TVP Historia Poniedziałek, 10.03.2025 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 10 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1876 - pierwsza wiadomość przekazana po drucie (telefon Alexandra Grahama Bella); 1940 - zmarł pisarz Michaił Bułhakow; 1945 - koniec przyjmowania deklaracji od Polaków w Wilnie na wyjazd "do Polski"; 1973 - z "Dzienników" Stefana Kisielewskiego o wpływie telewizji na codzienność; 06:55 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 23 Program historyczny, 35 min, Polska, 2025 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 07:35 FLESZ HISTORII - ODC. 702 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 08:00 CZAS HONORU - ODC. 60 "KANAŁ" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Michał spotyka się z Adą Lewińską, przekazuje jej informacje od "Bociana". Ada chce spotkać się sama z kurierem, bez pośredników. Władek zakneblowany, pobity i wrzucony do kanału zostaje cudem uratowany. Michał i Bronek, zaniepokojeni zniknięciem Rudej i Władka, udają się do ich praskiego mieszkania. Tam też nikt nie wie, co się z nimi dzieje. Tymczasem Ruda śledzi kapitana Wachowicza i dociera do jego domu. Dochodzi do spotkania Ady Lewińskiej z "Bocianem". Lewińska informuje, że zgadza się na warunki "Bociana". Żąda dokładnego zaplanowania czasu, miejsca i przede wszystkim składu rozmówców ze strony polskiego podziemia. Janek spotyka Celinę w Biurze Odbudowy Stolicy. Okazuje się, że Celina też nie ma żadnych wiadomości o Lenie. Po tym spotkaniu Celina zostaje służbowo oddelegowana na tajną akcję KBW, jako korespondentka "Życia". 08:45 ZŁOTA OBRĄCZKA Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2023 Reżyseria: Wojciech Kalwat, Tomasz Płuciennik, Elżbieta Rottermund Scenariusz: Wojciech Kalwat, Elżbieta Rottermund, Tomasz Płuciennik Zdjęcia: Rafał Pogoda, Jakub Grunt - Mejer, Tomasz Płuciennik, Krystian Podmokły, Bernard Śmiałek Wykonawcy: Paweł Bukrewicz W małych przedmiotach zawiera się wielka historia. Jeżeli jeszcze tym przedmiotem jest obrączka ślubna, historia zyskuje wymiar emocjonalny i symboliczny. W tym przypadku właśnie dzięki niej możemy opowiedzieć o postaci niezwykłej. Zygmunt Sierakowski tylko z pozoru był typowym przedstawicielem polskich patriotów, żyjących w XIX w. Jak wielu mu podobnych, przeszedł przez śledztwo, zesłanie w rekruty, konspirację i zakończoną śmiercią walkę z bronią w ręku. Niewielu jednak dorównywało Sierakowskiemu zdolnościami, pasją, niespożytą energią i rozległymi horyzontami, a także perspektywami kariery. Posiadał też niezwykłe talenty dyplomatyczne, co pozwoliło mu odnosić sukcesy na arenie międzynarodowej. 09:30 HISTORIA POLSKI - KOŁO HISTORII - DZIWNY ROK 1968 Cykl reportaży, 30 min, Polska, 2018 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Adam Fręśko, Ładysław Lipkowski Film "Dziwny rok 1968" opowiada o tym, jak wiele zjawisk kryje się pod pojęciem Marca’68. To wydarzenia, często bardzo od siebie odległe, które niekiedy w dramatycznych okolicznościach miały swoją kulminację właśnie w 1968 roku. Te procesy historyczne ujawniły się w Polsce i na świecie w okresie od czerwca 1967 roku i trwały do końca 1968. To historia zaczynająca od wojny sześciodniowej w czerwcu 1967 roku i rozpoczynającego antysemicką nagonkę przemówienia Władysława Gomułki we wrześniu 1967 roku, zakazie wystawiania "Dziadów" Adama Mickiewicza, brutalnie rozpędzonych wieców i demonstracji, w których brali udział nie tylko studenci, ataków na ludzi kultury i antysemickiej nagonki, która zmusiła do wyjazdu z Polski 15 tysięcy ludzi. To także interwencja wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji w sierpniu 1969 roku. I ogłoszenie przez sowieckiego przywódcę Leonida Breżniewa na V zjeździe PZPR w Warszawie doktryny ograniczonej suwerenności państw socjalistycznych. Przeszła ona do historii pod nazwą doktryny Breżniewa. W programie występują Irena Lasota, aktywna uczestniczka tamtych wydarzeń, oraz profesor Jerzy Eisler, autor wielu publikacji na temat Marca 1968 roku. 10:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 1 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Program publicystyczny poświęcony historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia przyczyny przystąpienia Japonii do wojny oraz przybliża kulisy jej ekspansji militarnej. 10:40 KULTOWE ZABYTKI - ODC. 5 HOTEL DE CRILLON - ODRODZENIE MITU (HOTEL DE CRILLON: THE RENAISSANCE OF A PARIS LANDMARK) Cykl dokumentalny, 51 min, Francja, 2019 Reżyseria: Guenaelle Troly Seria dokumentalna (8 odcinków) opowiada o słynących ze swojego stylu architektonicznego, wartości historycznej i politycznej, najwspanialszych budynkach, siedzibach, pałacach i katedrach Francji. Wypowiedzi najlepszych ekspertów, archiwalia i zdjęcia zabiorą nas w podróż po najbardziej kultowych zabytkach Francji. Odcinek 5 - "Hotel de Crillon - odrodzenie mitu". Ten piękny budynek w Paryżu to legenda. Wybudowany został w 1758 r. jako rezydencja dla księcia de Crillon. W 2013 r. został zamknięty na kilka lat, gdyż był w opłakanym stanie i wymagał gruntownego remontu. Zaplanowano, że po odnowieniu będzie jednym z najbardziej luksusowych hoteli na świecie. Zobaczymy, jak wszystko zostało przemyślane w najdrobniejszych szczegółach. Towarzyszymy pokojówkom, kucharzom, kwiaciarzom i dekoratorom. Dzieła sztuki. Współczesne litografie. Cenne tkaniny. Zajrzymy tam, gdzie innym nie wolno, by śledzić odrodzenie tego zabytku. Hotel de Crillon otrzymuje finalnie status luksusowego. To miejsce tchnie historią i Paryżem. To znaczy, że trzeba było nawiązać do francuskiej sztuki życia, która łączy w sobie gastronomię, rzemiosło, piękno i architekturę. 11:35 SPÓR O HISTORIĘ - WŁADCY POLSCY: BOLESŁAW III KRZYWOUSTY Debata, 29 min, Polska, 2016 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Maciej Zakrocki Bolesław III Krzywousty, syn Władysława Hermana. Po śmierci ojca Bolesław Krzywousty i jego straszy przyrodni brat Zbigniew rozpoczęli walkę o przejęcie władzy nad Polską. Batalia zakończyła się zwycięstwem Bolesława, który w 1108 roku wygnał Zbigniewa z kraju. Rok później Bolesław obronił Polskę przed najazdem Henryka V. Podczas swego panowania Bolesław włączył do Polski Pomorze Wschodnie. Pomorze Zachodnie zostało uzależnione od Polski. Przed śmiercią w roku 1138, obawiając się walk o władzę między pięcioma synami, podzielił Polskę na dzielnice. Najstarszy z rodu Piastów otrzymał dzielnicę senioralną. Był także władcą zwierzchnim państwa. Testament Bolesława Krzywoustego, który miał ochronić państwowość, przyczynił się do rozbicia Polski na blisko dwa wieki. 12:15 DOKTOR EWA - ODC. 6/9 - DWIE PRAWDY Serial TVP, 39 min, Polska, 1970 Reżyseria: Henryk Kluba Scenariusz: Wilhelmina Skulska, Jan Laskowski Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Ewa Wiśniewska, Ryszard Pietruski, Jolanta Lothe, Hanna Molenda, Franciszek Pieczka, Alicja Knast, Krzysztof Stroiński, Mieczysław Stoor, Alicja Sobieraj, Jan Nowicki, Janusz Mazanek Doktor Ewa nie zgadza się na przeprowadzenie zabiegu przerwania ciąży u pacjentki, która nie chce urodzić nieślubnego dziecka. Udaremnia również przeprowadzenie zabiegu przez znachorkę. Opiekuje się dziewczyną aż do chwili rozwiązania. Postanawia też, że spróbuje doprowadzić do małżeństwa młodych rodziców. 