TVP Historia Piątek, 21.03.2025 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 21 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1968 - strajk okupacyjny na UW; 1985 - śmierć Leopolda Tyrmanda; 1988 - groteskowe działania SB przeciw grupie "Wolnośc i Pokój" na plaży w Sopocie; 1994 - siedem Oscarów dla "Listy Schindlera" w tym trzy dla Polaków; 07:05 FLESZ HISTORII - ODC. 704 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:25 SPÓR O HISTORIĘ - TRAKTAT BRZESKI Debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller 3 marca 1918 roku w Brześciu Litewskim podpisany został traktat między bolszewicką Rosją a państwami centralnymi: Niemcami, Austro - Węgrami, Turcją i Bułgarią. Oznaczał on zerwanie przez Rosję sojuszu z Ententą. Wyznaczał także nową granicę Rosji. Odpadły od niej Królestwo Polskie, Litwa, Łotwa, Estonia i Finlandia. Na Zakaukaziu Rosja traciła Kars, Batumi i Ardahan na rzecz Turcji. Rosja zobowiązywała się do zdemobilizowania armii. Sygnatariusze traktatu nawiązywali wzajemne stosunki dyplomatyczne. Po wybuchu rewolucji w Niemczech i upadku cesarstwa niemieckiego oraz wobec rozpadu Austro - Węgier, Rosja anulowała 13 września 1918 roku brzeski traktat pokojowy, jako narzucony jej siłą przez niemiecki imperializm. Traktat nie zawierał wzmianki o Polsce. Pośrednio potwierdzał stan rzeczy wytworzony w Polsce pod okupacją niemiecko - austriacką na podstawie aktu 5 listopada 1916 roku. 08:00 CZAS HONORU - ODC. 69 "ULTIMATUM RAINERA" Serial TVP, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Bronek i Wanda dopływają do portu w Gdyni. Podczas kontroli celnej Bronek podaje się za brata Antoniego Karkowskiego. Funkcjonariusze urzędu celnego mają dla niego szokującą informację, która może przekreślić sens całej misji... Rainer w areszcie spotyka Krzywego, starego złodzieja. Recydywista twierdzi, że skądś zna Rainera Woźniaka znajduje najgroźniejszy świadek jego okupacyjnej przeszłości. Przychodzi z ultimatum: Woźniak ma kilka dni na oddanie pewnych cennych ruchomości w innym wypadku Woźniaka czekają poważne kłopoty z przełożonymi z UB. Władek z Michałem przygotowują podstęp, dzięki któremu uda im się dostać do szpitalnej izolatki Janisza. Wszystko idzie zgodnie z planem do momentu, gdy jeden z żołnierzy pilnujących wejścia do szpitala nabiera podejrzeń 09:00 HISTORIA POLSKI - AFRYKA MOJEGO DZIECIŃSTWA Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2009 Reżyseria: Ewa Misiewicz Scenariusz: Dorota Kabalewska, Ewa Misiewicz Zdjęcia: Piotr Wąsowski, Henryk Janas, Andrzej Adamczak Muzyka: Tadeusz Woźniak W latach 1942 - 1948 w osiedlach dla polskich uchodźców utworzonych w Kenii, Tanzanii, Ugandzie w Afryce Wschodniej oraz w Zambii, Zimbabwe i RPA w Afryce Południowej przebywało 18 tysięcy Polaków, w tym 8 tysięcy dzieci. Bohaterów dokumentu do Afryki rzuciły losy II wojny światowej, której doświadczyli jako dzieci. Mieli wówczas po 6 - 10 lat, okrutna wojna sprawiła, że nie dane im było zaznać szczęśliwego, beztroskiego dzieciństwa. Poznali za to, co to ból, strach, głód i cierpienie. Tamte lata obfitowały w dramatyczne przeżycia, ale w pamięci świadków minionych czasów pozostały też wspaniałe wspomnienia. Kamera pokazuje zderzenie dwóch światów: zimnej, skutej lodem Syberii i pięknej, dzikiej Afryki. O utraconym i odzyskanym dzieciństwie mówią: Halina Machalska, Danuta Dziedzic - Sedlak, Krystyna Pryjomko - Serafin, Piotr Łabuz, Kazimierz Majewski, Mieczysław Pożarski. Wszyscy