TVP Historia                    Wtorek, 28.01.2025

06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 28 STYCZNIA

Felieton, 2 min, Polska, 2006
Autor: Janusz Weychert

1887 - początek budowy wieży Eiffela; 
1903 - urodził się Aleksander Kamiński, najwybitniejszy działacz harcerstwa polskiego; 
1945 - oddział AK zajął więzienie w Biłgoraju i uwolnił więźniów z rąk NKWD i UB; 
1977 - odbyła się premiera "Barw ochronnych" Krzysztofa Zanussiego;



06:49 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADZE RP WOBEC AGRESJI SOWIECKIEJ

Debata, 30 min, Polska, 2020
Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska
Prowadzący: Tomasz Muller

17 września 1939 roku rano, ze strażnic Korpusu Ochrony Pogranicza zaczęły spływać meldunki o agresji Armii Czerwonej. Prezydent, rząd i naczelny wódz znajdowali się wówczas nad granicą rumuńską. Tego samego dnia w nocy Naczelne Władze Rzeczypospolitej opuściły terytorium Państwa Polskiego. Jakie decyzje podjęły wobec sowieckiej agresji przed opuszczeniem kraju? Dlaczego Naczelny Wódz skierował do żołnierzy dyrektywę ogólną, w które rozkazał: z bolszewikami nie walczyć, chyba w razie natarcia z ich strony albo próby rozbrojenia oddziałów, po czym również wyjechał do Rumunii?



07:20 FLESZ HISTORII - ODC. 696

Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025

Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce.



07:40 RZECZ POLSKA S.I - HODOWLA ZWIERZĄTEK KAROLA BORSUKA

Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2018
Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska
Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska
Muzyka: Bartosz Kruczyński
Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz

100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości. W czwartym odcinku prezentujemy grę planszową Hodowla Zwierzątek, dziś znaną jako Superfarmer. Gra została stworzona przez Karola Borsuka w okupowanej Warszawie, a jej produkcja była jedyną możliwością pracy zarobkowej dla zwolnionego przez Niemców z uniwersytetu profesora matematyki. Jedyny zachowany w całości egzemplarz gry jest prezentowany w Muzeum Powstania Warszawskiego, pozostałe spłonęły w stolicy w sierpniu 1944 roku.



08:00 CZAS HONORU - ODC. 31 SERIA III "TRANSPORT DO AUSCHWITZ"

Serial TVP, 45 min, Polska, 2010
Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka, Waldemar Krzystek
Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół
Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki

Maria i ordynator przetrzymywani są w "tramwaju" na Szucha. Rainer próbuje powstrzymać brutalne przesłuchania lekarzy. Oskarża Tannenberga o ślepy terror. Karol odwiedza Helenę. Chce się spotkać z Wandą. Helena mówi o jego wizycie Bronkowi. Doktor ma nowe zadanie specjalne dla chłopaków - odbicie więźniów z transportu do Oświęcimia na bocznicy kolejowej. Janek, Władek i Bronek idą na zwiad. W akcji ma pomóc im kolejarz Leon, który zna szczegóły dotyczące organizowania transportów przez Niemców. Ruda zaczyna widzieć. Mówi Władkowi, że chce wyjechać z Warszawy. Sajkowscy dowiadują się, że poprzedni lokatorzy ich mieszkania zostali rozstrzelani. Lena podejrzewa o pomoc Mongoła. Pyta czy to on załatwił jej mieszkanie. Helena załatwia Ninie kryjówkę w klasztorze. Wanda cieszy się ze spotkania z Niną. Celina odwiedza Michała. Tadeusz mówi Halbemu, że potrzebuje więcej czasu na dotarcie do Komendanta Głównego. Bronek wybiera się na spotkanie z Karolem. Zabiera ze sobą Antka. Wpadają w zasadzkę Sorokina. Ordynator Baranowski zostaje wywołany do transportu. Na akcję odbicia więźniów nie stawia się Bronek. Nikt nie wie, co się z nim stało. Janek proponuje wziąć do pomocy Tadeusza. Udaje się odłączyć trzy wagony i uwolnić więźniów. Wśród nich znajduje się ordynator Baranowski.



