TVP Historia                    Niedziela, 30.03.2025

07:25 BYŁ TAKI DZIEŃ - 30 MARCA

Felieton, 2 min, Polska, 2006
Autor: Janusz Weychert

1912 - zmarł Karol May; 
1943 - zmarł z ran Jan Bytnar "Rudy", odbity w akcji pod Arsenałem; 
1963 - Maria Dąbrowska w swoich dziennikachskomentowała podwyżki cen; 
1995 - w Paryżu otwarto nową Bibliotekę Narodową;



07:35 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 242 (SEZON 2 ODC. 117)

Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024
Reżyseria: Tomasz Matuszczak, Piotr Fiedziukiewicz, Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Bieliński
Scenariusz: Katarzyna Terechowicz-Cesarz, Anna Krasuska, Katarzyna Sikorska
Aktorzy: Maria Pawłowska, Borys Bartłomiejczyk, Łukasz Zubrzycki, Klara Williams, Dawid Czupryński, Adam Rosa, Michał Juraszek, Robert Czebotar, Mariusz Jakus, Arkadiusz Smoleński, Jakub Wieczorek, Franciszek Karpiński, Bartosz Surówka, Wiktor Bałtaki, Przemysław Stippa

Wyprawa po czeską koronę. Lato 1438. Król Władysław (Wiktor Bałtaki) chce dołączyć do wyprawy przeciwko Albrechtowi. Kazimierz (Borys Bartłomiejczyk) szydzi z brata, że on nie może podjąć samodzielnej decyzji. Tym razem królowa Zofia (Maria Pawłowska) i biskup Oleśnicki (Przemysław Stippa) są zgodni - król zostanie na Wawelu! W obozie pod Kutną Horą Spytek (Adam Rosa) i jego oddziały czekają na wojska królewskie. Docierają one zbyt późno - Albrecht Habsburg zajmuje Pragę. Spowiednik Zofii uwalnia Dorotę (Monika Cieciora) od przysięgi, ale Mszczuj (Dawid Czupryński) już pojechał na wojnę do Czech. Giovanni (Franciszek Karpiński) i Kunegunda (Weronika Jaskółka) dają na zapowiedzi, jednak Kunegunda ma wątpliwości. Boi się włoskiej teściowej. A Lech (Mariusz Jakus) dostaje od Sławoja (Arkadiusz Smoleński) fałszywą monetę, którą biją w Barwałdzie.



08:05 MOZAIKA ŻYDOWSKA. MAGAZYN KULTURALNO - RELIGIJNO - SPOŁECZNY

Magazyn, 20 min, Polska, 2025

"Mozaika żydowska" to magazyn kulturalno - religijno - społeczny, który przybliża najważniejsze wydarzenia związane ze środowiskami żydowskimi w Polsce. Program koncentruje się na przedstawieniu życia współczesnej społeczności żydowskiej, pokazując jak tradycja i nowoczesność współistnieją w jej codziennym funkcjonowaniu. Prezentowane jest bogate i wielowątkowe żydowskie dziedzictwo w kontekście zmieniających się trendów i realiów życia. W każdym odcinku widzowie poznają inspirujące osoby, które angażują się w różne projekty i inicjatywy, propagujące polską kulturę żydowską. Program relacjonuje zarówno wydarzenia kulturalne, jak i religijne, wskazując na te przestrzenie, które są specyficzne, poszerzające wiedzę i inspirujące. "Mozaika żydowska" to połączenie pielęgnowanych tradycji i nowoczesnych form wyrazu. Każdy odcinek prezentuje inne aspekty żydowskiego dziedzictwa poprzez muzykę, sztukę, film, literaturę oraz inne formy działalności artystycznej i społecznej. 
W tym odcinku magazynu kulturalno - religijno - społecznego: wizyta w muzeum POLIN, a z okazji Dni Pamięci w Łodzi rozmowa z amerykańską artystką Daniellą Rabbani, a także opowieść o 80. rocznicy wyzwolenia Auschwitz i Żydach biorących udział w powstaniu styczniowym.



