODDZIAŁ DO ZADAŃ SPECJALNYCH" Serial TVP, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Rogalski, Michał Rosa, Waldemar Krzystek Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Doktor, Janek i Tadeusz z sukcesem przeprowadzają akcję odbicia aresztowanych przyjaciół. Rainer jest wściekły, Fischer obwinia go o wszystkie niepowodzenia. Maria opatruje zmasakrowaną Rudą. Dziewczyna nie widzi. Maria mówi Władkowi, że Ruda powinna odzyskać wzrok, ale nie ma takiej pewności. Nowy Dowódca przejmuje oddział. Informuje chłopaków, że są spaleni i otrzymają nowe adresy. Janek i Bronek trafiają do mieszkania babci Jadwigi. Janek unika rozmowy o Lenie. Bronek odwiedza Wandę w klasztorze. Wanda mówi mu, że jest w ciąży. Bronek cieszy się, że będzie ojcem. Tadeusz mówi Halbemu, że transport pieniędzy z Reichsbanku miał odebrać przedstawiciel Komendy Głównej. Do Warszawy przyjeżdżają przedstawiciele krakowskiego Gestapo - Tannenberg i Fuchs. Mają wspomóc Rainera. Fuchs szybko nawiązuje kontakt z Rappke - pokazuje mu swoje brutalne metody przesłuchań. Odnajdują także wspólne austriackie korzenie. Kiedy Rainer każe Rappkemu ukryć niektóre akta swoich spraw, Rappke donosi o tym Tannenbergowi. Lena rozpoczyna pracę u Mongoła. Helena przygarnia spotkanego na ulicy chłopca. Kiedy kupuje mi lizaka, zauważa ją Nina. Danka wpada w łapance. Dowódca informuje chłopaków, że zostali mianowani oddziałem do zadań specjalnych. Ich nowym zadaniem ma być przejęcie sowieckiego spadochroniarza z radiostacją. Podczas akcji Janek, Michał, Bronek i Władek zostają zaatakowani przez grupę Karola. 08:50 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - WARSZAWA TRAKT KRÓLEWSKI Reportaż, 7 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Prowadzący: Krzysztof Grzybowski Na listę Pomników Historii wpisana jest historyczna część Warszawy rozciągająca się wzdłuż malowniczej wiślanej skarpy. Obszar ten od północy otwiera zbudowana w 1832 roku Cytadela - cenny zabytek sztuki fortyfikacyjnej i muzeum. Najbardziej charakterystycznym punktem, jest otoczone murami obronnymi, Stare Miasto będące początkiem metropolii, którą dziś znamy. Warszawa szybko stała się centralnym miejscem życia politycznego. Miasto często odwiedzał król, a wraz z nim monarchowie, arystokacja, duchowieństwo i inteligencja. Wzdłuż traktu prowadzącego do Krakowa ówczesnej stolicy Polski wyrastały dwory szlacheckie, kamienice, siedziby uczelni, kościoły i klasztory. Ciąg rezydencji monarszych zamyka wysunięta najbardziej na południe posiadłość podmiejska króla Jana III Sobieskiego Wilanów. Przepiękny pałac oraz ogrody zdobią liczne rzeźby i fontanny. Przylegający do pałacu park romantyczny wpisany jest w naturalne Jezioro Wilanowskie. 09:00 POWSTALI 1863 - 64 - HENRYKA PUSTOWÓJTÓWNA Felieton, 3 min, Polska, 2023 Reżyseria: Przemysław Bednarczyk Scenariusz: Przemysław Bednarczyk Filmowe sylwetki osób, związanych z powstaniem styczniowym 1863 roku: odc. 1 Marian Langiewicz, odc. 2 Dionizy Czachowski, odc. 3 Franciszek Rochebrune, odc. 4 Henryka Pustowójtówna, odc. 5 Zygmunt Sierakowski, odc. 6 Konstanty Kalinowski, odc. 7 Józef Hauke - Bosak, odc. 8 Michał Heidenreich "Kruk", odc. 9 Stanisław Brzózka, odc. 10 Romuald Traugutt. 