TVP Historia Czwartek, 13.03.2025 06:40 BYŁ TAKI DZIEŃ - 13 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1867 - Rosjanie sprzedają Alaskę Amerykanom za siedem milionów dolarów; 1943 - likwidacja getta w Krakowie, Niemcy przenoszą zdolnych do pracy dorosłych do obozu w Płaszowie; 1968 - studenci w Krakowie protestują przeciw represjonowaniu warszawskich kolegów; 1996 - umiera Krzysztof Kieślowski, wielki twórca filmów, które poruszają ludzi na całym świecie; 06:45 WOJOWNICY CZASU - SZCZURY KONTRA LIS, CZYLI TOBRUK 1941 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2023 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Nie upłynął jeszcze rok od napaści Niemiec na Polskę we wrześniu 1939 roku, a działania wojenne rozprzestrzeniły się na kolejny kontynent. W czerwcu 1940 roku rozpoczęła się wojna w Afryce, w której wkrótce przeciwko Niemcom i ich włoskim sojusznikom u boku Anglików i Francuzów stanęli także Polacy, aby z dala od Ojczyzny walczyć o jej wolność. Jednym z ważniejszych epizodów tej kampanii była obrona twierdzy Tobruk, w której walny udział wzięli żołnierze Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, która dotarła do twierdzy w sierpniu 1941. 07:20 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 24 Program historyczny, 35 min, Polska, 2025 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 08:00 CZAS HONORU - ODC. 63 "TO JA CIĘ ZNALAZŁEM" Serial TVP, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Major Zwonariew przesłuchuje Rainera. Niemiec próbuje wzbudzić u Ubeka zainteresowanie swoją kartą przetargową jaką jest archiwum AK. Rainer, twierdzi, że nie pamięta dokładnie miejsca, wskazując Władysława Konarskiego jako osobę, która zna dokładne miejsce ukrycia dokumentów. Władek tymczasem czeka w umówionym miejscu na Karola, który jednak nie zjawia się. Major Zwonariewkolejny raz ośmiesza i upokarza Wasilewskiego. Na dodatek przeciąga na swoją stronę Karola. Major Zwonariew organizuje przeniesienie więźniów Rainera, Michała, Orlickiego, Brodowicza i Celiny. Wasilewski chce poznać miejsce przeniesienia więźniów, jednak Major Zwonariew nie zgadza się na ujawnienie tej informacji. Sekretarka Kazimierza, Danuta, donosi na swojego szefa Karolowi. Kazimierz spotyka się z Adą i podczas intymnej rozmowy dowiaduje się o niechlubnej tajemnicy z przeszłości Ady. Ubecy w końcu wywożą ze szpitala Rudą mimo protestu Marii. 08:55 W GODZINĘ PRÓBY - WŁADYSŁAW LINIARSKI "MŚCISŁAW" 15 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Niebelski Scenariusz: Marek Wrona Seria dokumentów o patronach Wojsk Obrony Terytorialnej. 09:15 HISTORIA POLSKI - PRAWDZIWY KONIEC ZIMNEJ WOJNY Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2011 Reżyseria: Jerzy Śladkowski Film Jerzego Śladkowskiego o kulisach wstąpienia Polski do NATO. Choć to film historyczny, to w lekki, dowcipny i ciekawy sposób, poprzez wypowiedzi uczestników negocjacji, odsłania prawdziwe kulisy procesu naszego dążenia do Paktu Północnoatlantyckiego. Pokazuje, jaką faktycznie rolę odegrała w nim Polska. Rozmówcy, wszyscy najważniejsi uczestnicy tego procesu, m. in. Zbigniew Brzeziński, wtajemniczają widza w wielką politykę, snując opowieść o dyplomacji i jej anonimowych bohaterach. Historia opowiedziana w filmie zawiera wiele sensacyjnych wątków i nagłych zwrotów akcji. 10:20 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - GOERING Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1996 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckiemu zbrodniarzowi wojennemu Hermannowi Goeringowi. 