08:25 WSPÓLNY DOM

Magazyn, 25 min, Polska, 2025
Autor: Katarzyna Sitnik

W tym odcinku magazynu ekumenicznego, który m.in. prezentuje wpływ Kościołów mniejszościowych na polską kulturę i codzienność, spróbujemy dowiedzieć się co mają wspólnego Ateny z Jerozolimą i Akademia Platońska z Kościołem. To także dobra okazja, by poznać wpływ kultury greckiej na chrześcijaństwo i jej zasięg. Z zaproszonymi gośćmi rozmowę prowadzi Agata Konarska.



09:00 DOM - ODC. 23/25 - KOLEJKA DO ŻYCIA

Serial TVP, 88 min, Polska, 2000
Reżyseria: Jan Łomnicki, Marcin Łomnicki
Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk
Muzyka: Piotr Hertel
Aktorzy: Tomasz Borkowy, Halina Rowicka, Adam Wojtyszko, Bożena Dykiel, Monika Kwiatkowska, Anna Romantowska, Waldemar Barwiński, Jan Englert, Magdalena Stużyńska, Marek Bukowski, Magdalena Stużyńska, Zbigniew Buczkowski, Piotr Fronczewski, Jerzy Bończak

W szpitalu Majka czeka na transplantację nerki. Kajtek próbuje dzięki protekcji przyspieszyć operację. Henio Lermaszewski skupuje złoto i ukrywa je w lodówce. Nieświadoma niczego Danusia daje lodówkę Prokopowi do naprawy. Gospodarz domu znajduje szlachetnykruszec i zabiera go. Kiedy odkrywa to Henio, wpada w szał. Dopada Prokopa i torturami wymusza zwrot części złota. Halina zostawia u Wrotka Anusię, sierotę, którą przygarnęła. Po kilku dniach Rajmund na tyle przywiązuje się do dziecka, że postanawia wrócić do żony. Tymczasem dzięki protekcji Majka otrzymuje nową nerkę. Teraz uszczęśliwieni młodzi mogą już wyznaczyć datę ślubu. Do Katowic, z delegacją radzieckich inżynierów przyjeżdża Klara, siostra Martyny. Martyna namawia ją, by została w Polsce. Nadchodzi październik 1978 roku. Lokatorzy kamienicy na Złotej z wielką radością przyjmują wieść o wyborze kardynała Karola Wojtyły na papieża.



10:40 ARABSKA WYPRAWA LEVISONA WOODA - GROŹNE DZIEDZICTWO. ODC. 5/5
(ARABIA WITH LEVISON WOOD 1)

Serial dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2018
Reżyseria: Neil Bonner