oni jako dzieci wraz z rodzinami w 1940 r. zostali wysiedleni ze swoich domów przez NKWD i wywiezieni na Sybir, gdzie ludzie ludziom zgotowali straszny los. Kiedy Stalin uwolnił Polaków, rozpoczęła się wielka wędrówka na południe przez Uzbekistan i Iran. Wygnańców dziesiątkowały groźne choroby: tyfus, czerwonka. Ci, którym udało się przeżyć, szli dalej, a celem była Afryka, dziki i nieznany kraj, o którym wiedzieli jedynie, że tam odlatują na zimę bociany. Ostatni etap podróży wiódł przez dżunglę, aż wreszcie dotarli do Tengeru, największego osiedla polskiego w Afryce. Nękani głodem i poniewierką wysiedleńcy nareszcie znaleźli swój raj na ziemi. Każdy miał swój dach nad głową i własne poletko do uprawy. Bohaterowie dokumentu wspominają tamte chwile, pamiętając, jak ich sąsiedzi sadzili pomidory, ogórki, słoneczniki, by stworzyć sobie w ten sposób kawałek małej Polski. Dla 8 tysięcy dzieci, które na sześć lat trafiły do osiedla polskich uchodźców, był to czas radości, beztroskich zabaw, wycieczek krajoznawczych, świętowania narodowych uroczystości, jak 3 Maja, ale też szkolnych obowiązków. Na całe życie zapamiętali Afrykę swego dzieciństwa, gdzie przeżyli niezapomniane przygody, dorastali w egzotycznym świecie otoczeni troskliwą opieką. Teraz w jesieni życia, rozproszeni po świecie, tęsknią za tamtym beztroskim dzieciństwem, z nostalgią myślą o dzikiej afrykańskiej przyrodzie i niepowtarzalnym zapachu Afryki. Niektórzy z nich wracają tam co roku. Krystyna Pryjomko - Serafin powróciła do Afryki po 50 latach, a w podróży towarzyszył jej syn, któremu chciała pokazać kraj swego dzieciństwa. Niedaleko Tengeru zobaczyła więzienie, gdzie przebywały matki z dziećmi. Po powrocie do Anglii zorganizowała pomoc, publikując artykuł w "Dzienniku Polskim". Odzew był natychmiastowy, zewsząd napływały pieniądze. Dzięki hojności tych, którzy w latach 1942 - 1948 mieszkali w Tengerze, powstało Schronisko św. Gabriela. Jego założycielka, pani Krystyna, pragnęła w ten sposób przywrócić biednym afrykańskim dzieciom utracone dzieciństwo. 10:00 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - NAJDŁUŻSZA BITWA Cykl dokumentalny, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykliczny program popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony najdłuższej bitwie wojny - bitwie o Atlantyk. 10:25 WYSZYŃSKI. WRÓG NR 1 Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2020 Reżyseria: Jacek Tarasiuk, Jacek Tarasiuk Scenariusz: Jacek Tarasiuk, Jacek Tarasiuk Zdjęcia: Jacek Tarasiuk Nakreślenie sylwetki prymasa Wyszyńskiego na tle trudnych wydarzeń XX wieku. Przypomnienie głównych aspektów nauczania Prymasa Wyszyńskiego. 11:30 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 25 Program historyczny, 35 min, Polska, 2025 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 12:05 MYŚLICIELE - SYLWETKI POLSKIE - ODC. 24 JÓZEF SZUJSKI Cykl reportaży, 4 min, Polska, 2023 Scenariusz: Jacek Kloczkowski Zdjęcia: Wojciech Kursa, Kacper Solan Prowadzący: Lidia Olszak Cykl programów przedstawiających w syntetyczny sposób najważniejsze postacie polskiej myśli politycznej XIX i XX wieku, reprezentujące różne nurty i środowiska ideowe. Wśród proponowanych ponad trzydziestu postaci są m.in. Stanisław Koźmian, Maurycy Mochnacki, Adam Jerzy Czartoryski, Zygmunt Krasiński, Stanisław Cat - Mackiewicz. 