08:45 NA TROPACH HISTORII - POKUTA CZY CHWAŁA (28.04.2024)

Program historyczny, 12 min, Polska, 2024
Autor: Dorota Kosierkiewicz

Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisując zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne, podążamy śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki, ale również prehistoria i archeologia.



09:00 WALECZNE Z GÓR - KATARZYNA FILIPEK 1897 - 1944

Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023
Scenariusz: Agata Puścikowska
Zdjęcia: Sebastian Lewiński, Kacper Solan, Wojciech Kursa
Prowadzący: Agata Puścikowska

Rolniczka, żona i wielodzietna matka, w końcu wdowa. Prosta kobieta, dzielna, pracowita. W czasie wojny już wdowa. Decyduje się na przyjęcie pod swój dach i ukrywanie rodziny żydowskiej. Ma możliwość ucieczki i ratowania się, jednak oddaje się w ręce niemieckie. Chce ratować tym dzieci. Los Filipkowej od czasu więzień niemieckich, związany jest też z postacią bohaterskiej Heleny Migiel z Białego Dunajca.



09:30 HISTORIA POLSKI - SZRAJBERKA Z AUSCHWITZ

Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2017
Reżyseria: Grzegorz Gajewski
Scenariusz: Grzegorz Gajewski
Zdjęcia: Jan Gajewski, Grzegorz Gajewski
Muzyka: Krzysztof Ridan

Dokument o historii życia Zofii Posmysz, więźniarki Auschwitz i Ravensbruck, pisarki i poetki, autorki m.in. opowiadania "Pasażerka" będącego kanwą scenariusza filmu Andrzeja Munka. Zofia Posmysz (rocznik 1923), pomimo swoich lat aktywnie działa na rzecz ofiar obozów zagłady, uczestnicząc w warsztatach dla młodzieży niemieckiej i polskiej, podczas których opowiada o horrorze obozowego życia oraz o przebaczeniu i pojednaniu.



10:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NARODZINY WOJNY CZ. 1

Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1994
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. 
Pierwsza część odcinka o genezie wojny poświęcona jest narodzinom niemieckiej broni pancernej.



11:05 NIEZNANE TWARZE HISTORII - MARYJA. ODC. 3/6
(THE FACES OF HISTORY)

Serial dokumentalny, 36 min, Wielka Brytania, 2022

Pamięć o niektórych osobowościach przetrwała próbę czasu. Wielu ludzi kojarzy Kleopatrę, Joannę d'Arc, Marco Polo, Szekspira czy św. Mikołaja, ale czy na pewno ich znają i czy wiedzą jak wyglądali. Seria zagłębia się w osobiste historie tych niezwykłych postaci. Aktor Derek de Lint podróżuje po całym świecie, aby odkryć nowe dowody, które przybliżą nas do nich jak nigdy wcześniej i ujawnią nam psychologiczne, fizyczne i społeczne profile każdej z tych osób. W trakcie podróży zespołu badawczego każdy nowy dowód jest przekazywany uznanemu grafikowi 3D Mao Lin Liao, który wykorzystuje wyniki badań do stworzenia zdumiewającej, przypominającej wyglądem postać historyczną, rekonstrukcji. W końcu jesteśmy w stanie spojrzeć im w oczy.



11:45 SŁOWNIK POLSKO@POLSKI - TALK - SHOW PROF. JANA MIODKA (622)

25 min, Polska, 2024
Reżyseria: Beata Świętnicka, Witold Świętnicki
Scenariusz: Dariusz Dyner, Witold Świętnicki
Muzyka: Tymon Ratajczyk
Prowadzący: Justyna Janus - Konarska, Prof. Jan Miodek