09:10 HISTORIA POLSKI - DZIEWCZYNA SMOK Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Dorota Kosierkiewicz Scenariusz: Dorota Kosierkiewicz Portret Anny Henryki Pustowójtównej to nie tylko dokumentalny film historyczny o bohaterskiej dziewczynie, która musiała wybierać pomiędzy prawosławiem a katolicyzmem, pomiędzy Polską a Rosją, ale przejrzenie się w lustrze historii. Poszukanie odpowiedzi, czym jest wolność. Mija 160 lat od Powstania Styczniowego, które zmieniło nasze spojrzenie na Ojczyznę, kobiety i sposób walki. Dzisiaj, kiedy za drzwiami mamy wojnę Rosji z Ukrainą, postaci Powstania Styczniowego są nam wyjątkowo bliskie. A Pustowójtówna, córka oficera armii carskiej i Marianny Kossakowskiej herbu Ślepowron, której rodzina zaangażowana była w Powstanie Listopadowe, jest symbolem polskich losów. Henryka Pustowójtówna była adiutantem gen. Dionizego Czachowskiego. Została aresztowana 19 marca 1863 i osadzona w Krakowie. Zwolniona za wysoką kaucją wiosną 1864 ruszyła do Francji, gdzie udzielała się patriotycznie, zbierając pieniądze dla byłych powstańców. 10:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NIEZWYKŁE ROZKAZY HITLERA Cykl dokumentalny, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony agresji niemieckiej na Belgię i Francję oraz ewakuacji aliantów spod Dunkierki. 10:25 PAPIEŻ POLAK Film dokumentalny, 60 min, Polska, 1997 Autor: Alina Czerniakowska Reżyseria: Alina Czerniakowska Zdjęcia: Zbigniew Napiórkowski Wykonawcy: Anna Nehrebecka Próba odpowiedzi na pytanie: jakie znaczenie miał i ma dla Polski fakt, że papieżem był nasz rodak. W programie fragmenty spotkań Ojca Świętego z rodakami, ukazujące, kim był dla nas papież Polak. Dzięki niemu wielu uwierzyło w swoją siłę, w możliwość odzyskania wolności, godniejszego życia, szczerej i wielkiej radości. 11:35 TACY BYLIŚMY - /8/ ZA KIEROWNICĄ I NIE TYLKO Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2022 Reżyseria: Michał Bandurski Scenariusz: Michał Bandurski Niezwykłe i barwne podróże w czasie do lat 70. i 80. minionego stulecia. Przypominamy, jak wyglądało wówczas życie i... jacy byliśmy. Podobno w życiu od celu ważniejsza jest sama droga. Jakie wybieraliśmy środki transportu i jakie kierunki, jakie przeszkody napotykaliśmy na swojej drodze i jak je pokonywaliśmy. W odcinku porozmawiamy o tym, jacy byliśmy, gdy podróżowaliśmy. 12:10 KAPITAN SOWA NA TROPIE - ODC. 7/8 - ŚPIĄCY NIE KŁAMIE Serial kryminalny, 26 min, Polska, 1965 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Alojzy Kaczanowski Zdjęcia: Franciszek Kądziolka Aktorzy: Wiesław Gołas, Hanna Bedryńska, Zbigniew Józefowicz, Zygmunt Zintel, Lena Wilczyńska, Michał Szewczyk, Kalina Jędrusik, Bohdana Majda, Krzysztof Chamiec, Aleksander Fogiel, Bohdan Łazuka, Bogusław Sochnacki, Ludwik Benoit, Pola Raksa, Elżbieta Czyżewska, Krystyna Feldman Kapitan Sowa prowadzi sprawę zabójstwa emeryta. Śledztwo przedłuża się, wykrycie sprawcy staje się coraz bardziej problematyczne. Dopiero drugie morderstwo, popełnione na osobie, którą znała pierwsza ofiara, naprowadza oficera milicji na właściwy trop. 12:45 KAPITAN SOWA NA TROPIE - ODC. 8/8 - NUMER IB 2968 Serial kryminalny, 24 min, Polska, 1965 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Alojzy Kaczanowski Zdjęcia: Franciszek Kądziolka Aktorzy: Wiesław Gołas, Krystyna Królikiewicz, Alicja Zommer-Kubicka, Tadeusz Sabara, Jerzy Szpunar, Józef Zbiróg, Henryk Staszewski, Michał Szewczyk, Kalina Jędrusik, Bohdana Majda, Krzysztof Chamiec, Aleksander Fogiel, Bohdan Łazuka, Bogusław Sochnacki, Ludwik Benoit, Pola Raksa, Elżbieta Czyżewska, Krystyna Feldman, Zygmunt Zintel W przedsiębiorstwie "Motozbyt" dokonano napadu na kasjerkę, zrabowano znaczną sumę pieniędzy. Po żmudnym śledztwie kapitan Sowa aresztuje sprawcę rozboju. 13:10 JAK ZBUDOWANO NOWĄ WARSZAWĘ? Film dokumentalny, 27 min, Polska, 2015 Reżyseria: Rafał Geremek Zburzenie Warszawy było wielką tragedią. Ale środowisku architektów zaraz po wojnie to wydarzenie wydawało się także wielką szansą. I radykalni moderniści, i władza komunistyczna chcieli stworzyć nowe miasto - stara przedwojenna Warszawa wydawała się im miastem zacofanym, w którym odpowiednim komfortem życia mogli się cieszyć nieliczni. 13:45 NAJMNIEJSZE KRAJE EUROPY - ODC. 4 LIECHTENSTEIN - MAŁY WIELKI KRAJ (MICROSTAATEN EP. 4 LIECHTENSTEIN - KLEINES LAND GANZ GROSS / EUROPE'S MICROSTATES) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2021 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o najmniejszych państwach Europy. Mikropaństwa Andory, Liechtensteinu, Luksemburga, Malty, Monako i San Marino są bardzo łatwe do przeoczenia. Są wciśnięte między największe kraje. Niemniej jednak mikropaństwom udało się zachować własne tradycje oraz florę i faunę, które obecnie są rzadkością dla reszty świata. Niezwykłe lokalizacje mikropaństw często znajdują się w ekstremalnych regionach górskich lub przybrzeżnych, co czyni je rajem dla zagrożonych gatunków. Jednak stabilność ich środowiska naturalnego jest zagrożona przez problemy środowiskowe, które należy rozwiązać. Podróżujemy do każdego z tych mikropaństw i opowiadamy historie ich odważnych wysiłków na rzecz zachowania ich naturalnych cech i kulturowej autonomii. Odcinek czwarty to wycieczka do kraju Liechtenstein. Księstwo Liechtensteinu to niewielkie, alpejskie państwo w Europie Zachodniej, leżące pomiędzy Austrią i Szwajcarią, nad rzeką Ren. Liechtenstein jest jednym z dwóch współcześnie istniejących krajów podwójnie śródlądowych. Wiele tradycji w Liechtensteinie jest powiązanych ze zwyczajami innych państw niemieckojęzycznych. Ponieważ państwo jest bardzo niewielkie, nie powstały ludowe tradycje i zwyczaje charakterystyczne tylko dla Liechtensteinu. Wciśnięte między Austrię i Szwajcarię księstwo liczy 38 tysięcy mieszkańców i ledwie 160 kilometrów powierzchni. Większość ludzi mieszka w dolinach. W górach panują cisza i spokój. Dolina Hintervalorsch na wschodzie kraju przypomina idyllę na pocztówce sprzed wieku. Latem konie i krowy spędzają w Alpach trzy miesiące. 