TVP Historia Czwartek, 06.03.2025 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 6 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1869 - Mendelejew przedstawił okresowy układ pierwiastków; 1968 - rektor UW otrzymał list wybitnych pisarzy w obronie Michnika i Szlajfera; 1969 - Prokuratura Generalna podsumowała Marzec 68; 1995 - zmarła Barbara Kwiatkowska; 06:45 WOJOWNICY CZASU - W KRWAWYM POLU, CZYLI ŁUCZNICA 1863 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan W styczniu 1863 roku na ziemiach nieistniejącego formalnie od prawie siedemdziesięciu lat polskiego państwa, wybuchło powstanie. Było ono najdłużej trwającym niepodległościowym zrywem okresu porozbiorowego. Stoczono wówczas 1200 bitew i potyczek, a jedna z nich miała miejsce 18 marca na Mazowszu, pod Łucznicą. 07:20 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 23 Program historyczny, 35 min, Polska, 2025 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 08:00 CZAS HONORU - ODC. 58 "PAMIĄTKA Z POWSTANIA" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Michał i Władek pomagają Bocianowi dotrzeć na spotkanie z Brodowiczem. Okazuje się, że Bocian jest w posiadaniu niezwykle ważnego dokumentu podpisanego przez samego generała Okulickiego. Ruda dostaje pilną depeszę od matki z prośbą o jak najszybszy powrót do domu. Do mieszkania Otta i Berty zostają dokwaterowani polscy lokatorzy. Niemcy nie potrafią przejść nad tym do porządku dziennego, są mimo przegranej wojny zszokowani nowym ładem. Kazimierz ponownie prosi Helenę o zorganizowanie spotkania, mimo że Wanda nie chce go znać. Janek wypuszczony przez UB wraca do Bolka i Jadzi, pokazuje im zdjęcie, które dostał od Wasilewskiego. Bolek z Jankiem rozpoczynają poszukiwania osób z fotografii. Dzięki plakatowi teatralnemu Wandę odnajduje Lena. Lena została uratowana przez żołnierza Armii Ludowej. Szuka Janka. Michał i Władek ewakuują się wraz z Bocianem ze zdekonspirowanego mieszkania, które obserwują ubecy. Lena wraca do domu. Krawiec przejmuje Bociana. Michał i Władek zostają chwilowo zawieszeni w swoich obowiązkach. 08:55 16 MM HISTORII - MACHINA ŚMIERCI Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Prowadzący: Jacek Tokarczyk Pierwszy odcinek cyklu "16 mm historii" opiera się na 14 - minutowym dokumencie z 1967 r. w reżyserii Andrzeja Brzozowskiego pt. "Archeologia". Ten film o współczesnej archeologii jest prostą i surową relacją z prac wykopaliskowych ekipy archeologicznej Instytutu Kultury Materialnej PAN na terenie krematorium III w obozie koncentracyjnym Auschwitz - Birkenau. Dokument nabiera wstrząsającej wymowy w miarę odkrywania przedmiotu poszukiwań, pozostałości po bestialsko zamordowanych tu przez niemieckich oprawców ludziach rożnych narodowości, świadectwa bezprecedensowego aktu ludobójstwa. Goście: dr Adam Sitarek, Centrum Badan Żydowskich UŁ, Justyna Tomaszewska - Centrum dialogu im. Marka Edelmana. Archiwum Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi posiada w swoich zbiorach filmy, które dokumentując wydarzenia budujące naszą tożsamość, stały się wraz z upływem lat świadectwem historycznym. Na 16 - milimetrowych celuloidach utrwalono najważniejsze momenty z współczesnej historii Polski, takie jak zakończenie II wojny światowej, wyswobodzenie niemieckiego obozu Auschwitz - Birkenau, powstanie Solidarności czy wybór Karola Wojtyły na papieża. 