TVP Historia Piątek, 04.04.2025 06:55 BYŁ TAKI DZIEŃ - 4 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1794 - bitwa pod Racławicami; 1939 - wykopaliska koło Messyny, odkrycie tzw. Pałacu Nestora; 1968 - zamordowano Martina Luthera Kinga; 1982 - ukazał się pierwszy numer miesięcznika "Kontakt"; 07:05 FLESZ HISTORII - ODC. 706 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:20 SPÓR O HISTORIĘ - NA SYBIR PO WYZWOLENIU Debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller Na początku stycznia 1944 roku maszerująca na Berlin Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę z Polską. W ślad za nią wchodziły oddziały NKWD. Na zajmowanych terenach rozpoczynały się rządy znaczone terrorem. Podejrzewani o niesprzyjanie nowej władzy byli aresztowani i osadzani w obozach specjalnych. Często powstawały one na miejscu dotychczasowych niemieckich więzień i obozów koncentracyjnych. Stąd więźniów kierowano na wschód. Tak było chociażby w Rembertowie. W marcu 1945 roku wyruszył stąd liczący blisko dwa tysiące ludzi transport na Ural. Wśród zesłanych znajdował się nierozpoznany wówczas przez NKWD zastępca komendanta głównego Armii Krajowej gen. Emil Fieldorf "Nil" ukrywający się pod nazwiskiem Walenty Gdanicki. 08:00 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 1 Serial sensacyjny, wojenny, 45 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński Zrealizowany z rozmachem i dbałością o szczegóły historyczne 13 - odcinkowy serial wojenno - sensacyjny z gwiazdorską obsadą. Scenariusz napisał Bogusław Wołoszański na podstawie własnej powieści "Twierdza szyfrów". Tytułowa twierdza to dolnośląski zamek Czocha. Zdjęcia kręcono także w zamkach: Książ, Bolków i Pszczyna. Serial ten to pierwsza produkcja TVP nakręcona techniką HD. Osią akcji są działania wywiadów amerykańskiego i radzieckiego gorączkowo poszukujących w ostatnich miesiącach wojny tajemniczej niemieckiej maszyny określanej jako "ryba - miecz". Miała ona odczytywać radzieckie szyfry jednorazowe uważane za niemożliwe do złamania. Niemiecka maszyna prawdopodobnie działała w tajnym ośrodku Pers Z w Jeleniej Górze, który został stamtąd ewakuowany w lutym 1945 r. 12 kwietnia 1945 r. amerykańska grupa TICOM, kierowana przez komandora Howarda Compaigne'a, odnalazła "rybę - miecz" w niemieckim mieście Rosenheim. Urządzenie to przewieziono do USA, gdzie użyto go do odczytywania radzieckich depesz dyplomatycznych. Jest marzec 1945 r. Kpt. Johann Jorg (Paweł Małaszyński), agent polskiego wywiadu, działający w tajnym ośrodku kryptologicznym Pers Z w Jeleniej Górze (Hirschbergu), fotografuje transport rakiety nowego typu. Jeszcze nie zdaje sobie sprawy z wagi odkrycia. Ścigany przez żołnierzy z konwoju ratuje się desperackim skokiem do jeziora. Ranny dociera do mieszkania swojej łączniczki Natalii (Karolina Gruszka), której przekazuje rolkę z filmem. Dziewczyna jest zakochana w przystojnym oficerze, ale nie śmie wyjawić swojego uczucia. Fotografie docierają do Londynu i Waszyngtonu i wywołują tam prawdziwy alarm. Płk Hayes (Marek Barbasiewicz), szef Agencji Bezpieczeństwa Armii, ostrzega prezydenta Franklina D. Roosevelta, wizytującego tajny ośrodek Site Y w Nowym Meksyku, że szpiedzy radzieccy działający w amerykańskich laboratoriach atomowych dotarli do najważniejszych tajemnic. Z tej wiedzy korzystają też naukowcy niemieccy, którzy odczytują radzieckie depesze, przechwytywane przez nasłuch radiowy, za pomocą maszyny deszyfrującej nazywanej Aparat. Prezydent rozkazuje zdobyć tę maszynę. Rozpoczyna się prawdziwy wyścig, najbliższy celu wydaje się Jorg. Na wieść, że