TVP Historia Piątek, 14.03.2025 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 14 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1801 - umiera Ignacy Krasicki, biskup warmiński, pisarz, kapelan królewski, dowcipny uczestnik obiadów czwartkowych; 1964 - powstaje "List trzydziestu czterech" postulujący zmianę wydawniczej i cenzorskiej polityki władz; 1968 - Edward Gierek, sekretarz partii na Śląsku, zwołał wielki wiec. Mowa o studentach - wichrzycielach, którzy "dowiedli, że obcym służą interesom"; 07:00 FLESZ HISTORII - ODC. 703 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:20 SPÓR O HISTORIĘ - WYSIEDLENIA Z KRESÓW Debata, 30 min, Polska, 2019 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Jedną z najważniejszych kwestii po zakończeniu II wojny światowej było ustalenie nowych granic. Alianci decydowali o tym podczas kolejnych konferencji pokojowych. Wskutek decyzji, jakie zapadły w Teheranie, Jałcie i Poczdamie, Polska straciła niemal połowę terytorium na wschodzie. Rekompensatą za tę stratę miały być tzw. Ziemie Odzyskane, czyli Dolny Śląsk, Pomorze, Warmia i Mazury. Przesunięcie granicy wiązało się z przesiedleniem ludności zamieszkującej Kresy Wschodnie. Pierwsza, tak zwana repatriacja ze Związku Sowieckiego miała miejsce w latach 1944 - 1946. Druga odbyła się w latach 1955 - 1959. Czym była w istocie tak zwana repatriacja? Na jakich podstawach prawnych odbywało się przesiedlenie Polaków? Skąd - oprócz Kresów Wschodnich - przyjeżdżali Polacy na Ziemie Zachodnie? 08:00 CZAS HONORU - ODC. 64 "KONIEC TEJ MIŁOŚCI" Serial TVP, 43 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Bronek, Władek i Janek docierają do Woronina, gdzie według Karola przetrzymywani są członkowie podziemia. Helena napastowana przez Wasilewskiego decyduje się ostrzec Kazimierza. Wasilewski dostaje zlecenie obserwacji i ochrony zbliżającej się premiery Ślubów panieńskich. Rainer przekazuje Władkowi plan pomieszczeń więziennych, liczy na pomoc przy odbiciu. Kolejny raz wspomina o Archiwum AK. Lena próbuje być miła dla Wasilewskiego i uśpić jego czujność. Władek prosi Wandę o pomoc i wstawiennictwo u Karola, gdyż tylko on może wiedzieć, gdzie wywieziono Rudą. Ada niespodziewanie odwiedza Kazimierza. Adzie wyrywa się, że major Zwonariew był obecny przy katyńskich egzekucjach. Kazimierz zdaje sobie sprawę, że za sprawą mordu na polskich oficerach stali Rosjanie. Karol przekazawszy Wandzie informację o Rudej. Doktor przekazuje chłopakom instrukcje z Londynu dotyczące Archiwum, które bezwzględnie ma się znaleźć poza zasięgiem NKWD i UB. 08:50 PRASA DONOSI - PROCES GORGONOWEJ Felieton, 6 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska W kolejnym odcinku serii "Prasa donosi" przypomnimy jeden z najgłośniejszych procesów dwudziestolecia międzywojennego - proces Gorgonowej. Do tej pory budzi on zainteresowanie historyków i dziennikarzy. 09:05 HISTORIA POLSKI - GETTO. LIKWIDACJA Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2023 Reżyseria: Piotr Litka Scenariusz: Piotr Litka Zdjęcia: Jeremi Grzywa, Wojciech Kędzior Wykonawcy: Maryna Grądzka - Rejak Krakowskie getto utworzono w marcu 1941 r. Na niewielkiej przestrzeni stłoczono ponad 15 tysięcy krakowskich Żydów. Dzielnicę zamkniętą otoczono murem i drutem kolczastym. Prowadziły do niej cztery bramy. W październiku 1941 r. wprowadzono pod karą śmierci zakaz wstępu i opuszczania getta bez zezwolenia. Podczas kolejnych dwóch lat przeprowadzono w dzielnicy zamkniętej kilka akcji likwidacyjnych. Do ostatniej doszło, gdy teren getta obejmował dwie części: jedną zamieszkiwali zdolni do pracy, a drugą - według Niemców - niezdolni. W sobotę i niedzielę, 13 i 14 marca 1943 roku zamordowano kilkuset Żydów. W tym: w przeważającej mierze dzieci, starców i chorych. Resztę wywieziono do obozu pracy w Płaszowie oraz do KL Auschwitz. Wojnę - z 70 tysięcy przedwojennej populacji krakowskich Żydów - przeżyło około tysiąca. W filmie przypominamy historię getta i jego funkcjonowanie. Głównym wątkiem opowieści są jednak kolejne akcje likwidacyjne: dwie przeprowadzone w 1942 r. i ostatnia: w marcu 1943 r. Dlaczego do nich doszło? Jaki był ich przebieg? Co zapamiętali Ocaleni? W filmie przytaczamy relacje tych, którzy przeżyli. Wykorzystujemy przy tym bogaty materiał archiwalny: zdjęcia, mapy, nagrania audio i filmy. Narratorem opowieści jest dr Martyna Grądzka - Rejak - specjalistka IPN od zagłady Żydów oraz getta krakowskiego. Autorka m.in. książki "Kobieta żydowska w okupowanym Krakowie (1939 - 1945)". 09:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - ARMIA CZERWONA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 21 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Galiński Prowadzący: Bogusław Wołoszański W tym odcinku historia Armii Czerwonej (w okresie od 1939 do końca 1941 roku). 10:20 KORFANTY Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2020 Reżyseria: Stefan Skrzypczak Scenariusz: Stefan Skrzypczak, Agata Olenderek Zdjęcia: Roman Wasiluk, Sławomir Bartkiewicz Aktorzy: Adam Bauman, Jerzy Głybin, Michał Dworczyk Jest to opowieść o jednej z najważniejszych postaci Śląska - Wojciechu Korfantym. Opowieść o jego walce o przyłączenie Śląska do Polski. Obejmuje okres ostatnich jego wystąpień w Reichstagu, udziału w Powstaniu Wielkopolskim, przygotowaniach do plebiscytu i walkach w III Powstaniu Śląskim. Przyjęta koncepcja narracyjna, jaką jest wywiad dziennikarzy z Korfantym, umożliwia skupienie się na sprawach, które dla Śląska były wtedy najważniejsze - przyłączenie Śląska do Polski. Narracja wydarzeń prowadzona jest linearnie, z zaznaczeniem dat następujących po sobie wydarzeń. Wprowadzone sceny fabularne nie są jedynie ilustracją historycznych faktów, lecz poprzez dialogi między postaciami pozwalają na poznanie emocji postaci, którymi się kierowały, podejmując decyzje i oceniając bieżące wtedy wydarzenia. Bardzo ważne jest wykorzystanie materiałów archiwalnych (zdjęcia, dokumenty, prasa, ulotki, mapy), które dokumentują minione wydarzenia. 11:30 MIAŁEM FARTA Film dokumentalny, 35 min, Polska, 2022 Reżyseria: Bogumił Osiński Reżyser filmowy Jerzy Hoffman świętuje jubileusz 90 - lecia. "Żyję nieprzyzwoicie długo" - żartuje i podkreśla, że zawodowo jest spełnionym człowiekiem. "Miałem farta" to film dokumentalny o wybitnym reżyserze. 12:05 PIOSENKĄ PRZEZ HISTORIĘ - HISTORIA WEDŁUG JACKA - BALLADA WRZEŚNIOWA Teledysk, 3 min, Polska, 2019 Scenariusz: Witold Majka, Anna Kwiatkowska, Urszula Dubowska Wykonawcy: Jakub Sienkiewicz, Tomasz Grochowalski, Piotr Łojek, Leon Paduch, Aleksander Korecki, Jacek Wąsowski Zdjęcia: Kamil Hasiuk Czwarty rozbiór Polski - tak określano tajny protokół paktu Ribbentrop - Mołotow, umowy o nieagresji podpisanej 23 sierpnia 1939 roku między III Rzeszą a Związkiem Radzieckim. Mocarstwa dzieliły w nim między siebie terytoria Polski, Litwy, Łotwy, Finlandii, Estonii i Rumunii i pozbawiały niepodległości suwerenne kraje. Dziewięć dni po zawarciu paktu 1 września hitlerowskie Niemcy napadły na Polskę, rozpoczynając II wojnę światową - najkrwawszą w dziejach ludzkości. Niespełna w miesiąc po zawarciu umowy, 17 września armia radziecka zaanektowała zgodnie z jej zapisami wschodnie terytorium Rzeczpospolitej. Podpisany w Moskwie pakt Ribbentrop - Mołotow stał się symbolem zbrodniczych planów i współdziałania dwóch totalitaryzmów XX wieku, nazizmu i komunizmu. Jego konsekwencją były akcje eksterminacji Polaków, szczególnie polskiej inteligencji zarówno na ziemiach okupowanych przez Niemców jak Rosjan. Teledysk w całości skonstruowany z ilustracyjnych zdjęć archiwalnych mapy Polski, przedwojennej, archiwalnych zdjęć z inwazji III Rzeszy i Związku Radzieckiego na Polskę we wrześniu 1939 r. oraz zdjęć z koncertu Jacka Kaczmarskiego. 