14:45 POCIĄGI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - ODC. 1/4. PRĘDKOŚĆ (TRAINS THA CHANGED THE WORLD) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Seria opowiada o tym, jak cztery kultowe pociągi zrewolucjonizowały podróże koleją i zainspirowały niesamowite projekty kolejowe na całym świecie. Bez wątpienia od ponad 200 lat pociągi zmieniają życie ludzi. Zrewolucjonizowały sposób podróżowania, sposób pracy... a nawet sposób spędzania wakacji. Autorzy podróżują na pokładzie legendarnych lokomotyw kolejowych, takich jak Flying Scotsman i Stephenson's Rocket i w każdym odcinku przybliżają dziedzinę życia, która uległa dramatycznej przemianie dzięki pociągowi. 15:35 KORONA KRÓLÓW - ODC 157 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Marcin Marciniak, Joanna Ślesicka Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Romuald Lewandowski, Paweł Figurski, Jacek Fabrowicz, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Martyna Dudek, Piotr Gawron - Jedlikowski, Hubert Wróblewski, Paulina Lasota, Joanna Osyda, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Agata Bykowska, Dominik Łoś, Maksymilian Michasiów, Robert Gonera, Wojciech Czerwiński, Zbigniew Waleryś Odc 157 Na ulicach Krakowa dochodzi do napaści na bawarski orszak, w wyniku którego ciężko ranny zostaje sokolnik. Do zdrowia pomaga mu dojść nadworny medyk Karl. Rycerz cesarski, Hasso Wedel, niespodziewanie zakochuje się w jednej z wawelskich dwórek. Jutta i Oda nie ukrywają swojego zadowolenia z powodu wyjazdu Gabiji i Kunegundy. Na zamku nie będzie już nikogo z Litwy i wszyscy zapomną o Annie. Uważają, że pamięć o Annie przyćmiewa obecną królową. 16:10 SENSACJE XX WIEKU - ZABÓJCY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2003 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Tomasz Dedek, Artur Dziurman, Piotr Grabowski, Rafał Mohr, Dorota Chotecka, Anna Wesołowska, Andrzej Warcaba, Wojciech Leśniak, Robert Talarczyk, Antoni Gryzik, Bogdan Kalus Prawdopodobnie w grudniu 1926 roku w Moskwie powstała tzw. Grupa Jaszy, której zadaniem było likwidowanie ludzi poza granicami Związku Radzieckiego Nie ma wątpliwości, że zamach na gen. Kutiepowa, przywódcę emigracyjnej organizacji byłych carskich oficerów przeprowadzony w Paryżu 26 stycznia 1930 roku, był ich dziełem. Grupa Jaszy liczyła tylko 20 osób w centrali w Moskwie i 212 agentów w 16 państwach. 17:05 HISTORIA POLSKI - FILMOTEKA MAŁOPOLSKA - NAM NIE WOLNO BYŁO PŁAKAĆ Film dokumentalny, 35 min, Polska, 2021 Reżyseria: Paulina Ibek Scenariusz: Paulina Ibek Zdjęcia: Maciej Dźwigaj, Łukasz Perkowski Filmowa opowieść o Lidii Maksymowicz, która jako dziecko przeżyła obóz koncentracyjny Auschwitz - Birkenau. Po wyzwoleniu adoptowana przez rodzinę z Oświęcimia, odnalazła rodziców i siostrę po 17 latach poszukiwań. Nadal jednak ma problem z okazywaniem uczuć i z emocjami. Film pokazuje trudny los obozowych dzieci i traumę, jaką ci, którzy przeżyli, nosili w sobie przez całe życie. Historia Lidii Maksymowicz rozpoczyna się w 1940 roku. 14 grudnia przychodzi na świat w rodzinie Anny i Aleksieja Boczarowów. O tym jednak dowie się dopiero mając 22 lata. Tak jak o tym, że jej prawdziwe imię to Ludmiła. Ludmiłą Lidia przestaje być w grudniu 1943 roku. Staje się numerem. Jako trzyletnia dziewczynka trafia do obozu koncentracyjnego Auschwitz - Birkenau. Udaje jej się przeżyć. Po wyzwoleniu zostaje adoptowana przez rodzinę