Słownik polsko@polski to program edukacyjny o języku polskim z udziałem wybitnego i lubianego językoznawcy prof. Jana Miodka. W rozmowach z widzami profesorowi asystuje dr Justyna Konarska - Janus językoznawczyni. Uczestnicy programu, za pośrednictwem komunikatorów internetowych, mogą zadawać pytania dotyczące gramatyki, ortografii czy słowotwórstwa języka polskiego. Prof. Miodek w lekki i przystępny sposób opowiada o najczęstszych błędach językowych. Odwołuje się przy tym do żywego języka, głównie mówionego, który można usłyszeć na polskiej ulicy i którym posługuje się współczesna polska emigracja. Program nagrywany jest w historycznej bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego. 
W tym odcinku: 
Rola mediów społecznościowych w rozwoju języka polskiego. Co to znaczy, że robimy coś na "czuja"? Czy krupnik i krupniok to to samo? O czym mówimy, że coś jest "clickbaitowe"? Kim jest "niedojda"? Czy "stary dziadek" to pleonazm językowy? Etymologia nazwiska Stoczczek. Co to znaczy "certolić się"?



12:20 SPRAWIEDLIWI. KTO RATUJE JEDNO ŻYCIE... - ODC. 2/7 - KARA ŚMIERCI

Serial wojenny, 45 min, Polska, 2010
Reżyseria: Waldemar Krzystek
Scenariusz: Wojciech Tomczyk
Zdjęcia: Piotr Wojtowicz
Muzyka: Zbigniew Karnecki
Aktorzy: Marta Chodorowska, Wojciech Solarz, Krzysztof Stroiński, Anna Dereszowska, Jakub Mazurek, Zofia Tomaszewska - Charewicz, Katarzyna Gniewkowska, Jan Englert, Michał Parafiniuk, Piotr Grabowski, Małgorzata Buczkowska, Cezary Morawski, Katarzyna Gniewkowska

Przed podróżą do Jerozolimy Barbara wspomina dawne czasy. Wraca myślami do pięknego, gorącego lata 1941 roku. To wówczas w kościele w Tarczynie odbywa się jej skromny ślub ze Stefanem. Oprócz rodziców nowożeńców jest garstka najbliższych znajomych. Weselne przyjęcie dla młodych zostaje wyprawione w majątku profesora Kaniewskiego. Profesor bardzo chwali zdolnego i ambitnego Stefana. Mówi rodzicom, że jest jednym z najlepszych architektów i powinni być z niego dumni. Po weselu Stefan przypadkowo dowiaduje się, że profesorostwo ukrywa w komórce Żydów, którzy przed wojną w Warszawie byli ich najlepszymi sąsiadami. 	 Młodzi mieszkają w Warszawie u rodziców Stefana. W tajemnicy przed mężem Basia zaczyna działać w konspiracji. Wstępuje w szeregi żołnierzy wolności i przysięga, że będzie 
walczyć o wyzwolenie ojczyzny. Często wymyka się z domu pod pretekstem prywatnych wizyt u pacjentek jako pielęgniarka. Bierze udział w kolejnej akcji: przetransportowania ukrywanego żydowskiego dziecka do sierocińca prowadzonego przez zakonnice. Na prośbę rodziców zakonnice nadają małej nową tożsamość - Marysia Lewicka, żeby mogli odnaleźć ją po wojnie.



13:10 TAJEMNICE, ZAMKI I PODZIEMIA - WOJNA O ŚLĄSK - NIEZNANA HISTORIA

11 min, Polska, 2006

Program historyczny, którego tematem są wojny śląskie. Jedną z ważniejszych bitew była bitwa pod Lutynią, która otworzyła Fryderykowi drogę do Wrocławia.



13:25 ZIEMIA WIDZIANA Z KOSMOSU - ODC. 2
(EARTH FROM SPACE. 2. PATTERNED PLANET)

Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2019
Reżyseria: Barny Revill, Chloe Sarosh
Wykonawcy: Janusz Szydłowski

