TVP Historia Wtorek, 25.02.2025 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 25 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1837 - w Nowym Jorku przyznano patent na silnik elektryczny; 1901 - zmarł malarz Wojciech Gerson; 1948 - powstała formacja Służba Polsce; 1981 - papież Jan Paweł II modlił się za ofiary II wojny w Hiroszimie; 06:49 SPÓR O HISTORIĘ - UNIWERSYTET SUKCES ŚREDNIOWIECZA Debata, 31 min, Polska, 2013 Scenariusz: Elżbieta Szumiec Wykonawcy: Michał Tymkowski, Anna Zajchowska, Lucyna Nowak Znakomita większość najsławniejszych europejskich uniwersytetów ma średniowieczny rodowód. Najstarszy powstał w Bolonii. Za datę jego powstania przyjmuje się rok 1088. Po nim pojawiły się uniwersytety w Paryżu, Oksfordzie i Cambridge. To na nich wzorowały się późniejsze uczelnie, jak chociażby te, które powstawały w XIV wieku w Europie Środkowej. Jako pierwszy ukonstytuował się w 1348 r. dzięki fundacji Karola IV Uniwersytet Praski. Potrzebę posiadania uniwersytetu widział także Kazimierz Wielki. Już w 1364 r. założył w Krakowie Akademię. Jednak po śmierci króla uczelnia upadła. Dzieła odnowy podjęła się królowa Jadwiga. Niestety, nie doczekała wznowienia uniwersytetu. W testamencie poczyniła zapis na rzecz akademii. Pozwolił on jej małżonkowi Władysławowi Jagielle na dokończenia dzieła. 26 lipca 1400 roku biskup Piotr Wysz wygłosił na krakowskiej Alma Mater wykład z prawa kanonicznego. Uniwersytety są bez wątpienia jednym z najważniejszych osiągnięć średniowiecza. Były wspólnotą profesorów i studentów. Spajało ją bezinteresowne, ale naukowo uzasadnione poznawanie i głoszenie prawdy o człowieku i świecie. 07:20 FLESZ HISTORII - ODC. 700 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:40 RZECZ POLSKA S.I - MEBLE DLA IGNACEGO MOŚCICKIEGO Cykl dokumentalny, 11 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości! W trzecim odcinku zespół mebli z Zameczku Prezydenta RP w Wiśle. Zarówno pałac, jak i meble powstały jako dar Województwa Śląskiego dla prezydenta Ignacego Mościckiego. Meble były pierwszym w Polsce przykładem funkcjonalizmu w projektowaniu. W kraju, gdzie wciąż modny był styl dworkowy, połączenie metalowych rur ze skórami egzotycznych zwierząt, musiało wręcz szokować nowoczesnością. 08:00 CZAS HONORU - ODC. 51 "DZIEWCZYNA Z PERŁĄ" Serial TVP, 45 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Lichtmann przesłuchuje Lenę. Wypytuje ją o zamach bombowy na Keiserstrasse. Grozi jej, że zostanie przewieziona do Berlina. Lena i Janek mijają się na korytarzu na Szucha. Lena mówi Jankowi, że Osmańska zdradziła. Krawiec informuje Bronka, że Osmańska była kiedyś prostytutką. Miała romans z angielskim agentem. Po jego śmierci przejęła kontakty. Teraz zależy jej na sprzedaży dokumentacji broni V2 nieważne któremu wywiadowi, ważne, że za jak najwyższą cenę. Janek zostaje przewieziony do niemieckiego archiwum, gdzie ma rozpracowywać dokumenty. Wykorzystując okazję, zabija obstawiających go Niemców i ucieka. Janek zjawia się u Rudej i spotyka tam Władka. Mówi, że Niemcy chcą wywieźć Lenę do Berlina i że podejrzenia wobec Osmańskiej się sprawdziły. Michał przeszukuje rzeczy Osmańskiej. W kopii obrazu Vermeera znajduje mikrofilm z brakującą dokumentacją V2. Przekazuje mikrofilm znaleziony u Osmańskiej Brodowiczowi. Dowódca zarządza akcję likwidacyjną. Michał decyduje się wziąć w niej udział. 