09:25 HISTORIA POLSKI - KOŁO HISTORII - WOJENNE PRZYPADKI PUŁKOWNIKA MENTLA Cykl reportaży, 29 min, Polska, 2014 Scenariusz: Grzegorz Gajewski Film opowiada o losach prawie dziś stuletniego Emila Mentla, podchorążego Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, oficera 8. Pułku Ułanów i 1. Pułku Szwoleżerów. Porucznik Mentel po klęsce wrześniowej wyruszył na następną wojnę, pokonując samotnie góry na nartach, zbiegł w 1940 roku na Węgry, a stamtąd powędrował do Syrii, gdzie odtwarzały się polskie oddziały. Jako jeden z pierwszych kawalerzystów tworzonego Pułku Ułanów Karpackich trafia następnie ze swą jednostką do Afryki, gdzie walczy w obronie Tobruku. Kolejna jego wojenna podróż wiedzie na front włoski. Za walki pod Monte Cassino Mentel otrzymuje krzyż Virtuti Militari. Walczy pod Anconą, Pesaro i Bolonią. Powojenne losy mjr. Mentla komplikują się, kiedy decyduje o pozostaniu w Anglii, by następnie wyjechać do Rodezji jako farmer. W ogarniętym wojną kraju walczy i on, uzbrajając pracujących na jego farmie Murzynów. Po klęsce osiada w Sacramento w Kalifornii i podejmuje starania o powrót do kraju, kiedy demokratyczne przemiany w Polsce stają się faktem. Film w finale opowiada o ostatniej walce Emila Mentla o zwrot własności i możliwość uzyskania spokojnego kąta w ojczyźnie. 10:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - KWATERY HITLERA Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 1990 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki, Wojciech Nalazek Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu magazynu: kwatery Hitlera, Afrika Korps i bombowiec Gumman Avenger. 10:35 LEGENDY EUROPY - BURGUNDIA ODC. 8 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 8. BURGUNDY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy do Burgundii. 11:30 NOBEL NA LUDOWO Reportaż, 30 min, Polska, 2024 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska, Gabriela Ruzicka W 2024 roku przypada setna rocznica przyznania Władysławowi Reymontowi Nagrody Nobla, a w 2025 roku setna rocznica jego śmierci. Z tej okazji w reportażu realizowanym dla TVP Kultura przypomnimy postać Noblisty i jego dzieło, które dopiero od niedawna przeżywa renesans popularności, dzięki kolejnej adaptacji filmowej. "Chłopi" to bez wątpienia książka niezwykle ważna dla naszej kultury, trzykrotnie przeniesiona na duży ekran, a jej autor - właśnie za swoją chłopską epopeję - w wyścigu o literacką Nagrodę Nobla zwyciężył z Thomasem Hardym, Maksimem Gorkim i Tomaszem Mannem, a na polskim gruncie ze Stefanem Żeromskim. Większość zachowanych rękopisów Reymonta, w tym najcenniejsze dwa tomy "Chłopów", uznawanych do tej pory za szczególnie realistyczny obraz polskiej wsi, przechowuje Biblioteka Ossolineum. Jako że wrocławski zbiór jest obecnie najbardziej integralną i kompletną spuścizną Noblisty, z okazji stulecia zdobycia tego lauru, został w 2024 roku wpisany na Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. Te wyjątkowe autografy pokażemy w naszym reportażu. Poza tym przybliżymy okoliczności przyznania nagrody wieńczącej literacki sukces doskonałego reportażysty i autora powieści, które weszły do kanonu literatury polskiej. Spróbujemy przyjrzeć się warsztatowi pracy Władysława Reymonta i pozycji przez niego wypracowanej wśród twórców sobie współczesnych, ale też zastanowić się nad odczytaniem tej powieści dzisiaj, szczególnie w kontekście postaci Jagny, która ewoluowała w kolejnych adaptacjach dzieła. W reportażu postaramy się skonfrontować przedstawiony w epopei obraz dziewiętnastowiecznej wsi i chłopów, ich mentalności, praw czy miejsca w społeczeństwie, z opisanym w ostatnich latach, na przykład w bestsellerowych "Chłopkach". Nie zabraknie w nim również fragmentów adaptacji książki oraz ich interpretacji - powieść cały czas inspiruje nie tylko twórców filmowych, teatralnych i musicalowych, ale także muzyków czy artystów wizualnych - potwierdzając, że niesie nadal żywy i uniwersalny przekaz. 