TVP Historia Wtorek, 08.04.2025 07:00 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1525 - Polska zawarła w Krakowie traktat z Zakonem Krzyżackim, (Hołd Pruski); 2005 - pogrzeb Jana Pawła II; żałoba po nim objęła cały świat; 07:05 SPÓR O HISTORIĘ - POLACY DEPORTOWANI Z III RZESZY Debata, 30 min, Polska, 2020 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Prowadzący: Tomasz Muller 6 października 1939 roku Hitler proklamował politykę przesiedleń. Miała ona - jak oświadczył w Reichstagu - stworzyć "nowy ład stosunków etnograficznych" w Europie Środkowo - Wschodniej. Obok działań eksterminacyjnych wymierzonych w Polaków, mieszkających na ziemiach wcielonych do III Rzeszy, rozpoczęły się deportacje obywateli polskich z Pomorza i Wielkopolski. Wysiedlanym konfiskowano majątek. W ciągu kilkudziesięciu minut musieli opuścić domostwa. Dorośli mogli zabrać od 25 do 30 kilogramów bagażu, dzieci - 10 kilogramów. Domy Polaków natychmiast zajmowali niemieccy osadnicy. Kiedy wysiedlenia rozpoczęły się? Jaki był cel tej akcji? Kiedy powstał plan akcji? Kogo obejmował? Jak odbywały się przesiedlenia? Transport do GG. Jaka była skala wysiedleń? Kto zajmował opuszczone przez Polaków domy? [Niemcy z głębi Rzeszy, ale też z krajów bałtyckich, które znalazły się w ZSRS]. Co możemy powiedzieć o ekonomicznej stronie deportacji? [M.in. Sowieci w zamian za opuszczone przez Niemców gospodarstwa płacili Niemcom m.in. ropą]. Podobieństwo deportacji z ziem wcielonych do Rzeszy i ziem wcielonych do Związku Sowieckiego? [Wiele wskazuje na to, że były to działania koordynowane, przynajmniej na poziomie zakładanych celów]. 07:40 FLESZ HISTORII - ODC. 706 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 08:00 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 3/13 Serial sensacyjny, wojenny, 44 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński Marzec 1945 r. Do ośrodka szkoleniowego cichociemnych w Szkocji przyjeżdża tajemnicza Joanna, która poszukuje majora Andrzeja Czernego. Nakazuje mu pojechać do willi wywiadu brytyjskiego w Duxford. Czerny usiłuje protestować, gdyż rozkaz nie pochodzi od jego przełożonych, ale Joanna oświadcza, że są sprawy, o których przełożeni nie chcą wiedzieć. W Duxford Czerny poznaje kmdr. Compiegne'a, Amerykanina, dowódcę specjalnej grupy wywiadu, która ma poszukiwać niemieckich kryptologów i szyfrów. W zamku Czocha szef kryptologów, profesor Kunze, rozzłoszczony, że Globcke tak długo nie pozwala Jorgowi podjąć pracy, zmusza szefa bezpieczeństwa do wystawienia przepustki do tajnej strefy zamku. Jorg poznaje "Aparat" - niezwykłą maszynę łamiącą radzieckie szyfry jednorazowe, uchodzące za całkowicie pewne. Jednakże maszyna źle funkcjonuje. Wraz z Kerstin Nowolk oboje mają znaleźć błąd. 08:50 EPITAFIA KATYŃSKIE - EPITAFIA KATYŃSKIE. KAZIMIERZ SOLSKI Cykl dokumentalny, 3 min, Polska, 2010 Scenariusz: Paulina Brzezińska, Maciej Dancewicz, Marek Drążewski, Paweł Pawlicki, Piotr Weychert Muzyka: Monika Cybulska Kazimierz Solski należał do Polskiej Organizacji Wojskowej, uczestnik wojny polsko - bolszewickiej 1920. Absolwent Szkoły Podchorążych Artylerii w Poznaniu. Podczas swojej służby był m.in. adiutantem gen. Władysława Andersa. Po wybuchu II wojny światowej, kampanii wrześniowej i agresji ZSRR na Polskę, został wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną i trafił do obozu jenieckiego w Kozielsku. Na wiosnę 1940 został zabrany do Katynia i zamordowany. Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu. 09:00 HISTORIA POLSKI - KOBIETA RYŚ Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2021 Reżyseria: Wojciech Kursa Scenariusz: Agata Puścikowska Zdjęcia: Wojciech Kursa Filmowa opowieść o Królowej Orawy, pięknej wewnętrznie postaci na tle przepięknych miejsc. Historia Józefiny Machay - Mikowej ps. Ryś, która jest symbolem połączenia kruchości, wrażliwości i delikatności kobiecej z nieprawdopodobną siłą charakteru, walecznością i żelazną odwagą. Aktywistka społeczna wrażliwa na biedę i wykluczenie, niezłomna działaczka niepodległościowa, jednocześnie dowcipna i krytyczna, zadziorna kobieta, która w czasie wojny stała się twardą żołnierką, konspiratorką i postawiła świadomie wszystko na jedną szalę. Na Orawie uznawana jest za bohaterkę, nazywana jest Męczennicą z Orawy. Subtelna filmowa opowieść inkrustowana muzyką stworzoną przez Emila Mikę, męża bohaterki, zamordowanego w Auschwitz. 09:50 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - O HONOR FRANCJI CZ 2 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne. Odcinek poświęcony przygotowaniom Niemiec do inwazji na Francję w 1940 r. 10:25 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - ANDALUZJA, PIĘKNOŚĆ POŁUDNIA (ANDALUCIA, A CROSSROADS OF CIVILIZATIONS) Serial dokumentalny, 52 min, Francja, 2020 Ta niezwykła seria dokumentalna pomaga odkryć bogactwo, magię i piękno najciekawszych miejsc na świecie: ich naturalne cuda i sławne zabytki, wytwory lokalnych rzemieślników i zapierające dech w piersiach krajobrazy. W każdym odcinku na widzów czeka niezapomniana podróż przez tradycję i historię kolejnego kraju, który jest wymarzonym miejscem docelowym każdego podróżnika. 11:20 WOJOWNICY CZASU - KAWALERYJSKI KRAKÓW, CZYLI WIELKA REWIA 1933 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Kawaleria od zawsze była ulubioną formacją wojskową Polaków. Nasza miłość do koni potwierdzana w literaturze i pieśni jest niezaprzeczalna, a ułan przez wieki był obiektem damskiej admiracji. Nic dziwnego więc, że najwspanialsze wojskowe parady odbywały się zawsze z udziałem tej formacji bojowej. Tak było także w Krakowie na Błoniach 6 października 1933 roku... 11:55 POLACY W KOSMOSIE - PROGRAM APOLLO Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2023 Reżyseria: Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski Scenariusz: Robert Szaj, Bogumił Radajewski, Bogumił Radajewski, Robert Szaj Zdjęcia: Tomasz Stelmach, Adam Rubaszewski "Jestem przekonany, że nasz naród powinien postawić sobie za cel, aby do końca tego dziesięciolecia umieścić człowieka na Księżycu i sprowadzić go bezpiecznie z powrotem na Ziemię" - słowa prezydenta Stanów Zjednoczonych Johna Kennedy’ego rozpoczęły największe przedsięwzięcie w dziejach ludzkości. Program Apollo od samego początku był wyzwaniem o niespotykanej skali. W pierwszym odcinku śledzimy niezwykły wysiłek, który doprowadził do powstania rakiety Saturn V i technologii niezbędnych, by lot do Księżyca stał się w ogóle możliwy. A pomogli w tym także Polacy. Wojciech Rostafiński wynalazł wysokowydajną pompę paliwową dla rakiety Saturn V. Stanisław Stankiewicz opracował skład mieszanki, którą oddychali astronauci podczas misji Apollo. Eugeniusz Lachocki opracował odporne na warunki kosmiczne zasilacze do urządzeń pokładowych. 