TVP Historia Sobota, 12.04.2025 07:20 BYŁ TAKI DZIEŃ - 12 KWIETNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1893 - w Paryżu powstała Olympia, sławny kabaret i teatr muzyczny; 1945 - zmarł F. D. Roosevelt; 1956 - "Po prostu" opisało sklepy "za żółtymi firankami"; 1982 - pierwsza emisja Radia Solidarność; 07:25 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 245 (SEZON 2 ODC. 120) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Krzysztof Łukaszewicz, Tomasz Matuszczak, Piotr Bieliński Scenariusz: Ewa Bulanda, Anna Krasuska, Katarzyna Sikorska Aktorzy: Maria Pawłowska, Przemysław Stippa, Witold Wieliński, Krzysztof Cybulski, Weronika Malik, Klara Williams, Monika Cieciora, Dawid Czupryński, Adam Rosa, Marcin Bikowski, Radosław Walenda, Łukasz Węgrzynowski, Mariusz Jakus, Grzegorz Szypka, Izabela Rusak Rękawiczka. Wiosna 1439. Na zjeździe w Nowym Mieście Korczynie rycerze zamierzają zawiązać konfederację przeciwko Oleśnickiemu (Przemysław Stippa). Król Władysław (Wiktor Bałtaki) nie wie, czy brać udział w zjeździe. Kazimierz (Borys Bartłomiejczyk) próbuje go buntować przeciwko biskupowi. Oleśnicki obawia się pojechać na zjazd, więc wysyła tam w swoim imieniu Głowacza (Marcin Weber). Królowej Zofii (Maria Pawłowska) podoba się idea konfederacji, ale obawia się, że Spytek (Adam Rosa) posunie się za daleko. Rusza na Wawel. Za późno, król już wyruszył z Krakowa. Mszczuj (Dawid Czupryński) dochodzi do porozumienia z Dorotą (Monika Cieciora), a Dziersław (Karol Lelek) zgadza się na ich ślub! Świdrygiełło (Michał Chruściel) i Anna Twerska (Weronika Malik) zaczynają planować zamach na Kiejstutowicza. Lech (Mariusz Jakus) i Sławoj (Arkadiusz Smoleński) rozprowadzają w Krakowie fałszywe pieniądze. Przemek (Marcin Bikowski) zapowiada, że ktoś ważny chce się z nimi spotkać. 08:00 FLESZ HISTORII - ODC. 707 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 08:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 353 Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2025 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. "Było nie minęło" to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. "Inżynieria odwrotna". Odwiedziny w zagrodzie pancernej w Ptakach, by podziwiać kolejne cuda techniki, ocalone od zapomnienia. Próba uruchomienia zrekonstruowanego silnika - takiego samego jakie pracowały w polskich czołgach 7 TP. To jednak nie tylko test silnika - to jednocześnie realizacja pragnienia wskrzeszenia zabytkowej techniki wojskowej, po której w następstwie wojny, a czasem złej ludzkiej woli, pozostały tylko fotografie i pokaleczone szczątki. "Zbrodnia bez kary". Kolejnym celem ekipy filmowej są Wojsławice k. Chełma. Sprowadza ją tu historia wpisana w dzieje powstania styczniowego. 8.02.1863 roku, w trzecim tygodniu powstania, Rosjanie w dużej sile napadli na posiadłość hrabiego Poletyły. Okrążyli pałac i otworzyli ogień do cywilów, a następnie przystąpili do rabunku. Życie stracił między innymi syn przebywającego tu w gościnie Tytusa Wojciechowskiego. Podobny los spotkał pobliskie miasteczka - Osadę Zwierzyniec i Tomaszów Ordynacki. Były to zbrodnie, które wywołały w okolicy wielki postrach. Terror był jednak władzy rosyjskiej na rękę. 09:00 DALEKO OD SZOSY - ODC. 1/7 - SZPAKI Serial TVP, 72 min, Polska, 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Henryk Czarnecki, Zbigniew Chmielewski Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Sławomira Łozińska, Antoni Jurasz, Gustaw Lutkiewicz, Irena Kownas, Jan Himilsbach, Janusz Paluszkiewicz, Andrzej Wichrowski, Bogusław Semotiuk, Tomek Wilczyński, Ferdynand Matysik Leszek (Krzysztof Stroiński) na zabawie w remizie strażackiej poznaje dziewczynę z sąsiedniej wsi, Bronkę (Sławomira Łozińska). Rodzi się między nimi obopólna sympatia, choć ona wiąże z tą znajomością większe nadzieje niż on. Leszek nie umie znaleźć sobie miejsca na wsi, nie odpowiada mu praca w gospodarstwie ani wyplatanie koszyków. Opuszcza wioskę i wyjeżdża na Śląsk. W drodze do przystanku autobusowego wspomina całe swoje dzieciństwo. Żegna dziewczynę, która będzie na niego czekała. Serial podejmujący istotny temat migracji ze wsi do miasta i awansu społecznego, cieszył się w swoim czasie dużą popularnością (wyróżniony Nagrodą Przewodniczącego Komitetu ds. RiTV). Jego twórca, Zbigniew Chmielewski, był reżyserem również innych seriali telewizyjnych: "Dyrektorzy" (1975; Grand Prix na I Festiwalu Polskich Filmów i Widowisk TV, Olsztyn 1977), "Ślad na ziemi" (1977), "Blisko coraz bliżej" (1982). Lata siedemdziesiąte obfitowały w wiele ciekawych pozycji tego gatunku. Zbigniew Chmielewski, twórca pamiętnego "Profesora na drodze" (1973; film nagrodzony rok później na FPFF w Gdańsku i wyróżniony Nagrodą Główną w kategorii dramatu współczesnego na X Światowym Festiwalu w Hollywood), walnie przyczynił się do rozwoju i ugruntowania marki serialu o tematyce współczesnej. Bohater filmu "Daleko od szosy", młody wiejski chłopak, dla którego miłość staje się inspiracją do podejmowania trudnych i niestereotypowych decyzji życiowych, zdobył niekłamaną sympatię widzów. 10:20 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O DZIKU: CENA NIEZALEŻNOŚCI Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Michał Górczyński, Marta Maślanka, Polska Orkiestra Radiowa, Klaudiusz Baran Zdjęcia: Jan Walencik W tym odcinku opowieść o dziku. Dzik urodzony w rezerwacie, żyjący w wielkim stadzie kuzynów, wybiera życie w pojedynkę - w wolnej puszczy. Odchodzi z rodzinnej ostoi, ale okazuje się, że za niezależność płaci wysoką cenę. Spoufalony z ludźmi jest o krok od śmierci. W końcu wraca do domu. Niepotrzebnie. 11:25 TAJEMNICE POCZĄTKÓW POLSKI - MIASTO ZATOPIONYCH BOGÓW Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2013 Reżyseria: Zdzisław Cozac Scenariusz: Zdzisław Cozac Zdjęcia: Andrzej Janowski, Mariusz Gala, Marek Skrzecz, Grzegorz Jóźwiak Lektor: Maciej Gudowski Dzieje wczesnośredniowiecznego Wolina - mające swoje odzwierciedlenie w zapisach kronikarzy, w staroskandynawskich sagach, a także w legendach - są niezwykle barwne. Obraz miasta, jaki wyłania się z tej filmowej opowieści, powstał na podstawie wyników wieloletnich badań prowadzonych przez naukowców. Przy dzisiejszym stanie wiedzy wydaje się jedną z najbardziej prawdopodobnych wizji grodu. Czy naukowcy są zgodni w swoich hipotezach? Widzowie poznają różne stanowiska, a które z nich są trafne, pokażą w przyszłości towarzyszące archeologii coraz to nowe metody badawcze. Wolin cieszy się wyjątkowym zainteresowaniem w świecie odtwórców historycznych dzięki corocznemu Festiwalowi Słowian i Wikingów. W filmie występuje ich kilkuset, w tym wielu obcokrajowców, w rolach dawnych rzemieślników, kupców i wojowników. Scenografią do większości scen był unikalny woliński skansen archeologiczny. Dopełnieniem są wirtualne rekonstrukcje całego kompleksu osadniczego nad Dziwną. Film "Miasto zatopionych bogów" jest efektem współpracy filmowców, naukowców, odtwórców historycznych i wielu ludzi dobrej woli, których połączyła pasja poznawania tajemnic początków Polski. Z nadzieją, że pasja ta będzie się udzielać także widzom. 