Duszą i twarzą tej niezwykłej podróżniczej serii jest brytyjski podróżnik Levison Wood, który próbuje odpowiedzieć na pytanie, czym dzisiaj jest Arabia. Okazuje się krainą kontrastów, nie tylko krajobrazowych. Kraje pogrążone w chaosie sąsiadują z dobrze prosperującymi, enklawy nowoczesności ze średniowieczem. Bijące w oczy bogactwo z ludźmi, którzy stracili wszystko i żyją na śmietniskach. Film jest po trosze etnograficzny, bo naszego podróżnika interesuje wszystko. Zachwyca się naturą, ale nie arabskim stylem rządzenia. Zagaduje młodych, a nawet kobiety (po uzyskaniu zgody ich mężów lub ojców). Nie rezygnuje z pomocy miejscowych przewodników. W pierwszym odcinku Wood w dwa tygodnie przemierza Irak, a raczej to, co z niego zostało po amerykańskiej interwencji i serii wojen domowych - od północnej części, kontrolowanej przez Kurdów po rozlewiska Szatt al - Arab. Nie jest to bezpieczna podróż, na drogach są gęsto ustawione blokady i posterunki kontrolne, spać można tylko w militarnych bazach. Oprócz żołnierzy regularnych armii Anglik spotyka oddziały ochotników. Jest świadkiem strzelaniny i zdobywania wioski opanowanej przez ISIS. Często filmuje z ukrycia. Podczas przechadzki po ruinach starej części Mosulu znajduje nieużywaną kamizelkę terrorysty samobójcy, rozmawia ze snajperem, który ma na koncie 343 zabitych wrogów (tydzień później sam zostaje odstrzelony), zagląda do piwnicy, w której ukrywał się Saddam Husajn. Drugi odcinek ma zupełnie inny charakter. Przemknąwszy przez Kuwejt, Brytyjczyk objeżdża Półwysep Arabski. Zwiedza Oman, zwany klejnotem Arabii. Robi zakupy na targowiskach, przebiera się za Beduina, wspina się na najwyższą górę, częściowo na wielbłądzie, częściowo na własnych nogach przemierza 250 kilometrów przez pustynię. Granicę ogarniętego wojną domową Jemenu przekracza nieoficjalnie, jednak droga na zachód jest zamknięta. W trzecim odcinku Wood omija tereny kontrolowane przez zwaśnione plemiona, gangi kryminalistów i Al - Kaidę drogą morską, na zaszczurzonym statku z hinduską załogą, lękliwie wyglądającą piratów. Nieplanowany wcześniej tranzyt przez Róg Afryki - Somalię i Dżibuti kończy w Arabii Saudyjskiej - kolebce arabskiej cywilizacji. Rząd przydziela mu opiekuna, który czujnie przysłuchuje się jego rozmowom. Podróżnik zagląda do wiosek, gdzie nawet dzieci noszą sztylety - symbole prestiżu i niezależności. Gościnni gospodarze częstują go mlekiem wielbłąda, kultywują dawne obyczaje, równocześnie są aktywni na Instagramie. Wood spotyka młodych ludzi, zafascynowanych Zachodem i pielgrzymów, zmierzających do Mekki. Wizytuje opuszczone miasteczko, którego mieszkańcy przenieśli się do nowoczesnych wieżowców i stację kolejową, gdzie słynny Lawrence z Arabii, dokonał pierwszego sabotażu. W Jordanii przemierza malowniczą skalistą pustynię Wadi Rum.



11:45 PLANETA SKARBÓW - ODC. 6 AZJA POŁUDNIOWO WSCHODNIA
(PLANET OF TREASURES EP. 6 SOUTH EAST ASIA)

Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2020
Reżyseria: Gero Von Boehm

Serial dokumentalny (6 odcinków). Ludzie od dawna tworzyli listy niezwykłych wyczynów twórczych, od starożytnych siedmiu cudów świata po listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, która obecnie liczy 1121 skarbów. Prawie połowa z tych miejsc jest zagrożona przez klęski żywiołowe, wojny, urbanizację lub rozpad. W serii "Planeta skarbów" historyk sir Christopher Clark zabiera widzów w podróż dookoła świata, aby przybliżyć najbardziej niesamowite pomniki przyrody i przykłady kulturowego dziedzictwa ludzkości. Jego droga prowadzi od Wielkiej Piramidy w Gizie w Egipcie do Parku Narodowego Serengeti w Tanzanii, od Pałacu Wiatrów w Indiach do jordańskiej pustyni, od laguny w Wenecji do meksykańskiego miasta Teotihuacan i miasta Hue w Wietnamie, wraz z wieloma innymi imponującymi miejscami dziedzictwa kultury i pomnikami przyrody.
Odc. 6 - "Azja południowo - wschodnia". Azja południowo - wschodnia to kraina magiczna. Kształtowały ją cuda natury i dawne, tajemnicze cywilizacje. Różnorodność ludów, języków, religii i świątyń wręcz fascynująca. Tutaj spotykają się dwie wielkie kultury, indyjska i chińska. Zapewne stąd bierze się powab tego regionu. W trakcie tej wyprawy twórcy zajrzą również na Bali, jednak najpierw kraje wciśnięte między Indie i Chiny. Będzie Wietnam i Laos, lecz najpierw Kambodża, kolebka jednej z największych cywilizacji tego świata. Angkor Wat to nie pałac, tylko świątynia boga Wisznu. W wolnym tłumaczeniu to 'miasto - świątynia'. I faktycznie, Angkor Wat to największa budowla sakralna w dziejach. Większa niż bazylika świętego Piotra i świątynie Inków. Azja południowo - wschodnia to region wstrząsany wojnami i dominowany przez kolejnych najeźdźców. Chińczycy przybywali do Wietnamu w kilku falach. Po nich zjawili się Francuzi, Japończycy oraz Amerykanie. Jego dziedzictwo kulturowe jest więc tym ważniejsze. Skarby tutejszej przeszłości i duma z historii stanowią źródło siły w obliczu niepewnej przyszłości.