12:15 DOKTOR EWA - ODC. 4/9 - OBOWIĄZEK LEKARZA Serial TVP, 40 min, Polska, 1970 Reżyseria: Henryk Kluba Scenariusz: Wilhelmina Skulska, Jan Laskowski Zdjęcia: Wiesław Zdort, Tadeusz Wieżan Aktorzy: Ewa Wiśniewska, Ryszard Pietruski, Jolanta Lothe, Katarzyna Łaniewska, Hanna Molenda, Marek Sobczyk, Zygmunt Nowicki, Andrzej Łągwa, Barbara Rachwalska, Igor Śmiałowski, Celina Klimczak, Zygmunt Nowicki, Ludwik Pak, Marek Dudek Lekarka stwierdza u pacjenta hemofilię. Ponieważ jego córka ma właśnie wyjść za mąż, doktor Ewa decyduje się na przeprowadzenie trudnej rozmowy z dziewczyną. Uważa, że musi ją poinformować, iż młoda kobieta nie powinna mieć własnych dzieci. Jest nosicielką choroby, którą by im przekazała. 13:00 GIGANCI NAUKI - MARIAN REJEWSKI Cykl dokumentalny, 17 min, Polska, 2021 Reżyseria: Alina Czerniakowska Scenariusz: Alina Czerniakowska Kto jest twórcą terminu witamina? Dlaczego każdy ma przy sobie monokryształ stworzony metodą Czochralskiego? Kto był nazywany Edisonem metalurgii? Wynalazek, którego z Gigantów nauki był umieszczony na wieży Eiffla? Do czego wykorzystywany był polon? Kto opracował oznaczenia grup krwi? Jak nazywał się twórca pierwszej skutecznej szczepionki na tyfus? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziemy "Giganci nauki". Są wśród nich polscy odkrywcy, wynalazcy, konstruktorzy i projektanci. Przedstawimy ich największe osiągnięcia, wyjaśniając równocześnie wagę poszczególnych innowacji oraz ich wykorzystanie. Zaproponowane postacie to przedstawiciele nauk medycznych, fizyki, chemii oraz matematyki. 13:25 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /4/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Wkrótce po inwazji Normanów na Anglię w 1066 r. rozpoczęto budowę fortec, jakich nikt nigdy wcześniej nie widział. Jedną z najpotężniejszych był ogromny i nie do zdobycia bastion w Caerphilly, uznawany do dziś za arcydzieło średniowiecznej inżynierii. Jak ówczesnym budowniczym i inżynierom udało się stworzyć tak niezwykłe konstrukcje? Jaki wpływ miały te potężne, średniowieczne twierdze i pionierskie techniki budowlane na inżynierię obronną aż do czasów współczesnych? Czwarty odcinek z 10-odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 14:25 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - ŻOŁNIERZ, KTÓREGO NIE BYŁO ODC. 2/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 2 THE SOLDIER WHO NEVER WAS) Serial dokumentalny, 49 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Serial dokumentalny z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. Garbo, Tricycle, Treasure, Brutus i Bronx - brytyjscy szpiedzy z czasów II wojny światowej. Ich misja - oszukać Adolfa Hitlera, by zabezpieczyć lądowanie w Normandii. Podwójni agenci, atrapy, fałszywe informacje przesyłane dyplomatom. To był doskonały plan. Życie w cieniu zmieniło tych pięcioro agentów w mistrzów podstępu. Oto utajniona historia trzech nieznanych mężczyzn i dwóch kobiet, którzy zmienili bieg historii. 