10:45 LEGENDY EUROPY - HISZPANIA ODC. 9 (LEGENDS OF EUROPE MYSTICAL AND FANTASY TALES 9. SPAIN) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2019 Reżyseria: John Hudson Seria przedstawia nowe, niemal magiczne spojrzenie na europejskie dziedzictwo. Inspirowane nowo odkrytym zainteresowaniem odwiecznymi legendami. Czy przerażające, czy zaskakujące, te historie, inspirowane naturalnymi wspaniałościami, są jednocześnie mistycznymi i niejasnymi zagadkami do rozszyfrowania. Piraci, bestie, zaczarowane lasy, skamieniali pasterze, zaczarowane jeziora, dziwaczne potwory lub uwięzione księżniczki to bohaterowie tej serii, która z północy na południe i ze wschodu na zachód na nowo odkryje Europę. Tematem tego odcinka jest Hiszpania. 11:45 EX LIBRIS - ODC. 564 Magazyn, 17 min, Polska, 2025 Magazyn poświęconym książkom o tematyce historycznej. Co tydzień prezentowane będą nowe pozycje warte uwagi. 12:05 PRASA DONOSI - WOJNA POLSKO - BOLSZEWICKA Felieton, 6 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska Tematem odcinka jest wojna polsko - bolszewicka. Przypomnimy, jakie były przyczyny wybuchu wojny oraz jaką rolę odegrali polscy kryptolodzy w zwycięstwie w Bitwie Warszawskiej. 12:15 PUNKT WIDZENIA - ODC. 1/7 Serial TVP, 52 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz: Andrzej Bonarski Zdjęcia: Janusz Kalaciński Aktorzy: Joanna Sienkiewicz, Jan Piechociński, Bogusław Linda, Iwona Biernacka, Piotr Dejmek, Maria Dłużewska, Adam Ferency, Jolanta Grusznic, Janusz Leśniewski, Wojciech Machnicki, Dorota Pomykała, Jerzy Radziwiłowicz, Jcek Strzemżalski, Włodzimierz Włodarski, Jerzy Bińczycki Pierwsza część filmu jest swego rodzaju mottem do całości. Grupa młodych ludzi, świeżo upieczonych absolwentów Uniwersytetu Warszawskiego, spotyka się nad brzegiem Wisły. Są wśród nich przyszli prawnicy - Maria, Ania i Marek, lekarze - Łysy i Sieradzki, leśnik Włodek, aktorka Liliana, muzyk Wieżan i inni ich koledzy, inżynierowie i humaniści. Trochę dla zabawy zastanawiają się, co będą robili za siedem lat - w roku 1980. Robią sobie pamiątkowe zdjęcie i wypisują pod nim, co każde z nich osiągnie przez najbliższe lata. Są osobami właściwie przeciętnymi, jak wielu innych młodych ludzi z wyższym wykształceniem, wkraczających w samodzielne życie zawodowe i osobiste. Spośród rówieśników wyróżnia ich to, że chcą żyć w sposób refleksyjny. Dochować wierności swoim ideałom, w każdej sprawie zachować własny punkt widzenia. Głównymi bohaterami pierwszego odcinka są Maria i Marek. Oboje kończą właśnie wydział prawa. On pochodzi z Płocka, w czasie studiów mieszkał w akademiku, ona jest rodowitą warszawianką. Piękni i młodzi, bez żadnych poważniejszych zmartwień - tworzą dobraną parę. Kiedy Maria zachodzi w ciążę, stwierdza, że jej partner nie potrafi zachować się jak dorosły, odpowiedzialny mężczyzna. Decyduje się na aborcję, zrywa z Markiem. Nie znajduje pomocy i wsparcia w rodzinie, przybita i zgnębiona podejmuje pierwszą w życiu pracę, w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. W tej instytucji spotyka ludzi jeszcze dotkliwiej skrzywdzonych przez los - wobec ich dramatów jej życie może wydawać się sielanką. Stroni od Marka i przyjaciół ze studiów. Dlatego dla wszystkich wielkim zaskoczeniem jest wiadomość o ślubie Marii z Włodkiem, leśnikiem, kolegą Marka z Płocka i z pokoju akademickiego. 