Odcinek 2 - "Patterned Planet". 
U wybrzeży lądów w strefach tropikalnych często występują rafy koralowe. Na pierwszy rzut oka ich kształty wydają się zupełnie przypadkowe. Istnieją w nich jednak pewne stałe elementy - jasne kręgi otaczające ciemną plamę koralowców. Dzięki zdjęciom satelitarnym naukowcy znaleźli ten charakterystyczny kształt w rafach koralowych na całym świecie. Zrozumienie mechanizmu ich powstawania pozwala lepiej ocenić stan oceanów i stan zdrowia zwierząt zamieszkujących rafy koralowe. Ryby, których życie jest związane z rafą, w różny sposób znajdują pożywienie. Niektóre żerują bezpośrednio na koralowcach. Inne przeszukują dno morskie wokół rafy. Ale żerowanie w otwartej przestrzeni bywa niebezpieczne. Drapieżniki takie jak grańce koralowe czy rekiny patrolują okolice rafy. Dlatego małe ryby tylko wyjątkowo się od niej oddalają. Pilnują, żeby bezpieczne schronienie zawsze było w pobliżu. Z czasem dno wokół każdego fragmentu rafy zostaje ogołocone z pożywienia. Powstają w ten sposób jasne kręgi gołego piasku. Przez miliony lat siły przyrody kształtowały ziemski krajobraz. Ale teraz to my decydujemy o tym, jak w przyszłości będzie wyglądała nasza planeta.



14:25 RODZINA WOŁOSIAŃSKICH

Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2021
Reżyseria: Rafał Geremek

Historia Rodziny Wołosiańskich, którzy w czasie wojny w 1942 r. i 1944 r. w swoim domu w piwnicy ukrywali 40 osób pochodzenia żydowskiego. Jest to przejmująca historia walki o wiele istnień ludzkich, jak i historia małżeństwa, które ryzykowało swoje życie. Przyznano im medal Sprawiedliwy Wsród Narodów Świata. Zdjęcia realizowane w USA, Polsce i Ukrainie. Ze względu na autentyczność historii, film stanie się ważnym głosem w dyskusji o stosunku Polaków do Żydów podczas II wojny światowej.



15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 158

Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2018
Reżyseria: Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna, Piotr Fiedziukiewicz
Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Ewa Bulanda, Anna Stańko 
Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz, Romuald Lewandowski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik, Paweł Figurski 
Muzyka: Marcin Przybyłowicz
Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Martyna Dudek, Piotr Gawron - Jedlikowski, Krzysztof Wrona, Piotr Nowak, Agnieszka Mandat, Paulina Lasota, Joanna Osyda, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Agata Bykowska, Sylwia Skrzypczak, Dominik Łoś, Andrzej Deskur

Odc 158 
Lipiec 1345 roku. Na Wawelu odbywa się ślub Kunegundy z Ludwikiem. Syn cesarza rozmaitymi niespodziankami umila czas zebranym. Podczas świętowania w karczmie dochodzi do kolejnej awantury z Bawarczykami. Hasso Wedel prosi o rękę Jolenty, jednak jej ojciec nadal chce, by trafiła do klasztoru. Mimo próśb Cudki, Kazimierz stara się zachować bezstronność w tej sprawie. Dochodzi do pojedynku Niemierzy z ukochanym Jolenty.



16:00 SENSACJE XX WIEKU - 24 GODZINY IGORA GUZENKO

Cykl dokumentalny, 47 min, Polska, 2002
Reżyseria: Wojciech Pacyna Pacyna
Scenariusz: Bogusław Wołoszański
Zdjęcia: Adam Sikora
Prowadzący: Bogusław Wołoszański
Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Krzysztof Globisz, Jan Peszek, Beata Kawka, Krzysztof Kołbasiuk

Wrześniowego wieczoru 1945 roku Igor Guzenko, szyfrant ambasady radzieckiej w Ottawie postanowił zrealizować plan, który obmyślał od dawna. Wyniósł z terenu ambasady tajne raporty, zawierające pseudonimy szpiegów i informacje umożliwiające ich zidentyfikowanie, oraz wyniki szpiegowskich akcji, prowadzonych przez radzieckie siatki wywiadowcze na terenie Kanady.