12:15 PUNKT WIDZENIA - ODC. 2/7 Serial TVP, 47 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz: Andrzej Bonarski Zdjęcia: Janusz Kalaciński Aktorzy: Joanna Sienkiewicz, Jan Piechociński, Bogusław Linda, Iwona Biernacka, Piotr Dejmek, Maria Dłużewska, Adam Ferency, Jolanta Grusznic, Janusz Leśniewski, Wojciech Machnicki, Dorota Pomykała, Jerzy Radziwiłowicz, Jcek Strzemżalski, Włodzimierz Włodarski, Jerzy Bińczycki Po ślubie Maria i Włodek mieszkają "przy rodzinie", w jednym pokoju odstąpionym nowożeńcom przez rodziców Marii. To dość typowa sytuacja młodych małżeństw w Polsce lat 70. I podobnie jak inne młode pary, oboje mają jedno marzenie - własne mieszkanie. Chcą być ze sobą tylko we dwoje. Mogą wprawdzie wynająć mieszkanie na mieście, ale za kwotę równą ich miesięcznym dochodom. Próba usamodzielnienia się jest bardziej kosztowna niż się spodziewali, nie tylko w sensie finansowym. Borykanie się z codziennymi trudnościami wywołuje zrozumiałe w tej sytuacji rozdrażnienie. Stres potęgują nie najlepsze doświadczenia, wyniesione z miejsca pracy. 13:10 KOLEBKA SOLIDARNOŚCI 8 min, Polska, 2020 Reżyseria: Wojciech Roman Krasucki Scenariusz: Jarosław Żurawiński Stół prezydialny (narracja dotycząca uroczystości podpisania Porozumień Gdańskich w Sali BHP w dniu 31. VIII. 1980r.) 13:25 ARABSKA WYPRAWA LEVISONA WOODA - PRADAWNE DOLINY. ODC. 3/5 (ARABIA WITH LEVISON WOOD 1) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Neil Bonner Duszą i twarzą tej niezwykłej podróżniczej serii jest brytyjski podróżnik Levison Wood, który próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym dzisiaj jest Arabia. Okazuje się krainą kontrastów, nie tylko krajobrazowych. Kraje pogrążone w chaosie sąsiadują z dobrze prosperującymi, enklawy nowoczesności ze średniowieczem. Bijące w oczy bogactwo z ludźmi, którzy stracili wszystko i żyją na śmietniskach. Film jest po trosze etnograficzny, bo naszego podróżnika interesuje wszystko. Zachwyca się naturą, ale nie arabskim stylem rządzenia. Zagaduje młodych, a nawet kobiety (po uzyskaniu zgody ich mężów lub ojców). Nie rezygnuje z pomocy miejscowych przewodników. W pierwszym odcinku Wood w dwa tygodnie przemierza Irak, a raczej to, co z niego zostało po amerykańskiej interwencji i serii wojen domowych - od północnej części, kontrolowanej przez Kurdów po rozlewiska Szatt al - Arab. Nie jest to bezpieczna podróż, na drogach są gęsto ustawione blokady i posterunki kontrolne, spać można tylko w militarnych bazach. Oprócz żołnierzy regularnych armii Anglik spotyka oddziały ochotników. Jest świadkiem strzelaniny i zdobywania wioski opanowanej przez ISIS. Często filmuje z ukrycia. Podczas przechadzki po ruinach starej części Mosulu znajduje nieużywaną kamizelkę terrorysty samobójcy, rozmawia ze snajperem, który ma na koncie 343 zabitych wrogów (tydzień później sam zostaje odstrzelony), zagląda do piwnicy, w której ukrywał się Saddam Husajn. Drugi odcinek ma zupełnie inny charakter. Przemknąwszy przez Kuwejt, Brytyjczyk objeżdża Półwysep Arabski. Zwiedza Oman, zwany klejnotem Arabii. Robi zakupy na targowiskach, przebiera się za Beduina, wspina się na najwyższą