12:25 CZTERDZIESTOLATEK - ODC. 12/21 - NOWY ZASTĘPCA, CZYLI METEOR Serial TVP, 54 min, Polska, 1975 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Aktorzy: Anna Seniuk, Irena Kwiatkowska, Andrzej Kopiczyński, Roman Kłosowski, Leonard Pietraszak Nowym zastępcą inżyniera Karwowskiego zostaje inżynier Urszula Nowowiejska. Nowoczesna, niezależna i pewna siebie kobieta, w dodatku młoda i ładna, wprowadza spore zamieszanie w tradycyjnie męskim środowisku budowlańców. Jej sposób bycia i decyzje, które podejmuje, wywołują wiele nieporozumień. Urszula odbyła staż w Japonii, w firmie Mitsuko Suki, jest kobietą bardzo nowoczesną. W dodatku ciągle się dokształca, czytając zagraniczne czasopisma specjalistyczne, i bardzo ją razi prymitywizm oraz bałaganiarstwo panujące na polskich budowach. Maliniak poddaje się bezkrytycznie jej poglądom, natomiast inżynier Karwowski podchodzi do nich jednocześnie z rezerwą i szacunkiem. 13:25 PRASA DONOSI - WIELOKULTUROWA II RP Felieton, 6 min, Polska, 2021 Scenariusz: Magdalena Majewska W międzywojennej Polsce mieszkali nie tylko Polacy. W granicach odrodzonej Rzeczpospolitej zamieszkiwali też Litwini, Ukraińcy, Żydzi, Niemcy i wiele innych mniejszych grup narodowych. 13:35 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - WERCYNGETORYKS, BOHATER GALÓW (VERCINGTORIX, LE PREMIER DES GAULOIS) Cykl dokumentalny, 100 min, Francja, 2023 Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski "Secrets d'Histoire") to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny - Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 15:30 KORONA KRÓLÓW - ODC 208 Telenowela historyczna TVP, 23 min, Polska, 2019 Reżyseria: Wojciech Pacyna, Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Ewa Krasuska, Monika Zięba Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Karol Biskup, Wenanty Nosul, Karolina Seweryn, Paulina Lasota, Gabriela Chojecka, Marek Karpowicz, Piotr Bała, Zbigniew Waleryś, Grzegorz Wons, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska, Mateusz Mosiewicz, Katarzyna Czapla Anna nie jest zachwycona wizją ślubu z prawie 40 - letnim Karolem. Agnieszka jest zła, że nikt nie powiedział jej o ślubnych planach. Guncel opowiada Bolkowi o wszystkim, co się wydarzyło w Poznaniu. Kazimierz w rozmowie z Adelajdą nie zaprzecza, że jest ojcem dzieci Cudki. Z fosy wyławiają zwłoki Błażeja, którego rozpoznaje po sygnecie Mentor. W karczmie pojawiają się zbóje z Litwy, którzy szukają Egle. 16:00 "SENSACJE XX WIEKU" - KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA (KREW, MIŁOŚĆ, ZDRADA) Widowisko, 43 min, Polska/Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Robert Wichrowski Scenariusz: Bogusław Wołszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Aktorzy: Mikołaj Roznerski, Natalia Klimas, Krzysztof Warunek, Maria Konarowska, Zbigniew Paterak, Ziemowit Pędziwiatr, Klaudiusz Kaufmann, Łukasz Konopka, Ksawery Szlenkier Rotmistrz Jerzy Sosnowski do dziś pozostaje legendą polskiego wywiadu. Ten bohater wojny polsko - bolszewickiej był jednym z najbardziej skutecznych polskich szpiegów w Berlinie. Nadzwyczaj przystojny kawalerzysta, a do tego skuteczny i śmiertelnie niebezpieczny szpieg. Wiedział jak korzystać ze swoich atutów - uwodził kobiety mające dostęp do tajemnic Reichswehry zdobywając cenne informacje wywiadowcze. Aresztowany przez niemiecki kontrwywiad