Rydzikowskich z Oświęcimia. Dorasta w promieniu kilku kilometrów od miejsca, które na zawsze naznaczyło jej życie. Pytanie KIM JESTEM nie daje jej spokoju. Po 17 latach udaje jej się odnaleźć rodzinę. Matka, ojciec i siostry żyją i mieszkają na Ukrainie. Historia Lidii staje się głośna na cały świat. Reportaże telewizyjne, artykuły w gazetach, wywiady. Lidia dostaje listy z całego świata. Nadal jednak nie potrafi się odnaleźć, ma problem z okazywaniem uczuć, z emocjami. Film "Nam nie wolno było płakać" jest z jednej strony opowieścią o historii Lidii Maksymowicz, z drugiej zaś opowieścią o losach dzieci w obozie Auschwitz - Birkenau oraz o traumie, jaką ci, którzy przeżyli, nosili w sobie przez całe życie. 17:45 PRZELOT NAD ZDOBYTYM MIASTEM Film dokumentalny, 22 min, Polska, 2012 Reżyseria: Andrzej Kałuszko Scenariusz: Krzysztof Jaszczyński Na podstawie archiwalnych ujęć z przelotu samolotu niemieckiego nad Warszawą z 28 września 1939 roku film pokazuje kapitulującą stolicę z dymiącymi jeszcze kamienicami i zburzonymi domami. Jest to ostatni obraz Warszawy w przedwojennym kształcie, zanim zostanie doszczętnie zniszczona przez Niemców po Powstaniu Warszawskim. Aby ułatwić współczesnemu widzowi orientację, film zawiera animacje komputerowe 3 D z przelotu samolotu oraz mapę Warszawy z 1935 roku z ulicami, które widoczne są na filmie, a także stopklatki z dopisanymi nazwami obiektów i ulic. Oryginalne ujęcia są stabilizowane i zwolnione. Filmowi towarzyszy specjalnie skomponowana do niego muzyka. 18:10 CZARNA WOŁGA - PSYCHOPATA CIEMNOŚCI Cykl dokumentalny, 38 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka, Przemysław Semczuk Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Michał Bożek Wykonawcy: Przemysław Semczuk Latem 1973 roku do redakcji lokalnego tygodnika "Nowiny Jeleniogórskie" przesłano anonim. Jego autor informował, że wrzuci 1,5 kg cyjanku potasu do miejscowego ujęcia wody. Opinia publiczna nie dowiedziała się o sprawie. Ale fakt wzbudził paniczną reakcję służb. Prowadzono na niespotykaną skalę śledztwo. Wydano na nie ponad dwa miliony złotych. Milicja zatrzymała chorego psychicznie młodzieńca, który list napisał w chwili wzburzenia i o nim zapomniał. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 30 SERIA III "ZDRAJCY" Serial TVP, 44 min, Polska, 2010 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Władek, w przebraniu niemieckiego żołnierza, zawozi rannego Michała do szpitala Marii. Ordynator przeprasza Marię. Pozwala jej zostać w szpitalu. Pomaga w operacji Michała i daje namiar na bezpieczne mieszkanie. Stach każe Kmiecikowi spalić niemiecki mundur. Kmiecik znajduje w nim dokumenty zabitego Niemca. Zanosi je Rappkemu. Fuchs aresztuje Marię i ordynatora. Lena częstuje rodzinę czekoladkami od Mongoła. Kłamie, że dostała je od Janka. Kiedy Janek przynosi Sajkowskim paczkę z jedzeniem, Romek dziękuje mu za czekoladki. Janek i Bronek przekazują Dowódcy zasobniki z radiostacją i bronią. Bronek mówi, że rozpoznał Karola. Tadeusz śledzi chłopaków. Dowiaduje się, że ich miejscem spotkań jest stary magazyn. Od Janka dowiaduje się, że Michał jest ranny. Stara się zastąpić go w oddziale. Aby