istnienie Aparatu przestało być tajemnicą, Niemcy decydują się ewakuować maszynę z Jeleniej Góry do bezpieczniejszego miejsca - podziemi zamku Czocha. Zostaje tam również oddelegowany Johann Jorg. W zamku o tajemnicę niezwykłego urządzenia dba Obersturmbannführer Hans Jacob Globcke (Jan Frycz), wspomagany przez bezwzględnego Matheasa Beera (Borys Szyc). Globcke, absolwent prawa uniwersytetu monachijskiego, człowiek przebiegły i cyniczny, szybko orientuje się, kim jest Jorg, stając się tym samym jego najgroźniejszym przeciwnikiem. W zamku Jorg spotyka tajemniczą, piękną dziewczynę. Jej obecność w ponurej twierdzy opanowanej przez SS wydaje się dość zaskakująca. 09:00 HISTORIA POLSKI - HISTORIA KOWALSKICH Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2008 Reżyseria: Arkadiusz Gołębiewski, Maciej Pawlicki Scenariusz: Arkadiusz Gołębiewski, Maciej Pawlicki Aktorzy: Maja Barełkowska, Artur Lis, Jolanta Grusznic - Nowicka, Wenanty Nosul, Ewelina Gnysińska, Maciej Rayzacher, Jerzy Pożarowski, Stefan Knothe, Ireneusz Dydliński, Mikołaj Muller, Dymitr Hołówko, Krzysztof Gostkiewicz, Wiesława Gutowska - Siemianowska, Wojciech Glanc, Andrzej Pośniak Zdjęcia: Tomasz Madejski, Adam Palenta Muzyka: Marcin Pospieszalski Fabularyzowany dokument Arkadiusza Gołębiewskiego i Macieja Pawlickiego był prezentowany podczas 34. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Na przykładzie historii Kowalskich i innych rodzin zamordowanych przez niemieckie oddziały SS za pomoc Żydom, twórcy podejmują próbę rekonstrukcji życia typowego polskiego miasteczka oraz stosunków polsko - żydowskich w latach okupacji. Relacje naocznych świadków tamtych wydarzeń przeplatają się z fragmentami inscenizowanymi. Polska i Ukraina były jedynymi krajami w Europie, gdzie Niemcy za pomoc udzieloną Żydowi karali śmiercią całe rodziny. Miejscem akcji filmu jest wieś Ciepielów koło Radomia, a główny wątek koncentruje się wokół tragedii Bronisławy i Adama Kowalskich, którzy za udzielenie pomocy żydowskim sąsiadom zapłacili najwyższą cenę: zginęli wraz z pięciorgiem swoich małych dzieci. 6 grudnia 1942 roku stał się jednym z najczarniejszych dni w historii tej wioski. Niemieccy żandarmi, którzy zaledwie kilka tygodni wcześniej w opustoszałym majątku Ciepielów utworzyli posterunek, rankiem zorganizowali obławę na rodziny Kowalskich, Obuchiewiczów, Skoczylasów i dwie rodziny Kosiorów. Dowodzeni przez Carla Bruno esesmani za ukrywanie Żydów spalili żywcem 34 Polaków. W Ciepielowie, typowym polskim miasteczku, przed wojną żyła w symbiozie społeczność polska i znacznie liczniejsza - żydowska. Mimo różnic kulturowych i wyznaniowych rodziły się wielkie przyjaźnie i miłości. Starsi również żyli w dobrych stosunkach z sąsiadami, choć zdarzali się i tacy, którym Żydzi w polskim miasteczku zawadzali. O mordzie sprzed 67 lat nie mówiło się dotąd wiele, ta bulwersująca sprawa owiana była milczeniem. We wspomnieniach krewnych osób pomordowanych sprawa ta ciągle jednak wywołuje silne emocje. 10:05 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 3 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W trzeciej części Bogusław Wołoszański opowiada o desancie niemieckich spadochroniarzy na fort. Jeden z belgijskich weteranów walk relacjonuje, co przeżywali obrońcy Eben Emael. 10:40 I ŚLUBUJĘ TOBIE... Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2022 Reżyseria: Anna Nowakowska Scenariusz: Anna Nowakowska Zdjęcia: Jarosław Radwański Idea zrealizowania filmu o siostrach zakonnych pojawiła się tuż po otwarciu wystawy poświęconej życiu sióstr męczenniczek we wrocławskiej Katedrze. Dla Dolnego Śląska ta beatyfikacja będzie największą i najważniejszą po drugiej wojnie światowej, dotyczy 10 Sióstr Elżbietanek - męczenniczek. Po wstępnych rozmowach, siostra Miriam Zając ze Zgromadzenia Sióstr Elżbietanek we Wrocławiu, która prowadziła proces beatyfikacyjny, wyraziła zgodę na pomoc i współpracę przy realizacji filmu. Siostry zakonne zostały zastrzelone w 1945 roku przez żołnierzy Armii Czerwonej. Wcześniej były gnębione, fizycznie torturowane i gwałcone. Siostry, pomimo przemocy której doświadczyły, nie opuściły swoich podopiecznych - osób starszych, schorowanych, osieroconych. Za swoją heroiczną postawę, przepłaciły życiem. Po wielu latach prób, starań i apelu papieża Jana Pawła II, w 2011 roku rozpoczął się proces beatyfikacyjny, który trwał 4 lata. W 2022 roku papież Franciszek podpisał dekret o heroiczności cnót sióstr męczenniczek. 11:40 FAKE CZY HISTORIA? - ODC. 27 Program historyczny, 35 min, Polska, 2025 Autor: Elżbieta Szumiec - Zielińska Reżyseria: Marzena Strąg Prowadzący: Wojciech Szeląg "Fake czy historia?" to program, który zgłębi kontrowersyjne tematy XX wieku, poddając je dyskusji z udziałem dwóch ekspertów o odmiennych poglądach. Program cechuje dynamiczne tempo i intensywne, 20 - minutowe debaty, które budują dramaturgię i wzbudzają emocje. Korzystamy z autentycznych przestrzeni Muzeum Historii Polski i Muzeum II Wojny Światowej jako historycznego tła dla debat, co nadaje głębi omawianym tematom. Interaktywny element polegający na głosowaniu widzów na eksperta, który przekonał ich do swojego stanowiska, angażuje publiczność, umożliwiając jej bezpośredni udział. Krótkie felietony pełnią funkcję narzędzia do pogłębiania omawianych tematów, zapewniając wszechstronne podejście. Narracja zachęci do krytycznego myślenia oraz do pogłębienia wiedzy widzów na temat spornych wydarzeń z przeszłości, ukazując różnorodne perspektywy i opinie. 12:20 CZTERDZIESTOLATEK - ODC. 10/21 - POCZTÓWKA ZE SPITZBERGENU, CZYLI OCZAROWANIE Serial TVP, 55 min, Polska, 1975 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Jan Nowicki, Wojciech Pokora, Irena Kwiatkowska, Elżbieta Wieczorkowska, Krzysztof Majchrzak, Wiktor Zborowski, Zofia Czerwińska, Antonina Girycz, Roman Kłosowski, Wacław Kowalski Inżynier Gajny wysyła panie Karwowską i Puciatą na sympozjum hydrologiczne do Jabłonny. Na miejscu okazuje się - ku oburzeniu Gajnego - że kwitnie tam raczej życie towarzyskie niż naukowe. Magda poznaje wybitnego hydrologa, profesora Koziełło, przedstawiciela Polski przy ONZ. Światowej klasy uczony jest przy tym czarującym młodym człowiekiem, toteż przejściowo wywiera istotny wpływ na sposób widzenia świata pani inżynierowej, zwłaszcza że darzy ją szczególnym zainteresowaniem. Odkrywa przed nią zupełnie nowe możliwości organizacji pracy, czasu wolnego, poszerzania zainteresowań. Po powrocie do domu Magda ma do Stefana pretensje o wszystko. Pouczony przez kobietę pracującą inżynier Karwowski zaczyna stosować metody Koziełły. 13:30 ODRA. NAJWIĘKSZA ŻEGLOWNA RZEKA W POLSCE Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2022 Reżyseria: Janusz Sozański Scenariusz: Janusz Sozański, Marian Mokwa Zdjęcia: Robert Sitek, Miłosz Mickiewicz, Marcin Wenzel, Artur Homan, Paweł Mróz Film przedstawia Odrę od źródła do ujścia, bieg Odry, regulację i przebudowę rzeki. Żeglugę, modernizację zrealizowaną po powodzi 1997 roku, obecnie realizowane prace modernizacyjne, infrastrukturę techniczną portów, jazów. Waloryzację przyrodniczą rzeki. Miasta leżące nad Odrą. Przyszłość Odry - czy ma szansę na włączenie się do transeuropejskiej sieci transportowej. 