został w drodze negocjacji wymieniony za kilku niemieckich szpiegów schwytanych w Polsce. Niespodziewanie polski sąd skazał go na długoletnie więzienie, ale co ciekawe nie odbył kary. Ewakuowany na wschód trafił w ręce NKWD. Tu zaczynają się mnożyć pytania, na które do dziś szukamy odpowiedzi. Czy był zdrajcą, podwójnym agentem pracującym dla niemieckiego wywiadu? Czy też polski wywiad poświęcił go, aby ochronić tajemnicę złamania Enigmy? Czy zdradził podwójnie, współpracując w czasie wojny z sowieckim wywiadem? W pierwszym odcinku "Sensacji XX wieku" w postać Sosnowskiego wcieli się Mikołaj Roznerski, a u jego boku pojawi się m.in. Natalia Klimas. 17:00 HISTORIA POLSKI - LISTY ŚMIERCI Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2019 Reżyseria: Hanna Zofia Etemadi Scenariusz: Hanna Zofia Etemadi Zdjęcia: Tomasz Woźniak, Mirosław Basaj Lektor: Danuta Stachyra, Tomasz Marzecki Wykonawcy: Małgorzata Joźwiak, Tomasz Zaród Film dokumentalny w reżyserii Hanny Zofii Etemadi pokazuje bezprecedensowe działania, podjęte przez hitlerowców, na wiele miesięcy przed agresją na Polskę. Działania te miały na celu stworzenie list planowej likwidacji polskich elit, podczas przyszłych działań wojennych. Film ujawnia akcje niemieckiego wywiadu i mniejszości niemieckiej, mieszkającej w Polsce, w wyniku czego powstały tajne listy Polaków, uznanych za niebezpiecznych dla Rzeszy. Listy te stanowiły podstawę eksterminacyjnych działań, przeprowadzanych przez specjalne grupy operacyjne policji bezpieczeństwa (Einsatzgruppen) oraz formacje wspomagające (Selbstschtzgruppen), Działania te to tzw. Akcja politycznego oczyszczania terenu, szczególnie brutalna na ziemiach włączonych do Rzeszy. 17:50 EPITAFIA KATYŃSKIE - EPITAFIA KATYŃSKIE. WŁODZIMIERZ GODŁOWSKI Cykl dokumentalny, 3 min, Polska, 2010 Scenariusz: Paulina Brzezińska, Maciej Dancewicz, Marek Drążewski, Paweł Pawlicki, Piotr Weychert Muzyka: Monika Cybulska Włodzimierz Józef Godłowski (ur. 7 listopada 1900 w Stryju, zm. wiosną 1940 w Katyniu) polski lekarz neurolog i psychiatra, docent, profesor nadzwyczajny. Porucznik służby zdrowia rezerwy Wojska Polskiego, uczestnik trzech wojen (1918 - 1920, 1939), ofiara zbrodni katyńskiej. Urodził się jako syn Aleksandra (lekarza pracującego w Lesku[1]) i Heleny, z domu z Bierzecka. W rodzinnym Stryju ukończył szkołę podstawową, a w 1918 Gimnazjum Męskie w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Stanisław Michalski i Jakub Zaleski również ofiary zbrodni katyńskiej oraz Marian Kister). Jako ochotnik wstąpił do Wojska Polskiego 3 listopada 1918, następnie podczas wojny polsko - ukraińskiej był w załodze pociągu pancernego Smok, uczestniczył w walkach o Lwów 1918 - 1919, za co został odznaczony Odznaką Honorową Orlęta. Pod koniec 1919 został przeniesiony do rezerwy. Po wybuchu wojny polsko - bolszewickiej ponownie ochotniczo zgłosił się do Wojska Polskiego w 1920, został przydzielony do 43 Pułku Strzelców Kresowych i brał udział w walkach w Małopolsce Wschodniej, w ofensywie lubelskiej i na Wołyniu. Po zakończeniu działań wojennych został przeniesiony do rezerwy 6 grudnia 1920. 18:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 353 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2025 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. "Było nie minęło" to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. 