zyskać przychylność Janka, obiecuje z pomocą znajomego, załatwić mieszkanie dla Sajkowskich. Prosi Halbego o załatwienie sprawy. Sajkowscy wkrótce zostają przeniesieni do nowego mieszkania. Nina przychodzi do Rainera z informacją o Helenie. Michał dochodzi do siebie w aptece braci Golańskich. Celina dowiaduje się, że został ranny. Helena próbuje zaprzyjaźnić się z chłopcem. Nadaje mu imię Tomek, próbuje załatwić dla niego mieszkanie, dokumenty. Helena odwiedza Wandę w klasztorze. Nie wie, że śledzi ją Nina. Wanda mówi matce, że dziecko może nie być Bronka. Karol zostaje pojmany w czasie odbioru papierów. Trafia w ręce Sorokina, sowieckiego spadochroniarza. Sorokin zmusza go, by pomógł w odzyskaniu utraconej radiostacji. Karol rozpoznał Bronka, już wie, jak można dotrzeć do grupy, która przejęła radiostację. 20:00 OPUSZCZONE MIEJSCA - ODC. 3 STRACONE IMPERIUM (FORSAKEN PLACES - GEHEIME WELTEN / VERLORENES EMPIRE) Serial dokumentalny, 53 min, Niemcy, 2020 W tej 4 - odcinkowej serii zbudowane ze stali, zalane betonem lub wydobyte spod ziemi pomniki przełomowych momentów historii ożywają na nowo. Swoje osobiste wspomnienia o tych zapomnianych, ale często niedostępnych i groźnych miejscach przywołują związani z nimi świadkowie. Opowiadają o klęskach żywiołowych, wojnach lub wielkich katastrofach, które odcisnęły piętno na tych zabytkach, a także na ludziach mieszkających czy pracujących w ich pobliżu. W czterech odcinkach widzowie poznają dwanaście takich "zaginionych miejsc" - to bazy wojskowe, pokazowe budynki epoki, turystyczne raje i szpitale. 21:05 WOJNA I POKÓJ CZ. 2 (WAR AND PEACE EP. 2) Dramat, 108 min, USA/Włochy, 1956 Reżyseria: King Vidor Aktorzy: Henry Fonda, Audrey Hapburn, Mel Ferreer Arcydzieło Lwa Tołstoja ożywa na ekranie w epickim filmie, będącym wspólnym dziełem kilku największych osobowości z czasów złotego okresu Hollywood. Audrey Hepburn jako Natasza, Henry Fonda jako Pierre i Mel Ferrer jako książę Andriej tworzą obsadę "Wojny i pokoju" - nominowanego do Oscara dramatu, opowiadającego o starciu dwóch potęg, wielkich przygodach, chwytającej za gardło intrydze i tragicznej miłości na tle wyprawy Napoleona na Rosję. 23:00 OBLICZA TERRORYZMU - ODC. 6. WYSPA (6. WYSPA - NORWEGIA, 2011 R.) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2019 Reżyseria: Joey Boink Ta wciągająca seria przybliża historie największych ataków terrorystycznych, które zmieniły świat. Wywiady ze świadkami, materiały archiwalne i rekonstrukcje pozwolą na dokładną analizę tych dramatycznych wydarzeń. Ich znaczenie staje się oczywiste tylko wtedy, gdy spojrzy się na nie z wielu perspektyw, umieszczając je w kontekście historycznym, a co najważniejsze, dzięki dokładnemu przyjrzeniu się ekonomii terroryzmu. Czołowi eksperci wypowiedzą się też na temat zmian dotyczących zjawiska terroryzmu na przestrzeni lat i jak wyglądał proces jego radykalizacji i deradykalizacji. 