12:15 PUNKT WIDZENIA - ODC. 7/7 Serial TVP, 51 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Zaorski Scenariusz: Andrzej Bonarski Zdjęcia: Janusz Kalaciński Aktorzy: Elżbieta Osterwa, Emilia Kurcab, Bolesław Idziak, Teresa Szmigielówna, Tomasz Grochoczyński, Jacek Borkowski, Jan Mulak, Zbigniew Korepta, Anna Skowron, Stanisław Gawlik, Joanna Sienkiewicz, Jan Piechociński, Bogusław Linda, Iwona Biernacka, Piotr Dejmek Włodek nadal pracuje na Mazurach. Związał się z miejscową nauczycielką Olgą, ale zdaje sobie sprawę, że jest to tylko próba oszukania samotności, zagłuszenia miłości do żony. Maria samotnie mieszka w Warszawie. Szamocze się z problemami i przede wszystkim z sobą. Nadchodzi sylwestrowy wieczór 1979 roku. Maria idzie do przyjaciół na spotkanie Nowego Roku. Kiedy wraca do domu, zastaje pod drzwiami mieszkania Włodka. Wrócił do Warszawy, do niej. 13:15 WARSZAWA 1956 Cykl dokumentalny, 7 min, Polska, 1956 Wstrząsający reportaż, który zderza obrazy gmachów urzędowych z ruinami zamieszkanymi przez zwykłych ludzi. Bohaterem jest małe dziecko, które spaceruje nad przepaścią gruzowiska. Jeden z ważniejszych filmów ''czarnej serii''. 13:30 ARABSKA WYPRAWA LEVISONA WOODA - ZIEMIA ŚWIĘTA. ODC. 4/5 (ARABIA WITH LEVISON WOOD 1) Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018 Reżyseria: Neil Bonner Duszą i twarzą tej niezwykłej podróżniczej serii jest brytyjski podróżnik Levison Wood, który próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym dzisiaj jest Arabia. Okazuje się krainą kontrastów, nie tylko krajobrazowych. Kraje pogrążone w chaosie sąsiadują z dobrze prosperującymi, enklawy nowoczesności ze średniowieczem. Bijące w oczy bogactwo z ludźmi, którzy stracili wszystko i żyją na śmietniskach. Film jest po trosze etnograficzny, bo naszego podróżnika interesuje wszystko. Zachwyca się naturą, ale nie arabskim stylem rządzenia. Zagaduje młodych, a nawet kobiety (po uzyskaniu zgody ich mężów lub ojców). Nie rezygnuje z pomocy miejscowych przewodników. W pierwszym odcinku Wood w dwa tygodnie przemierza Irak, a raczej to, co z niego zostało po amerykańskiej interwencji i serii wojen domowych - od północnej części, kontrolowanej przez Kurdów po rozlewiska Szatt al - Arab. Nie jest to bezpieczna podróż, na drogach są gęsto ustawione blokady i posterunki kontrolne, spać można tylko w militarnych bazach. Oprócz żołnierzy regularnych armii Anglik spotyka oddziały ochotników. Jest świadkiem strzelaniny i zdobywania wioski opanowanej przez ISIS. Często filmuje z ukrycia. Podczas przechadzki po ruinach starej części Mosulu znajduje nieużywaną kamizelkę terrorysty samobójcy, rozmawia ze snajperem, który ma na koncie 343 zabitych wrogów (tydzień później sam zostaje odstrzelony), zagląda do piwnicy, w której ukrywał się Saddam Husajn. Drugi odcinek ma zupełnie inny charakter. Przemknąwszy przez Kuwejt, Brytyjczyk objeżdża Półwysep Arabski. Zwiedza Oman, zwany klejnotem Arabii. Robi zakupy na targowiskach, przebiera się za Beduina, wspina się na najwyższą górę, częściowo na wielbłądzie, częściowo na własnych nogach przemierza 250 kilometrów przez pustynię. Granicę ogarniętego wojną domową Jemenu przekracza nieoficjalnie, jednak droga na zachód jest zamknięta. W trzecim odcinku Wood omija tereny kontrolowane przez zwaśnione plemiona, gangi kryminalistów i Al - Kaidę drogą morską, na zaszczurzonym statku z hinduską załogą, lękliwie wyglądającą piratów. Nieplanowany wcześniej tranzyt przez Róg Afryki - Somalię i Dżibuti kończy w Arabii Saudyjskiej - kolebce arabskiej cywilizacji. Rząd przydziela mu opiekuna, który czujnie przysłuchuje