12:25 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 2 GWADIANA (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 2 GUADIANA) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane niegdyś krajobrazy, zamieszkane przez niezwykłych ludzi z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek drugi poświęcony jest rzece Gwadiana - w Hiszpanii i Portugalii, jest to główna rzeka południowej Estremadury. Za czasów rzymskich stanowiła oś prowincji Hispania Baetica, której główne miasto Mrida, leżące nad rzeką, było jednym z ważniejszych miast ówczesnej Hiszpanii. Rzekę wymienia Pliniusz w swoim dziele. Źródła rzeki znajdują się w prowincji La Mancha. Wody rzeki stanowią główne bogactwo rolnictwa Estremadury. Na rzece znajduje się około 1830 tam służących nawadnianiu oraz kilka elektrowni wodnych. Uchodzi do Zatoki Kadyksu. 13:30 WOJOWNICY CZASU - ZAKON W ODWROCIE, CZYLI ŚWIECINO 1462 ODC. 99 Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Zwycięstwo nad Krzyżakami odniesione w pamiętnej bitwie na polach Grunwaldu w 1410 roku nie zakończyło polskich kłopotów z zakonem wojowniczych Teutonów. Wojna stoczona z nimi w latach 1409 - 1410 osłabiła ich, ale nie zniszczyła całkowicie. Pół wieku później, w 1462 roku pod Świecinem doszło do starcia, które było przełomem w kolejnej wojnie z zakonem. 14:15 CHŁOPI - CZ. II - JAGNA Film fabularny, 79 min, Polska, 1973 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Jan Rybkowski Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Emilia Krakowska, Krystyna Królówna, Ignacy Gogolewski, Bronisław Pawlik, Jadwiga Chojnacka, Tadeusz Fijewski, Franciszek Pieczka, Magda Wołłejko, Tadeusz Janczar, Barbara Ludwiżanka Zwolnieni z aresztu chłopi z Lipiec wracają do domów. Wśród nich brak jednak Antka, któremu za zabójstwo grozi kilkuletni wyrok. Hanka, z pozoru słaba i płaczliwa, twardo ujmuje w swoje ręce ster rządów w domu teścia, chroniąc przed zakusami kowala majątek przeznaczony dla Antka. Niełatwo jej żyć pod jednym dachem z Jagną, kochanką męża, którego sama bardzo kocha. Jagna chciałaby wprawdzie wrócić do domu matki, ale ta - w obawie, że córce przepadnie należna część spadku po mężu - kategorycznie się temu sprzeciwia. Młoda wdowa, która coraz trudniej znosi samotność i wrogość otoczenia, znów wplątuje się w romans z żonatym mężczyzną - wójtem, wywołując oburzenie całej wsi. Tymczasem Hanka podejmuje energiczne starania o uwolnienie męża. Jej wysiłki zostają uwieńczone sukcesem i warunkowo wypuszczony Antek wraca do domu. Wskutek nadużyć finansowych wójta w Lipcach narasta nienawiść do Jagny, kobiety obarczają ją winą za wszystkie nieszczęścia spadające na wieś. Rozwścieczony tłum postanawia wreszcie przykładnie ją ukarać. 15:45 RZECZPOSPOLITA NIEODBUDOWANA - RZECZPOSPOLITA NIEODBUDOWANA. KATOWICE 25 min, Polska, 2021 Reżyseria: Piotr Kornobis Scenariusz: Piotr Kornobis Zdjęcia: Marek Rozwadowski Muzyka: Antoni Wojnar Zapraszamy w podróż po Rzeczypospolitej Nieodbudowanej - do miejsc celowo zniszczonych i świadomie nieodbudowanych przez dwa totalitaryzmy - narodowy socjalizm i komunizm. W cyklu traktujemy nieistniejące już zabytki jako punkt wyjścia do szerszych, a przez to ciekawszych opowieści o naszym wspólnym środkowoeuropejskim dziedzictwie. Piękno utracone w dziejowych kataklizmach jest dla nas świadectwem żywotności i geniuszu pokoleń mieszkańców Rzeczypospolitej. Dzięki wartkiej narracji i nowoczesnym technologiom przywracamy wspólnotom fragmenty ich dziedzictwa, odzyskujemy piękno, budzimy fascynację nim i rozbudzamy potrzebę szacunku dla pracy przeszłych pokoleń. 