14:25 WTÓRNIK Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2023 Reżyseria: Andrzej Ciecierski Scenariusz: Andrzej Ciecierski Historia jak z filmu sensacyjnego - pokazująca sposób działania wywiadu PRL i wykorzystania życiorysu pozostawionego po wojnie dziecka Niemki i Rosjanina w polskim sierocińcu. W żargonie służb specjalnych agent, działający pod przybraną tożsamością innej, żyjącej osoby nazywany jest "wtórnikiem". Taką osobą był właśnie Jerzy Kaczmarek, który otrzymał personalia mieszkańca Trójmiasta, Janusza H. Kim był ten mężczyzna, że jego dane polskie służby wywiadu uznały za niezwykle cenne? 15:25 KORONA KRÓLÓW - ODC 206 Telenowela historyczna TVP, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak Scenariusz: Ewa Bulanda, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Jacek Ryś, Karina Seweryn, Gabriela Chojecka, Krzysztof Grabowski, Daniel Guzdek, Paweł Janyst, Grzegorz Wons, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska, Mateusz Mosiewicz, Katarzyna Czapla, Zofia Schwinke, Monika Domowicz, Dorota Chotecka, Waldemar Kotas Agnieszka z Iloną proszą Bolka, by porozmawiał z Anną na temat jej uczuć do Paszka. Księżniczka oznajmia, że zgodzi się na każdą decyzję i poślubi tego, który zostanie dla niej wybrany. W Poznaniu dochodzi do sprzeczki między Beniaminem a Maciejem Borkowicem. Benjamin pechowo upada i umiera od uderzenia w głowę. Widzi to Guncel. Zabiera go do Świdnicy. 16:00 SENSACJE XX WIEKU - ŚMIERĆ MARSZAŁKA Cykl dokumentalny, 48 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Adam Sikora Prowadzący: Bogusław Wołoszański Michaił Tuchaczewski był marszałkiem Zwiazku Radzieckiego, jednym z pierwszych pięciu awansowanych do najwyższego stopnia, wojskowego. Był bohaterem wojny domowej, wiceministrem spraw wojskowych i reformatorem Armii Czerwonej. Dlaczego więc Stalin kazał go aresztować i stracić? 16:55 EPITAFIA KATYŃSKIE - EPITAFIA KATYŃSKIE. MIECZYSŁAW BIRNBAUM Cykl dokumentalny, 3 min, Polska, 2010 Scenariusz: Paulina Brzezińska, Maciej Dancewicz, Marek Drążewski, Paweł Pawlicki, Piotr Weychert Muzyka: Monika Cybulska Mieczysław Birnbaum, pseudonim Mieczysław Binom, urodził się w 1889 roku. Publicysta i tłumacz żydowskiego pochodzenia; w młodości działacz ruchu rewolucyjnego, potem oficer Wojska Polskiego. Był przedstawicielem Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego w rokowaniach polsko - bolszewickich w czasie wojny polsko - bolszewickiej. Został zamordowany przez NKWD w Katyniu. 17:05 HISTORIA POLSKI - KARSKI I WŁADCY LUDZKOŚCI Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2015 Reżyseria: Sławomir Grünberg Scenariusz: Katka Reszke, E. Thomas Wood Zdjęcia: Sławomir Grünberg Muzyka: Tomasz Dukszta Film dokumentalny o słynnym polskim emisariuszu Janie Karskim, autorstwa Sławomira Grünberga, zdobywcy prestiżowej nagrody Emmy, reżysera i autora zdjęć do filmów dokumentalnych nominowanych do Oscara i Emmy. Dokument składa się z trzech warstw: wywiadów nakręconych przez reżysera, materiałów archiwalnych oraz fabularyzowanych scen zrealizowanych techniką animacji. Filmy archiwalne i fotografie zostały skrupulatnie wybrane spośród licznych źródeł historycznych, dotyczących II wojny światowej oraz z Archiwum Jana Karskiego (The Karski Papers), które znajduje się w Instytucie Hoovera (Uniwersytet Stanforda). Wśród materiałów archiwalnych w filmie pokazane są nigdy wcześniej niewykorzystane wywiady przeprowadzone przez Thomasa Wooda, autora książki: "Karski: How One Man Tried to Stop the Holocaust". Podstawową narrację stanowi głos Jana Karskiego z zachowanych na taśmie filmowej oraz taśmie wideo rozmów i wywiadów. Poza tym została wykorzystana konwencja "narratora zbiorowego", a składają się na nią tzw. off - y osób, które blisko znały Karskiego lub z nim współpracowały. 