górę, częściowo na wielbłądzie, częściowo na własnych nogach przemierza 250 kilometrów przez pustynię. Granicę ogarniętego wojną domową Jemenu przekracza nieoficjalnie, jednak droga na zachód jest zamknięta. W trzecim odcinku Wood omija tereny kontrolowane przez zwaśnione plemiona, gangi kryminalistów i Al - Kaidę drogą morską, na zaszczurzonym statku z hinduską załogą, lękliwie wyglądającą piratów. Nieplanowany wcześniej tranzyt przez Róg Afryki - Somalię i Dżibuti kończy w Arabii Saudyjskiej - kolebce arabskiej cywilizacji. Rząd przydziela mu opiekuna, który czujnie przysłuchuje się jego rozmowom. Podróżnik zagląda do wiosek, gdzie nawet dzieci noszą sztylety - symbole prestiżu i niezależności. Gościnni gospodarze częstują go mlekiem wielbłąda, kultywują dawne obyczaje, równocześnie są aktywni na Instagramie. Wood spotyka młodych ludzi, zafascynowanych Zachodem i pielgrzymów, zmierzających do Mekki. Wizytuje opuszczone miasteczko, którego mieszkańcy przenieśli się do nowoczesnych wieżowców i stację kolejową, gdzie słynny Lawrence z Arabii, dokonał pierwszego sabotażu. W Jordanii przemierza malowniczą skalistą pustynię Wadi Rum. Produkcja: Blackmane Media Ltd. 14:25 NARODZINY NAZIZMU S.I - PIERWSZE MIESIĄCE U WŁADZY (RISE OF THE NAZIS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Julian Jones Seria odpowiada na zasadnicze pytanie: jak doszło do tego, że rządy w Niemczech przejęli faszyści. Te filmy to spojrzenie od wewnątrz na drogę Hitlera do władzy. Historia zostaje opowiedziana z punktu widzenia osób z jego najbliższego otoczenia, tych, którzy utorowali mu drogę do władzy, i tych, którzy próbowali go powstrzymać. Od politycznych intryg, które zamieniły niemiecki parlament w prawdziwy "House of Cards", po demontaż demokracji, który uczynił z Hitlera wszechmocnego Fuhrera. W cyklu dokonana zostanie analiza, czy taki rozwój zdarzeń był nieunikniony, jakie pojawiły się znaki ostrzegawcze, jakie podjęto decyzje, jakich szans nie wykorzystano i jakie błędne oceny sformułowano, które mogły powstrzymać Hitlera i zmienić bieg historii. Episode 1: Politics, Episode 2: The First Six Months in Power, Episode 3: Night of the Long Knives 15:25 KORONA KRÓLÓW - ODC 191 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak Scenariusz: Marcin Marciniak, Monika Zięba, Jan Piotr Szafraniec Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Martyna Dudek, Marcin Rogacewicz, Piotr Nowak, Wenanty Nosul, Jacek Ryś, Paulina Lasota, Jacek Oporski, Miron Jagniewski, Grzegorz Radziwon, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska, Mateusz Mosiewicz, Dagmara Bąk Elżbieta zapewnia w liście Olgierda, że modli się, by ten nie musiał płacić za winy Kiejstuta. Kazimierz jest wściekły. Za wszelką cenę chce pomścić Pełkę i Niemierzę. Ludwik udaje, że współczuje Kazimierzowi i prosi mentora, by ten poinformował wojewodów, że ruszają na Włodzimierz. Kłamie, że konsultował to z Kazimierzem. Bolko chce nakłonić Guncela, by ten pozostał w Świdnicy. Goniec przynosi Cudce i Kunegundzie wieści, że król czuje się lepiej. 16:00 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNIA NARADA CZ. 1 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Dracz, Krzysztof Globisz, Mieczysław Hryniewicz Zdjęcia: Andrzej Sikora Muzyka: Wysocki W nocy z 28 lutego na 1 marca 1953 roku odbyła się ostatnia narada z udziałem Stalina. Rozpoczynała się walka o władzę po nim. 16:35 SENSACJE XX WIEKU - OSTATNIA NARADA CZ. 2 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2001 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Krzysztof Dracz, Krzysztof Globisz, Mieczysław Hryniewicz Zdjęcia: Andrzej Sikora Muzyka: Szymon Wysocki Późnym wieczorem 28 lutego 1953 roku przybywają na naradę do Stalina członkowie Politbiura. Ostatni raz widziano wówczas Stalina żywego, narada zakończyła się o 4 rano 1 marca. 