TVP Historia Wtorek, 18.02.2025 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 LUTEGO ODC. 476 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1930 - odkrycie Plutona; 1981 - Jan Paweł II w dzielnicy slumsów w Manilli; 1981 - porozumienie strajkujących studentów z Ministerstwem Szkolnictwa Wyższego; 1991 - premiera musicalu "Metro"; 06:49 SPÓR O HISTORIĘ - POLACY NA FRONTACH I WOJNY ŚWIATOWEJ Debata, 30 min, Polska, 2013 Scenariusz: Tomasz Dąbrowski Wykonawcy: Grzegorz Łukomski, Andrzej Ajnenkiel, Piotr Szlanta Pierwsza wojna światowa była największym konfliktem zbrojnym, jaki spotkał świat do jej wybuchu. Zasięgiem działań wojennych objęła prawie całą Europę, wschodnią i południowo - wschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. W działaniach wojennych wzięło udział blisko 65 milionów żołnierzy, a ponad 8, 5 miliona z nich zginęło. W armiach państw zaborczych walczyło w sumie ponad 2, 5 miliona Polaków. Wstępujący do wojska żołnierze byli mamieni bliżej nieokreśloną wizją wolnego państwa polskiego. Jednak w Legionach i innych oddziałach narodowych, stworzonych przez Austriaków czy Rosjan podczas wojny, nie służyło jednorazowo nigdy więcej niż około 30 tysięcy rodaków. 07:20 FLESZ HISTORII - ODC. 699 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:40 RZECZ POLSKA S.I - CUKIERNICA JULII KEILOWEJ Cykl dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! Bohaterem drugiego odcinka będzie cukiernica projektu Julii Keilowej. Obiekt powstał w latach 30 i był przykładem modnego w tamtych czasach stylu Art Deco. Wykonana w jednej z warszawskich firm platerniczych cukiernica i dziś zachwyca swoim pięknem. Nowy cykl TVP Kultura to propozycja przyjrzenia się krajowej sztuce projektowania. Będzie to zarówno odpowiedź na obserwowaną od jakiegoś czasu modę na przedmioty vintage, jak i promocja najciekawszych nowych rozwiązań projektowych. Choć polski design w ostatnich latach staje się jednym z naszych eksportowych hitów, to wciąż zbyt mało się o nim mówi. Program ma opowiadać o konkretnych przedmiotach, rekonstruując historię ich powstania, pokazując ich funkcję w przestrzeni, przedstawiając twórców i projektantów. Ta opowieść o rzeczach stanie się również opowieścią o najnowszej historii Polski 08:00 CZAS HONORU - ODC. 46 "ZNAK ROSENFARBA" Serial TVP, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Krawiec szykuje oddział do akcji na poligonie. Zbierają się oddziały partyzantów. Fischerowa wypytuje Marię o pobyt w obozie. Złotnik rozpoznaje na sztabach znalezionych w magazynie znak Rosenfarba, najlepszej przedwojennej firmy złotniczej w Warszawie. Złotnik mówi Rainerowi i Brehmowi, że Rosenfarb został wywieziony do obozu i pewnie nie żyje. Reiner i Brem chcą odnaleźć żydowskiego złotnika. Zrozpaczona wiadomością o śmierci rodziców Lena wycofuje się z działalności kurierskiej. Helena wyjawia Wali, że szuka w Czerniejewie córki. Wala mówi, że ostatnio kilka nowych robotnic trafiło do gospodarstwa Kugla. Helena towarzyszy Heinrichowi w czasie wizyty u Kugla. Spotyka się tam z Wandą. Widzi, że córka jest ciężko chora. Przebrany w niemieckie mundury oddział wchodzi na teren obozu. Spanikowani alarmem bombowym Niemcy chowają się w schronach. Osmańska wykorzystuje sytuację i zakrada się do biura z dokumentami. Janek fotografuje wyrzutnie V 2. dochodzi do strzelaniny. Polakom udaje się uciec, jednak Janek zostaje pogryziony przez psa wartowników. Osmańska przekazuje zdobyte w biurze szkice oddziałowi. Krawiec decyduje o pilnym przewiezieniu ich do Warszawy. Władek zawozi rannego Janka do lekarza. Kiedy sam idzie do mieszkania doktora Bieleckiego, Janek zostaje aresztowany w ulicznej łapance. Rozpoznaje go SS - man ranny w zamachu na Schoebbla. Janek trafia na przesłuchanie do gabinetu Rainera. 