TVP Historia Sobota, 08.03.2025 07:15 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1901 - zmarł Aleksander Gierymski; 1968 - wiec studencki na dziedzińcu UW; 1973 - z pamiętników Kisielewskiego o Dniu Kobiet w PRL; 07:25 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 235 (SEZON 2 ODC. 110) Serial historyczny TVP, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Anna Krasuska, Ewa Ratusińska, Monika Zięba-Rybowska Aktorzy: Maria Pawłowska, Borys Bartłomiejczyk, Wiktor Korzeniewski, Jan Jankowski, Marta Jarczewska, Aleksandra Justa, Monika Cieciora, Kamil Szklany, Dawid Czupryński, Mariusz Jakus, Jakub Zdrójkowski, Adam Zdrójkowski, Anna Miśta, Ivo Utko, Wiktor Bałtaki Niecodzienne swaty. Początek 1438 roku. Król Władysław Jagiellończyk (Wiktor Bałtaki) po raz pierwszy stawia się Oleśnickiemu (Przemysław Stippa). Chodzi o biskupstwo poznańskie. Na Wawel przyjeżdża owdowiała cesarzowa Barbara Cylejska (Marta Jarczewska) i próbuje oczarować Władysława. Władysław nie jest zainteresowany cesarzową, starszą od swojej matki, a Kazimierz (Borys Bartłomiejczyk) tylko go w tym utwierdza. Zofia (Maria Pawłowska) pozbywa się Barbary z Wawelu, dając jej dochody z Sandomierza i ziemi sandomierskiej. Między ochmistrzynią królowej Katarzyną Karską (Aleksandra Justa) a wojewodą łęczyckim Malskim (Wiktor Korzeniewski) coraz częściej pojawia się nić porozumienia, a nawet sympatii. Mszczuj (Dawid Czupryński) jedzie do swojego majątku. Jego żona jest ciężko chora. W Krakowie Bdzigost (Jakub Wieczorek) i przyjaciele sposobem doprowadzają do narzeczeństwa Giovanniego (Franciszek Karpiński) i Kunegundy (Weronika Jaskółka). 07:55 FLESZ HISTORII - ODC. 702 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 08:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 348 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2025 Autor: Bartek Wieczorek Scenariusz: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. Było nie minęło"to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 09:00 DOM - ODC. 16/25 - PRZED MIŁOŚCIĄ NIE UCIEKNIESZ Serial TVP, 84 min, Polska, 1996 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Halina Rowicka, Tomasz Borkowy, Bożena Dykiel, Igor Śmiałowski, Wojciech Wysocki, Joanna Szczepkowska, Jolanta Żółkowska, Jan Englert, Beata Krajewska, Jerzy Bończak, Gustaw Lutkiewicz, Tomasz Mędrzak, Anna Romantowska Z Sierpuchowa do Warszawy przyjeżdża Danusia, chrzestna córka Andrzeja, by zdawać na Uniwersytet Warszawski. Przed kamienicą omal nie wpada pod koła ciężarówki Henia. Podnosząc ją z ziemi, Lermaszewski dostrzega, że dziewczyna jest bardzo ładna. Następnego dnia Danusia zamiast na egzamin idzie na film z Danielem Olbrychskim, w którym kocha się na zabój. Wreszcie udaje się jej dostać do teatralnej garderoby aktora. Zaskoczonemu gwiazdorowi wyznaje miłość, dodając, że gotowa jest na wszystko. Olbrychski daje jej autograf i grzecznie wyprasza z garderoby. Danusia jednak nie daje za wygraną. Niedługo później Andrzej znajduje w pokoju chrześnicy zdjęcie aktora wraz z autografem. Wsiada do samochodu i jedzie pod teatr. Na widok Danusi wychodzącej z Olbrychskim, podejrzewając najgorsze, rzuca się na zaskoczonego aktora z pięściami. Tymczasem kryzys w małżeństwie Wrotków pogłębia się. Rajmund dowiaduje się o wstąpieniu Haliny do partii. Rozsierdzony oświadcza żonie, że się rozwodzi, po czym wyjeżdża do Gdańska robić film o żonach marynarzy. Wkrótce po jego przyjeździe na Wybrzeżu wybucha strajk stoczniowców. 