15:20 KOLEBKA SOLIDARNOŚCI 8 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Roman Krasucki Scenariusz: Jarosław Żurawiński Stół prezydialny (narracja dotycząca uroczystości podpisania Porozumień Gdańskich w Sali BHP w dniu 31. VIII. 1980r.) 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 185 Telenowela historyczna TVP, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Marcin Marciniak, Marta Hryniak, Jan Piotr Szafraniec Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Martyna Dudek, Marcin Rogacewicz, Karol Biskup, Piotr Nowak, Marianna Zydek, Paulina Lasota, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Mateusz Lisiecki, Gabriela Chojecka, Dagmara Brodzik, Adam Bobik, Zbigniew Waleryś Kazimierz leży umierający. Jasiek wciąż nie traci nadziei na wyzdrowienie króla i wiernie trwa przy nim. Pozostali jednak szukają rozwiązania: co robić, by podczas choroby Kazimierza Polska nie przegrała wojny z Litwą. Ludwik chcąc jak najszybciej objąć władzę, planuje ogłosić się królem dwóch królestw. Kiedy okazuje się, że dopóki Kazimierz żyje, jest to niemożliwe, żąda od zebranych rycerzy i możnych przysięgi na wierność. Ważą się losy korony, a Kazimierz w przebłysku świadomości myśli wyłącznie o Małgorzacie. 16:05 SENSACJE XX WIEKU - WIĘZIEŃ SPECJALNY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2002 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Przemysław Skwirczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Specjalny więzień nr 854. Tylko komendant specjalnego obozu na Syberii znał jego nazwisko i powód, dla którego przywieziono go tutaj w maju 1963 roku. Kim był? Artylerzysta Oleg Władymirowicz Pieńkowski walczył w wielkiej wojnie ojczyźnianej. Potem ukończył Akademię Wojskową. W 1948 roku zaproponowano mu studia w Wojskowej Akademii Dyplomacji, która była w istocie szkołą szpiegów. W 1953 roku jako wykształcony szpieg rozpoczął pracę w IV Zarządzie ds. Bliskiego Wschodu w Ankarze. 17:05 HISTORIA POLSKI - TAŚMY MARCA Film dokumentalny, 30 min, Polska, 2008 Reżyseria: Jacek Sawicki Scenariusz: Jerzy Eisler Film zrealizowany na podstawie materiałów archiwalnych odnalezionych w Instytucie Pamięci Narodowej. Jest on próbą rekonstrukcji najważniejszych wydarzeń, jakie się wówczas rozegrały i zostały utrwalone kamerą, relacją z miejsc, które były areną tych najbardziej znaczących zdarzeń. Na ten przekaz o marcu 1968 r. składają się zdjęcia wykonane z ukrycia przez operatorów Służby Bezpieczeństwa, ale również materiały zlecone czy też zarekwirowane innym ekipom filmowym. Miały one posłużyć do wskazania sprawców, niewątpliwie także do realizacji filmu propagandowego, z czego ostatecznie ówczesne władze zrezygnowały. 17:40 16 MM HISTORII - ZIEMIA OBIECANA Magazyn, 24 min, Polska, 2021 Scenariusz: Jacek Tokarczyk Prowadzący: Jacek Tokarczyk Kolejny odcinek cyklu 16 mm historii opiera się na 12 - minutowym filmie "Ballada o Łodzi" z 1957 roku w reżyserii Stanisława Kokesza. Film ukazuje ciężkie życie codzienne klasy robotniczej w Łodzi w głównych zakładach bawełnianych. Obraz ma charakter propagandowy gloryfikujący postać robotnika i ówczesny system. Nawiązuje też do wydarzeń rewolucji 1905 roku. 18:10 FLESZ HISTORII - ODC. 702 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 18:25 KOŁO HISTORII - ŁUŻYCKI CUD Cykl reportaży, 28 min, Polska, 2014 Scenariusz: Rafał Mierzejewski Muzyka: Łukasz Strent, Rafał Mierzejewski W reportażu przedstawiono