08:50 NA TROPACH HISTORII - (04.09.2022) ROMAŃSKIE DZIEDZICTWO Program historyczny, 12 min, Polska, 2022 Autor: Dorota Kosierkiewicz Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisuje zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne. Podążamy śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki, ale również prehistoria i archeologia. 09:00 WALECZNE Z GÓR - WANDA ZACHWIEJA 1924 - 2021 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Scenariusz: Agata Puścikowska Zdjęcia: Kacper Solan, Wojciech Kursa Prowadzący: Agata Puścikowska Wanda Węglarz z domu Zachwieja, to wojenna bohaterka. Urodzona w maju 1924 w Szczawnicy, zmarła 7 czerwca 2021 roku. W czasie okupacji odważna łączniczka Mała Wanda. Maria Zachwieja - matka Wandy, pseudonim okupacyjny Duża Wanda. W ich pensjonacie Willa Wanda - w czasie okupacji - był punkt przerzutowy dla polskich oficerów. Potem szpital, w którym ratowano polskich żołnierzy. Obie przeżyły wojnę. 09:35 HISTORIA POLSKI - WYŻEJ NIŻ HIMALAJE Reportaż, 41 min, Polska, 1996 Scenariusz: Anna Teresa Pietraszek Zdjęcia: Sławomir Woźniak Wykonawcy: Andrzej Zawada Polacy są jedynymi zdobywcami na świecie najwyższych gór zimą. To Polacy pierwsi zdobyli zimą Mount Everest, a potem kolejne sześć szczytów 8 - tysięcznych w Himalajach. O najtrudniejszych wyprawach i największych sukcesach sportowych Polaków opowiada najwybitniejszy kierownik wypraw wysokogórskich Andrzej Zawada. Pełne anegdot wspomnienia z ekstremalnych, zimowych wspinaczek między innymi: Jerzego Kukuczki, Wandy Rutkiewicz, Krzysztofa Wielickiego i innych. Dramatyczne zdjęcia filmowe z wyprawy w Hinduksz i Himalaje, zimą w skrajnym klimacie. 10:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MUSSOLINI Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Benito Mussoliniemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe. 11:00 NIEZNANE TWARZE HISTORII - WILLIAM SZEKSPIR. ODC. 6/6 (THE FACES OF HISTORY) Serial dokumentalny, 36 min, Wielka Brytania, 2022 Pamięć o niektórych osobowościach przetrwała próbę czasu. Wielu ludzi kojarzy Kleopatrę, Joannę d'Arc, Marco Polo, Szekspira czy św. Mikołaja, ale czy na pewno ich znają i czy wiedzą jak wyglądali. Seria zagłębia się w osobiste historie tych niezwykłych postaci. Aktor Derek de Lint podróżuje po całym świecie, aby odkryć nowe dowody, które przybliżą nas do nich jak nigdy wcześniej i ujawnią nam psychologiczne, fizyczne i społeczne profile każdej z tych osób. W trakcie podróży zespołu badawczego każdy nowy dowód jest przekazywany uznanemu grafikowi 3D Mao Lin Liao, który wykorzystuje wyniki badań do stworzenia zdumiewającej, przypominającej wyglądem postać historyczną, rekonstrukcji. W końcu jesteśmy w stanie spojrzeć im w oczy. 11:40 SŁOWNIK POLSKO@POLSKI - TALK - SHOW PROF. JANA MIODKA (628) 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Beata Świętnicka, Witold Świętnicki