17:05 HISTORIA POLSKI - POLMISSION. TAJEMNICE PASZPORTÓW Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jacek Papis Scenariusz: Jacek Papis Dokument jest próbą rozwikłania najbardziej zagadkowych wątków tzw. akcji paszportowej, czyli działalności polskich dyplomatów w Szwajcarii i żydowskich aktywistów, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów z całej Europy. Film ten skupia się przede wszystkim na losach tych, którym udało się ocaleć dzięki południowoamerykańskim paszportom, ale zarazem opowiada o tych, którzy o mały włos by ocaleli, ale niemal w ostatniej chwili zostali przez Niemców zamordowani. Głównymi interlokutorami są tu bezpośrednio ocaleni lub ich potomkowie (tzw. drugie pokolenie), co sprawia, że film ten jest także dokumentacyjnym zapisem niezwykłych, jednostkowych losów, z których każdy właściwie nadawałby się na osobną hollywoodzką produkcję. Oprócz ocalonych w filmie pojawiają się też historycy i badacze, próbujący dociec prawdy, podjąć niewyjaśnione dotąd kwestie i odpowiedzieć na najbardziej nurtujące pytania. 18:10 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - KRÓL STANISŁAW LESZCZYŃSKI I MODA NA DANIA ZNAD WISŁY Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Historykom kuchni bardzo rzadko przytrafia się sytuacja, kiedy mogą, krok po kroku, opowiedzieć historię wzajemnych wpływów kulinarnych. Do XVIII wieku kuchnia polska brała ze świata, ale w XVIII stuleciu dzieje się odwrotnie - to świat francuskiej potęgi kulinarnej bierze z Polski za sprawą polskiego króla Stanisława Leszczyńskiego. Stanisław Leszczyński został królem dwukrotnie i dwukrotnie musiał uciekać z Polski do Francji ustępując Sasom popieranym przez Rosję. W roku 1725 roku córka Stanisława, Maria Leszczyńska, poślubiła młodego króla Francji Ludwika XV. Leszczyński, jako teść króla Francji, został księciem Lotaryngii, w której do dzisiaj jest znany jako "dobry król Stanisław". Zasłynął jako król - filozof, mecenas sztuk i nauk, założyciel Akademii w Luneville. Jego dwór odwiedzało wielu gości z Polski, którzy po powrocie do kraju szerzyli ideały oświecenia, znajomość języka francuskiego i francuskiej kultury. Jak to się stało, że mamy w Lotaryngii swój plac, restaurację, polskie potrawy i pomnik króla? Co złożyło się na czas największych triumfów kuchni polskiej? Na te pytania odpowie prof. Jarosław Dumanowski oraz zaproszeni do programu francuscy eksperci. Dawne potrawy odtworzy Maciej Nowicki. 19:05 CZAS HONORU - ODC. 65 "DWA DNI WOLNOŚCI" Serial TVP, 44 min, Polska, 2012 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa, Grzegorz Kuczeriszka Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Rainer przekonuje Władka, że Major Zwonariew nie zna prawdziwego miejsca ukrycia archiwum. Bronek, Michał i Władek obserwują miejsce, w którym przetrzymywana jest Ruda. Planują akcję odbicia. Major Zwonariew żąda od Lewińskiej zwolnienia Wasilewskiego z pełnionych obowiązków. Ada odmawia. Otto Kirchner dostaje od dyrekcji pismo z żądaniem, aby w ciągu 24 godzin opuścił Polskę. Doktor przekazuje chłopakom plany przerzutu do Czech. Wszyscy wiedzą, że wyjazd może okazać się ostatecznym pożegnaniem z Ojczyzną. Kazimierz zdecydowany jest opuścić Warszawę, wcześniej żegna się z Heleną przekazując jej zaproszenie na premierę. Bronek terroryzuje kierowcę Wasilewskiego i sam zajmuje jego miejsce. Razem z Jankiem udają się do sierocińca, gdzie według słów kierowcy ma znajdować się Jasio. Bronek, Władek i Michał przygotowują się do akcji w teatrze. W trakcie uroczystego przemówienia dyrektora teatru cichociemni odpalają lonty, karbidowy dym zasnuwa scenę, co umożliwia uprowadzenie zaskoczonego Majora Zwonariewa. 