16:20 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - WERCYNGETORYKS, BOHATER GALÓW (VERCINGTORIX, LE PREMIER DES GAULOIS) Cykl dokumentalny, 100 min, Francja, 2023 Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski "Secrets d'Histoire") to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny - Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 18:15 ZIEJA - ODC. 2 "TRZEBA WYBACZAĆ" Serial, 43 min, Polska, 2022 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz: Wojciech Lepianka Zdjęcia: Witold Płóciennik Aktorzy: Andrzej Seweryn, Zbigniew Zamachowski, Mateusz Więcławek, Sławomir Orzechowski, Michał Sitarski, Rafał Zawierucha, Sławomir Pacek, Jakub Wieczorek, Dariusz Kowalski, Mateusz Grydlik, Maciej Grubich, Artur Kocięcki, Michael Rastl, Arnold Węglorz, Sebastian Perdek Pierwsze wielogodzinne spotkanie z księdzem Zieją nie przynosi Grosickiemu spodziewanych efektów, oficer odwiedza więc księdza w jego mieszkaniu przy klasztorze urszulanek przy Wiślanej. Przychodzi pod pretekstem ostrzeżenia kapłana, że kilku przyjaciół księdza bawiących się w działalność opozycyjną może wkrótce zostać aresztowanych. Tylko Zieja może ich uratować. By wzbudzić większe zaufanie księdza, Grosicki, sugeruje, że ich losy przecięły się niegdyś, w momencie kiedy to jego matka, w tajemnicy przed ojcem, ochrzciła go. Akt chrztu podpisał ksiądz Jan Zieja. 19:05 EPITAFIA KATYŃSKIE - EDWARD RALSKI Cykl dokumentalny, 3 min, Polska, 2010 Scenariusz: Marek Drążewski, Paulina Brzezińska, Paulina Brzezińska, Maciej Dancewicz, Piotr Weychert, Paweł Pawlicki, Marek Drążewski, Maciej Dancewicz, Piotr Weychert, Paweł Pawlicki Muzyka: Monika Cybulska, Monika Cybulska Edward Ralski (ur. 1 lipca 1901 w Osieczanach, zm. 1940 w Charkowie), polski botanik, ekolog roślin, profesor Wydziału Rolniczo - Leśnego Uniwersytetu Poznańskiego, taternik, porucznik kawalerii rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. Edward Ralski był docentem Uniwersytetu Jagiellońskiego, a następnie profesorem Uniwersytetu w Poznaniu. W głębi duszy pozostał głównie ekologiem roślin. Interesowały go relacje pomiędzy człowiekiem a środowiskiem naturalnym. Razem ze swoją żoną (również absolwentką Wydziału Rolnego) dokupili sąsiadującą z ich podkrakowskim domem działkę, gdzie wysiewał niezliczone ilości gatunków traw. Żona była stałą towarzyszką jego badań terenowych. Wspólnie wyruszali na wycieczki w góry, gdzie zbierali materiał badawczy do swych prac. Jak wspomina córka Edwarda Ralskiego: "We wrześniu 1939 r. odprowadziłyśmy go z Mamą do bramy i jego sylwetka, w obcisłym ułańskim mundurze i w błyszczących oficerkach, znikająca za rogiem ulicy, była ostatnim obrazem Ojca, jaki zapisał się w pamięci pięcioletniego dziecka." Z kolei towarzysz wojennej niedoli profesora tak o nim pisał do jego żony: "Szanowna Pani, Męża Pani poznałem w najcięższych tygodniach września. Wiem, że nieustannie myślał o Pani, jak i o waszej córeczce. Wyróżniał się równowagą ducha. Nawet podczas podróży do Starobielska, kiedy wieziono nas przez zaśnieżone stepy ukraińskie, kiedy zmarznięci i głodni nie wiedzieliśmy, dokąd nas wiozą, z całą namiętnością uczonego przyglądał się badylom traw sterczących spod śniegu. W Starobielsku zaczął pisać książkę o łąkach i lasach i jeszcze w kwietniu 1940 r. , parę dni przed wywiezieniem go w nieznanym kierunku, pokazywał mi z rozjaśnioną twarzą listki i trawki, które zaczynały rosnąć w obozie, opowiadał mi o ich cechach i właściwościach. Wyjechał innym transportem. Jest on w liczbie tych bardzo wielu, o których ginie wszelka wieść. Jakże byłbym szczęśliwy móc Pani napisać jakieś słowa nadziei, ale uważałbym za nieuczciwość z mojej strony łudzić Panią, sam tej nadziei nie mając." 