10:30 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /4/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 Wkrótce po inwazji Normanów na Anglię w 1066 r. rozpoczęto budowę fortec, jakich nikt nigdy wcześniej nie widział. Jedną z najpotężniejszych był ogromny i nie do zdobycia bastion w Caerphilly, uznawany do dziś za arcydzieło średniowiecznej inżynierii. Jak ówczesnym budowniczym i inżynierom udało się stworzyć tak niezwykłe konstrukcje? Jaki wpływ miały te potężne, średniowieczne twierdze i pionierskie techniki budowlane na inżynierię obronną aż do czasów współczesnych? Czwarty odcinek z 10-odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 11:30 LEGENDY EUROPY - BURGUNDIA ODC. 8 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 8. BURGUNDY) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Dziś wyruszymy do Burgundii. 12:40 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 5 HOTEL DE CRILLON - ODRODZENIE MITU (HOTEL DE CRILLON: THE RENAISSANCE OF A PARIS LANDMARK) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Guenaelle Troly Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych budynkach, siedzibach, pałacach i katedrach Francji. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najbardziej kultowych zabytkach Francji. Odcinek 5 - "Hotel de Crillon - odrodzenie mitu". Ten piękny budynek w Paryżu to legenda. Wybudowany został w 1758 r. jako rezydencja dla księcia de Crillon. W 2013 r. został zamknięty na kilka lat, gdyż był w opłakanym stanie i wymagał gruntownego remontu. Zaplanowano, że po odnowieniu będzie jednym z najbardziej luksusowych hoteli na świecie. Zobaczymy, jak wszystko zostało przemyślane w najdrobniejszych szczegółach. Towarzyszymy pokojówkom, kucharzom, kwiaciarzom i dekoratorom. Dzieła sztuki. Współczesne litografie. Cenne tkaniny. Zajrzymy tam, gdzie innym nie wolno, by śledzić odrodzenie tego zabytku. Hotel de Crillon otrzymuje finalnie status luksusowego. To miejsce tchnie historią i Paryżem. To znaczy, że trzeba było nawiązać do francuskiej sztuki życia, która łączy w sobie gastronomię, rzemiosło, piękno i architekturę. 13:45 WOJOWNICY CZASU - GÓRNOŚLĄSKI WRZESIEŃ, CZYLI WYRY 1939 Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Odzyskana przez Polaków niepodległość nie została dana na zawsze. Po nieco ponad dwudziestu latach kruchej stabilizacji, w czasie której udało się powołać do życia niezawisłe państwo, powróciło widmo wojny grożącej Polsce zza każdej granicy. Jedną z najbardziej narażonych na przyjęcie pierwszego uderzenia granic była ta na Górnym Śląsku. 