12:45 GÓRY - ŻYCIE PONAD CHMURAMI. GÓRY SKALISTE
(MOUNTAINS. LIFE ABOVE THE CLOUDS. ROCKIES)

Cykl dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2017
Reżyseria: Ted Oakes

Seria dokumentalna BBC Worldwide o górach. W kolejnych odcinkach największe, najbardziej monumentalne łańcuchy górskie na naszej planecie: Himalaje, Andy i Góry Skaliste. 
Góry Skaliste, majestatyczne, piękne i inspirujące, wywołują zarówno zachwyt jak i strach, bo życie na dużych wysokościach jest trudne. Mieszkańcy gór muszą zmagać się z zimnem, dramatycznymi zmianami pogody. Wysoko ponad chmurami znajduje się inny świat. Niezbadany. Bezlitosny. Nieprzewidywalny. Ale nawet wśród najwyższych szczytów naszej planety istnieje życie. Na przekór wszelkim przeciwnościom nieliczne, wyjątkowe zwierzęta oraz równie niezwykli ludzie odnaleźli tu swój dom. Góry Skaliste to jeden z największych łańcuchów górskich świata. Ciągnie się na długości blisko pięciu tysięcy kilometrów, niczym kręgosłup Ameryki Północnej. By przetrwać w tej nieposkromionej, dzikiej krainie, potrzeba wyjątkowych umiejętności. Kto jednak zdoła podbić ten niegościnny świat, może korzystać z nieograniczonej swobody. W tych górach pory roku zmieniają się w ciągu zaledwie godzin. W tak ekstremalnych warunkach o wszystkim decyduje odpowiednie zgranie w czasie. Niektórzy próbują wykorzystać swoją szansę zimą, inni - w czasie upalnego lata. W Górach Skalistych pewna jest tylko zmiana. Nikt nie ma tu gwarancji przetrwania. Pasmo Gór Skalistych ciągnie się od południowego zachodu na północ przez stany Kolorado, Wyoming, Idaho i Montanę aż po Kolumbię Brytyjską w Kanadzie. W Górach Skalistych jest tak wiele szczytów, że duża ich część nie ma nawet swoich nazw. W tej krainie do dziś nie brak niezbadanych dzikich obszarów. Stada jeleni kanadyjskich, wapiti, wędrują wśród górskich szczytów. Niedźwiedzie grizzly wychowują młode. Wokół swobodnie przemieszczają się bizony. To ostatnia duża ostoja tych słynnych mieszkańców Ameryki Północnej.



13:45 WOJOWNICY CZASU - PÓŁNOC - POŁUDNIE, CZYLI SECESYJNA WOJNA POLAKÓW

Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024
Reżyseria: Grzegorz Gajewski
Scenariusz: Grzegorz Gajewski
Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski
Muzyka: Krzysztof Ridan

Jak nas uczy historia, ulubioną metodą wojowania Polaków jest walka z przeważającymi siłami wroga. Mamy też zwyczaj z racji różnych historycznych oraz ideowych uwarunkowań walczyć w obcych wojnach. Czasami bardzo daleko od Ojczyzny, bo aż w Ameryce. I nie chodzi tylko o Tadeusza Kościuszkę, czy Kazimierza Pułaskiego. W 1861 roku Polacy przystąpili tam do bratobójczej wojny i to po obu stronach konfliktu...