13:15 BYŁ TAKI DZIEŃ - 13 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1867 - Rosjanie sprzedają Alaskę Amerykanom za siedem milionów dolarów; 1943 - likwidacja getta w Krakowie, Niemcy przenoszą zdolnych do pracy dorosłych do obozu w Płaszowie; 1968 - studenci w Krakowie protestują przeciw represjonowaniu warszawskich kolegów; 1996 - umiera Krzysztof Kieślowski, wielki twórca filmów, które poruszają ludzi na całym świecie; 13:25 SEKRETY STAROŻYTNYCH INŻYNIERÓW - /5/ (ANCIENT ENGINEERING) Serial dokumentalny, 50 min, Niderlandy (Holandia), 2021 We współczesnym świecie budowle poświęcone Bogu wciąż dominują w panoramie wielu miast. Te nowoczesne cuda architektury niejednokrotnie inspirowane są wcześniejszymi budowlami sakralnymi. Budowanie świątyń swój punkt kulminacyjny osiągnęło w średniowieczu. W Europie pojawił się wtedy nowy ruch inżynieryjny, zaczęto stosować pionierskie metody w budowie świątyń. Wzniesione wówczas gotyckie katedry są uznawane za jedne z najbardziej radykalnych, pięknych i spektakularnych budowli, jakie kiedykolwiek powstały. Dziesiątki gotyckich katedr w całej Europie stoją do dziś; to ikoniczne budowle. Najbardziej charakterystyczną z nich jest katedra Notre Dame w Paryżu. Piąty odcinek 10 - odcinkowej serii dokumentalnej ukazującej najbardziej niezwykłe i intrygujące osiągnięcia inżynierii z czasów starożytnych, które inspirują także inżynierów współczesnych. 14:25 TAJEMNICE SZPIEGÓW WOJNY - SZPIEG, KTÓRY OCALIŁ ŚWIAT ODC. 3/4 (SPIES OF WAR - THE A - BOMB SPIES EP. 3 THE SPY WHO PREVENTED THE WAR) Film dokumentalny, 51 min, Czechy, 2019 Reżyseria: Jobst Knigge Seria dokumentalna z tajnymi agentami w roli głównej. Byli największymi szpiegami XX wieku. To opowieści o szpiegostwie związanym z największymi wydarzeniami historycznymi. Nie znacie ich nazwisk ani ich twarzy, ale to oni zmienili bieg historii. 15:25 KORONA KRÓLÓW - ODC 190 Telenowela historyczna TVP, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna, Paweł Figurski Scenariusz: Ewa Bulanda, Dominik Rettinger, Jan Piotr Szafraniec Zdjęcia: Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Aleksandra Przesław, Karol Biskup, Marianna Zydek, Paulina Lasota, Karolina Kominek, Hanna Wojak, Monika Radziwon, Adrian Wajda, Miron Jagniewski, Katarzyna Czapla, Marek Richter, Monika Domowicz, Wojciech Żołądkowicz, Józef Grzymała, Kacper Matula Elżbieta dowiaduje się o śmierci Niemierzy i Pełki z rąk Kiejstuta. Martwi się, że Olgierd nie panuje nad swoim bratem. Kiejstut wie o wymarszu wojsk polsko - węgierskich i decyduje się na walkę bez Olgierda. Małgorzata postanawia wyjechać do Rzochowa, drży o zdrowie i życie Kazimierza. 15:55 PRASKIE POŻEGNANIA Film dokumentalny, 19 min, Polska, 1976 Reżyseria: Tadeusz Makarczyński Sentymentalna podróż po Pradze, dzielnicy Warszawy, która zachowała po wojnie więcej ze starej Warszawy niż Śródmieście. Autor odwiedza stare zaułki Pragi. Odwiedzamy straż pożarną, bazar Różyckiego, stuletnie kamienice, stare zakłady pracy. 16:20 SENSACJE XX WIEKU - CZERWONA ORKIESTRA Widowisko, 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Włodzimierz Adamski, Andrzej Szczytko, Zbigniew Paterak, Krzysztof Stelmaszczyk, Jerzy Braszka, Robert Więckiewicz, Sławomir Orzechowski, Andrzej Pściuk, Leon Charewicz, Antoni Ostrouch, Dariusz Krzemiński, Rafał Kuliński, Renata Cichecka, Mariusz Samociuk, Andrzej Bogdański Czerwona Orkiestra to komunistyczna organizacja szpiegowska, która aktywnie zaczęła działać na terenach okupowanych przez Niemców, krótko po ataku Hitlera na Rosję. Twórcą Czerwonej Orkiestry był polski Żyd z Nowego Targu, Leopold Trepper. Siatka, którą Trepper budował od 1938 roku, była najlepiej działającą organizacją szpiegowską drugiej wojny światowej i ogromnym problemem niemieckiej Abwehry. 