Scenariusz: Dariusz Dyner, Witold Świętnicki Muzyka: Tymon Ratajczyk Prowadzący: Justyna Janus - Konarska, prof. Jan Miodek Słownik polsko@polski to program edukacyjny o języku polskim z udziałem wybitnego i lubianego językoznawcy prof. Jana Miodka. W rozmowach z widzami profesorowi asystuje dr Justyna Konarska - Janus językoznawczyni. Uczestnicy programu, za pośrednictwem komunikatorów internetowych, mogą zadawać pytania dotyczące gramatyki, ortografii czy słowotwórstwa języka polskiego. Prof. Miodek w lekki i przystępny sposób opowiada o najczęstszych błędach językowych. Odwołuje się przy tym do żywego języka, głównie mówionego, który można usłyszeć na polskiej ulicy i którym posługuje się współczesna polska emigracja. Program nagrywany jest w historycznej bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego. W tym odcinku: Jaka jest etymologia słowa "ksiądz"? Co to znaczy "w zanadrzu"? Co to znaczy, że "coś nie pykło"? Znaczenie słowa "merdać". Jaka jest etymologia słów "szopka" i "kolęda"? Co to takiego "kociokwik"? jak odmieniać przez przypadki słowo "kanikuła"? Skąd się wzięło powiedzenie "siarczysty mróz"? Etymologia nazwiska Paliwoda 12:15 5 DNI Z ŻYCIA EMERYTA - ODC. 4/5 - WSPOMNIEŃ RODZINNYCH CIĄG DALSZY Serial TVP, 49 min, Polska, 1984 Reżyseria: Edward Dziewoński, Paweł Unrug, Irena Owczarzak, Marcin Buczkowski, Grażyna Olewniczak Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński, Edward Dziewoński Zdjęcia: Włodzimierz Precht Muzyka: Jerzy Derfel Aktorzy: Edward Dziewoński, Grażyna Barszczewska, Ewa Borowik, Joanna Jędryka, Jolanta Skowrońska, Danuta Szaflarska, Alina Janowska, Marta Lipińska, Magdalena Wołłejko, Henryk Borowski, Janusz Paluszkiewicz, Józef Pieracki, Wiktor Sadecki, Jan Englert, Paweł Wawrzecki 25 grudnia 1979 r. Bzowski wspomina opowieści ojca o walkach na Wołyniu w 1918 r. i sprzeczki babci z ojcem na temat marszałka Piłsudskiego. Obok wspomnień i retrospekcji pojawiają się także wątki współczesne. Marek dobija się do drzwi Bzowskiego, grożąc mu pobiciem. Wpuszczony w końcu do środka zapewnia, że przestanie pić i znów będą tworzyć z Krysią wspaniałą rodzinę. Pierwszego dnia świąt pana Adama odwiedza córka, coraz bardziej nieszczęśliwa w małżeństwie. Przygnębiony jej kłopotami Bzowski chce się wybrać z Krystyną na spacer, ale dowiaduje się, że jej mąż próbował popełnić samobójstwo, podcinając sobie żyły. Krystyna nie chce wracać do Marka, lecz z niedowierzaniem i rozbawieniem przyjmuje też propozycję Adama, by związała się z nim. Nie ma dość siły, by dokonać ostatecznego wyboru. 13:10 PRASA DONOSI - EDUKACJA W II RP Felieton, 6 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska W 1919 roku Józef Piłsudski podpisał dekret o powszechnym dostępie do edukacji. W kolejnym odcinku cyklu "Prasa donosi" przypomnimy, jak w międzywojennej Polsce rozwiązywano problem analfabetyzmu. 13:20 DZIKI BAŁTYK - MIĘDZY ESTONIĄ A FINLANDIĄ ODC. 2 (WILD BALTIC SEA / WILDE OSTSEE / 2. BETWEEN ESTONIA AND FINNLAND) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Christoph Houschild Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Bałtyku. Natura tego najbliższego nam morza oferuje wiele niespodzianek. Drugi odcinek przedstawia wyspy między Estonią, Szwecją i Finlandią. Zagłębimy się w świat dziesiątków tysięcy wysp między Estonią, szwedzką Gotlandią i fińskim Morzem Archipelagowym. Jesienią wszędzie słychać dziwne odgłosy godowe łosia. Na Gotlandii orły przednie rozmnażają się na drzewach. 