13:00 POLACY W KOSMOSIE - PROGRAM APOLLO 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski Scenariusz: Robert Szaj, Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski, Robert Szaj Zdjęcia: Tomasz Stelmach, Adam Rubaszewski "Jestem przekonany, że nasz naród powinien postawić sobie za cel, aby do końca tego dziesięciolecia umieścić człowieka na Księżycu i sprowadzić go bezpiecznie z powrotem na Ziemię" - słowa prezydenta Stanów Zjednoczonych Johna Kennedy’ego rozpoczęły największe przedsięwzięcie w dziejach ludzkości. Program Apollo od samego początku był wyzwaniem o niespotykanej skali. W pierwszym odcinku śledzimy niezwykły wysiłek, który doprowadził do powstania rakiety Saturn V i technologii niezbędnych, by lot do Księżyca stał się w ogóle możliwy. A pomogli w tym także Polacy. Wojciech Rostafiński wynalazł wysokowydajną pompę paliwową dla rakiety Saturn V. Stanisław Stankiewicz opracował skład mieszanki, którą oddychali astronauci podczas misji Apollo. Eugeniusz Lachocki opracował odporne na warunki kosmiczne zasilacze do urządzeń pokładowych. 13:35 SZWAJCARIA NIEUJARZMIONA - ODC. 2 VANIL NOIR (UNTAMED SWITZERLAND 02. VANIL NOIR / WILDE SCHWEIZ 02. DAS VANIL NOIR) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Anne Wigger Szwajcaria jest dzika i piękna, mała, a jednocześnie tak różnorodna. Ten kraj w środku Europy, charakteryzujący się pasmami górskimi, rzekami, jeziorami i lasami, oferuje zapierający dech w piersiach wachlarz różnorodnych krajobrazów: prawie 1500 jezior, ponad 80 czterotysięczników, 150 lodowców i las, który zajmuje prawie jedną trzecią kraju. I nadal istnieją miejsca, które obiecują nieskalaną przyrodę: łagodne wzgórza i urwiste klify, tajemnicze wrzosowiska i potężne wodospady - wszystkie są ważnymi siedliskami dla nieśmiałej kozicy, pachnących róż alpejskich, dzikiego pstrąga i rzadkich orchidei. Czas je odkryć, zbadać i podziwiać. To będzie wyprawa do rezerwatów przyrody świata zwierząt i roślin, ale także odkrycie mitów i legend dotyczących poszczególnych regionów. W odcinku drugim - Vanil Noir. Jest to szczyt w Alpach Fryburskich, części Alp Zachodnich. Leży w Szwajcarii w kantonach Vaud i Fryburg. Należy do głównego łańcucha Alp Berneńskich. Można go zdobyć ze schroniska Chalet Les Marrindes (1868 m). Czas się tu zatrzymał. Zaczarowana okolica. Dla wielbicieli przyrody to główna atrakcja górskiego świata Szwajcarii. W rezerwacie Vanil Noir nadal można znaleźć dziewiczą przyrodę. Znajdujemy się na granicy płyt kontynentalnych Afryki i Europy. Po lewej z tyłu mamy Afrykę. Przy podziale na płyty tektoniczne nazwalibyśmy je Alpami Środkowo - Wschodnimi lub Południowymi. Miejsce, w którym stoimy, to już Europa. Naukowa nazwa to płaszczowiny pennińskie. Okolica przełęczy położonej wysoko nad krainą jezior przypomina krajobraz wulkaniczny. Ogród rzeźb stworzony przez naturę z różnych rodzajów skał. Pozostałości dawnej aktywności tektonicznej, pamiątka po ogromnej energii. Żyją tu wyjątkowe zwierzęta. Głównie owady i żaby, które mogą przetrwać w środowisku kwaśnym. 