08:45 POLACY W KOSMOSIE - DOM NA ORBICIE 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski Scenariusz: Bogumił Radajewski, Robert Szaj, Robert Szaj, Bogumił Radajewski Zdjęcia: Adam Rubaszewski, Tomasz Stelmach To nasz dom poza Ziemią - tak przyjęło się mówić o Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Od ponad ćwierć wieku jest ona celem podróży astronautów i miejscem prowadzenia niezliczonych eksperymentów naukowych. W tym odcinku przybliżymy historie Polaków zaangażowanych w stworzenie ISS jak i astronautów o polskich korzeniach, którzy mieli okazję pracować na pokładzie stacji. 09:15 HISTORIA POLSKI - Z ORŁEM W KORONIE - PRZECIW ZNIEWOLENIU Cykl dokumentalny, 51 min, Polska, 2002 Reżyseria: Hanna Kramarczuk Scenariusz: Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Fręśko, Szczepan Adamiuk Dzieje rządów i prezydentów RP na emigracji oraz istota ciągłości władzy od II do III Rzeczpospolitej. Zaprezentowano historię polityczną lat 1939 - 1990 bogato ilustrowaną materiałami archiwalnymi. Odcinek rozpoczyna się w lipcu 1944 roku, trwają represje wobec żołnierzy AK i działaczy Delegatury Rządu na kraj. Do Polski przyjeżdża premier Stanisław Mikołajczyk, by wziąć udział w tworzeniu Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Wokół jego decyzji narasta rozłam w środowiskach politycznych emigracji. Los Polski jest przesądzony. W 1990 roku do Warszawy przybywa Ryszard Kaczorowski i przekazuje insygnia prezydenckie II RP Lechowi Wałęsie. 10:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - PIRAMIDY XX WIEKU Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony fortyfikacjom Linii Maginota, Linii Zygfryda oraz Wałowi Atlantyckiemu. 10:45 PLANETA SKARBÓW - ODC. 1 AFRYKA (PLANET OF TREASURES EP. 1 AFRICA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020 Reżyseria: Gero Von Boehm Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody. Odc. 1 - ''Afryka". Natura i kultura spotykają się w Afryce. Tajemnicze miejsca, wiekowe instytucje i rytuały, które przetrwały próbę czasu. Tutaj rodziły się i umierały imperia. Teraz ich spuścizna stanowi nasze wspólne dobro. Nasza historia, czyli historia ludzkości, zaczyna się na tym właśnie kontynencie. Faraonowie powołali do życia państwo, dynastie, urzędników, prawa, kapłanów, uczonych i armie. Egipt należał do najbardziej stabilnych imperiów w dziejach. Piramida Cheopsa, wzniesiona cztery i pół tysiąca lat temu, jako jedyny z dawnych siedmiu cudów świata, wciąż stoi nietknięta. Na początek Kair i piramidy na skraju pustyni. Egipt, Etiopia i Kenia to ledwie trzy z 54 krajów Afryki. Jednak różnorodność kulturowa wyróżnia je na tle całości. Przy okazji poznajemy też prawdziwą potęgę Natury. Afryka jest wyjątkowa. To niemal cud, że ta skarbnica przetrwała zapędy europejskiego imperializmu. 11:40 SŁOWNIK POLSKO@POLSKI - TALK - SHOW PROF. JANA MIODKA (630) 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Beata Świętnicka, Witold Świętnicki Scenariusz: Witold Świętnicki, Dariusz Dyner Muzyka: Tymon Ratajczyk Prowadzący: Prof. Jan Miodek, Justyna Janus - Konarska Słownik polsko@polski to program edukacyjny o języku polskim z udziałem wybitnego i lubianego językoznawcy prof. Jana Miodka. W rozmowach z widzami profesorowi asystuje dr Justyna Konarska - Janus językoznawczyni. Uczestnicy programu, za pośrednictwem komunikatorów internetowych, mogą zadawać pytania dotyczące gramatyki, ortografii czy słowotwórstwa języka polskiego. Prof. Miodek w lekki i przystępny sposób opowiada o najczęstszych błędach językowych. Odwołuje się przy tym do żywego języka, głównie mówionego, który można usłyszeć na polskiej ulicy i którym posługuje się współczesna polska emigracja. Program nagrywany jest w historycznej bibliotece Uniwersytetu Wrocławskiego. W tym odcinku: Dlaczego w marcu jest jak w garncu? Czy słowo "doedukować" jest poprawne? O czym mówimy, że to czyjaś "pięta achillesowa"? Czy "rz" w słowie drzewo jest wymienne? Co znaczy "znienacka"? Co oznacza zwrot "smalić cholewki"? Co to znaczy, że jest "oporowo"? Czy słowo "paraolimpiada" jest poprawne? Etymologia nazwiska Famuła. 