się jego rozmowom. Podróżnik zagląda do wiosek, gdzie nawet dzieci noszą sztylety - symbole prestiżu i niezależności. Gościnni gospodarze częstują go mlekiem wielbłąda, kultywują dawne obyczaje, równocześnie są aktywni na Instagramie. Wood spotyka młodych ludzi, zafascynowanych Zachodem i pielgrzymów, zmierzających do Mekki. Wizytuje opuszczone miasteczko, którego mieszkańcy przenieśli się do nowoczesnych wieżowców i stację kolejową, gdzie słynny Lawrence z Arabii, dokonał pierwszego sabotażu. W Jordanii przemierza malowniczą skalistą pustynię Wadi Rum. Produkcja: Blackmane Media Ltd. 14:30 NARODZINY NAZIZMU S.I - NOC DŁUGICH NOŻY (RISE OF THE NAZIS) Serial dokumentalny, 59 min, Wielka Brytania, 2019 Reżyseria: Julian Jones, Julian Jones Seria odpowiada na zasadnicze pytanie: jak doszło do tego, że rządy w Niemczech przejęli faszyści. Te filmy to spojrzenie od wewnątrz na drogę Hitlera do władzy. Historia zostaje opowiedziana z punktu widzenia osób z jego najbliższego otoczenia, tych, którzy utorowali mu drogę do władzy, i tych, którzy próbowali go powstrzymać. Od politycznych intryg, które zamieniły niemiecki parlament w prawdziwy "House of Cards", po demontaż demokracji, który uczynił z Hitlera wszechmocnego Führera. W cyklu dokonana zostanie analiza, czy taki rozwój zdarzeń był nieunikniony, jakie pojawiły się znaki ostrzegawcze, jakie podjęto decyzje, jakich szans nie wykorzystano i jakie błędne oceny sformułowano, które mogły powstrzymać Hitlera i zmienić bieg historii. 15:20 SZLAKIEM MIEJSC NIEZWYKŁYCH - POMNIKI HISTORII S.I - CZĘSTOCHOWA Reportaż, 7 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Drozdowicz Scenariusz: Tomasz Drozdowicz Zespół klasztoru oo. paulinów na Jasnej Górze od 1994 roku znajduje się na liście Pomników Historii. To jedno z najważniejszych miejsc na mapie Polski, duchowa stolica kraju i miejsce ważnych wydarzeń historycznych. To na Jasną Górę pielgrzymuje tysiące pątników, którzy od XIV wieku wypraszają o łaski u stop cudownego obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. W kolejnym odcinku programu odwiedzamy z kamerą między innymi jasnogórski Arsenał, klasztorną bibliotekę i Bastion św. Rocha. 15:35 KORONA KRÓLÓW - ODC 196 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Marta Hryniak Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Sławomir Orzechowski, Piotr Ligienza, Marcin Rogacewicz, Piotr Nowak, Wenanty Nosul, Jacek Ryś, Agnieszka Mandat, Karina Seweryn, Agata Bykowska, Paulina Lasota, Grzegorz Woś, Wojciech Dmochowski, Gabriela Chojecka, Dagmara Brodziak Na Wawelu pojawia się goniec zapowiadający powrót wojsk po wojnie na Rusi. Rycerze witają się ze swoimi rodzinami. Jasiek nie kryje złości, nie udało mu się pomścić Pełki i Niemierzy. Kazimierz nadaje nagrody za zasługi wojenne. Król nagradza wszystkich poza Maćkiem Borkowicem, który zostaje publicznie upokorzony. Spytek skarży się na swój stan zdrowia. W rozmowie z Suchywilkiem zdradza mu, że widzi w nim swojego następcę. 16:10 SENSACJE XX WIEKU - 24 GODZINY IGORA GUZENKO Cykl dokumentalny, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Adam Sikora Prowadzący: Bogusław Wołoszański Aktorzy: Olaf Lubaszenko, Krzysztof Globisz, Jan Peszek, Beata Kawka, Krzysztof Kołbasiuk Wrześniowego wieczoru 1945 roku Igor Guzenko, szyfrant ambasady radzieckiej w Ottawie postanowił zrealizować plan, który obmyślał od dawna. Wyniósł z terenu ambasady tajne raporty, zawierające pseudonimy szpiegów i informacje umożliwiające ich zidentyfikowanie, oraz wyniki szpiegowskich akcji, prowadzonych przez radzieckie siatki wywiadowcze na terenie Kanady. 