18:05 EPITAFIA KATYŃSKIE - EPITAFIA KATYŃSKIE. JAN POTOCKI Cykl dokumentalny, 3 min, Polska, 2010 Scenariusz: Paulina Brzezińska, Maciej Dancewicz, Marek Drążewski, Paweł Pawlicki, Piotr Weychert Muzyka: Monika Cybulska Jan Józefat Potocki (1888 - 1940), duchowny ewangelicko - reformowany, działacz niepodległościowy, a następnie polonijny w USA, naczelny kapelan duszpasterstwa ewangelicko - reformowanego w WP. Zamordowany przez NKWD w Katyniu. 18:10 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - JAN SZYTTLER. KOŁDUNKI I CHŁODNIKI Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. W 1837 roku Józef Ignacy Kraszewski pisał, że młody Jan "Szyttler sprzedał tysiące swych "Sławnych kucharzy". "I któż nie zna Szyttlera, kto go nie ma w domu?"- pytał dalej, dodając, że "lżej kucharzom niż poecie... ". Czy Kraszewski, sam niezwykle płodny autor, zazdrościł nakładów i powodzenia kucharzowi? Książki kulinarne Jana Szyttlera trafiły nie tylko do pałacowych kuchmistrzów, ale również do zwyczajnych gospodyń i kucharek, a każde wydanie rozchodziło się pośród stałych prenumeratorów - nowe zjawisko na rynku wydawniczym w Wilnie. Czy możemy uznać Szyttlera za pierwszego kulinarnego celebrytę? Jakie były kulisy jego gotowania dla samego Napoleona w Wilnie w trakcie wyprawy na Moskwę? Co można było znaleźć w menu Szyttlera i co sprawiło, że jego potrawy zyskały tak ogromną popularność? Na te i inne pytania odpowiada historyk Jarosław Dumanowski oraz zaproszeni do programu eksperci. Dawne potrawy rekonstruuje historyk i kucharz Maciej Nowicki. 19:00 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 2/13 Serial sensacyjny, wojenny, TVP, 44 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński W 1939 r. , w czasie przekazywania przez NKWD więźniów oficerom gestapo, obecny tam przedstawiciel MSZ, Johann Jorg, zażądał wydania jednego z więźniów - oficera polskiego wywiadu lotniczego, kpt. Andrzeja Czernego. Marzec 1945 r. Beer, sprawdzający na rozkaz Globckego akta Jorga, znajduje wzmiankę o tym wydarzeniu. Globcke przypomina sobie, że opowiadał mu o tym Harry Sauer, szef bezpieczeństwa w zamku Książ. Postanawia do niego pojechać. W czasie nocnej libacji Sauer potwierdza, że Jorg zabrał więźnia, co rozzłościło Heydricha. Szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy uznał, że Jorg działał na polecenie szefa Abwehry, adm. Canarisa, zamierzającego zdradzić Zachodowi najściślej strzeżoną tajemnicę Niemiec: osiągnięcia naukowców pracujących nad rozszczepieniem atomu. Sauer otrzymał rozkaz, aby znaleźć tego dowody, więc uprowadził i torturował Jorga. Nie wydobył od niego informacji o działaniach Canarisa, gdyż ludzie admirała uwolnili Jorga. Ten, po wygojeniu złamanej szczęki, został wysłany przez Canarisa do bezpiecznego miejsca: Jeleniej Góry, gdzie rozpoczął pracę w tajnym ośrodku kryptologicznym. Jorg, wciąż pod baczną obserwacją Globckego, poznaje piękną dziewczynę, którą widział na schodach w zamku. To Anna Maria Solof (Anna Dereszowska), siostrzenica właściciela zamku, hrabiego Gütschowa. Dziewczyna ostrzega Jorga, że jego zwierzchnicy nie będą tolerować ich znajomości. Myli się. Globcke uważa, że to sprzyja jego planom. Jorg jedzie z nią do pobliskiego miasteczka Leśna, gdzie przybyła już jego łączniczka Natalia; dzięki niej Jorg będzie mógł nawiązać kontakt z centralą. 