12:15 DORASTANIE - ODC. 4/7 - 1975 - 1976 Serial społeczno - obyczajowy, 57 min, Polska, 1987 Reżyseria: Mirosław Gronowski Scenariusz: Tadeusz Zając Zdjęcia: Ryszard Janowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Cezary Morawski, Tomasz Dedek, Dorota Pomykała, Marek Kondrat, Wojciech Pokora, Andrzej Zieliński, Marcin Sosnowski, Andrzej Zieliński Wakacje dobiegają końca. Drogi trójki przyjaciół muszą więc się rozejść. Kula powraca do rodzinnej wsi, w której spotyka się z serdecznym przyjęciem kolegów. Tylko Bożena zachowuje się obojętnie. Braniak powraca do fabryki. Szybko wszakże staje przed poważnym problemem. Nie jest w stanie pogodzić pracy z nauką. W końcu postanawia przenieść się do innego zakładu. Decyzja ta pociąga za sobą również zmiany w jego życiu uczuciowym. Poznaje Joannę - zastępcę kierownika stołówki zakładowej i zakochuje się w niej. Zaczyna nawet myśleć o ślubie. Joanna, chcączapewnić sobie jak najlepszy start życiowy, postanawia zapisać się do partii. Braniak waha się, czy nie pójść w jej ślady. Szuka rady u przyjaciół. Ich pełna rezerwy postawa nie przekonuje go jednak. Za przykładem narzeczonej zostaje kandydatem na członka PZPR. Niebawem bierze ślub cywilny z Joanną. Tymczasem rodzina Tadeusza powiększa się o syna. Dzięki zaradności Baśki Leszkiewiczowie otrzymują nowe mieszkanie. Świeżo upieczona matka nie garnie się do opieki nad dzieckiem. Pochłonięta pracą zawodową zrzuca coraz więcej domowych obowiązków na męża. Ten jednak nie zamierza rezygnować z własnych ambicji. 13:20 DZIKI BAŁTYK - ODC. 3 MIĘDZY FINLANDIĄ A SZWECJĄ (WILD BALTIC SEA / WILDE OSTSEE / 3. BETWEEN FINLAND AND SWEDEN) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Christoph Houschild Serial dokumentalny o dzikiej przyrodzie Bałtyku. Natura tego najbliższego nam morza oferuje wiele niespodzianek. Trzeci odcinek przenosi nas nad Zatokę Botnicką. Zimą dom dla nerpy. 300 kilometrów dalej na południe miliony ryb udają się na wybrzeże, aby złożyć jaja. Finlandia jest siedliskiem latającej wiewiórki. Wiosną samce zaczynają szukać samic. Do końca lutego to zamarznięty, biały ocean blisko 300 - kilometrowej długości i szerokości 150 km. Pokrywa lodowa, grubości nawet 120 cm, kryje cały Bałtyk Północny. W miesiącach zimowych słońce jest nisko nad horyzontem i wyzwala barwną grę świateł na niebie. Zorza polarna lśni, gdy wiatr słoneczny przenika do atmosfery ziemskiej. Północna część Bałtyku jest pod lodem od połowy października do maja. W Zatoce Botnickiej jest zasolenie zaledwie półprocentowe, więc woda zamarza tu szybciej niż w innych rejonach Bałtyku. To Bałtyk - dziecko ostatniej epoki lodowcowej. 14:20 ZIPSER Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Małgorzata Ostrowska Scenariusz: Małgorzata Ostrowska Zygmunt Zipser - volksdeutsch, który był polskim patriotą. Paradoks? Być może, ale za niemieckim przemysłowcem przemawiają czyny. Dzięki kontaktom z Niemcami mógł uratować dziesiątki, jeśli nie setki osób od pewnej śmierci w obozach koncentracyjnych. Zipser po ojcu odziedziczył wraz z bratem tartak i giętarnię w Zamościu. Miał ponadto kilka innych tartaków w innych miastach Polski. Mieszkał z rodziną w Zamościu i w tamtejszym tartaku zatrudniał 60 osób. Brał czynny udział w życiu miasta, założył m.in. świetlicę robotniczą. Gdy w 1939 r. do Polski weszli Sowieci, aresztowali Zipsera jako kapitalistę. 