17:05 HISTORIA POLSKI - RODZINA WOŁOSIAŃSKICH Film dokumentalny, 60 min, Polska, 2021 Reżyseria: Rafał Geremek Historia Rodziny Wołosiańskich, którzy w czasie wojny w 1942 r. i 1944 r. w swoim domu w piwnicy ukrywali 40 osób pochodzenia żydowskiego. Jest to przejmująca historia walki o wiele istnień ludzkich, jak i historia małżeństwa, które ryzykowało swoje życie. Przyznano im medal Sprawiedliwy Wsród Narodów Świata. Zdjęcia realizowane w USA, Polsce i Ukrainie. Ze względu na autentyczność historii, film stanie się ważnym głosem w dyskusji o stosunku Polaków do Żydów podczas II wojny światowej. 18:05 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - JAK KUCHARKA MIESZCZAŃSKA STAŁA SIĘ KUCHARZEM DOSKONAŁYM Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. Pod koniec XVIII wieku świat przeżywa ogromne zmiany. Kończy się wojna o niepodległość kolonii amerykańskich, powstańcy z pomocą Francji pokonują Anglię. Opromieniony sławą Kościuszko, w randze generała brygady, wraca do Polski. Francja triumfuje już nie tylko stolica elegancji, sztuki i literatury, ale i potęga militarna oraz gospodarcza. W Polsce następuje niewielka stabilizacja po pierwszym rozbiorze. Stanisław August, mimo rosyjskich nacisków podejmuje ostrożne reformy. Opozycja sięga po hasła narodowe powołując się na tradycje, ustrój i modę. A co z kuchnią? Jakie zmiany przyniosły ze sobą wpływy kuchni francuskiej? Trzeba było 100 lat, żeby obok wciąż wydawanego Czernieckiego pojawiła się kolejna popularna polska książka kucharska. Wojciech Wielądko, autor wydanego w 1783 roku "Kucharza doskonałego" to postać historykom dość dobrze znana, ale i jednocześnie ciągle tajemnicza. Kim był Wielądko, jak to to się stało, że jego "Kucharz doskonały" stał się bestsellerem swojej epoki? Na te i inne pytania odpowiada historyk Jarosław Dumanowski oraz zaproszeni do programu eksperci. Dawne potrawy rekonstruuje historyk i kucharz Maciej Nowicki. 19:00 CZAS HONORU - ODC. 70 "PACZKA Z BERLINA" Serial TVP, 46 min, Polska, 2013 Reżyseria: Michał Kwieciński, Michał Rosa Scenariusz: Ewa Wencel, Jarosław Sokół Aktorzy: Ewa Wencel, Katarzyna Gniewkowska, Krzysztof Stelmaszyk, Maciej Zakościelny, Jakub Wesołowski, Jan Wieczorkowski, Antoni Pawlicki Trwa obława KBW na Władka, Michała i ich kolegów z oddziału. Po nieudanej akcji odbicia Janisza ze szpitala partyzanci ukrywają się we wsi, gdzie przybywa dowodzący akcją pułkownik Jabłoński. Sytuacja konspiratorów staje się coraz trudniejsza Rainer z Karkowskim wpadają na siebie w hotelu. Karkowski dostaje propozycję nie do odrzucenia Rainer nie wie jednak, że sam jest bacznie obserwowany przez dwóch tajemniczych typów Misja Rainera i Celiny jest prześwietlana przez komunistyczne służby Ruda próbuje się kontaktować z Marią, wysyła gryps. Bronek dołącza do Wandy w ich nowym mieszkaniu w Otwocku. Oboje starają się odbudować zaufanie do siebie. Nie ułatwia im tego wciąż nie wypełniona misja Bronka. Celina śledzi profesora politechniki Błaszczyka, z którym niedawno kontaktował się poszukiwany przez nią Blachnitzky. Celina zastaje profesora na zaskakującym spotkaniu... Pomimo protestów Wandy, Bronek rusza tropem Karkowskiego. 