20:00 NIEZNANA WOJNA NA PÓŁNOCY S.I - ODC. 5/6 (UNTOLD ARCTIC WARS) Serial dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2021 Reżyseria: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma Scenariusz: Teemu Hostikka, Anna - Reeta Eksyma To pierwsza w historii seria, która ujawnia rolę państw regionu arktycznego w II wojnie światowej i próbuje odtworzyć militarne zmagania w tym rejonie. Widzowie będą mogli obejrzeć w akcji nurków odnajdujących zatopione niemieckie wraki samolotów, archeologów badających ukryte masowe groby i historyków tropiących tajne nadmorskie fortece. W serii kolorowe materiały archiwalne oraz wysokiej jakości animacje komputerowe. 21:05 TATO Dramat obyczajowy, 110 min, Polska, 1995 Reżyseria: Maciej Ślesicki Scenariusz: Maciej Ślesicki Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Bogusław Linda, Dorota Segda, Ola Maliszewska, Teresa Lipowska, Cezary Pazura, Krystyna Janda, Renata Dancewicz, Daria Trafankowska, Bronisław Wrocławski, Krzysztof Kumor, Barbara Sołtysik, Ewa Wawrzoń, Stanisław Brudny, Katarzyna Dowbor, Lew Rywin Film M. Ślesickiego uhonorowany licznymi nagrodami (w tym Złote Lwy w Gdyni). Psychicznie chora żona operatora filmowego zamienia ich życie w piekło. Gdy sąd przyznaje jej prawo do opieki nad kilkuletnią córką, mężczyzna (Linda) postanawia walczyć o swoje dziecko. W drugoplanowych rolach gwiazdy polskiego kina - Janda, Pazura, Dancewicz. Nagroda za reżyserię dla Macieja Ślesickiego, za pierwszoplanową rolę męską dla Bogusława Lindy, za drugoplanową rolę kobiecą dla Renaty Dancewicz, za drugoplanową rolę męską dla Cezarego Pazury oraz za montaż dla Ewy Smal na XX FPFF Gdynia 95. Dramat obyczajowy, choć jest w nim trochę z thrillera, trochę z komedii i sentymentalnego "wyciskacza łez". Bogusław Linda - naczelny twardziel polskiego kina zaskakuje subtelnością i mistrzostwem w ukazywaniu duchowej ewolucji bohatera. Wartka akcja i rzadko poruszany w naszej kinematografii problem walki ojca o dziecko - to kolejne przyczyny powodzenia "Taty". Michał jest operatorem filmowym, ma żonę Ewę i siedmioletnią córkę Kasię. Nie pracująca żona zajmuje się dzieckiem. Pewnego wieczoru Ewa dokonuje samookaleczenia i wybiega z domu wzywając pomocy. Krzyczy, że mąż ją pobił. Następnego dnia wraz z Kasią przenosi się do matki i składa pozew o rozwód. Wkrótce bohater zaczyna się orientować, że żona jest poważnie chora psychicznie. Widzi na ciele Kasi ślady pobicia i nie chce, aby pozostawała pod opieką despotycznej teściowej, która konsekwentnie utrudnia mu kontakty z córką. Musi walczyć o córkę, nie tylko z chorą żoną i teściową, ale także z systemem mającym za sobą policję i przekonanie, że dziecko może rozwijać się prawidłowo tylko pod opieką kobiety. Przegrywa sprawę, chociaż udowadnia przed sądem, że jego żona jest psychicznie chora. Dochodzi do przekonania, że na drodze prawnej nic już nie osiągnie i musi działać z pominięciem prawa. Porywa własną córkę i dopiero wtedy zaczynają się prawdziwe kłopoty... 23:05 OBLICZA TERRORYZMU - ODC. 1. HOTEL (1. HOTEL - JEROZOLIMA) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy/Wielka Brytania/Niderlandy (Holandia), 2019 Reżyseria: Joey Boink Ta wciągająca seria przybliża historie największych ataków terrorystycznych, które zmieniły świat. Wywiady ze świadkami, materiały archiwalne i rekonstrukcje pozwolą na dokładną analizę tych dramatycznych wydarzeń. Ich znaczenie staje się oczywiste tylko wtedy, gdy spojrzy się na nie z wielu perspektyw, umieszczając je w kontekście historycznym, a co najważniejsze, dzięki dokładnemu przyjrzeniu się ekonomii terroryzmu. Czołowi eksperci wypowiedzą się też na temat zmian dotyczących zjawiska terroryzmu na przestrzeni lat i jak wyglądał proces jego radykalizacji i deradykalizacji. 