14:35 HISTORIA BRONI - PRZEŚCIGNĄĆ WROGA. ODC. 5/10 (HISTORY OF WEAPONS) Film dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017 Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach. 15:35 KORONA KRÓLÓW - ODC 187 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna, Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Ewa Bulanda, Joanna Ślesicka, Jan Piotr Szafraniec, Ewa Bulanda, Joanna Ślesicka Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik, Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz, Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Marcin Rogacewicz, Krzysztof Wrona, Karol Biskup, Piotr Nowak, Hubert Wróblewski, Wenanty Nosul, Mirosław Jękot, Marianna Zydek, Paulina Lasota, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Mateusz Lisiecki, Grzegorz Woś Adelajda drży o zdrowie i życie Kazimierza. Dręczą ją wyrzuty sumienia, czuje, że powinna być przy mężu. Bodzęta zapewnia, że dobrze zrobiła. Musi być w Krakowie i wspierać swój lud. Teraz jest czas, by pokazać jak wielką jest królową. Adelajda organizuje Wielką Mszę na święto Nawiedzenia Najświętszej Maryji Panny i patriotyczną ucztę dla wszystkich stanów. Niestety, pomysł nie przypada do gustu królewskim urzędnikom. Kazimierz niespodziewanie odzyskuje przytomność po ciężkiej chorobie. Ludwik wpada w panikę. 16:05 SENSACJE XX WIEKU - ZABÓJCY Cykl dokumentalny, 46 min, Polska, 2003 Autor: Bogusław Wołoszański Reżyseria: Adek Drabiński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Tomasz Dedek, Artur Dziurman, Piotr Grabowski, Rafał Mohr, Dorota Chotecka, Anna Wesołowska, Andrzej Warcaba, Wojciech Leśniak, Robert Talarczyk, Antoni Gryzik, Bogdan Kalus Prawdopodobnie w grudniu 1926 roku w Moskwie powstała tzw. Grupa Jaszy, której zadaniem było likwidowanie ludzi poza granicami Związku Radzieckiego Nie ma wątpliwości, że zamach na gen. Kutiepowa, przywódcę emigracyjnej organizacji byłych carskich oficerów przeprowadzony w Paryżu 26 stycznia 1930 roku, był ich dziełem. Grupa Jaszy liczyła tylko 20 osób w centrali w Moskwie i 212 agentów w 16 państwach. 17:00 HISTORIA POLSKI - STRAJK WPISANY DO INDEKSU. MARZEC 1968 W KRAKOWIE Film dokumentalny, 33 min, Polska, 2018 Reżyseria: Marcin Kaproń, Anna Pankiewicz Scenariusz: Marcin Kaproń, Anna Pankiewicz Film opowiada o wydarzeniach marca 1968 w sposób nieco inny niż większość powszechnie dystrybuowanych tytułów, opisujących PRL. Unika czystej publicystyki i suchej, faktograficznej informacji na rzecz opisania obserwacji świadka. Ukazanie przebiegu wydarzeń marcowych nie koncentruje się na podręcznikowej precyzji opisu zdarzeń, lecz raczej na ich emocjonalnej sile oddziaływania na świadków. 17:40 FLESZ HISTORII - ODC. 702 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 18:00 EX LIBRIS - ODC. 564 Magazyn, 15 min, Polska, 2025 Magazyn poświęconym książkom o tematyce historycznej. Co tydzień prezentowane będą nowe pozycje warte uwagi. 18:20 TYNNE. TERMOPILE KRESÓW Reportaż, 31 min, Polska, 2021 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Wykonawcy: Adam Sikorski Opowieść o postawie i czynach ppor. Jana Bołbotta, żołnierza 2. plutonu Rejonu Tynne Wieś i jego kolegów, poległych w boju z Rosjanami, w dniach 18 - 21 września 1939 roku. Podstawą opowieści jest relacja dowódcy, kapitana Emila Edmunda Markiewicza, spisana 31 stycznia 1951 roku. Zawiera ona wymianę meldunków i rozkazów z walk, w tym zapis rozmowy z podporucznikiem Bołbottem, świadomym już nieuchronnej śmierci w schronach pod Słuczą. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 61 "MAJOR ZWONARIEW" Serial wojenny, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Z leśniczówki pod obstawą KBW wychodzą wszyscy aresztowani tam działacze podziemia. Podczas transportu udaje się zbiec Bronkowi, Krawcowi i dwóm partyzantom. Maria rozpoczyna pracę w szpitalu. Jej pacjentką jest Ruda, przywieziona z raną postrzałową. Konieczna jest operacja. Maria - wbrew zakazowi dyrektora szpitala - prosi o pomoc doktora Kirchnera. Ada Lewińska świętuje wielki sukces, przywódcy podziemia zostali ujęci. Wzywa pułkownika Wasilewskiego, który nic nie wiedział o tajnej obławie KBW. Wasilewski dowiaduje się, że major Zwonariew, jeden z asów radzieckiego wywiadu, będzie od tej pory pomagał mu w śledztwie. Janek i Bolek nadal poszukują mężczyzn z fotografii, na której widać też Lenę. Bronek i Krawiec z kolegami starają się uciec przed obławą KBW. Jedyna droga prowadzi na pole minowe. 