18:30 EPITAFIA KATYŃSKIE - EPITAFIA KATYŃSKIE. LEONARD NIEMIROWICZ Cykl dokumentalny, 3 min, Polska, 2010 Scenariusz: Paulina Brzezińska, Maciej Dancewicz, Marek Drążewski, Paweł Pawlicki, Piotr Weychert Muzyka: Monika Cybulska "Epitafia katyńskie" to cykl poruszających miniatur filmowych, poświęconych zamordowanym przez NKWD w 1940 roku polskim oficerom oraz ich rodzinom. Kpt. Leonard Niemirowicz - Szczytt s. Adama i Salomei z Bugieniów, ur. 15/27 III 1900 w Mitawie w Kurlandii. Absolwent Korpusu Kadetów w Kazaniu. Uczestnik wojny 1920. Ukończył Szkołę Pchor. Piech. w Bydgoszczy (1921). Służył w 85 i 60 pp, następnie w baonie KOP Iwieniec. Padł ofiarą mordu katyńskiego w 1940r. 18:34 ARRASÓW DZIEJE OSOBLIWE - TESTAMENT ZYGMUNTA AUGUSTA. Cykl dokumentalny, 24 min, Polska, 2021 Reżyseria: Grzegorz Styła Scenariusz: Marek Szczepanek, Grzegorz Styła Zdjęcia: Wojciech Kursa W 2021 roku obchodzone są trzy ważne rocznice wpisane w burzliwą historię wawelskiej kolekcji arrasów: 450 - licząc od roku 1571 to jest od roku przekazania całej kolekcji narodowi, co dokonało się testamentem Zygmunta Augusta i było aktem niezwykłym i o ogromnych konsekwencjach dla dalszych dziejów unikalnego zbioru, setna zawarcia Traktatu Ryskiego, który otwierał drogę do trwającej przez dekadę wielkiej rewindykacji z Rosji bolszewickiej i wreszcie sześćdziesiąta powrotu arrasów z Kanady po wojennej tułaczce, pełnej dramatycznych zwrotów akcji i ryzykownych operacji ratunkowych. Te trzy ważne wydarzenia, ściśle związane także z Wawelem, tworzą osnowę cyklu audycji telewizyjnych "Arrasów dzieje osobliwe". Jest to barwna, zbudowana zarówno na przekazie faktów jak i na historycznej anegdocie, opowieść o burzliwych losach całej kolekcji rozwijana na tle równie burzliwych dziejów Polski w czasie blisko 500 lat. "Testament Zygmunta Augusta" - trzeci odcinek cyklu przypomina, jak bezprecedensowy akt woli fundatora kolekcji, oddającego jeden ze swoich największych skarbów Rzeczpospolitej, był traktowany przez następnych władców i jak Korona zmuszona była egzekwować od Wazów ów legat. 19:00 TAJEMNICA TWIERDZY SZYFRÓW - ODC. 4/13 Serial sensacyjny TVP, 43 min, Polska, 2007 Reżyseria: Adek Drabiński Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Waldemar Szmidt Muzyka: Stanisław Syrewicz Aktorzy: Paweł Małaszyński, Jan Frycz, Borys Szyc, Paweł Deląg, Piotr Grabowski, Karolina Gruszka, Anna Dereszowska, Cezary Żak, Jan Wieczorkowski, Marcin Dorociński W pobliżu zamku Czocha wybucha pożar. Jorg przedostaje się do ogarniętego płomieniami tajnego ośrodka ukrytego w lesie. Fotografuje znajdujący się tam reaktor atomowy. Na miejsce przybywają Globcke i Sauer. Widząc zabitego wartownika, Sauer wysyła do wnętrza zadymionego tunelu swojego pomocnika, Wolfa. W walce zwycięża Jorg, ale relacja Wolfa podsuwa Globckemu odpowiedź na pytanie, kim mógł być człowiek, który przedostał się do tajnych podziemi. Choć nie udaje mu się schwytać Jorga, nabiera przekonania, że jest on szpiegiem. W Paryżu komandor Compaigne i Czerny spotykają się z Joanną, która wyjawia im sekret zamku Czocha. To właśnie jest miejsce, do którego mają dotrzeć. Na Śląsku, gdzie wojska radzieckie toczą krwawe boje o Lubań odległy od Czochy o 20 kilometrów, generał Zawieniagin otrzymuje informacje od swojego szpiega "Kruka", że Niemcy odczytują radzieckie szyfrogramy. Generał musi przejąć maszynę lub zniszczyć