14:20 RIO GRANDE

Western, 105 min, USA, 1950
Reżyseria: John Ford
Aktorzy: John Wayne, Maureen O'Hara, Ben Johnson, Harry Carrey Jr

O twórczości Johna Forda napisał kiedyś jeden z historyków kina jako o "kinie marzeń i wspomnień, kinie świetlistych obrazów zabarwionych elegijną melancholią, tęsknotą do utraconej niewinności już nie do odzyskania, niewinności człowieka i społeczeństwa, jego nadziei i wizji, które bieg historii, postęp i polityka uczyniły niespełnionymi". Tę postawę reżysera najpełniej chyba odzwierciedla kawaleryjska trylogia oparta na literackich oryginałach Jamesa Warnera Bellaha: "Fort Apache" (1948), "Nosiła żółtą wstążkę" (1949) i właśnie "Rio Grande" z 1950 r. Odbierać ją trzeba na dwóch poziomach: bezpośrednio - jako opowieść o bohaterstwie żołnierzy z wysuniętych daleko placówek, pośrednio - jako refleksję na temat początków narodu, w którym kawalerzyści reprezentują "lepszą", białą kulturę, a Indianie są skłóconymi z nimi, wyobcowanymi intruzami. Kawalerzyści, którzy w istocie bardziej przypominali składem Legię Cudzoziemską, nie grzesząc nadmiarem cnót i mając niejedno na sumieniu, w filmach Forda nabierają cech szlachetnych rycerzy, gotowych oddać życie dla dobra sprawy. Ale gdzieś zza kulis akcji wyłania się w konkluzji dręczące pytanie, czy ostatecznie Ameryka wybrała słuszną drogę, czy stawiając na urbanizację i rozwój przemysłowy, nie utraciła swego właściwego, całkowicie odmiennego przeznaczenia, okupując taki wybór m. in. ofiarą z Indian. 
Kilka lat po zakończeniu wojny secesyjnej, na terenach graniczących z Meksykiem pułkownik Kirby Yorke dowodzi kawaleryjskim fortem nad rzeką Rio Grande. Jego żołnierze staczają regularne potyczki z Apaczami, ścigając ich do granicznej rzeki, której amerykańskim żołnierzom nie wolno przekraczać. Po powrocie z kolejnego wypadu pułkownik dowiaduje się, że do fortu przybył nowy rekrut - jego syn Jefferson, który nie zdawszy egzaminów w akademii wojskowej w West Point, musiał opuścić mury uczelni. Ojciec nie widział go od 15 lat, od czasu, gdy opuściła go żona. Pochodząca z Południa Kathleen nie mogła wybaczyć mężowi, że podczas wojny secesyjnej, walcząc po stronie Unionistów z Północy, spalił plantację jej rodziców. Rozstając się z mężem, zabroniła mu także kontaktów z synem. Kirby zapowiada Jeffowi, aby nie liczył na żadne ulgi ze względu na łączące ich więzy krwi. Uważa, że matka wychowywała go zbyt pobłażliwie i dlatego nie podołał wymaganiom uczelni. Teraz nadszedł czas, aby uczynić z niego prawdziwego mężczyznę. Niebawem w forcie zjawia się również Kathleen, która - w obawie o życie Jeffa - żąda od Kirby'ego, aby zwolnił syna ze służby. Pułkownik nie chce jednak ingerować w decyzje syna, który odmawia opuszczenia fortu. Mimo długiego niewidzenia i odmienności zdań, Kirby i Kathleen uświadamiają sobie, że dawne uczucie nie do końca w nich wygasło, choć początkowo nie mają odwagi tego wyznać. Nocą grupa Apaczy zakrada się do fortu i odbija swych pojmanych współtowarzyszy. Kawalerzyści ruszają za nimi w pościg, ale Indianie znikają po drugiej stronie rzeki. W obawie przed ich następnymi atakami pułkownik nakazuje ewakuować kobiety i dzieci do położonego dalej od granicy fortu Bliss. Do ich eskortowania wyznacza m. in. Jeffa. Ale gdy ewakuowani ruszają w drogę, Indianie przypuszczają atak. Jeff Zawraca do fortu, aby wezwać posiłki. Zanim zdąży wrócić, Apacze porywają wszystkie dzieci.



16:10 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 26

Program historyczny, 35 min, Polska, 2025
Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska
Reżyseria: Marzena Strąg
Prowadzący: Wojciech Szeląg

"Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie.