300 kilometrów dalej na północ znajduje się archipelag Finlandii, zamieszkały przez niedźwiedzie brunatne. Wyspa Saaremaa jest czwartą co do wielkości na Bałtyku. Kiedyś było to bogate centrum kupieckie. Wiele małych wysepek leżących dalej o 200 km na zachód to pozostałości pradawnej rafy koralowej wystającej z morza. Szwedzka Gotlandia jest drugą największą wyspą na Bałtyku. Jak estońska Saaremaa - głównie tworzą ją płaskowyże kredowe, mające ponad 400 milionów lat. Powstały z koralowca, który wtedy rósł w ciepłych morzach, bo Gotlandia i Saaremaa leżały wówczas na równiku. 14:20 SZALENIE ODWAŻNA HRABINA Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2024 Reżyseria: Maria Pisarek Scenariusz: Maria Pisarek Hrabina Maria Tarnowska uratowała dziesiątki tysięcy cywilów z objętej powstaniem Warszawy. Widząc cierpiących ludzi z powodu ran i głodu, za zgodą gen. Bora - Komorowskiego, wynegocjowała z Niemcami przerwanie działań wojennych i bezpieczne wyprowadzenie głównie kobiet, dzieci i osób starszych z płonącej stolicy. Jako arystokratka, żona dyplomaty mogła żyć dostatnio i beztrosko, a jednak wybrała służbę społeczeństwu. W czasie I wojny światowej organizowała szpitale przyfrontowe i jako wolontariuszka Czerwonego Krzyża niosła pomoc rannym żołnierzom na pierwszej linii walk z bolszewikami w 1920 r. W odradzającej się Polsce tworzyła szkoły dla pielęgniarek i ośrodki zdrowia na wsi. Maria była nieustraszona! Silna i mądra o charyzmatycznej osobowości. Wyposażona w niespożytą energię i wyjątkowy talent organizacyjny skutecznie realizowała śmiałe, nowatorskie pomysły. Zawsze odznaczała się dobrocią serca i życzliwością. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 173 Telenowela historyczna TVP, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Joanna Ślesicka, Anna Krasuska Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Marcin Rogacewicz, Krzysztof Wrona, Piotr Nowak, Paulina Kondrak, Agata Bykowska, Gabriela Chojecka, Monika Radziwon, Dominik Łoś, Miron Jagniewski, Zbigniew Waleryś, Bartłomiej Cabaj, Katarzyna Czapla, Jan Hrynkiewicz, Zofia Schwinke Kazimierz świętuje zwycięstwo na Rusi. Bodzęta wyraża coraz to większe niezadowolenie i oburzenie rozwiązłym zachowaniem króla. Biskup chce poznać jak najwięcej szczegółów z życia władcy, dlatego wypytuje między innymi Andrzeja z Tęczyna. Nasyła też wikariusza Baryczkę, aby przekazał Kazimierzowi zgorszenie samego papieża. Adelajda próbuje uwieść Jana Jurę. Jasiek dostrzega, że rycerz wykazuje nadmierne zainteresowanie królową. Gabija i Wójt szykują się do ślubu. 16:00 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNIA NARADA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Dracz, Krzysztof Globisz, Mieczysław Hryniewicz Zdjęcia: Andrzej Sikora Muzyka: Wysocki W nocy z 28 lutego na 1 marca 1953 roku odbyła się ostatnia narada z udziałem Stalina. Rozpoczynała się walka o władzę po nim. 16:35 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNIA NARADA CZ. 2 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Dracz, Krzysztof Globisz, Mieczysław Hryniewicz Zdjęcia: Andrzej Sikora Muzyka: Szymon Wysocki Późnym wieczorem 28 lutego 1953 roku przybywają na naradę do Stalina członkowie Politbiura. Ostatni raz widziano wówczas Stalina żywego, narada zakończyła się o 4 rano 1 marca. 