ją, gdyż Stalin nie wybaczy mu, że pod jego bokiem pracowało takie urządzenie, a on nie znalazł sposobu, aby je zablokować. Uznaje więc, że należy dokonać desantu na zamek, co wydaje się samobójczym przedsięwzięciem. Generał nie troszczy się jednak o los swoich ludzi. Beer coraz częściej kręci się w pobliżu Natalii, chcąc się na niej zemścić po upokarzającej bójce z żołnierzami, o która ją obwinia. Zbiera informacje na jej temat, choć wciąż nie może znaleźć punktu zaczepienia. Wokół dziewczyny zaciska się pętla. Nowy wóz pelengacyjny coraz częściej i szybciej namierza miejsca, z których Natalia przekazuje radiogramy z wiadomościami od Jorga, lecz dziewczynie udaje się uniknąć aresztowania. Załoga wozu niespodziewanie odkrywa też, że w okolicy działa druga radiostacja, o czym jeden z techników informuje Globckego. Oznaczałoby to, że w małym miasteczku działa również drugi szpieg. 20:00 TRUCIZNY PUTINA - ODC. 1. GROŹBY (POISON (S) 1. LA MENACE) Cykl dokumentalny, 53 min, Francja, 2023 Reżyseria: Jennifer Deschamps Film dokumentalny o serii prób unicestwienia wielu osób za pomocą trucizn. Wiktor Juszczenko. Trwale oszpecony przez dioksyny, kiedy próbował nakierować Ukrainę na bliższą integrację z Europą. Aleksander Litwinienko. Zabity radioaktywnym polonem po ucieczce do Wielkiej Brytanii i krytyce Putina. Siergiej Skripal. Namierzony za pomocą nowiczoka po szpiegowaniu dla Wielkiej Brytanii. Aleksiej Nawalny. Władimir Kara - Murza. Lista osób, które prawdopodobnie zostały otrute na rozkaz Putina, jest długa. W latach dwudziestych rosyjskie tajne służby utworzyły pierwsze laboratorium trucizn, którego zadaniem było zabijanie wrogów reżimu komunistycznego. Ale kiedy upadł Związek Radziecki, wydawało się, że wraz z nim umarło zatrucie wrogów. Wszystko zmieniło się, gdy do władzy doszedł Władimir Putin. Od dwudziestu lat rosyjska trucizna płynie w żyłach międzynarodowej dyplomacji. Autorów każdego zatrucia nigdy nie zidentyfikowano z całą pewnością, badanie tego, co działo się za kulisami, kiedy miały miejsce, rzuca światło na relacje między Kremlem a Zachodem. Za każdą z tych spraw toczy się ostateczna rozgrywka, w której stawką są główne kwestie dyplomatyczne i geostrategiczne. Walka o wpływy, zamach na integralność imperium i jego bogactwo energetyczne, każde zatrucie odsłania dno potężnej partii szachów rodem z czasów zimnej wojny. Odc. 1 - "Groźby". Jest to opowieść o zbrodniczej władzy i o jej orszaku duchów. Od ponad dwudziestu lat Władimir Putin sieje śmierć i karmi się naszymi słabościami. Zachód woli odwracać wzrok od kolejnych afer związanych z otruciem, szpiegostwem czy korupcją. To także opowieść o nas samych: świadkach, współwinnych, bohaterach unurzanych w rosyjskich toksynach. Aleksandr Litwinienko został otruty radioaktywnym polonem w Londynie, w 2006 roku, kiedy cały świat żył raczej w zgodzie z Putinem. Sprawa Litwinienki pokazała mi, czym jest Rosja w XXI wieku. W tym konflikcie Putin widzi wrogów w każdym, w tym także w kapitalistach, którzy, pełni dobrych intencji, chcieli ubijać z nim interesy. 