17:00 HISTORIA POLSKI - BOKSER Z AUSCHWITZ. OPOWIEŚĆ O CZŁOWIEKU, KTÓRY PIĘŚCIAMI WYWALCZYŁ SOBIE ŻYCIE

Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2019
Reżyseria: Gabriela Mruszczak
Scenariusz: Gabriela Mruszczak

Na 14 czerwca 2020 roku przypada 80. rocznica pierwszego transportu Polaków do KL Auschwitz. Wśród 728 więźniów tego transportu był także Tadeusz Teddy Pietrzykowski numer obozowy 77. Polski pięściarz, który swoją karierę bokserską rozpoczął w XX - leciu międzywojennym jako gimnazjalista, trenując między innymi pod okiem słynnego Feliksa Stamma. W obozie KL Auschwitz kontynuował walki, tym razem walcząc jednak o chleb. Według różnych szacunków stoczył tam od 40 do 60 walk. Jednocześnie prowadził obozową działalność konspiracyjną, był jednym z członków ruchu oporu zainicjowanego przez Witolda Pileckiego. Film "Bokser z Auschwitz" to opowieść o losach Pietrzykowskiego. Główną narratorką w dokumencie jest jego córka, zaś istotny element narracji stanowią zdjęcia zrealizowane na planie filmu fabularnego "Mistrz", którego głównym bohaterem jest właśnie Pietrzykowski.



17:35 POWSTALI 1863

Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2023
Reżyseria: Wojciech Kalwat, Marcin Kołaczkowski
Scenariusz: Marcin Kołaczkowski, Wojciech Kalwat

Animowana opowieść o najważniejszych wydarzeniach powstania styczniowego 1863 roku. Scenariusz powstał na podstawie wspomnień, relacji i archiwaliów. Pasjonująca opowieść o ludziach związanych z ruchem insurekcyjnym, począwszy od przedstyczniowych manifestacji, przez przebieg walk, udział w nich wybranych postaci oraz różnych grup społecznych.



18:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 335

Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024
Autor: Bartek Wieczorek
Scenariusz: Adam Sikorski

Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 
Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy.
Pseudonim "Karaś". Zadbana mogiła w środku lasu. To miejscowość Gołaszew - Puszcza, w pobliżu miasteczka Wysokie Mazowieckie. Z mogiłą, którą tu odnajdujemy wiąże się tragiczna historia młodych ludzi. W jej tle pojawia się polski, wrześniowy pilot Tadeusz Westfal, pseudonim Karaś. Strącony 5 września, doznał poważnych poparzeń, trafił do szpitala, a następnie do jednego z miejscowych gospodarzy, u którego się ukrywał. Gospodarz miał córki, a wśród nich Marysię - dziewczynę, na którą miejscowi wołali "Malowanka", ze względu na jej wyjątkową urodę. Tadeusz i Marysia zakochali się w sobie. W programie opowiemy, jak skończyła się ta historia.
Trakt obok młyna. Następnie z Podlasia ruszamy pod Łodź. Tu wracamy do historii z XIX wieku. Przypomnimy potyczkę stoczoną 25 września 1863 roku przez oddział powstańczy pod wodzą płk. Michała Zielińskiego i majora Władysława Orłowskiego podczas powstania styczniowego.



18:40 POLSKA I ŚWIAT Z HISTORIĄ W TLE - KLUCZE BEZ DOMU

Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2011
Scenariusz: Katarzyna Sędek
Zdjęcia: Marek Wojciechowski

W 1945 roku dwunastoletni Heinrich Korella opuszczał wraz ze swoją matką rodzinny Tiegenhof. Matka skrupulatnie zamknęła cały dom na klucze, przekonana, że wrócą za kilka tygodni. Uciekając przed Armią Radziecką, dostali się na m/s "Gustloff". Ze storpedowanego statku uratowali się, dopływając łodzią ratunkową do Kołobrzegu. Na statku zatonęły papiery firmy, domu i ich osobiste, z nimi uratowały się klucze do domu. Po sześćdziesięciu sześciu latach wiekowy już Heinrich Korella przyjechał do rodzinnego Tiegenhof, dzisiejszego Nowego Dworu Gdańskiego, by symbolicznie przekazać klucze do Muzeum Żuławskiego. Jak powiedział: "Razem z kluczami oddaję Wam mój dom".