19:10 POCIĄGI, KTÓRE ZMIENIŁY ŚWIAT - ODC. 2/4. MIASTA (TRAINS THA CHANGED THE WORLD) Serial dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2022 Seria opowiada o tym, jak cztery kultowe pociągi zrewolucjonizowały podróże koleją i zainspirowały niesamowite projekty kolejowe na całym świecie. Bez wątpienia od ponad 200 lat pociągi zmieniają życie ludzi. Zrewolucjonizowały sposób podróżowania, sposób pracy, a nawet sposób spędzania wakacji. Autorzy podróżują na pokładzie legendarnych lokomotyw kolejowych, takich jak Flying Scotsman i Stephenson's Rocket i w każdym odcinku przybliżają dziedzinę życia, która uległa przemianie dzięki pociągowi. 20:00 OBLICZA TERRORYZMU - ODC. 2. BAR (2. BAR - ALGIER, 1956 R.) Cykl dokumentalny, 50 min, Niemcy/Niderlandy (Holandia), 2019 Reżyseria: Joey Boink Ta wciągająca seria przybliża historie największych ataków terrorystycznych, które zmieniły świat. Wywiady ze świadkami, materiały archiwalne i rekonstrukcje pozwolą na dokładną analizę tych dramatycznych wydarzeń. Ich znaczenie staje się oczywiste tylko wtedy, gdy spojrzy się na nie z wielu perspektyw, umieszczając je w kontekście historycznym, a co najważniejsze, dzięki dokładnemu przyjrzeniu się ekonomii terroryzmu. Czołowi eksperci wypowiedzą się też na temat zmian dotyczących zjawiska terroryzmu na przestrzeni lat i jak wyglądał proces jego radykalizacji i deradykalizacji. 21:00 KATYŃ. OSTATNI ŚWIADEK (LAST WITNESS, THE) (THE LAST WITNESS) Dramat, 89 min, Wielka Brytania/Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Szkopiak Scenariusz: Paul Szambowski, Piotr Szkopiak Aktorzy: Alex Pettyfer, Robert Więckiewicz, Talulah Riley, Piotr Stramowski, Michael Gambon, Will Thorp Akcja filmu rozpoczyna się dwa lata po zakończeniu II wojny światowej. Młody, ambitny dziennikarz z Bristolu, Stephen Underwood, poszukuje tematu, który pomoże mu zdobyć rozgłos i zapewni szybki rozwój kariery zawodowej. Tymczasem jego uwagę zwracają dziwne wypadki w miejscowym obozie dla dipisów. Badając tę sprawę, dociera do informacji o jeńcach wojennych i mrocznej tajemnicy Katynia. Dzięki ostatniemu świadkowi katyńskiej masakry, odkrywa, co naprawdę się wydarzyło wiosną 1940 roku. Ofiarami zbrodni popełnionej przez NKWD było ponad 20 tysięcy polskich oficerów i cywili. Drążąc temat, Stephen Underwood ujawnia niechlubną rolę władz brytyjskich, ryzykując w ten sposób dalszą karierę, a nawet życie. 22:40 EROICA Dramat, 80 min, Polska, 1957 Reżyseria: Andrzej Munk Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Jerzy Wójcik Muzyka: Jan Krenz Aktorzy: Edward Dziewoński, Barbara Połomska, Ignacy Machowski, Kazimierz Opaliński, Leon Niemczyk, Józef Nowak Jedno z czołowych osiągnięć "szkoły polskiej", będące swoistym rozrachunkiem z mitologizowaniem wojennej przeszłości. Na VIII MFF w Mar del Plata w 1959 r. "Eroica" otrzymała III Nagrodę (za najlepszy film, najlepszy scenariusz i nagrodę FIPRESCI), a wcześniej, w 1958 r. "Syrenę Warszawską" Polskiej Kroniki Filmowej. Film należy do rzadko spotykanego gatunku - składa się z dwóch luźno ze sobą związanych tematycznie nowel. Nowela I: SCHERZO ALLA POLACCA, Nowela II: OSTINATO - LUGUBRE Część pierwsza opowiada o warszawskim cwaniaku, który przypadkowo wciągnięty w powstanie warszawskie zdobywa się na czyn bohaterski, choć właściwie niepotrzebny. Gdy wybucha powstanie, Dzidziuś Górkiewicz w popłochu opuszcza stolicę. Jest dobrze zarabiającym handlarzem i nie ma ochoty ginąć. Dociera do żony w Zalesiu. Żona Dzidziusia roztacza przed nim perspektywy spokojnego życia. Tymczasem Górkiewicz ruszony porywem patriotyzmu w ostatniej chwili postanawia wrócić do walczącej