16:45 PRASA DONOSI - WOJNA POLSKO - BOLSZEWICKA

Felieton, 6 min, Polska, 2021
Scenariusz: Magdalena Majewska

Tematem odcinka jest wojna polsko - bolszewicka. Przypomnimy, jakie były przyczyny wybuchu wojny oraz jaką rolę odegrali polscy kryptolodzy w zwycięstwie w Bitwie Warszawskiej.



16:55 NIEZNANA WOJNA NA PÓŁNOCY S.I - ODC. 4/6
(UNTOLD ARCTIC WARS)

Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021
Reżyseria: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma
Scenariusz: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma

To pierwsza w historii seria, która ujawnia rolę państw regionu arktycznego w II wojnie światowej i próbuje odtworzyć militarne zmagania w tym rejonie. Widzowie będą mogli obejrzeć w akcji nurków odnajdujących zatopione niemieckie wraki samolotów, archeologów badających ukryte masowe groby i historyków tropiących tajne nadmorskie fortece. W serii kolorowe materiały archiwalne oraz wysokiej jakości animacje komputerowe.



18:00 KARIERA NIKODEMA DYZMY - ODC. 6/7

Serial obyczajowy, 55 min, Polska, 1979
Reżyseria: Jan Rybkowski, Marek Nowicki
Scenariusz: Jan Rybkowski, Marek Nowicki, Witold Orzechowski
Zdjęcia: Marek Nowicki
Muzyka: Piotr Marczewski
Aktorzy: Roman Wilhelmi, Leonard Pietraszak, Mariusz Dmochowski, Bronisław Pawlik, Tadeusz Pluciński, Bogusz Bilewski, Halina Golanko, Igor Śmiałowski, Hanna Balińska, Ryszard Barycz, Arkadiusz Bazak, Barbara Brylska, Krystyna Ciechomska, Liliana Głąbczyńska, Zofia Merle, Lech Ordon, Witold Pyrkosz, Ewa Szykulska, Izabella Trojanowska, Wojciech Pokora

Dyzma postanawia pozbyć się Kunickiego, poślubić jego żonę, Ninę, a następnie przejąć majątek Koborowo. Udaje się sprytnie wymyślona intryga. Kunicki zostaje aresztowany w związku ze swoimi dawnymi aferami. Korzysta z przedstawionej mu propozycji i zrzeka się praw do majątku Niny w zamian za możliwość wyjazdu z kraju.



19:10 HISTORIA BRONI - ZASKOCZYĆ WROGA. ODC. 8/10
(HISTORY OF WEAPONS)

Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2017

Od samego początku ludzkich dziejów człowiek tworzył broń i używał jej do zabijania. Broń służyła do krwawych podbojów i popełniania największych zbrodni, ale również była wykorzystywana przez bojowników o wolność, przez jednostki antyterrorystyczne i siły wyzwalające. Autorzy skupiają się w serii nie tylko na aspektach technicznych różnych rodzajów broni, pokazują też związki między opracowaniem nowego modelu broni, a następstwem jego użycia. Ta relacja ukształtowała kilka tysięcy lat ludzkiej historii. Historia broni to dziesięcioodcinkowy serial dokumentalny przybliżający historię różnych rodzajów oręża, które odegrały główne role w najważniejszych bitwach historii i były często motorem postępu technicznego w różnych epokach.



20:15 KRONIKI HITLERA - ODC. 11. MASOWY MORDERCA. LATA 1939 - 1945
(KRONIKI HITLERA)

Serial dokumentalny, 50 min, Niemcy, 2018
Reżyseria: Hermann Pölking

Kroniki pokazują codzienność zwykłych ludzi w Europie w latach 1889 - 1945. Stanowi to tło dla szczegółowej relacji z życia Adolfa Hitlera - od jego dojścia do władzy po samobójstwo w berlińskim bunkrze. To najobszerniejsza do tej pory kompilacja materiałów archiwalnych, z których prawie połowa nie była wcześniej publikowana.