20:00 NIEZNANA WOJNA NA PÓŁNOCY S.I - ODC. 3/6 (UNTOLD ARCTIC WARS) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma Scenariusz: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma To pierwsza w historii seria, która ujawnia rolę państw regionu arktycznego w II wojnie światowej i próbuje odtworzyć militarne zmagania w tym rejonie. Widzowie będą mogli obejrzeć w akcji nurków odnajdujących zatopione niemieckie wraki samolotów, archeologów badających ukryte masowe groby i historyków tropiących tajne nadmorskie fortece. W serii kolorowe materiały archiwalne oraz wysokiej jakości animacje komputerowe. 21:05 ZNACHOR Dramat, 126 min, Polska, 1981 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jacek Fuksiewicz, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Jerzy Bińczycki, Anna Dymna, Tomasz Stockinger, Bernard Ładysz, Bożena Dykiel, Artur Barciś, Andrzej Kopiczyński, Piotr Fronczewski, Piotr Grabowski, Jerzy Trela, Maria Homerska, Igor Śmiałowski, Arkadiusz Bazak, Jerzy Block, Bogusław Sochnacki "Znachor", jak żaden inny polski film przedwojenny, otoczony jest legendą. Wpłynęła na nią niezwykła popularność książki Tadeusza Dołęgi - Mostowicza, według której został zrealizowany. Już w 1934 roku Michał Waszyński przeniósł na ekran inną powieść tego autora - "Prokurator Alicja Horn", cztery lata później zrealizował "Znachora", a w roku 1939 "Testament profesora Wilczura". Ten ostatni film po raz pierwszy zaprezentowany został w Generalnej Guberni w roku 1942, ale nie zachowała się jego żadna kopia, wiadomo jedynie, że w pierwszej scenie "Testamentu" pojawia się sam Dołęga - Mostowicz. W sumie w latach 1934 - 39 przeniesiono na ekran 10 dzieł tego pisarza i bez przesady powiedzieć można, iż miał on bardzo duży wpływ na oblicze polskiego kina lat 30. Do jego utworów sięgano także po wojnie. W 1956 Jan Rybkowski zrealizował "Nikodema Dyzmę", a w roku 1983 Stanisław Lenartowicz "Pamiętnik pani Hanki". Powodzenie wprowadzonych do szerokiego rozpowszechniania na początku lat 70. przedwojennych kinowych przebojów, takich jak "Znachor" i "Profesor Wilczur", sprawiło, że TVP nakręciła dwa seriale według utworów Dołęgi - Mostowicza: "Doktor Murek" i "Kariera Nikodema Dyzmy". W roku 1982 powstała kolejna adaptacja "Znachora" zrealizowana przez Jerzego Hoffmana z Jerzym Binczyckim w roli głównej. Najnowsza wersja "Znachora" miała premierę w wrześniu 2023 roku. W główne postaci wcielili się: Leszek Lichota, Maria Kowalska, Ignacy Liss. Opuszczony przez żonę, która odeszła wraz z siedmioletnią córeczką Marysią, znany chirurg, profesor Wilczur, szuka pocieszenia w alkoholu. Zostaje ograbiony i pobity, na skutek czego traci pamięć. Po kilkunastu latach włóczęgi, pod przybranym nazwiskiem Antoniego Kosiby, osiada na wsi i zyskuje sławę jako znakomity znachor. Marysia, którą umierająca matka oddała na wychowanie właścicielce sklepu, wyrosła na piękną pannę i pracuje u swej opiekunki. Zakochuje się z wzajemnością w młodym hrabim, Leszku Czyńskim, ale jego rodzice nie zgadzają się na ślub. Do dziewczyny wzdycha też syn karczmarza, Zenek, który patrzy z zawiścią na jej znajomość z Czyńskim. Kiedy młodzi wybierają się na wycieczkę motocyklem, Zenek zastawia na nich pułapkę i oboje ulegają wypadkowi. Marysia jest umierająca. Życie ratuje jej znachor Kosiba, który kradnie potrzebne do operacji narzędzia chirurgiczne. Trafia za to do więzienia. Tymczasem Leszek Czyński po wyjściu ze szpitala wyjeżdża na rekonwalescencję do Szwajcarii. Matka okłamuje go, że Marysia nie żyje. Hrabia wraca do kraju z zamiarem popełnienia samobójstwa na grobie ukochanej. 