14:25 07 ZGŁOŚ SIĘ - ODC. 18/21 - BILET DO FRANKFURTU Serial kryminalny TVP, 67 min, Polska, 1984 Reżyseria: Krzysztof Szmagier Scenariusz: Krzysztof Szmagier Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Włodzimierz Korcz Aktorzy: Bronisław Cieślak, Ewa Florczak, Jerzy Rogalski, Zdzisław Tobiasz, Ewa Wrońska, Lidia Korsakówna, Cezary Kapliński, Elżbieta Kijowska, Wiktor Sadecki, Jerzy Dziewulski, Tatiana Sosna-Sarno Żona Krzysztofa Kalkowskiego, dyrektora przedsiębiorstwa handlu zagranicznego, opowiada mecenasowi Sadeckiemu o zniknięciu męża. Podejrzewa, że do jego zaginięcia przyczynili się nieuczciwi współpracownicy - Kazimierz Sitek i Jolanta Czechowiczowa. Następnego dnia auto Kalkowskiego zostaje znalezione w lesie z dziurą od kuli i śladami krwi. Ciała nie ma. Podejrzany o dokonanie zabójstwa Sitek zostaje aresztowany, ale następnego dnia Kalkowski odzywa się telefonicznie. Całe opowiadanie jego żony było zmyślone, co nie oznacza, że dyrektor teraz jest bezpieczny. Sitek i Czechowiczowa, zamieszani w sprawę, próbują samolotem uciec za granicę. Widząc na lotnisku nadjeżdżające wozy MO, biorą zakładników. Do akcji wkracza brygada antyterrorystyczna. 15:45 KOLEBKA SOLIDARNOŚCI - ŻURAW NA ESTAKADZIE Z 1937 R. 4 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Roman Krasucki Scenariusz: Jarosław Żurawiński Jeden z dwóch ostatnich zachowanych żurawi przedwojennych. 16:00 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - KSIĘŻNA DIANA, WIELKA I NIEZNANA (DIANA, CETTE ILLUSTRE INCONNUE) Cykl dokumentalny, 116 min, Francja, 2022 Reżyseria: Laure Delalex Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny - Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 18:00 CZTEREJ PANCERNI I PIES - ODC. 20/21 - BRAMA Serial TVP, 52 min, Polska, 1970 Reżyseria: Andrzej Czekalski Scenariusz: Janusz Przymanowski, Maria Przymanowska Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Aktorzy: Franciszek Pieczka, Janusz Gajos, Wiesław Gołas, Pola Raksa, Włodzimierz Press Załoga "Rudego" przedostaje się na niezalaną stronę metra. Kapitan Pawłow zamierza podłożyć pod niemiecką kwaterę ładunki trotylu. Nikt z załogi nie może dotrzeć do końca wąskiego tunelu, tymczasem trzeba przyspieszyć atak. Jeśli bowiem do północy nie nastąpi wybuch, wojska polsko - radzieckie okupią akcję dużymi stratami. Szarik przenosi trotyl w ustalone miejsce. Nie ma jednak już dość sił, by dostarczyć zapalnik. Ponieważ liczy się każda minuta, załoga musi działać błyskawicznie. Postanawiają wysadzić materiał wybuchowy strzałem z czołgu. Niemieckie wojska zostają kompletnie zaskoczone. Do szturmu rusza także oddział sierżanta Szawełły. Polacy zdobywają wreszcie przyczółek, a Niemcy ogłaszają komunikat o kapitulacji. Zwycięzcy wspólnie świętują koniec wojny. Pod Bramą Brandenburską odbywa się mała uroczystość. Za dotychczasowe zasługi Janek i młody Łażewski zostają awansowani do stopnia podporucznika. 19:00 ZWYCZAJNY MARZEC Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2008 Reżyseria: Maria Zmarz - Koczanowicz Scenariusz: Maria Zmarz - Koczanowicz "Dźwigasz mię! - ktoś ty - strzeż się, sam wpadniesz w te doły. Podaję rękę - lećmy - w górę jak ptak lecę - Mile oddycham wonią - promieniami świecę. Któż mi dał rękę?" 30 stycznia 1968 roku zdjęto z afisza stołecznego Teatru Narodowego inscenizację "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka. Przeciwko decyzji najwyższych władz partyjnych i państwowych - bo przecież nie podjęli jej samodzielnie i odważnie cenzorzy z nomen omen Mysiej ulicy - zaprotestowali warszawscy studenci zwołując wiec pod pomnikiem