20:00 NIEZNANA WOJNA NA PÓŁNOCY S.I - ODC. 2/6 (UNTOLD ARCTIC WARS) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma Scenariusz: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma To pierwsza w historii seria, która ujawnia rolę państw regionu arktycznego w II wojnie światowej i próbuje odtworzyć militarne zmagania w tym rejonie. Widzowie będą mogli obejrzeć w akcji nurków odnajdujących zatopione niemieckie wraki samolotów, archeologów badających ukryte masowe groby i historyków tropiących tajne nadmorskie fortece. W serii kolorowe materiały archiwalne oraz wysokiej jakości animacje komputerowe. 21:05 MARZEC '68 Dramat, 116 min, Polska, 2022 Reżyseria: Krzysztof Lang Scenariusz: Andrzej Gołda Aktorzy: Vanessa Aleksander, Ignacy Liss, Ireneusz Czop, Edyta Olszówka, Anna Radwan, Mariusz Bonaszewski, Joanna Badełek, Katarzyna Bargiełowska, Karol Biskup, Adam Bobik, Jacek Bończyk, Jerzy Bończak, Aleksandra Boroń, Kamila Brodacka, Adrian Brząkała Główny wątek filmu nawiązuje do czasów związanych z wydarzeniami w Warszawie w roku 1968. Doszło wówczas do interwencji milicji, która przed Uniwersytetem Warszawskim brutalnie rozgoniła studentów protestujących przeciwko wyrzuceniu z uczelni ich kolegów oraz w obronie zdjętych z afisza "Dziadów" w reżyserii Kazimierza Dejmka. To właśnie na premierze tego spektaklu w Teatrze Narodowym poznali się młodzi bohaterowie filmu: Hania, studentka szkoły teatralnej i Janek, student politechniki. Połączyła ich miłość, nie widzą świata poza sobą i nie interesują się polityką. Ale to właśnie polityka zagrozi ich szczęściu. Wskutek gomułkowskich czystek zostaje wyrzucony z pracy ojciec Hani, świetny lekarz. Nie mając perspektyw na przyszłość, rodzinie pozostaje przymusowa emigracja. Po przeciwnej stronie barykady znajdują się z kolei rodzice Janka. Zakochani w sobie Hania i Janek są w samym środku buntu młodzieży przeciwko władzy ograniczającej ich wolność i swobody. Przyjdzie im walczyć przede wszystkim o swoje uczucia. Czy ich miłość zdoła przetrwać polityczną zawieruchę w kraju i pokonać wszelkie trudności? 23:10 III RZESZA ZATRZYMANA W KADRZE - ODC. 1. PYCHA (LOST HOME VIDEOS OF NAZI GERMANY) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Na tysiącach niemieckich strychów niezliczone prywatne filmy pokryły się kurzem. Te filmowe rolki pokazują inną historię III Rzeszy Hitlera - życie zwyczajnych Niemców w ich domach i ich losy na linii frontu. Dwuczęściowy dokument odkrywa te prywatne kolekcje i pokazuje jak Niemcy - cywile i wojskowi - zarejestrowali powstanie Rzeszy, która według nich miała przetrwać tysiąc lat. Zwykli obywatele, organizacje partyjne, strażacy, lokalni urzędnicy i żołnierze na froncie z oddaniem dokumentowali swoje życie, emanując zarówno narodową, jak i obywatelską dumą. Po zakończeniu wojny wiele z tych materiałów filmowych zostało ukryte. Teraz, gdy pokolenie wojenne odchodzi, ich dzieci i wnuki odnajdują filmy i dzielą się nimi. Wyłania się z nich szczere spojrzenie na to, jak naprawdę wyglądało życie ludzi żyjących pod rządami Hitlera. 00:05 SENSACJE XX WIEKU - SPRAWA ADMIRAŁA CANARISA CZ 1 Cykl dokumentalny, 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Bohaterem kolejnego odcinka programu Bogusława Wołoszańskiego jest szef niemieckiego wywiadu wojskowego adm. Wilhelm Canaris, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo. 00:35 SENSACJE XX WIEKU - SPRAWA ADMIRAŁA CANARISA CZ 2 Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2000 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program poświęcony postaci szefa niemieckiego wywiadu wojskowego admirała Wilhelma Canarisa, o którego prawdziwej roli w czasie II wojny światowej wciąż niewiele wiadomo. 