historię i dzień dzisiejszy Łużyczan. Łużyczanie to mały naród słowiański zamieszkujący głownie wschodnie Niemcy. Z Polakami związani od wieków, nigdy jednak nie znaleźli się w granicach Rzeczpospolitej, poza krótkim okresem w XI wieku. Zarówno po pierwszej, jak i po drugiej wojnie światowej czynili bezskuteczne starania, aby znaleźć się w granicach Polski. Kilka gmin po zachodniej stronie Nysy Łużyckiej znalazło się w granicach RP. Wielu Łużyczan przed i po wojnie studiowało w Polsce, działały tu i działają stowarzyszenia łużyckie. W czasie wojny wielu Łużyczan było represjonowanych, wielu też pomagało polskim jeńcem. Przed wojną wielu Łużyczan współpracowało z polskim wywiadem. Tak się złożyło, że jedna z najkrwawszych bitew z udziałem Polaków podczas drugiej wojny światowej miała miejsce pod Budziszynem - stolicą Łużyc. Do dzisiaj Łużyczanie opiekują się polskimi grobami. Przewodnikiem po dawnych dziejach i współczesności jest m.in. dr Piotr Pałys - przewodniczący stowarzyszenia Polsko - Serbołużyckiego PRO LUSTITIA oraz autor książek i artykułów o problematyce łużyckiej. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 59 "KUZYN Z MURMAŃSKA" Serial wojenny, 45 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Ruda dociera do Lublina, do matki. Okazuje się, że jej ojciec nie żyje. Rainer próbuje zainteresować Amerykanów swoją wiedzą o zakopanym archiwum. Przesłuchujący go sierżant Meyers nie jest zainteresowany negocjacjami ze zbrodniarzem z gestapo. Berta i Otto przygotowują się do wyjazdu do Niemiec. W ostatnim momencie Otto decyduje się zostać z Marią w Polsce. Michał, Bronek i Władek nie wiedzą, jak UB trafiło na ich ślad. Michał zaczyna śledzić Celinę. Wanda śledzona przez Bronka udaje się na spotkanie z ojcem do siedziby Urzędu Miejskiego. Prosi Kazimierza o pomoc w sprawie nachodzącego ją Karola. Ruda z matką chowają ojca. Na weselu Janek i Bolek odnajdują Kobrę, drugiego mężczyznę ze zdjęcia. Ten też twierdzi, że podczas zakopywania archiwum nie było z nimi żadnej dziewczyny, nie wie, kim jest widoczna na zdjęciu Lena. Bronek i Michał są przesłuchiwani przez pułkownika Orlickiego z Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Sprawa dotyczy Bociana i jego wiarygodności jako emisariusza generała Okulickiego. 20:00 ZIPSER Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Małgorzata Ostrowska Scenariusz: Małgorzata Ostrowska Zygmunt Zipser - volksdeutsch, który był polskim patriotą. Paradoks? Być może, ale za niemieckim przemysłowcem przemawiają czyny. Dzięki kontaktom z Niemcami mógł uratować dziesiątki, jeśli nie setki osób od pewnej śmierci w obozach koncentracyjnych. Zipser po ojcu odziedziczył wraz z bratem tartak i giętarnię w Zamościu. Miał ponadto kilka innych tartaków w innych miastach Polski. Mieszkał z rodziną w Zamościu i w tamtejszym tartaku zatrudniał 60 osób. Brał czynny udział w życiu miasta, założył m.in. świetlicę robotniczą. Gdy w 1939 r. do Polski weszli Sowieci, aresztowali Zipsera jako kapitalistę. 