19:00 CZAS HONORU - ODC. 32 SERIA III "INGA"

Serial TVP, 45 min, Polska, 2010
Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka
Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół
Aktorzy: Paweł Małaszyński, Katarzyna Gniewkowska, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki, Piotr Adamczyk

Rainer krytykuje brutalne metody Tannenberga. Bronek, mimo tortur, nie chce powiedzieć Sorokinowi, gdzie jest radiostacja. Władek odwiedza Michała. Mówi mu, że Bronek zniknął, a Maria dostała się na Pawiak. Lena nie chce powiedzieć Romkowi, kto ją pobił. W końcu wyznaje bratu, że to Mongoł. Prosi Rutkę o pomoc w ustaleniu osoby, która pomogła im znaleźć mieszkanie. Lena dowiaduje się w urzędzie, że mieszkanie przydzielono im na podstawie niemieckiego rozkazu. Celina mówi Michałowi, że Krzysztof został aresztowany, a to on jest łącznikiem Komendy Głównej. Tadeuszowi udaje się dołączyć do oddziału. Dowiaduje się, kim jest Krzysztof. Chwali się Halbemu swoimi postępami. Dowódca, Michał i Tadeusz planują wykupić Krzysztofa. Do przekazania łapówki zostaje wybrana Celina. Władek chce zapytać ojca Bronka, czy nie miał od niego wieści. Niestety, Woyciechowski zostaje aresztowany. W restauracji Eden Rainer i Halbe słuchają występu Ingi, dawnej kochanki Rainera. Po występie Rainer daje jej kwiaty. Cieszą się ze spotkania. Rainer pozwala jej zatrzymać się u siebie. Janek dowiaduje się, że Sajkowskich przeniesiono z noclegowni. Helenie udaje się załatwić metrykę dla Tomka. Helena decyduje się przygarnąć chłopca. Graba ma atak wyrostka. Maria rozpoznaje jej chorobę. Schneider dowiaduje się, że Maria jest lekarką. Karol i Sorokin pozwalają Bronkowi uciec - to część planu. Celina przekazuje pieniądze łapownikowi Schutzowi. Schutz załatwia zwolnienie Krzysztofa.



20:00 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 2 NOC GNIEWU
(THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA)

Film dokumentalny, 46 min, Ukraina, 2020
Reżyseria: Sergij Łysenko

Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nie prezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje, oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła.



21:00 BILLY YOUNG
(YOUNG BILLY YOUNG)

Western, 85 min, USA, 1969
Reżyseria: Burt Kennedy
Aktorzy: Robert Mitchum, Angie Dickinson, Robert Walker, David Carradine

Klasyczny western zrealizowany w plenerach Arizony, z udziałem pary znanych aktorów: Roberta Mitchuma ("Noc myśliwego", "Przylądek strachu", "Dwoje na huśtawce", "Rzeka bez powrotu", "Przyjaciele Eddiego") oraz słynącej niegdyś z wyjątkowo pięknych nóg Angie Dickinson ("Rio Bravo", "Zabójcy", "Zbieg z Alcatraz"). 
Dwaj wynajęci rewolwerowcy: Jesse Boone i Billy Young zabijają meksykańskiego generała i uciekają konno w kierunku granicy z Teksasem. Rusza za nimi pościg. Gdy koń Billy'ego upada, Jesse zostawia wspólnika własnemu losowi. Youngowi udaje się jednak wyjść cało z opresji. Wędrując przez pustkowie, napotyka Bena Kane'a, byłego szeryfa Dodge City, który poszukuje zabójcy swego syna - Franka Boone'a, ojca Jessego. Frank zabił młodego Kane'a podczas ucieczki z więzienia. Ben zgadza się zabrać Billy'ego do miasteczka Lordsburg w Nowym Meksyku, gdzie przyjął posadę szeryfa, licząc, że w ten sposób łatwiej dopadnie Boone'a seniora. Dotarłszy do celu przekonuje się, że nowa praca nie będzie łatwa. Miasteczkiem trzęsie bowiem niejaki John Behan, który oświadcza nowemu szeryfowi, że nie ma tu dla niego miejsca. W przystojnym Kanie zakochuje się tancerka z miejscowego kabaretu, Lily Beloit, którą Behan traktuje jak swoją własność. Dziewczyna ostrzega szeryfa, że Behan i jego kumpel Frank Boone chcą go zabić. Szeryf, który wreszcie ma szansę pomścić śmierć syna, nie zamierza jednak opuścić miasteczka. Ben imponuje Billy'emu umiejętnościami i doświadczeniem, ale chłopakowi trudno zrezygnować z dotychczasowego życia rewolwerowca, więc odrzuca propozycję zostania jego zastępcą. Wpada jednak w popłoch, kiedy Jesse, wynajęty przez Behana, usiłuje zabić szeryfa i przypadkowo zamiast niego zabija innego człowieka. Kane aresztuje zabójcę nieświadom, że to syn Franka Boone'a. Informuje go o tym dopiero od Billy. Chcąc doprowadzić do ostatecznej konfrontacji z Frankiem, szeryf postanawia wykorzystać swego więźnia jako przynętę.