Adama Mickiewicza. Dwustuosobowy tłum bez trudu rozpędzili pałkami funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, trzydzieści pięć osób zostało zatrzymanych. Wydawać by się mogło, że ów niemiły reżimowi incydent szybko będzie zapomniany. Nie został. Przeciwnie, wraz z wojennymi wydarzeniami na Bliskim Wschodzie posłużył zwaśnionym frakcjom w aparacie partyjnym i państwowym do ostrej, nieprzebierającej w środkach rozprawy z konkurentami. Zwoływane powszechnie wiece w zakładach pracy przeradzały się w populistyczne seanse nienawiści do syjonistów, rewizjonistów, militarystów, kapitalistów, imperialistycznych agentów i ludzi o moralności alfonsa. Każdy prawdziwy Polak, jak głosił na wiecach I sekretarz PZPR Władysław Gomułka, winien mieć jedną ojczyznę! A jeśli kto twierdzi inaczej, winien czym prędzej wyjechać do Izraela! Co spowodowało, że antysemicką i antyinteligencką nagonkę poparła spora część społeczeństwa? - pyta reżyser Maria Zmarz - Koczanowicz. Strach, oportunizm, niechęć, uprzedzenia rasowe wobec "bankrutów politycznych piekących własną pieczeń bądź wędzących polityczne półgęski frustratów?". Wykorzystywanie okazji do zemsty bądź chęć dowartościowania się? Z drugiej strony - jak powszechne były przykłady postaw odmiennych, solidaryzujących się z prześladowanymi wyruszających w świat ze stołecznego Dworca Gdańskiego? Autorka poruszającego filmu korzystała z wielu zapisów dokumentalnych telewizyjnych i radiowych, artykułów prasowych, relacji z rozmaitych zebrań i posiedzeń - iście orwellowskiej natury seansów nienawiści. Adam Michnik komentuje wiadomości ze starych kronik filmowych i wspomina kombatantów walki z reżimem, między innymi Seweryna Blumsztajna, Irenę Lasotę, Krzysztofa Topolskiego, Henryka Szlajfera i Barbarę Toruńczyk. 20:00 ZAPIS ZBRODNI W POWOJENNYCH NIEMCZECH - ZACHÓD (CRIME IN POST - WAR GERMANY) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2021 Dwuczęściowy film dokumentalny. Niemcy w 1945 roku. Głód i przeciwności losu kształtują codzienne życie ludzi w całym kraju. Jaki wpływ miały okrucieństwa II wojny światowej na stosunek mieszkańców do prawa i moralności? Ten dwuczęściowy film dokumentalny pokazuje, jak trudne było życie w latach 1945 - 1949 w czterech strefach okupacyjnych Niemiec. Na przykładzie pojedynczych, najcięższych spraw kryminalnych, np. w Dreźnie zbieracz drewna odnajduje odcięte nogi człowieka czy w Hamburgu, gdzie tzw. morderstwa w gruzach wywołują przerażenie mieszkańców. Psychologowie kryminalni i eksperci medycyny sądowej wyruszają na poszukiwanie tropów i analizują te brutalne zbrodnie. Historycy i świadkowie opisują stan wyjątkowy z końca lat czterdziestych, który zakończył się powstaniem dwóch państw niemieckich. 21:05 POSZUKIWANY, POSZUKIWANA Komedia, 83 min, Polska, 1972 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Fedorowicz Zdjęcia: Jan Laskowski Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Adam Mularczyk, Wojciech Siemion, Jolanta Wołłejko, Bohdan Łazuka, Jerzy Januszkiewicz, Jan Kobuszewski, Wojciech Pokora, Jolanta Bohdaj, Maria Chwalibóg, Wiesław Gołas, Mieczysław Czechowicz, Krystyna Borowicz, Witold Dobrowolski, Filip Łobodziński, Jerzy Dobrowolski Śmiech z podtekstami - zjadliwa ironia i kpina z peerelowskiej rzeczywistości, satyra na narodowe przywary, posunięta aż do surrealizmu. Te cechy po raz pierwszy ujawniły się w "Poszukiwanym, poszukiwanej" Stanisława Barei. Sprzyjał temu złożony z ciągu epizodów scenariusz, któremu krytyka początkowo zarzucała "niespójność", by po latach dostrzec w nim "głębszy sens". Bareja i Fedorowicz potraktowali zmiany miejsca pracy przez głównego bohatera jako doskonały pretekst do humorystycznego sportretowania różnych środowisk: od socjalistycznych "technokratów" począwszy, a na domorosłych bimbrownikach skończywszy. Stanisław Maria Rochowicz, fajtłapowaty historyk sztuki, zostaje niesłusznie posądzony o kradzież obrazu. Domniemanemu złodziejowi grozi 5 lat więzienia. Zdesperowany postanawia ukrywać się w przebraniu kobiety, dopóki nie namaluje kopii zrabowanego przez nieznanych sprawców płótna. Pozbawiony środków do życia musi na jakiś czas podjąć inną pracę, rzecz jasna jako kobieta, by nikt go nie rozpoznał. Zatrudnia się więc w charakterze pomocy domowej. Nie ma jednak szczęścia do chlebodawców: pierwszy chce wykorzystać go, a raczej ją w celach erotycznych, drudzy mają rozwydrzone dziecko, trzeci pędzi w łazience bimber, a czwarty to dyrektor głupek, za którego nasz bohater pisze artykuły. W końcu obraz odnajduje się, ale panu Stanisławowi, zaprawionemu już w "gosposiowaniu", trudno zrezygnować z lukratywnego zajęcia i wrócić na cienką, muzealną posadkę. Czy więc nadal pozostanie pełną wdzięku gosposią Marysią? 22:45 BO WE MNIE JEST SEKS Film obyczajowy, 100 min, Polska, 2021 Reżyseria: Katarzyna Klimkiewicz, Scenariusz: Patrycja Mnich, Katarzyna Klimkiewicz zdjęcia: Weronika Bilska Muzyka: Radek Luka Aktorzy: Maria Dębska, Leszek Lichota, Bartłomiej Kotschedoff, Krzysztof Zalewski Warszawa, lata 60. Przed ekranami czarno - białych odbiorników zasiadają miliony Polaków. I nagle ktoś przykuwa ich wzrok. To Kalina Jędrusik (Maria Dębska) - zjawiskowa aktorka i piosenkarka, która wnosi koloryt do bezbarwnej rzeczywistości. Kusi wdziękiem i seksapilem. Elektryzuje panów i oburza panie. Ma opinię naczelnej skandalistki i seksbomby PRL, polskiej Marilyn Monroe, a przecież największy skandal dopiero się zacznie... 00:40 RACHELA NA DWORCU GDAŃSKIM Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2006 Reżyseria: Ewa Szprynger Scenariusz: Ewa Szprynger Zdjęcia: Mirosław S. Basaj Muzyka: Piotr Rodowicz, Tomasz Filipczak Lektor: Maciej Gudowski Film dokumentalny o Marcu 68, ale traktujący te wydarzenia w sposób bardzo emocjonalny, indywidualny. To historia wypędzonych z Polski Żydów, którzy zabrali ze sobą część Polski, do dzisiaj próbujących znaleźć odpowiedź na pytanie: dlaczego. Dlaczego musimy żyć na wygnaniu? Tęskniących za krajem, powracających tu... Film opowiada historię życia kilku wybranych bohaterów, Żydów polskiego pochodzenia, którzy mieszkają teraz w Szwecji. 01:45 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA BALETNICY TEATRU WIELKIEGO W PETERSBURGU Reportaż, 24 min, Polska, 2003 Autor: Barbara Włodarczyk Reportaż z Petersburga o baletnicy Teatru Maryjskiego. Jest to jedna z najsławniejszych szkół baletowych na świecie, która od lat konkuruje z moskiewskim Teatrem Balszoj.