23:50 SENSACJE XX WIEKU - NAJWIERNIEJSZY ŻOŁNIERZ HITLERA Cykl dokumentalny, 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony sprawie udziału Erwina Rommla w spisku na Adolfa Hitlera. W 1944 roku feldmarszałek Erwin Rommel uważany za najwierniejszego oficera Hitlera przyłączył się do spisku antyhitlerowskiego. Program przedstawia nieznane dotąd fakty z frontu zachodniego, gdzie Niemcy i Amerykanie podjęli próbę zawarcia pokoju. Jednym z uczestników rokowań był Erwin Rommel. 00:20 SENSACJE XX WIEKU - NAJWIĘKSZA TAJEMNICA KSIĘCIA WINDSORU Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 1995 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Prowadzący: Bogusław Wołoszański Odcinek poświęcony sprawie abdykacji króla brytyjskiego Edwarda VIII, który porzucił tron dla Amerykanki Wallis Simpson. Sprawa ta została wyjaśniona tylko częściowo. Czy powodem abdykacji rzeczywiście była wielka miłość do dwukrotnej rozwódki? Wiele wskazuje na to, że w sprawę zamieszany był wywiad radziecki, a na pewno Anthony Blunt, zdemaskowany dopiero w 1979 roku. 00:55 MIASTO Z PIASKÓW I SERC. STALOWA WOLA. Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2020 Reżyseria: Tadeusz Arciuch Scenariusz: Tadeusz Arciuch Film opowiada o wielkim projekcie o nazwie Stalowa Wola i ludziach, którzy go realizowali. Stalowa Wola to największa inwestycja w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego, a powstała w imponującym tempie w latach 1937 - 1938. Dwa lata i trzy miesiące wystarczyły, aby od wbicia łopaty pod fundamenty przestrzelać pierwszą armatę, wyprodukowaną w nowo powstałych zakładach. Miejsce pod te inwestycje zostało starannie wybrane, choć było absolutnie dziewicze, pozbawione jakiejkolwiek infrastruktury oprócz linii kolejowej. Miasto i hutę wybudowano w błyskawicznym tempie dzięki dobremu planowi, sprawnemu zarządzaniu oraz dzięki poświęceniu budowniczych - pionierów. Stalowa Wola powstawała w atmosferze wielkiego entuzjazmu ludzi, którzy zjechali tu prawie ze wszystkich stron Polski. A powstały tu od zera nie tylko zakłady przemysłowe, ale i nowoczesne miasto wraz z elektrownią i całą niezbędną infrastrukturą. Wokół Stalowej Woli narastała legenda, powstawały o niej reportaże, filmy a nawet piosenki, ale niestety wspaniały rozwój tego miasta przerwała wojna. Stalowa Wola ma swój klimat, urok dawnych, przedwojennych lat, kiedy wszyscy chcieli zrobić coś dla Ojczyzny, często płacąc najwyższą cenę. 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 279 "TYLAWA - REDUTA PAMIĘCI" Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - EBEN EMAEL CZ 3 Cykl dokumentalny, 28 min, Polska, 1992 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Cykl popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Bogusław Wołoszański przedstawia historię zdobycia przez niemieckich spadochroniarzy fortu Eben Emael, pełniącego kluczową rolę w belgijskim systemie obronnym. Fort ten, zbudowany w newralgicznym miejscu połączenia Mozy z Kanałem Alberta, miał w maju 1940 roku zagrodzić drogę wojskom niemieckim w ich pochodzie w głąb Belgii i Francji. Opanowanie fortu przez niemieckich spadochroniarzy pozwoliło na sforsowanie Kanału Alberta przez główne siły niemieckie i w konsekwencji szybkie opanowanie Belgii. W trzeciej części Bogusław Wołoszański opowiada o desancie niemieckich spadochroniarzy na fort. Jeden z belgijskich weteranów walk relacjonuje, co przeżywali obrońcy Eben Emael.