01:10 DZIEWCZYNA Z EKRANU Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2017 Reżyseria: Andrzej Ciecierski Scenariusz: Andrzej Ciecierski Zdjęcia: Andrzej Ciecierski Film poświęcony Teresie Tuszyńskiej, jednej z najpiękniejszych polskich aktorek, a zarazem najbardziej zapomnianych. Wielu znawców kina twierdziło, że tak pięknej twarzy nie było o polskim filmie. Urodziła się w Warszawie w 1942 roku w rodzinie robotniczej. Już od młodych lat ciągnęło ją do środowiska aktorsko - muzycznego. W 1958 roku wygrała konkurs tygodnika "Przekrój" pod hasłem "Film szuka młodych aktorek" i dostała swoją pierwszą rolę w filmie "Ostatni strzał". Z planu filmu jednak uciekła bez podania przyczyny. W 1959 roku grała w filmach: "Biały niedźwiedź" i "Do widzenia do jutra". W następnych latach występy na ekranie łączyła z pracą modelki w Modzie Polskiej i częstymi wyjazdami za granicę. Grała w takich filmach jak: "Drugi człowiek", "Tarpany", "Rozwodów nie będzie", "Cała naprzód", "Poczmistrz", "Vreckari" czy "Praskie noce". Była jedyną polską aktorką, której twarz pojawiła się na łamach amerykańskiego miesięcznika "Show". Stała się prawdziwą gwiazdą. Swój ostatni film nakręciła w 1970 roku, zaledwie 12 lat po debiucie. Po premierze w 1971 roku Tuszyńska zniknęła. Nie ma żadnych jej zdjęć po 1971 roku. Mówiło się, że zupełnie zatraciła się w nałogu alkoholowym. Żyła swoim życiem w ukryciu, skromnie, wręcz w biedzie. Wstydziła się swojego wyglądu, przytyła i prawie nie wychodziła z domu. Zmarła zapomniana w samotności 19 marca 1997 roku z niewyjaśnionej do końca przyczyny. 02:15 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - WALKI O PAMIĘĆ ODSŁONA KOLEJNA (ODC. 299) Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki "Walki o pamięć odsłona kolejna" W przekazach ludowych na północno - zachodnim Mazowszu pojawiała się opowieść o grupie bojowników Polskiej Organizacji Wojskowej, która w październiku 1918 roku rozbiła dużą kolumnę niemieckich wojsk okupacyjnych z tzw. Ost Frontu. Historycy powiadali, że to tylko przekaz i nie ma dowodów na owo wydarzenie. Ale nam udało się dowód zdobyć. W domowym archiwum jednego z mieszkańców wsi Dobre odkryliśmy fotografie kapliczki z napisem "Na pamiątkę walki stoczonej w tym miejscu przez oddział POW z pruskim najeźdźcą w dniu 10 X 1918 roku - uczestnicy tejże w podzięce za wolność Ojczyzny krzyż ten stawiają". Na fotografii wokół kapliczki widzimy grupę kilkunastu mężczyzn, członków POW. Przez kilka dni przebadaliśmy wiele kapliczek, aż dotarliśmy do relacji, że Niemcy w 1939 roku kazali napis zalepić cementem. Mamy pewność, że wiemy, który to obiekt. "Już tylko las" Następnie ruszamy w okolice Płocka ku kolejnemu wyzwaniu. Lokalna legenda głosi, że gdzieś w okolicy była kiedyś mogiła powstańców styczniowych. Dziś nie ma po niej śladu, a my przy pomocy sprzętu georadarowego spróbujemy sprawdzić, czy jest szansa na jej odnalezienie. 02:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - O HONOR FRANCJI CZ 1 Cykl dokumentalny, 27 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Prowadzący: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Program cykliczny popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony budowie francuskiego systemu fortyfikacji - Linii Maginota. Wykorzystano archiwalne materiały filmowe.