23:25 III RZESZA ZATRZYMANA W KADRZE - ODC. 2. UPADEK (LOST HOME VIDEOS OF NAZI GERMANY) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Na tysiącach niemieckich strychów niezliczone prywatne filmy pokryły się kurzem. Te filmowe rolki pokazują inną historię III Rzeszy Hitlera - życie zwyczajnych Niemców w ich domach i ich losy na linii frontu. Dwuczęściowa seria odkrywa te prywatne kolekcje i pokazuje jak Niemcy - cywile i wojskowi - zarejestrowali powstanie Rzeszy, która według nich miała przetrwać tysiąc lat. Zwykli obywatele, organizacje partyjne, strażacy, lokalni urzędnicy i żołnierze na froncie z oddaniem dokumentowali swoje życie, emanując zarówno narodową, jak i obywatelską dumą. Po zakończeniu wojny wiele z tych materiałów filmowych zostało ukryte. Teraz, gdy pokolenie wojenne odchodzi, ich dzieci i wnuki odnajdują filmy i dzielą się nimi. Wyłania się z nich szczere spojrzenie na to, jak naprawdę wyglądało życie ludzi żyjących pod rządami Hitlera. 00:20 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA CICERO Cykl dokumentalny, 49 min, Polska, 2003 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Andrzej Glacel Prowadzący: Bogusław Wołoszański Był październik 1943 roku. Niemcy przegrały dwie wielkie bitwy na froncie wschodnim. Losy wojny odwróciły się. Wielka Armia Czerwona zaczęła spychać na zachód Wermacht. W Wielkiej Brytanii alianci zachodni przygotowywali się do inwazji na kontynent, która miała nastąpić w połowie 1944 roku. Nie zapadła jednak decyzja, gdzie wylądują wojska alianckie. Dla Niemców poznanie miejsca inwazji miało cenę wygrania wojny. 01:25 KGB: TARCZA I MIECZ - ODC. 2/3 (KGB - THE SWORD AND THE SHIELD) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2019 Reżyseria: Jamie Doran Rosja to największy kraj na Ziemi. Przez wielu niezrozumiany, w innych wzbudzający przerażenie. W XX wieku historia Rosji była także historią jej służb bezpieczeństwa wykorzystywanych przez państwo sowieckie do tłumienia wszelkich przejawów sprzeciwu wobec władzy. Z ich rąk ucierpiały miliony osób. Ich agenci mają na swoim koncie masowe egzekucje, tajne wojny, zamachy stanu, kradzież bomby atomowej z USA, hakowanie i otrucia. To najbardziej niebezpieczne służby bezpieczeństwa na świecie. Ale choć w dzisiejszej Rosji wiele się zmieniło, służby te są prawdopodobnie silniejsze niż kiedykolwiek. Stało się tak za sprawą podoficera operacyjnego KGB, który został prezydentem, Władimira Putina. Film dokumentalny wyreżyserowany i wyprodukowany przez zdobywcę czterech nagród Emmy, Jamie Dorana. To historia opowiadana przez weteranów KGB i ich ofiary. Odcinek drugi opowiada o okresie stalinowskim oraz o roli, jaką odegrał w nim Ławrientij Beria. 02:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - "NA POLSKICH DROGACH KU WOLNOŚCI" ODC. 303 Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2023 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. W tym odcinku - opowieść o polskich drogach i szlakach, którymi polscy ochotnicy i żołnierze po przegranej wojnie 1939 roku przedostawali się do Francji, a także wizyta w Muzeum Podkarpackich Pól Bitewnych. 03:10 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 1 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W pierwszej części Bogusław Wołoszański opowiada o niemieckiej jednostce, która zdobyła belgijskie umocnienia i prezentuje fort Eben Emael, oprowadzając po wnętrzach bunkrów. Na zakończenie audycji spotkanie z telewidzami w ramach Klubu Encyklopedii II Wojny Światowej.