Warszawy. Akcja drugiego opowiadania rozgrywa się w niemieckim oflagu i po raz pierwszy przedstawiono w niej życie polskich oficerów w obozie jenieckim w czasie ostatniej wojny. Do legendy urasta tu ucieczka por. Zawistowskiego. Tylko najbardziej wtajemniczeni wiedzą, że cały czas jest on w obozie - ukryty w przewodzie wentylacyjnym. Mimo starań i opieki kolegów bohater umiera - z zimna i samotności. A wszystko po to, by zachować legendę, która podtrzymywała na duchu wszystkich stłoczonych w obozie żołnierzy. "Eroica" to nie pierwszy przykład współpracy scenarzysty Jerzego Stefana Stawińskiego i reżysera Andrzeja Munka. Wcześniej zrealizowali film "Człowiek na torach". Po wielu samodzielnych sukcesach - Stawiński jest m.in autorem scenariusza do filmu "Kanał", a Munk zdobył wiele nagród w dziedzinie filmu dokumentalnego - ich drogi spotkały się w "Eroice". W filmie tym swoją uwagę skupili na temacie bohaterstwa. W obu nowelach przedstawili bohaterstwo, które właściwie nie przyniosło żadnego konkretnego sukcesu, ale od niego ważniejsze dla autorów stały się pobudki psychiczne kierujące postępowaniem ludzi w trudnych momentach. W ten sposób przedstawili różnorodność charakterów, bogactwo ludzkich typów - studium psychologiczne bohaterów. Film prawie całkowicie zrealizowany został w plenerach, głównie w Warszawie, w Bukowinie i na Śląsku. Jest to także pierwszy polski film szerokoekranowy. 00:20 TANIEC Z ROSYJSKIM NIEDŹWIEDZIEM CZ. 2 Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Dzięciołowski Scenariusz: Krzysztof Dzięciołowski, Katarzyna Pisarska Zdjęcia: Marcin Jurakowski Prowadzący: Katarzyna Pisarska W obliczu trwającej inwazji Rosji na Ukrainę lęk przed wojną powrócił do Europy. Katarzyna Pisarska, przewodnicząca Warsaw Security Forum, wyrusza w podróż, aby zrozumieć, dlaczego Zachód źle ocenił Władimira Putina. Przez lata przywódcy Zachodu wierzyli, że Rosja może być wiarygodnym partnerem handlowym. Głos Europy Środkowej i Wschodniej często pozostawał niesłyszany, ponieważ dostęp do taniej rosyjskiej ropy i gazu był ważniejszy niż obawy o bezpieczeństwo państw, które kiedyś były satelitami Związku Radzieckiego. Tymczasem wojna w Ukrainie radykalnie zachwiała poczuciem bezpieczeństwa w Europie Środkowej. Miliony ukraińskich uchodźców przybyły do Europy. Obrazy wojny dominują w wiadomościach. Gdy poparcie USA dla Ukrainy słabnie, jaka jest odpowiedź Europy w sprawie własnego bezpieczeństwa? Jakie lekcje może wyciągnąć Zachód z Europy Środkowej? Jak Polska i inne kraje postkomunistyczne mogą pomóc w przywróceniu pokoju i stabilności na kontynencie? Prof. Katarzyna Pisarska to polska przedsiębiorczyni społeczna, działaczka obywatelska i akademicka. Jest założycielką Europejskiej Akademii Dyplomacji, Szkoły Studiów Politycznych V4 i współzałożycielką Fundacji im. Kazimierza Pułaskiego, Warsaw Security Forum i Międzynarodowego Centrum Zwycięstwa Ukrainy. 01:25 SZEROKIE TORY - SZEROKIE TORY. KATYŃ Cykl reportaży, 25 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Technologia tej zbrodni opracowana była w najmniejszych szczegółach. Strzał zawsze w tył głowy i zawsze z bliska, żeby nie marnować kul. Kaci, którzy wykonywali egzekucję, żalili się, że byli tak przesiąknięci zapachem krwi, że nawet psy od nich uciekały. O tych i o innych szczegółach mordu opowie bohaterka reportażu - wicedyrektor Muzeum Katyńskiego, która dokumentuje wspomnienia osób mieszkających w okolicach lasu katyńskiego. W programie znajdą się pełne emocji i barwne wspomnienia o szczegółach i okolicznościach zbrodni, a także o tym, w jaki sposób i dlaczego skrywano prawdę.