15:20 KORONA KRÓLÓW - ODC 178 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Ewa Bulanda Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Tomasz Sapryk, Marcin Rogacewicz, Piotr Nowak, Tadeusz Chudecki, Hanna Wojak, Agata Bykowska, Grzegorz Woś, Miron Jagniewski, Grzegorz Wons, Katarzyna Czapla, Jan Hrynkiewicz, Beata Chyczewska, Monika Domowicz, Dorota Chotecka Królowa węgierska wysyła na dwór Kazimierza Marcina z Rajska, posła i duchownego, który ma informować Elżbietę o tym, co się dzieje na Wawelu. Kazimierz nie ukrywa swojego zaniepokojenia zaistniałą sytuacją. W tym samym czasie roznosi się wieść, że ktoś szpieguje na zamku. Na Wawel dociera także poseł krzyżacki z częścią zaległych pieniędzy. Jakub z Biskupic stara się udobruchać Kazimierza i przy okazji żali się, że Litwini atakują ich kupców. 15:50 SENSACJE XX WIEKU - BERIA - HISTORIA BEZPRAWIA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2000 Scenariusz: Wojciech Pacyna, Bogusław Wołoszański, Barbara Kedzierska Prowadzący: Bogusław Wołoszański Ławrentij Beria, szef tajnej policji politycznej, przez 15 lat był jednym z najpotężniejszych ludzi w Związku Radzieckim. Jednak w lipcu 1953 roku trafił do więzienia, by zginąć kilka miesięcy później. Jak zaczęła się kariera tego człowieka? Kim był Nikołaj Jeżow i dlaczego tak nagle zniknął? Dlaczego Stalin, przy pomocy takich ludzi jak Jagoda, Jeżow czy Beria, tak okrutnie obchodził się ze swymi najbliższymi współpracownikami? 16:25 SENSACJE XX WIEKU - BERIA - HISTORIA BEZPRAWIA CZ. 2 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Wojciech Pacyna, Bogusław Wołoszański, Barbara Kedzierska Prowadzący: Bogusław Wołoszański Układ z 23 sierpnia 1939 roku zadecydował o rozbiorze ziem polskich. Około 200 tysięcy polskich żołnierzy trafiło do radzieckiej niewoli. 4 grudnia rząd radziecki podjął uchwałę o deportowaniu Polaków z ziem Ukrainy i Białorusi. To oni stali się przedmiotem szczególnego zainteresowania NKWD. Trafili w ręce Berii. 17:00 HISTORIA POLSKI - NA POCZĄTKU BYŁO HILLSIDE AVE Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2008 Reżyseria: Sławomir Grunberg Scenariusz: Ewa Bilińska Film o losach Polaków - sympatyków Solidarności, którzy znaleźli się w Stanach Zjednoczonych tuż przed stanem wojennym i zamieszkali na Hillside Ave na Górnym Manhattanie w Nowym Jorku. Dowiadujemy się o nich z opowiadania Sławomira Grunberga, znanego reżysera filmowego mieszkającego w Stanach Zjednoczonych. i Janusza Głowackiego - słynnego dramaturga i scenarzysty filmowego. 17:55 ZROZUMIEĆ NIEPOJETE Film dokumentalny, 21 min, Polska, 2025 Reżyseria: Andrzej Ciecierski Scenariusz: Andrzej Ciecierski Zdjęcia: Andrzej Ciecierski Film przedstawia osobę Henrietty Kretz - Daniszewskiej, Polkę żydowskiego pochodzenia, której dzieciństwo przypadło na straszliwe lata II wojny światowej. Najpiękniejsze lata młodości stały się dla niej prawdziwym koszmarem. Wojna odarła ją z dzieciństwa. Henrietta Kretz urodziła się w 1934 roku w Stanisławowie. 18:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODZYSKANY POMNIK ODC. 259 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2021 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Kiedy we wrześniu 1939 roku Niemcy wkroczyli do wsi Wola Wiązowa w powiecie Bełchatów, rozpoczęli swoje rządy od zniszczenia pomnika marszałka Józefa Piłsudskiego, odsłoniętego rok wcześniej. Popiersie z brązu i krzyż Virtuti Militari zabrali na złom, a sam monument obalili. Zapobiegliwi mieszkańcy granitową bryłę przysypali piaskiem i tak przetrwała wojnę i czasy komuny. Ostatnio grupa miłośników historii postanowiła pomnik odszukać. Po wielu próbnych wykopach udało się go odnaleźć. Dziś sprawą otwartą jest przywrócenie go na dawne miejsce i do dawnej świetności. 18:50 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 11 LUDWIK GÓRSKI Cykl reportaży, 4 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Kacper Solan, Wojciech Kursa Prowadzący: Lidia Olszak Cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 52 "ZŁOTY KONWÓJ" Serial TVP, 44 min, Polska, 2011 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Brodowicz przekazuje chłopakom ostatnie wiadomość z Londynu. Okazuje się, że likwidacja Osmańskiej była tragicznym błędem. Była podwójną agentką i pracowała dla MI6. Brodowicz przedstawia następny plan - napad na konwój Fischera i Stocka. Krawiec daje Władkowi i Michałowi zgodę na pomoc w uwolnieniu Marii. Fischer wzywa Rainera. Mówi mu, że matka Władysława i Michała Konarskich przebywa w jego domu. Chce, by po wyjeździe jego matki, Rainer wziął ją na przesłuchania. Otto zjawia się w willi Fischera ze sfałszowanym rozkazem zabrania Marii do pomocy w szpitalu. Rainer melduje się w centrali Gestapo w Berlinie u Brigadefuhrera Kirstena. Mówi przełożonemu o swoich podejrzeniach wobec Fischera i Stocka. Kirsten każe Rainerowi odzyskać skradzione złoto. Sam obiecuje zająć się Fischerem i Stockiem. W więzieniu Lena rodzi syna. Oddział pod dowództwem Krawca rozpoczyna ostrzał konwoju. Fischer i Stock zdają sobie sprawę, że są w zasadzce. Rozpoczyna się krwawa walka na śmierć i życie. Romek rani nożem gubernatora, który spada z mostu do rzeki. W furgonetce Polacy znajdują skrzynie wypełnione złotem. Tryumf jest krótki. Wojna nadal trwa. 20:00 UPADEK. JAK UKRAIŃCY ZNISZCZYLI IMPERIUM ZŁA - ODCINEK 6 (THE СOLLAPSE: HOW UKRAINIANS DESTROYED THE EVIL EMPIRE / KOLAPS. JAK UKRAJINCI ZRUJNUWAŁY IMPERIJU ZŁA) Film dokumentalny, 48 min, Ukraina, 2020 Reżyseria: Sergij Łysenko Dokładna i jak dotąd najpełniejsza opowieść o tym, jak deklaracja niepodległości Ukrainy umożliwiła ostateczny upadek ZSRR. W cyklu dokumentalnym widzowie zobaczą nigdy wcześniej nieprezentowane tajne dokumenty CIA i KGB; zeznania uczestników i świadków wydarzeń czy wypowiedzi amerykańskich, ukraińskich, rosyjskich oraz polskich polityków i historyków, po raz pierwszy omawiających tak szczegółowo wydarzenia z 1991 roku. 30 lat po upadku imperium zła mamy dostęp do tajnych niegdyś dokumentów CIA i KGB, wspomnień ludzi, którzy podejmowali decyzje oraz bezpośrednich świadków i uczestników masowych procesów w całym ZSRR. Obecnie nie ma ani jednej książki czy filmu, które w sposób całościowy i pełny przedstawiałyby upadek ZSRR. Opisy ówczesnych wydarzeń koncentrują się wokół Moskwy, pozostawiając w cieniu kluczowe procesy, które rozgrywały się poza nią i które faktycznie doprowadziły do upadku imperium zła. 21:00 GWIAZDA SZERYFA (TIN STAR, THE) Western, 89 min, USA, 1957 Reżyseria: Anthony Mann Scenariusz: Dudley Nichols Aktorzy: Henry Fonda, Anthony Perkins, Betsy Palmer, Michel Ray, Neville Brand, John McIntyre, Mary Webster, Peter Baldwin, Lee Van Cleef Anthony Mann należał do najwybitniejszych, obok m. in. Johna Sturgesa i Delmera Davesa, twórców westernu psychologicznego. W ich filmach rzeczywistość