22:25 ANNA OD...PAMIĘCI

Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2024
Reżyseria: Beata Rzemieniuk, Magdalena Curzydło
Scenariusz: Beata Rzemieniuk, Magdalena Curzydło

Od trzeciego dnia życia mieszka na terenie byłego obozu Auschwitz - Birkenau. Od kilkudziesięciu lat pracuje w Miejscu Pamięci i Muzeum Auschwitz - Birkenau. Na 80. rocznicę wyzwolenia obozu KL Auschwitz powstał film dokumentalny o życiu i pracy Anny Odi. Córka więźnia KL Auschwitz Józefa Odiego (nr obozowy 61 615) oraz jego żony Miry (przeszła Pawiak, Majdanek, Ravensbrück i Buchenwald), którzy tuż po wojnie współtworzyli muzeum. Tu urodziły się ich dzieci. Anna mieszka tu do dziś. Jej pierwszym kluczowym wspomnieniem jest to, gdy na szkolne zadanie miała narysować widok ze swojego okna - narysowała druty i szubienicę, na której wcześniej zawisł pierwszy komendant KL Auschwitz - Birkenau Rudolf Hoess. Dziś, mimo osiągnięcia wieku emerytalnego wciąż pracuje w Dziale Zbiorów Muzeum, co oznacza, że wciąż ma kontakt z więźniami, ich rodzinami oraz pamiątkami po nich, którym daje nowe życie, życie pamięci. Z wieloma osobami cały czas utrzymuje kontakt, niemalże prywatny. Bo też obóz i muzeum to całe jej życie, można zaryzykować stwierdzenie, że poświęcone. Film opiera się na opowieści, jaką Anna Odi snuje sama i w dyskretnie sfilmowanych rozmowach np. z rodziną byłych więźniów. Będziemy ją oglądać w życiu codziennym, w pracy, w ogrodzie, w mieście na zakupach, przede wszystkim w muzeum, gdzie od urodzenia żyje, mieszka i pracuje dla pamięci.



23:20 SENSACJE XX WIEKU - POJEDYNEK W VENLO

Widowisko historyczne, 50 min, Polska, 2004
Autor: Bogusław Wołoszański
Reżyseria: Adek Drabiński
Zdjęcia: Waldemar Szmidt
Muzyka: Dariusz Żebrowski
Aktorzy: Piotr Garlicki, Tomasz Dedek, Wojciech Wysocki, Marek Kalita, Jerzy Schejbal