17:10 HISTORIA POLSKI - STRAJK ŁÓDZKICH STUDENTÓW Reportaż, 23 min, Polska, 2018 Reportaż Tomasza Nowaka poświęcony łódzkim strajkom studenckim. Autor wykorzystał nagrania i zdjęcia nigdy dotąd niepublikowane. 17:40 KOŁO HISTORII - KIEDY KISZKI MARSZA GRAJĄ Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2015 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski "Bóg wojny", cesarz Francuzów, Napoleon Bonaparte zwykł był mawiać, że "Wojsko maszeruje na brzuchu". Zaiste, o wielu klęskach i wielu zwycięstwach w historii świata zdecydowała kondycja żołnierza, to, czy był wypoczęty i najedzony przed bitwą. W naszej kulturze utarło się niestety przekonanie, że kuchnia wojskowa to nieśmiertelna grochówka. Niektórzy potrafią jeszcze jednym tchem wymienić "komiśniak", nie bardzo nawet najczęściej rozumiejąc, o czym mówią. Reportaż Grzegorza Gajewskiego zadaje kłam takiemu spłyceniu tematu żołnierskiej kuchni. Pokazuje kilka przykładów dań, które przez wieki pozwalały wojsku "maszerować na brzuchu", a potem jeszcze efektywnie walczyć... Program prezentuje trzy sytuacje, w których powstają trzy potrawy typowe dla dwudziestowiecznej wojskowej gastronomii. Są to: wojskowy krupnik sporządzony według polskiego przepisu z 1924 roku, austriacki "Kartofelngulash" znany choćby z "Przygód dobrego wojaka Szwejka" i wreszcie - kiełbasa po kawaleryjsku. Każde z dań przyrządzane jest przez specjalistów od kuchni wojskowej, a cały proces zostaje wpisany w zainscenizowane wydarzenia, w jakich mogły się one pojawiać w rzeczywistości. Kartoflany gulasz powstaje w austriackim forcie, gdzie na efekt kulinarnych zabiegów czeka załoga twierdzy. Polski krupnik posila żołnierzy strudzonych defiladą, jaka ma miejsce w związku z obchodami Święta Niepodległości. Kiełbasa po kawaleryjsku uświetnia obchodzony uroczyście w każdym pułku konnicy dzień św. Huberta. Prócz tak inscenizowanych scen w reportażu nie zabrakło komentarza historycznego autora książki o żołnierskiej kuchni, dr. Krzysztofa Mroczkowskiego. Uzupełnią go archiwalia pozyskane ze zbiorów prywatnych oraz zbiorów autora. Ilustrację muzyczną dopełnią utwory marszowe. 18:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - KŁODAWA 1863 ODC. 258 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Kłodawa 1863. Miejsce akcji wieś Bierzwienna Długa Kolonia w gminie Kłodawa. Tu koledzy poszukiwacze zebrali z pola około sześciuset pocisków. To tu w 1863 roku odbyła się ogromna bitwa, o której historia i tradycja lokalna nie mówią nic. Sumienne badanie literatury historycznej pozwala wynaleźć informacje, że w okresie powstania styczniowego bił się w tych okolicach z oddziałem w sile dwóch tysięcy ludzi płk Ludwik Oborski. Dziś kontynuujemy badania tego terenu. 18:40 NA TROPACH HISTORII - (23.01.2022) DOM ARIAŃSKI Program historyczny, 12 min, Polska, 2022 Autor: Dorota Kosierkiewicz Cykl przybliżający historię województwa świętokrzyskiego: miejscowości, domów, ulic, ludzi. Opisuje zrywy narodowe, klęski, wielkie i małe zwycięstwa, najnowsze odkrycia archeologiczne i geologiczne. Podążamy śladami, które pozostawiła historia, ale nie tylko ta oczywista, zapisana ruinami zamków, kościołami, dziełami sztuki, ale również prehistoria i archeologia. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 47 "OŚWIADCZYNY" Serial TVP, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Niemcy robią nalot na dom Charewicza. Przeszukują gospodarstwo, zabierają gospodarza i jego żonę. Michałowi i Bogusiowi cudem udaje się uciec. Władek mówi Lenie o aresztowaniu Janka. Fischerowa czuje się coraz lepiej i daje Marii do zrozumienia, że docenia jej umiejętności lekarskie. Ernest przychodzi do Rudej z informacją, że szykuje się kolejne zadanie. Mówi, że jej prośba o wycofanie z akcji została odrzucona. Każe wziąć się Rudej w garść. Romek chce wyrównać rachunki z Niemcami za śmierć rodziców, nie zauważa uczuć Klary. Helena zdradza Heinrichowi, że chora pracownica Kugla to jej córka, dla której przyjechała do Czerniejewa i że mogłaby spróbować przekupić Kugla. Heinrich decyduje się jej pomóc. Ruda i Ernest idą na zwiad przed akcją. Tym razem okoliczności są bardziej ryzykowne, gdyż w kamienicy przyszłej ofiary mieszka wielu volksdeutschów. Michał, dowiedziawszy się o przesłuchaniu Osmańskiej, postanawia uciec z nią do Warszawy. Brodowicz gratuluje chłopakom sprawnie przeprowadzonej akcji na poligonie. Informuje, że zdobyta przez nich dokumentacja jest już w drodze do Londynu. Nie wspomina słowem o aresztowaniu Janka. Krawiec zabrania Władkowi podejmowania jakichkolwiek ruchów na własną rękę w jego sprawie. Bronek przekazuje Władkowi gryps od Marii. To znak, że matka żyje. 20:00 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 5 (THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA) Cykl dokumentalny, 47 min, Ukraina, 2020 Reżyseria: Sergij Łysenko Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła. 21:00 KOLTY SIEDMIU WSPANIAŁYCH (THE GUNS OF THE MAGNIFICENT SEVEN) Western, 101 min, USA, 1969 Reżyseria: Paul Wendkos Scenariusz: Herman Hoffman Aktorzy: George Kennedy, Michael Ansara, James Whitmore, Monte Markham Po "Siedmiu wspaniałych" Johna Sturgesa, "Powrocie siedmiu wspaniałych" Burta Kennedy'ego powstał kolejny film z cyklu przygód dzielnych bohaterów broniących ciemiężonych mieszkańców meksykańskich wiosek. Występującego w roli Chrisa Yula Brynnera zastąpił George Kennedy, zdobywca Oscara za drugoplanową rolę w filmie "Nieugięty Luke". Dobrą ilustracją muzyczną są ponownie utwory skomponowane przez Elmera Bernsteina, wprowadzające w charakterystyczny klimat klasycznej westernowej opowieści. Meksyk u schyłku XIX wieku. Pułkownik Diego (Michael Ansara) sprawuje dyktatorskie rządy. W kraju narasta niezadowolenie, gnębiona ludność coraz śmielej myśli o zbrojnym wystąpieniu przeciwko ciemiężcy. Aby stłumić wzmagający się bunt, ludzie pułkownika aresztują rewolucyjnego przywódcę, Quintero (Fernando Rey). Zanim ten trafi jednak do pilnie strzeżonego więzienia, gdzie stosuje się najokrutniejsze tortury, wręcza swemu młodemu porucznikowi, Maximiliano O'Leary'emu (Reni Santoni) 600 dolarów. Przywódca bandy, Carlos Lobero (Frank Silvera), żąda, aby pieniądze przeznaczyć na zakup broni i amunicji. Jednak Maximiliano postanawia ratować Quintero. Proponuje całą sumę słynnemu rewolwerowcowi, Chrisowi (George Kennedy), za odbicie pułkownika z więzienia. Zawsze gotowy do niesienia pomocy Chris przyjmuje wyzwanie. Po raz kolejny decyduje się wystąpić w obronie meksykańskich braci. Poszukuje śmiałków, którzy wraz z nim odważą się