nie jest już czarno - biała, dobro i zło nie są wartościami jednoznacznymi, z góry określonymi. Przeszłość bohaterów, w westernach akcji z reguły nieistotna, tu staje się kluczem do zrozumienia ich charakterów i postępowania. Czystą konstrukcyjnie fabułę reżyser poprowadził z klasyczną lapidarnością, nieprzypadkowo nawiązując do innych słynnych westernów lat 50.: "Jeźdźca znikąd" i "W samo południe". Do miasteczka na Dzikim Zachodzie przybywa z ciałem zabitego przestępcy Morg Hickman, były szeryf, a obecnie łowca nagród wypłacanych za schwytanie lub uśmiercenie osób wyjętych spod prawa. Hickman chce tylko odebrać należnych mu 500 dolarów, ale mimo woli wiele zmieni w życiu miejscowej społeczności i we własnym. Mimo woli zostaje wciągnięty w konflikt między młodym i niedoświadczonym miejscowym szeryfem, Benem Owensem a żądnym władzy rewolwerowcem, Bartem Bogardusem. Narzeczona Bena, Millie, próbuje powstrzymać ukochanego, ale szeryf pragnie dowieść swojej odwagi i pozycji. Morg jako łowca nagród zostaje przyjęty przez miejscową ludność z pogardą i niechęcią, nie może znaleźć noclegu. Dopiero mały Metys, Kip, zabiera go do domu swojej matki, Nony Mayfield, wdowy po Indianinie, wyklętej przez miasteczko za poślubienie czerwonoskórego. Czekając na zapłatę Morg zamieszkuje u Mayfieldów i wkrótce zakochuje się z wzajemnością w młodej gospodyni. Rozumiejąc też doskonale rozterki i pragnienia Bena, uczy chłopaka strzelania i przekazuje mu życiowe rady, które mogą mu pomóc w dalszym sprawowaniu odpowiedzialnej funkcji szeryfa. Tymczasem w miasteczku bracia McGaffey dokonują zabójstwa lubianego i szanowanego doktora McCorda. Morg łapie bandytów, którzy trafiają do aresztu Bena. Bogardus na czele rozwścieczonego tłumu chce ich zlinczować. Dla młodego szeryfa nadchodzi godzina próby: pomny nauk Hickmana staje na opustoszałej ulicy do pojedynku z awanturnikiem. (THE TIN STAR) 22:35 MY TRZYMAMY Z BOGIEM Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2021 Reżyseria: Dariusz Walusiak Scenariusz: Dariusz Walusiak Film "My trzymamy z Bogiem", w reżyserii Dariusza Walusiaka opowiada o wieloletnim proboszczu parafii pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni oraz kapelanie Solidarności Stoczni Gdynia, który zaznaczył się w historii Trójmiasta, głównie w czasie krwawych represji w grudniu 1970 roku i zrywu wolnościowego w sierpniu 1980 roku. To ksiądz Hilary Jastak. Film powstał w koprodukcji firmy producenckiej DAW Production i Instytutu Pamięci Narodowej. Przedsięwzięcie wspiera gdyński oddział NSZZ Solidarność oraz Port Gdynia. 23:30 SENSACJE XX WIEKU - ROMAN CZERNIAWSKI. TAJNA GRA Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2001 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Wojciech Pacyna Prowadzący: Bogusław Wołoszański Historia polskiego agenta kpt. Romana Czerniawskiego do dzisiaj pozostaje tajemnicą archiwów. Działając jako agent Abwhery, wprowadzał Niemców w błąd i przyczynił się do zwycięstwa wojsk alianckich w Normandii w 1944 roku. 00:45 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 278 "O KROK OD ROZSTRZYGNIĘĆ" Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Odcinek "O krok od rozstrzygnięć" - poszukiwanie miejsca pochówku Hubala. 01:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - SZLAK ŻYCIA Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Lektor: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony alianckim konwojom morskim dostarczającym zaopatrzenie do Murmańska i Archangielska dla ZSRR walczącego z armią niemiecką.