23:50 SENSACJE XX WIEKU - KUTRZEBA CZ. 2 Widowisko kameralne, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Sikora Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Niemieckie armie od północy i południa szły na Warszawę, spychając pobite i wykrwawione polskie wojska. Armia Poznań była pośrodku tych wielkich kleszczy. Nieatakowana przez Niemców zachowała pełnię sił. Mogła, jak proponował jej dowódca gen. Tadeusz Kutrzeba, uderzyć w bok niemieckiej 8. Armii. Jednakże marszałek Rydz - Śmigły odrzucił tę możliwość. Od 3 września 1939 roku zatem Armia Poznań, zgodnie z jego rozkazem, cofała się z Wielkopolski w stronę Warszawy, aby zająć pozycje obronne za Wisłą. Czas mijał. Marsz na Warszawę nie mógł być szybki. Wszystkie drogi zapełnili uchodźcy i części niezmobilizowanych oddziałów. Posuwanie się wojska utrudniał też nieład panujący na tyłach. Noce nie wystarczały do marszu, trzeba więc było iść dniami, narażając się na ataki niemieckiego lotnictwa. Tysiące ludzi uciekających przed ogniem wojny mieszało się z wojskiem, blokując i tak powolny marsz kolumn żołnierzy i konnych taborów. Niemiecka doktryna wojny błyskawicznej przewidziała wykorzystanie takiej sytuacji. Samoloty wroga bombardowały wsie i miasteczka, które nie miały strategicznego znaczenia, by w ten sposób zmusić ludzi do ucieczki. Potem atakowały bezbronny tłum. Płonące wozy, rozbite samochody hamowały ruch polskich wojsk. Generał Bortnowski stracił jedną trzecią swojej armii. Bardzo to przeżywał, ale chciał się bić. Gotów był przejść pod rozkazy gen. Kutrzeby, którego żołnierze, ciągle w odwrocie, szli już siódmy dzień i jeszcze nie widzieli wroga. Bez rozkazu naczelnego wodza Tadeusz Kutrzeba nic jednak nie mógł zrobić. Gdyby uderzył na skrzydło niemieckiej 8. Armii, napotkałby tylko jedną niespodziewającą się ataku dywizję piechoty, rozciągniętą na przestrzeni 25 kilometrów. W dodatku przewaga liczebna byłaby po polskiej stronie. Tadeusz Kutrzeba niecierpliwie czekał na zgodę marszałka. Wreszcie połączył się ze sztabem. Do telefonu podszedł szef sztabu, gen. Stachiewicz, który właśnie przygotowywał się, by opuścić Warszawę i wyruszyć do Brześcia, śladem marszałka Rydza - Śmigłego. Kutrzeba spytał, czy ma uderzyć w kierunku Ozorkowa i czy może współdziałać z nim armią Pomorze gen. Władysława Bortnowskiego. Szef sztabu nie mógł sam podjąć decyzji w tej sprawie. Czas naglił. W końcu Stachiewicz wyraził wstępną zgodę, miał jednak jeszcze przysłać potwierdzenie, że marszałek propozycję zaaprobował. Kutrzeba poprosił Stachiewicza, by przyjechał osobiście omówić plan wielkiego przedsięwzięcia, które mogło zmienić bieg kampanii wrześniowej. Nie udało się to. Następnego dnia, tj. 9 września, szef sztabu wyjechał z Warszawy do Brześcia. Nie przysłał też nikogo w swoim zastępstwie. 00:50 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 278 "O KROK OD ROZSTRZYGNIĘĆ" Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Odcinek "O krok od rozstrzygnięć" - poszukiwanie miejsca pochówku Hubala. 01:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SOJUSZNICY Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1994 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony powstaniu warszawskiemu i 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. W programie pokazano eksponaty Imperial War Museum w Duxford w Wielkiej Brytanii, wykorzystano także fragmenty filmu "Najkrótsza droga" (reż. Zbigniew Jaszcz).