21:10 MARYSIA I NAPOLEON

Komedia, 110 min, Polska, 1966
Reżyseria: Leonard Buczkowski
Scenariusz: Andrzej Jarecki, Leonard Buczkowski
Zdjęcia: Wiesław Zdort
Muzyka: Wojciech Kilar
Aktorzy: Beata Tyszkiewicz, Gustaw Holoubek, Juliusz Łuszczewski, Halina Kossobudzka, Ignacy Machowski, Kazimierz Rudzki, Anna Ciepielewska, Bogumił Kobiela, Wieńczysław Gliński, Andrzej Zaorski

Komedia kostiumowa. Akcja rozgrywa się w dwóch planach: współczesnym i historycznym. Polska, druga połowa XX wieku. Francuski historyk Napoleon Beranger wybiera się na zjazd do Warszawy. Po drodze przez przypadek zatrzymuje się w Walewicach. W tamtejszym pałacyku poznaje uroczą Polkę Marysię. Jest ona łudząco podobna do dawnej pani Walewic - szambelanowej Marii Walewskiej. Beranger poddaje się grze wyobraźni - w marzeniach on sam jest Napoleonem Bonaparte, a Marysia - jego piekną kochanką. Ta wycieczka w przeszłość zbliża naukowca i młodą polską studentkę. W ich romansie role zostają odwrócone. Polska dziewczyna z roku 1966 jest równie piękna jak ta z roku 1806, lecz niezależna i świadomie tworząca własny los. Prawdziwy romans Marii Walewskiej i Napoleona trwał niespełna trzy lata, poznali się na przełomie lat 1806/07, a już w roku 1810 Napoleon poślubił Marię Ludwikę. W tym samym roku Maria Walewska urodziła cesarzowi syna Aleksandra.



23:15 KONSUL

Komedia kryminalna, 100 min, Polska, 1989
Reżyseria: Mirosław Bork
Scenariusz: Mirosław Bork
Zdjęcia: Julian Szczerkowski
Muzyka: Zbigniew Karnecki
Aktorzy: Edwin Petrykat, Tadeusz Skorulski, Jacek Strzemżalski, Piotr Tokarz, Maria Pakulnis, Piotr Fronczewski, Krzysztof Zaleski, Jerzy Bończak, Gustaw Lutkiewicz, Grażyna Kruk, Henryk Bista, Maciej Góraj, Ryszard Kotys, Jerzy Łapiński, Jerzy Schejbal