stawić czoło okrutnemu pułkownikowi Diego. Udaje mu się zwerbować czarnoskórego osiłka Cassiego (Bernie Casey), koniokrada Keno (Monte Markham), jednorękiego rewolwerowca Slatera (Don Baker), nie mającego nic do stracenia chorego P. J. (Scott Thomas) oraz sprawnie władającego nożem Levi Morgana (James Whitmore). Uwalnia też grupę meksykańskich więźniów, których poddaje treningowi przed ostateczną walką z wrogiem. Pozyskuje również poparcie ludzi nielojalnego Lobero. Wreszcie nadchodzi dzień ataku. 22:45 SKALSCY. HEROICZNA I CHWALEBNA EPOPEJA Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Ryszard Montusiewicz Scenariusz: Ryszard Montusiewicz Bohaterem filmu jest generał Stanisław Skalski, as polskiego lotnictwa II Wojny Światowej i jego rodzina, w tym dwóch kapłanów: ks. inf. Teofil Skalski i ks. prał. Antoni Skalski. Splot losów osobistych i rodzinnych na tle wojen i totalitaryzmów XX wieku. 1. Podolskie korzenie, zamieszkanie w rejonie Kodymy, na wschodnim Podolu. Losy ziemiańsko - inteligeckie polskiej rodziny (poniekąd typowe, zarazem zindywidualizowane): ojciec - zarządca majątku, wujowie: kapłan (proboszcz w Kodymie), lekarz, inż. kolejnictwa, ciotki po konserwatorium. Matka ze Zbaraża. 2. Exodus i prześladowania: rozproszenie ucieczki i tułaczka w obliczu I wojny światowej, rewolucji lutowej, rewolucji październikowej. Osiedlenie w Dubnie (szkoła podstawowa, gimnazjum). Rozłąka z ojcem do 1923. Prześladowania sowieckie różnych członków rodziny w tym obu kapłanów: Antoniego i Teofila 3. Chwała: Szkoła Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie - edukacja wojskowa i lotnicza w II RP. Wojenne dokonania St. Skalskiego: kampania wrześniowa, Bitwa o Anglię: zwycięstwa lotnicze (najwięcej strąceń niemieckich samolotów), cyrk Skalskiego. 4. Represje w PRL: powrót do Polski w 1947. Aresztowanie (1948) więzienie mokotowskie do 1949 (przesłuchania, tortury), wyrok śmierci (1950), ułaskawienie w więzieniu do 1956 5. Powrót do służby samotność bohatera (zm. 2004). Uznanie dla obu kapłanów. 23:45 SENSACJE XX WIEKU - OPERACJA ODESSA CZ. I Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2004 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Dariusz Żebrowski Aktorzy: Piotr Grabowski, Marek Barbasiewicz, Z Pędziwiatr, A Wesołowska, P Warszawski, Z Paterak Wykonawcy: Bogusław Wołoszański W końcu 1944 roku wojna miała się ku końcowi, Hitler liczył na ostatnie uderzenie swoich wojsk. Ofensywa w Ardenach miała rozdzielić wojska amerykańskie od brytyjskich i doprowadzić do zajęcia przez Niemcy portu w Antwerpii. Istotnym elementem operacji była akcja Otto Skorzennego, którego żołnierze przebrani w amerykańskie mundury siali zamęt wśród aliantów. Ofensywa niemiecka załamała się, co wzmorzyło bombardowanie niemieckich miast. Żołnierze SS rozpoczęli masową grabież bogactw zgromadzonych przez Rzeszę. Bogactwa te miały być kluczem w ucieczce. 00:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 347 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2024 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 01:35 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PODWODNA WOJNA CZ 3 Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 1991 Scenariusz: Maciej Zakrocki, Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Tematem odcinka jest przebieg Bitwy o Atlantyk.