20:00 POGRZEB STALINA (STATE FUNERAL) Дзяржаўнае пахаванне (State Funeral), д/ф Film dokumentalny, 129 min, Litwa/Niderlandy (Holandia), 2019 Reżyseria: Siergiej Łoźnica 5 marca 1953 roku ludność ZSRR wstrzymała oddech na wieść o śmierci Stalina. Dzięki odnalezionym przez Siergieja Łoźnicę archiwom widzowie mogą przyjrzeć się z niezwykłej perspektywy pogrzebowi jednego z największych zbrodniarzy w historii ludzkości. 22:25 ZWYCZAJNY MARZEC Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2008 Reżyseria: Maria Zmarz - Koczanowicz Scenariusz: Maria Zmarz - Koczanowicz "Dźwigasz mię! - ktoś ty - strzeż się, sam wpadniesz w te doły. Podaję rękę - lećmy - w górę jak ptak lecę - Mile oddycham wonią - promieniami świecę. Któż mi dał rękę?" 30 stycznia 1968 roku zdjęto z afisza stołecznego Teatru Narodowego inscenizację "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka. Przeciwko decyzji najwyższych władz partyjnych i państwowych - bo przecież nie podjęli jej samodzielnie i odważnie cenzorzy z nomen omen Mysiej ulicy - zaprotestowali warszawscy studenci zwołując wiec pod pomnikiem Adama Mickiewicza. Dwustuosobowy tłum bez trudu rozpędzili pałkami funkcjonariusze Milicji Obywatelskiej, trzydzieści pięć osób zostało zatrzymanych. Wydawać by się mogło, że ów niemiły reżimowi incydent szybko będzie zapomniany. Nie został. Przeciwnie, wraz z wojennymi wydarzeniami na Bliskim Wschodzie posłużył zwaśnionym frakcjom w aparacie partyjnym i państwowym do ostrej, nieprzebierającej w środkach rozprawy z konkurentami. Zwoływane powszechnie wiece w zakładach pracy przeradzały się w populistyczne seanse nienawiści do syjonistów, rewizjonistów, militarystów, kapitalistów, imperialistycznych agentów i ludzi o moralności alfonsa. Każdy prawdziwy Polak, jak głosił na wiecach I sekretarz PZPR Władysław Gomułka, winien mieć jedną ojczyznę! A jeśli kto twierdzi inaczej, winien czym prędzej wyjechać do Izraela! Co spowodowało, że antysemicką i antyinteligencką nagonkę poparła spora część społeczeństwa? - pyta reżyser Maria Zmarz - Koczanowicz. Strach, oportunizm, niechęć, uprzedzenia rasowe wobec "bankrutów politycznych piekących własną pieczeń bądź wędzących polityczne półgęski frustratów?". Wykorzystywanie okazji do zemsty bądź chęć dowartościowania się? Z drugiej strony - jak powszechne były przykłady postaw odmiennych, solidaryzujących się z prześladowanymi wyruszających w świat ze stołecznego Dworca Gdańskiego? Autorka poruszającego filmu korzystała z wielu zapisów dokumentalnych telewizyjnych i radiowych, artykułów prasowych, relacji z rozmaitych zebrań i posiedzeń - iście orwellowskiej natury seansów nienawiści. Adam Michnik komentuje wiadomości ze starych kronik filmowych i wspomina kombatantów walki z reżimem, między innymi Seweryna Blumsztajna, Irenę Lasotę, Krzysztofa Topolskiego, Henryka Szlajfera i Barbarę Toruńczyk. 