Opatrzność czuwała nad wodzem. Choć ładunek dynamitu z aż trzema, dla pewności, zapalnikami i dwoma mechanizmami zegarowymi eksplodował w ściśle wyznaczonym czasie, to jest 8 listopada 1939 o godzinie 21:20, zabijając sześciu i raniąc wielu towarzyszy partyjnych, w monachijskiej piwiarni "Buergerbraeukeller" Hitlera już nie było. Wbrew obyczajom, wcześniej niż zwykle opuścił siedzibę corocznego zjazdu nazistów. Szczęście uśmiechnęło się też do organów ścigania. Hans Georg Elser, stolarz z zawodu i komunista z przekonania, został schwytany tego samego dnia, wieczorem, podczas próby ucieczki do Szwajcarii. Podobno zachowywał się podejrzanie na przejściu granicznym. Nie sposób pojąć, dlaczego tak wytrawny i przezorny zamachowiec zamiast spokojnie wrócić do domu, usiłował opuścić Niemcy. Pytań jest więcej. Ktoś musiał pomagać Elserowi w składaniu tajnych wizyt w piwiarni. Ktoś musiał nie słyszeć - przez trzydzieści nocy z rzędu! - hałasu towarzyszącego drążeniu w filarze wnęki na bombę. Kto? Skąd u prostego stolarza imponująca wiedza pirotechniczna? I wreszcie dlaczego pojmany zbrodniarz nie stanął natychmiast pod murem ani nawet przed sądem? Został osadzony w Dachau, w którym przebywał przez kilka lat w dobrych, jak na obóz koncentracyjny, warunkach. Został zamordowany dopiero w kwietniu 1945 roku. Tego samego dnia stracono byłego szefa Abwehry, Wilhelma Canarisa, dzień później - bliskiego współpracownika admirała, Hansa Ostera. Ktoś zadbał o to, aby zwycięscy alianci nie poznali sekretów tajnych służb Trzeciej Rzeszy. 
 W kolejnym odcinku "Sensacji XX wieku" Bogusław Wołoszański przedstawia zagadkowe, do dziś nie w pełni wyjaśnione kulisy zamachu na Hitlera dokonanego w listopadzie 1939 roku. Wojna z Polską już się skończyła, wojna z Zachodem - pomijając farsę "drole de guerre" - jeszcze się nie zaczęła. Trwały za to intensywne gry polityczne i dyplomatyczne, zmagania stronnictw i koterii, a także walki służb wywiadowczych. Nie tylko z przeciwnikami zza linii frontu. Niemiecka generalicja obawiała się przedwczesnego uderzenia na mocarstwa zachodnie. Z niepokojem patrzyła na rosnące wpływy SS. Wywiad wojskowy admirała Canarisa ostro konkurował z kierowanym przez Waltera Schellenberga wywiadem SS. Zamach monachijski i wydarzenia późniejsze, w tym nader łatwe schwytanie sprawcy, oraz porwanie przez Sicherheitsdienst w nadgranicznym holenderskim miasteczku Venlo dwóch wywiadowców brytyjskich, mogły być następstwem rywalizacji niemieckich tajnych służb - Abwehry i SS, jak też pokłosiem znacznie poważniejszego konfliktu w najwyższych kręgach kierowniczych Trzeciej Rzeszy. Czyżby Elser miał zabić nieobliczalnego Adolfa Hitlera, by nowy przywódca, rozsądny Heinrich Himmler, mógł szybko wynegocjować warunki pokoju z zachodnimi aliantami i pomaszerować na Wschód?



00:30 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 276 MAPA SERCEM PISANA - ŻARNÓW

Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022
Autor: Adam Sikorski
Lektor: Artur Kalicki

Dzisiejszy odcinek - "Mapa sercem pisana - Żarnów". Jesteśmy w Żarnowie. Pierwsze wzmianki na temat tutejszej świątyni pochodzą z roku 1111 r. czasu lokacji miasta za panowania Bolesława Krzywoustego. Na przestrzeni wieków wielokrotnie dewastowana i łupiona przez Tatarów czy Szwedów, mimo wszystko przetrwała do dziś. Majestat, piękno i aura skumulowanych epok to emocje, z którymi wkraczamy do świątyni w Żarnowie. A chcemy tu sprawdzić, czy w niższych pokładach, pod posadzką nie kryją się tajemnicze artefakty.



01:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - GOERING

Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996
Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki
Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski
Prowadzący: Bogusław Wołoszański

Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. 
Odcinek poświęcony niemieckiemu zbrodniarzowi wojennemu Hermannowi Goeringowi.