17:20 HISTORIA POLSKI - GETTO. LIKWIDACJA Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Wojciech Kędzior Wykonawcy: Maryna Grądzka - Rejak Krakowskie getto utworzono w marcu 1941 r. Na niewielkiej przestrzeni stłoczono ponad 15 tysięcy krakowskich Żydów. Dzielnicę zamkniętą otoczono murem i drutem kolczastym. Prowadziły do niej cztery bramy. W październiku 1941 r. wprowadzono pod karą śmierci zakaz wstępu i opuszczania getta bez zezwolenia. Podczas kolejnych dwóch lat przeprowadzono w dzielnicy zamkniętej kilka akcji likwidacyjnych. Do ostatniej doszło, gdy teren getta obejmował dwie części: jedną zamieszkiwali zdolni do pracy, a drugą - według Niemców - niezdolni. W sobotę i niedzielę, 13 i 14 marca 1943 roku zamordowano kilkuset Żydów. W tym: w przeważającej mierze dzieci, starców i chorych. Resztę wywieziono do obozu pracy w Płaszowie oraz do KL Auschwitz. Wojnę - z 70 tysięcy przedwojennej populacji krakowskich Żydów - przeżyło około tysiąca. W filmie przypominamy historię getta i jego funkcjonowanie. Głównym wątkiem opowieści są jednak kolejne akcje likwidacyjne: dwie przeprowadzone w 1942 r. i ostatnia: w marcu 1943 r. Dlaczego do nich doszło? Jaki był ich przebieg? Co zapamiętali Ocaleni? W filmie przytaczamy relacje tych, którzy przeżyli. Wykorzystujemy przy tym bogaty materiał archiwalny: zdjęcia, mapy, nagrania audio i filmy. Narratorem opowieści jest dr Martyna Grądzka - Rejak - specjalistka IPN od zagłady Żydów oraz getta krakowskiego. Autorka m.in. książki "Kobieta żydowska w okupowanym Krakowie (1939 - 1945)". 18:10 FLESZ HISTORII - ODC. 703 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 18:25 ŚWIADECTWO POLSKOŚCI Film dokumentalny, 28 min, Polska, 2010 Scenariusz: Alina Czerniakowska Przyjechali do Polski na swój coroczny zjazd - młodzi Polacy z katolickich rodzin, którzy swoje życie spróbowali sobie ułożyć poza Ojczyzną. Spotkałam ich z całymi rodzinami, z małymi dziećmi, na Uniwersytecie im. Stefana Wyszyńskiego. Wykształceni, pełni energii, bystrzy obserwatorzy krajów i społeczności, w których przyszło im żyć - mówi Alina Czerniakowska, autorka tego interesujacego dokumentu. Przyjechali ze Szwecji, Niemiec, Francji, Anglii, Austrii, jak również z zupełnie odmiennych krajów - z Litwy i Ukrainy. Ich opowieści i opinie o Polsce i Polakach w Europie są bardzo ciekawe, a zarazem emocjonalne i bardzo osobiste, a przez to prawdziwe. Próżno by szukać w dziennikarskich wywodach takich spostrzeżeń, relacji, plastycznych opisów zdarzeń, opartych na osobistych przeżyciach Polaków, którzy często tuż po studiach znaleźli się na Zachodzie i tam postanowili żyć. Ich relacje dowodzą, jak bardzo wiele zmieniło się w nich samych i w spojrzeniu na Polskę. Film jest relacją ze spotkania młodych rodzin polskich, dla których wiara jest najważniejszą siłą, pozwalającą wszystko pokonać i nadać treść i sens ich życiu. Film pozwala również spojrzeć na sytuację młodych Polaków poza granicami kraju, poznać ich problemy i dowiedzieć się, jakie zmiany nastąpiły w ich życiu w ostatnim okresie. Nie mniej ważnymi uczestnikami zjazdu były dzieci. Wysłuchały ciekawych opowieści i wraz z dorosłymi śpiewały piękne polskie piosenki, ucząc się w ten sposób dumy z bycia Polakiem. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 64 "KONIEC TEJ MIŁOŚCI" Serial TVP, 43 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Bronek, Władek i Janek docierają do Woronina, gdzie według Karola przetrzymywani są członkowie podziemia. Helena napastowana przez Wasilewskiego decyduje się ostrzec Kazimierza. Wasilewski dostaje zlecenie obserwacji i ochrony zbliżającej się premiery Ślubów panieńskich. Rainer przekazuje Władkowi plan pomieszczeń więziennych, liczy na pomoc przy odbiciu. Kolejny raz wspomina o Archiwum AK. Lena próbuje być miła dla Wasilewskiego i uśpić jego czujność. Władek prosi Wandę o pomoc i wstawiennictwo u Karola, gdyż tylko on może wiedzieć, gdzie wywieziono Rudą. Ada niespodziewanie odwiedza Kazimierza. Adzie wyrywa się, że major Zwonariew był obecny przy katyńskich egzekucjach. Kazimierz zdaje sobie sprawę, że za sprawą mordu na polskich oficerach stali Rosjanie. Karol przekazawszy Wandzie informację o Rudej. Doktor przekazuje chłopakom instrukcje z Londynu dotyczące Archiwum, które bezwzględnie ma się znaleźć poza zasięgiem NKWD i UB. 20:00 ZAGŁĘBIE. PAMIĘĆ Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Dagmara Drzazga Scenariusz: Dagmara Drzazga Zdjęcia: Witold Kornaś W 2023 roku przypadła 80. rocznica likwidacji getta sosnowiecko - będzińskiego. W sierpniu tego roku grupa osób z World Association of Zaglebie Jews z Izraela, przyjechała do Polski, by uczcić tamto wydarzenie i oddać hołd pomordowanym. Odwiedziła miejsca związane z młodością swoich rodziców i dziadków. Pojechała również do Auschwitz. Tam w komorach gazowych w czasie wojny straciło życie 75 tysięcy zagłębiowskich Żydów. Ekipa filmowa towarzyszyła im z kamerą. "Zagłębie’43" odwołuje się estetycznie do klasycznej formy dokumentu obserwacyjnego, w filmie nie brakuje też scen z kamerą uczestniczącą, aktywną. W założeniu film mówi o historii, ale ma także ambicje wpisywać się w nurt tzw. dokumentalnego kina psychologicznego. Całość dopełnia starannie dobrana muzyka, fotografie oraz inne materiały źródłowe: wspomnienia, świadectwa, wypowiedzi zgromadzone w archiwach polskich i izraelskich (IPN w Katowicach, Archiwum Państwowe w Katowicach, Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie). 21:00 FIGURANT Dramat obyczajowy, 112 min, Polska, 2023 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz: Andrzej Gołda Aktorzy: Mateusz Więcławek, Marianna Zydek, Adrian Brząkała, Zbigniew Stryj, Zuzanna Lit, Andrzej Mastalerz, Krzysztof Wach, Krzysztof Szczepaniak, Szymon Roszak, Maciej Mikołajczyk, Paula Kinaszewska, Barbara Jonak, Radosław Krzyżowski, Juliusz Chrząstowski, Tadeusz Chudecki W 2023 r. „Figurant” Roberta Glińskiego na 48. edycji Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni znalazł się wśród nominowanych do nagrody w Konkursie Głównym. To historia trwającej 20 lat inwigilacji Karola Wojtyły, przyszłego papieża, Jana Pawła II. Protagonista filmu, agent bezpieki Budny, jest postacią fikcyjną, ale wątek fabularny nawiązuje do rzeczywistych wydarzeń. Dla pieniędzy i awansu Budny brnie w kłamstwa, coraz głębiej zanurza się w swoje obsesyjne działania. Zrobi wszystko, by przypodobać się mocodawcom i dopaść „wroga” narodu. 22:55 WTÓRNIK Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Andrzej Ciecierski Scenariusz: Andrzej Ciecierski Historia jak z filmu sensacyjnego - pokazująca sposób działania wywiadu PRL i wykorzystania życiorysu pozostawionego po wojnie dziecka Niemki i Rosjanina w polskim sierocińcu. W żargonie służb specjalnych agent, działający pod przybraną tożsamością innej, żyjącej osoby nazywany jest "wtórnikiem". Taką osobą był właśnie Jerzy Kaczmarek, który otrzymał personalia mieszkańca Trójmiasta, Janusza H. Kim był ten mężczyzna, że jego dane polskie służby wywiadu uznały za niezwykle cenne? 