Kinowy debiut fabularny dokumentalisty Mirosława Borka. Historia przedstawiona w filmie oparta jest na biografii słynnego w latach sześćdziesiątych hochsztaplera Czesława Śliwy alias Jacka Ben Silbersteina. W roku 1970 Krzysztof Gradowski zrealizował film dokumentalny "Konsul i inni" poświęcony tej barwnej postaci. "Kiedy realizowałem swój film telewizyjny, przekonałem się, że sprawa Silbersteina to we Wrocławiu wciąż żywa historia (...) Całość obrosła legendą i aż byłem zdziwiony, że nikt jeszcze nie podjął się jej przedstawienia w filmie fabularnym. (...) Silberstein był oszustem, hochsztaplerem, kryminalistą, krętaczem - to prawda. A jednak każdy, kto się z nim spotkał, od razu znajdował się pod jego urokiem. Prawie nikt nie miał mu za złe jego czynów, co więcej - wyśmiewano się z ofiar krętactwa Silbersteina" - mówił Mirosław Bork. W filmie przedstawiono pięć anegdot, wszystkie historie wydarzyły się naprawdę, a tylko w jednej z nich Silberstein nie brał udziału. Przygotowując dokumentację, reżyser odszukał sędziego, który prowadził sprawę Śliwy, przez tydzień, od świtu do nocy czytał sądowe akta. Wynikało z nich, że Silberstein sprzedawał rzeczy, których nie miał, chociaż zdobył tylko podstawowe wykształcenie, z powodzeniem podawał się za inżyniera i jako taki pracował w dwóch przedsiębiorstwach. Najgłośniejszy "numer" Śliwy to założenie konsulatu austriackiego, który funkcjonował ponad miesiąc. Ta historia stała się przyczyną aresztowania Silbersteina w roku 1970. Jako recydywista skazany został na kilka lat więzienia. Wyroku jednak nie odsiedział, zmarł wkrótce po uwięzieniu. Poszczególne krętactwa Silbersteina Mirosław Bork przedstawił stopniowo - od najprostszego oszustwa po największe. Z pewnych zrezygnował, gdyż obawiał się, że widz po prostu w to nie uwierzy. Bohater filmu, nazwiskiem Czesław Wiśniak vel Jack Ben Silberstein,  wychodzi z więzienia na zwolnienie warunkowe. Zjawia się u swojej byłej dziewczyny, Anki. Ona jednak nie chce się już z nim spotykać. Czesław postanawia oszukać jej obecnego adoratora, Grubego, właściciela butiku na Wybrzeżu. Proponuje Grubemu hurtową sprzedaż spodni, których tak naprawdę nie ma. Gruby daje się nabrać. Wiśniak zjawia się w domu swego kumpla z więzienia. Jego żonie Jance przedstawia się jako doktorant AGH poszukujący pracy na Śląsku. Janka załatwia mu etat technologa. Czesław załatwia potrzebne dokumenty i dyplom inżyniera i rozpoczyna pracę. Kontaktuje się z Anką, ale ich rozmowę podsłuchuje Gruby. Wraz z kumplami odnajduje Wiśniaka i brutalnie go biją. Odwieziony do szpitala oszust podaje się za brata członka Biura Politycznego i otrzymuje osobną salę z telewizorem. W szpitalu odwiedza go Anka. Po kilku dniach razem uciekają i zatrzymują się w jednym z warszawskich hoteli. Wrocław. Zaczepiona w hotelu przez tajniaka Anka podaje się za przyjaciółkę dyplomaty. To podsuwa Wiśniakowi pomysł założenia konsulatu austriackiego. Załatwia dokumenty, urządza wystawny bankiet i jako Jack Ben Silberstein odbywa liczne spotkania z przedstawicielami lokalnych władz, którzy obiecują mu pomoc w otrzymaniu lokalu na konsulat. "Konsul" składa wizytę w Urzędzie Rady Ministrów, po czym  bez przeszkód zakłada placówkę. Planuje zorganizować huczny bankiet inauguracyjny. Nie przypuszcza, że będzie to jego ostatni "numer".



01:10 YODOK STORIES

Film dokumentalny, 82 min, Polska, 2005
Reżyseria: Andrzej Fidyk
Scenariusz: Andrzej Fidyk
Muzyka: Bartłomiej Woźniak

Yodok - to nazwa jednego z północnokoreańskich obozów koncentracyjnych. Okoliczności powstania tego filmu były równie niezwykłe jak sam film. Norweska organizacja praw człowieka RAFTO Foundation poddała Andrzejowi Fidykowi pomysł zrobienia dokumentu o braku praw człowieka w Korei Północnej. Fidyk wymyślił, że wśród północnokoreańskich uciekinierów w Seulu odnajdzie reżysera teatralnego, którego namówi do realizacji spektaklu o życiu w północnokoreańskim obozie koncentracyjnym i do realizacji tego spektaklu zaangażowani zostaną byli więźniowie obozów koncentracyjnych, którym udało się opuścić obozy i następnie uciec do Korei Południowej. Tak więc już na starcie projektu były same niewiadome. A jednak ta wymyślona historia, potem naprawdę się wydarzyła. Po trzech tygodniach namawiania postanowił podjąć się realizacji spektaklu. W tym czasie idea kameralnego spektaklu ewoluowała w stronę wielkiego musicalu. Cały proces przygotowań i produkcji musicalu trwał dwa lata. Główna Nagroda na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Jerozolimie w 2009 r.



02:50 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA POPA PRAWOSŁAWNEGO NA UKRAINIE

Reportaż, 24 min, Polska, 2001
Scenariusz: Barbara Włodarczyk
Zdjęcia: Wiktor Politow

W kolejnym odcinku cyklu reportaży o codziennym życiu w krajach byłego Związku Radzieckiego spotkanie z ojcem Aleksandrem - duchownym ukraińskiej Cerkwii prawosławnej, podlegającej patriarchatowi moskiewskiemu.