21:00 LOKATORKA Film fabularny, 113 min, Polska, 2021 Reżyseria: Michał Otłowski, Michał Otłowski Scenariusz: Jacek Matecki, Tomasz Klimala, Jacek Matecki, Tomasz Klimala Aktorzy: Irena Melcer, Sławomira Łozińska, Barbara Jonak, Krzysztof Stroiński, Jan Frycz Spokój mieszkańców kamienicy na warszawskim Mokotowie burzy pojawienie się rzekomego prawnego właściciela budynku. Stosując bezwzględne metody, mężczyzna zaczyna zmuszać kolejne rodziny do wyprowadzki. Najbardziej zdeterminowana w walce o prawo do swego mieszkania jest Janina Markowska. Kobieta nie zamierza opuścić domu, w którym jej rodzina mieszka od ponad 70 lat. Kiedy jednak obiekt pustoszeje, a Janina znika w tajemniczych okolicznościach, policja rozpoczyna dochodzenie. Prowadzi je stojąca na czele specgrupy oficer Anna Szerucka. Kolejne poszlaki naprowadzają funkcjonariuszkę na trop intrygi, w którą zamieszani są politycy, agenci dawnych służb oraz wysoko postawieni członkowie palestry. Rozpoczyna się nierówna walka z układem, której stawką jest życie oraz prawa wyrzucanych na bruk mieszkańców. 23:05 SENSACJE XX WIEKU - WIĘZIEŃ SPECJALNY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2002 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Przemysław Skwirczyński Prowadzący: Bogusław Wołoszański Specjalny więzień nr 854. Tylko komendant specjalnego obozu na Syberii znał jego nazwisko i powód, dla którego przywieziono go tutaj w maju 1963 roku. Kim był? Artylerzysta Oleg Władymirowicz Pieńkowski walczył w wielkiej wojnie ojczyźnianej. Potem ukończył Akademię Wojskową. W 1948 roku zaproponowano mu studia w Wojskowej Akademii Dyplomacji, która była w istocie szkołą szpiegów. W 1953 roku jako wykształcony szpieg rozpoczął pracę w IV Zarządzie ds. Bliskiego Wschodu w Ankarze. 00:05 JÓZEF WYBICKI. PO PIERWSZE DOBRO OJCZYZNY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2022 Reżyseria: Leszek Staroń Scenariusz: Leszek Staroń Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Michał Bożek, Roman Piotrowski Aktorzy: Piotr Pilitowski Wykonawcy: Krzysztof Gadacz Postać Józefa Wybickiego kojarzy się Polakom głównie z "Pieśnią Legionów", która stała się hymnem narodowym. A przecież jego działalność literacka, a przede wszystkim polityczna, ugruntowała jego autorytet i szacunek ludzi mu współczesnych. Był, mówiąc dzisiejszym językiem, ikoną walki o niepodległość Polski. Jego wspomnienia (elekcja króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, udział w Konfederacji Barskiej, w powstaniu kościuszkowskim, w tworzeniu Legionów Polskich we Włoszech przy wojskach Napoleona i działalność w Księstwie Warszawskim) opisane w pamiętniku "Moje życie", pozwalają poznać Wybickiego jako zwykłego człowieka z wszystkimi jego kłopotami dnia codziennego, troskami o rodzinę. Ze wspomnień przebija wielki patriotyzm, ten codzienny, także w różnych sytuacjach podczas uczestnictwa w życiu politycznym. Dewiza życiowa Wybickiego brzmi: Ut sit bene patriae (po pierwsze, dobro Ojczyzny). Film realizowano w dworku Wybickiego w Borzęcinie. 01:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PŁOWKI - 30 HEKTARÓW WYZWANIA... (ODC. 298) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Odkrywcy portret z oddali" Ksiądz Antoni Chotyński to postać, która złotymi zgłoskami zapisała się w dziejach polskiej archeologii. Jeszcze przed I wojną światową odkrył na lubelskim Powiślu grody, w tym najsławniejszy w Chodliku i wprowadził trwale do pojęć naukowych kategorię Kultury Trzcinieckiej. Dziś o wyjątkowym kapłanie - archeologu pamięć jest prawie żadna, ale my zamierzamy ją przywrócić. Zawsze czujemy satysfakcję, gdy wyraziste i zasłużone postaci z przeszłości powracają na należne im miejsce w pokoleniowej pamięci. 01:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - U - BOOTY WYCHODZĄ Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckim łodziom podwodnym.