21:05 JEŹDZIEC ZNIKĄD (SHANE) Western, 113 min, USA, 1953 Reżyseria: John Stevens Aktorzy: Alan Ladd, Jean Arthur, Van Heflin Klasyka westernu, dzieło będące wzorem stylowości gatunku. W fabule dominują dwa charakterystyczne amerykańskie mity, które w setkach wariantów przewijają się do dziś przez całą tamtejszą kinematografię: samotnika walczącego o sprawiedliwość i nieznajomego przybysza, który wnosi aurę wolności i przygody w zamknięty świat lokalnej społeczności. Tytułowy "jeździec znikąd" odmieni los garstki farmerów, w pojedynkę pokonując zło uosabiane przez lekceważących prawo hodowców bydła. Wyoming, koniec XIX stulecia. Farmerzy z jednej z dolin są terroryzowani przez bandę pod wodzą niejakiego Rufusa Rykera. Reprezentuje on interesy hodowców bydła, którzy jako pierwsi kolonizowali te ziemie, a teraz są stamtąd wypierani przez ogradzających swoje pola rolników. Jednym z farmerów nękanych przez Rykera i jego ludzi jest Joe Starrett, który mieszka z żoną i synkiem Joeyem. Pewnego dnia w domu Starrettów pojawia się tajemniczy przybysz, Shane, który ucieka przed swoją przeszłością rewolwerowca i nawet nie nosi przy sobie broni. Gościnnie przyjęty, zostaje u Starrettów na dłużej, pomaga w pracy na roli. Gospodarze traktują go bardzo serdeczenie, a mały Joey wręcz go uwielbia i podziwia we wszystkim. Tymczasem konflikt między osiadłymi w dolinie farmerami i hodowcami pędzącymi kilometrami swoje stada narasta. Shane i Joe wychodzą zwycięsko z bójki w barze z ludźmi Rykera, ale to tylko pogłębia wzajemną wrogość. Urażony do żywego Ryker sprowadza z odległego miasteczka znanego rewolwerowca, Wilsona, który ma "zrobić porządek" z farmerami. Kiedy jeden z nich, Torrey, ginie z ręki Wilsona, ostateczna rozprawa jest nie do uniknięcia. 23:10 SENSACJE XX WIEKU - NAJWYŻSZA STAWKA Cykl dokumentalny, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański Widowisko historyczne przybliżające postać Otto Skorzenego, Austriaka, którego rodzina pochodziła spod Kwidzynia. Dlaczego to on stał się ulubionym oficerem Hitlera? W jaki sposób udało mu się dostąpić takiego zaszczytu? Był on założycielem i dowódcą pierwszej niemieckiej jednostki specjalnej SS. W 1943 roku wraz z oddziałem wziął udział w akcji uwolnienia Benito Mussoliniego, uwięzionego w hotelu Campo Imperatore. Skorzeny przypisał sobie zasługę powodzenia całej operacji i został awansowany do stopnia SS - Sturmbannfuhrera. Jego najważniejszym zadaniem było wylądowanie wraz z komandosami w górach pod Teheranem i zlikwidowanie Roosvelta - prezydenta Stanów Zjednoczonych, który przybył na koferencję do Teheranu. Kulisy spotkanie Stalina, Churchila i Roosevelta w Teheranie. 00:10 BYĆ WE LWOWIE Film dokumentalny, 58 min, Polska, 1993 Reżyseria: Marian Bekajło Scenariusz: Jerzy Oborski Film oddający hołd żołnierskiemu kunsztowi lisowczyków i ich koniom. Dokument tworzą, kręcone we wspaniałych jesiennych pejzażach, inscenizacje epizodów z obozowego i bitewnego życia oraz niektórych wydarzeń z dziejów tej formacji. Piotr Fronczewski zaś snuje swoją opowieść już to w zaciszu stylowej biblioteki, już to z końskiego grzbietu. 01:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - 2S7 PION - PRZEBUDZENIE. Magazyn historyczny, 24 min, Polska, 2022 Autor: Adam Sikorski Lektor: Artur Kalicki Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. 02:15 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - O HONOR FRANCJI CZ 2 Cykl dokumentalny, 26 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Prowadzący: Bogusław Wołoszański Program cykliczny popularyzujący wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne. Odcinek poświęcony przygotowaniom Niemiec do inwazji na Francję w 1940 r.