23:30 KRONIKI HITLERA - ODC. 8. PODPALACZ. ROK 1939 (KRONIKI HITLERA) Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Hermann Pölking Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana. 00:30 SENSACJE XX WIEKU - KUTRZEBA CZ. 2 Widowisko kameralne, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Zdjęcia: Adam Sikora Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Niemieckie armie od północy i południa szły na Warszawę, spychając pobite i wykrwawione polskie wojska. Armia Poznań była pośrodku tych wielkich kleszczy. Nieatakowana przez Niemców zachowała pełnię sił. Mogła, jak proponował jej dowódca gen. Tadeusz Kutrzeba, uderzyć w bok niemieckiej 8. Armii. Jednakże marszałek Rydz - Śmigły odrzucił tę możliwość. Od 3 września 1939 roku zatem Armia Poznań, zgodnie z jego rozkazem, cofała się z Wielkopolski w stronę Warszawy, aby zająć pozycje obronne za Wisłą. Czas mijał. Marsz na Warszawę nie mógł być szybki. Wszystkie drogi zapełnili uchodźcy i części niezmobilizowanych oddziałów. Posuwanie się wojska utrudniał też nieład panujący na tyłach. Noce nie wystarczały do marszu, trzeba więc było iść dniami, narażając się na ataki niemieckiego lotnictwa. Tysiące ludzi uciekających przed ogniem wojny mieszało się z wojskiem, blokując i tak powolny marsz kolumn żołnierzy i konnych taborów. Niemiecka doktryna wojny błyskawicznej przewidziała wykorzystanie takiej sytuacji. Samoloty wroga bombardowały wsie i miasteczka, które nie miały strategicznego znaczenia, by w ten sposób zmusić ludzi do ucieczki. Potem atakowały bezbronny tłum. Płonące wozy, rozbite samochody hamowały ruch polskich wojsk. Generał Bortnowski stracił jedną trzecią swojej armii. Bardzo to przeżywał, ale chciał się bić. Gotów był przejść pod rozkazy gen. Kutrzeby, którego żołnierze, ciągle w odwrocie, szli już siódmy dzień i jeszcze nie widzieli wroga. Bez rozkazu naczelnego wodza Tadeusz Kutrzeba nic jednak nie mógł zrobić. Gdyby uderzył na skrzydło niemieckiej 8. Armii, napotkałby tylko jedną niespodziewającą się ataku dywizję piechoty, rozciągniętą na przestrzeni 25 kilometrów. W dodatku przewaga liczebna byłaby po polskiej stronie. Tadeusz Kutrzeba niecierpliwie czekał na zgodę marszałka. Wreszcie połączył się ze sztabem. Do telefonu podszedł szef sztabu, gen. Stachiewicz, który właśnie przygotowywał się, by opuścić Warszawę i wyruszyć do Brześcia, śladem marszałka Rydza - Śmigłego. Kutrzeba spytał, czy ma uderzyć w kierunku Ozorkowa i czy może współdziałać z nim armią Pomorze gen. Władysława Bortnowskiego. Szef sztabu nie mógł sam podjąć decyzji w tej sprawie. Czas naglił. W końcu Stachiewicz wyraził wstępną zgodę, miał jednak jeszcze przysłać potwierdzenie, że marszałek propozycję zaaprobował. Kutrzeba poprosił Stachiewicza, by przyjechał osobiście omówić plan wielkiego przedsięwzięcia, które mogło zmienić bieg kampanii wrześniowej. Nie udało się to. Następnego dnia, tj. 9 września, szef sztabu wyjechał z Warszawy do Brześcia. Nie przysłał też nikogo w swoim zastępstwie. 01:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "A W DUSZY ŚLAD PODKOWY" ODC. 304 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki 1. wizyta w prywatnym muzeum siodeł kawaleryjskich na Mazowszu. 2. Spotkanie w pierwszym obozie przysposobienia wojskowego kobiet, który powstał w 1926 roku, w Garczynie, w Borach Tucholskich. Wspomnienie roli kobiet w polskiej walce o niepodległość od 1918 do 1945 roku. 2. Spotkanie w pierwszym obozie przysposobienia wojskowego kobiet, który powstał w 1926 roku, w Garczynie, w Borach Tucholskich. Wspomnienie roli kobiet w polskiej walce o niepodległość od 1918 do 1945 roku. Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - MONTGOMERY Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony Bernardowi Law Montgomery' emu - kontrowersyjnemu dowódcy brytyjskiemu. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.