00:05 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA Cykl dokumentalny, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Widowisko historyczne przybliżające postać Otto Skorzenego, Austriaka, którego rodzina pochodziła spod Kwidzynia. Dlaczego to on stał się ulubionym oficerem Hitlera? W jaki sposób udało mu się dostąpić takiego zaszczytu? Był on założycielem i dowódcą pierwszej niemieckiej jednostki specjalnej SS. W 1943 roku wraz z oddziałem wziął udział w akcji uwolnienia Benito Mussoliniego, uwięzionego w hotelu Campo Imperatore. Skorzeny przypisał sobie zasługę powodzenia całej operacji i został awansowany do stopnia SS - Sturmbannfuhrera. Jego najważniejszym zadaniem było wylądowanie wraz z komandosami w górach pod Teheranem i zlikwidowanie Roosvelta - prezydenta Stanów Zjednoczonych, który przybył na koferencję do Teheranu. Kulisy spotkanie Stalina, Churchila i Roosevelta w Teheranie. 01:05 KOSA. OPOWIEŚĆ O KAROLU PNIAKU Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2021 Reżyseria: Krzysztof Mroczkowski Scenariusz: Krzysztof Mroczkowski Zdjęcia: Jakub Malec, Wiktor Kornaś, Wiktor Pawuska Muzyka: Artur Majewski Film opowiada o Karolu Pniaku, wybitnym pilocie myśliwców podczas II wojny światowej. Karol Pniak był wybitnym lotnikiem, asem myśliwskim czasów II wojny światowej, pochodzącym z Jaworzna. Udział w bitwie o Anglię stanowi jedynie fragment bogatego życiorysu Karola obok kampanii wrześniowej, walk w Afryce czy członkostwa w Trójce Bajana. Niepodważalne walory pilota myśliwskiego uzupełnia pochodzący z wypowiedzi i wspomnień ówczesnych kolegów obraz człowieka niezwykle koleżeńskiego, prostolinijnego, życzliwego i chętnego do pomocy. Karol Pniak urodził się w 1910 roku, w Jaworznie. Do wojska zaciągnął się w październiku 1928 rpku. W czerwcu 1939 ukończył Szkołę Podchorążych w Dęblinie. Staż odbył w 142. eskadrze myśliwskiej, a w sierpniu 1939 roku promowano go do stopnia podporucznika. Karol Pniak był zdobywcą szeregu najwyższych nagród, w tym trzykrotnym Mistrzem Polski, a po śmierci kpt. pil. Franciszka Żwirki najbardziej popularnym pilotem II Rzeczypospolitej. Po wybuchu II wojny światowej znalazł się w Anglii, gdzie po przeszkoleniu, trafił do 32. dywizjonu RAF. W czasie bitwy o Anglię znacznie powiększył liczbę zniszczonych maszyn wroga. Należał do Polish Fighting Team, zwanym również "Cyrkiem Skalskiego". Był dowódcą dywizjonu 308. Do Polski wrócił w 1947 roku. Zamieszkał w rodzinnej Szczakowej, w Pieczyskach. Z uwagi na pobyt na Zachodzie miał problemy ze Służbą Bezpieczeństwa. Zmarł 17 października 1980 roku. Wielokrotnie odznaczany m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. 02:10 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "W SUKURS PAMIĘCI" (ODC. 297) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "W sukurs pamięci" Po powstaniu styczniowym na ziemiach dawnego zaboru rosyjskiego przybyło przydrożnych krzyży i kapliczek. Nieodłącznym elementem tych miejsc była lokalna opowieść o potyczce powstańczej patii, o zmarłych z ran bohaterach. I dzisiaj właśnie wyruszamy tej pamięci w sukurs w stronę Treblinki. Mieszkańcy gminy Małkinia Dolna od lat szukają pomocy w rozwiązaniu zagadki krzyża, który niegdyś stał przy polnej drodze w miejscowości Prostyń. Przechodząca tędy w 1944 roku Armia Czerwona zniszczyła go, a nikt nigdy nie wzniósł ponownie. Zaś wedle przekazu było to miejsce spoczynku powstańców styczniowych, aczkolwiek nikt już żadnych szczegółów nie pamięta. Władze gminy zwróciły się z prośbą do nas, a my nigdy takiej pomocy nie odmawiamy. Zamierzamy sprawę rozstrzygnąć badaniami geofizycznymi. 02:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NA ZACHODZIE ZNÓW SPOKÓJ Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Ułłowicz Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony przygotowaniom niemieckim do inwazji na Wyspy Brytyjskie oraz bitwie powietrznej o Anglię.