TVP Historia Sobota, 19.04.2025 06:35 BYŁ TAKI DZIEŃ - 19 KWIETNIA ODC. 537 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1908 - w zaborze pruskim zakazano uzywania języka polskiego na publicznych zgromadzeniach; 1943 - Niemcy zaczęli likwidację getta w Warszawie; 1950 - sejm PRL wprowadził ustawę o "socjalistycznej" dyscyplinie pracy; 1983 - zmarł Jerzy Andrzejewski; 06:45 KORONA KRÓLÓW. JAGIELLONOWIE - ODC. 247 (SEZON 2 ODC. 122) Serial historyczny TVP, 24 min, Polska, 2024 Reżyseria: Krzysztof Łukaszewicz, Piotr Fiedziukiewicz, Tomasz Matuszczak Scenariusz: Ewa Ratusińska, Anna Krasuska, Monika Zięba-Rybowska Aktorzy: Maria Pawłowska, Borys Bartłomiejczyk, Mateusz Weber, Łukasz Zubrzycki, Monika Cieciora, Kinga Dąbrowska, Dawid Czupryński, Jędrzej Jezierski, Malwina Dubowska, Izabela Bujniewicz, Franciszek Karpiński, Angela Ottone, Paweł Wolsztyński, Wiktor Bałtaki, Przemysław Stippa Grotniki. Maj 1439. Spytek (Adam Rosa) nadal walczy o idee konfederacji, czyli o ograniczenie wpływu Oleśnickiego (Przemysław Stippa) na rządy w Koronie. Król Władysław Jagiellończyk (Wiktor Bałtaki) postanawia, że stanie na czele wojsk królewskich, które ruszą przeciwko Spytkowi. Królowa (Maria Pawłowska) wysyła Jana Hinczę (Kamil Szklany) z tajną misją. Ma spróbować przekonać Spytka do kapitulacji lub pomóc mu uciec za granicę. Niestety w misję Hinczy wkracza Oleśnicki i Spytek ginie z ręki Hinczy - swego przyjaciela. Tymczasem w Krakowie Kunegunda (Weronika Jaskółka) coraz bardziej boi się wyjazdu do Włoch, bo Giovanni (Franciszek Karpiński) chyba bardziej kocha swoją matkę. Ale okazuje się, że matka Giovanniego (Angela Ottone) nie będzie z nimi mieszkać. Odda im swój dom. Lechowi (Mariusz Jakus) trudno się wyplątać z fałszerskiego biznesu. Nie ma pieniędzy na oddanie długu. Bo Jagna (Malwina Dubowska) za te pieniądze kupiła sobie nową sukienkę. 07:15 FLESZ HISTORII - ODC. 708 Cykl reportaży, 15 min, Polska, 2025 Program, którego celem jest prezentowanie najciekawszych informacji o wydarzeniach historycznych, wystawach, inscenizacjach w całej Polsce. 07:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ODC. 354 DODANE DO MAPY TAJEMNIC Magazyn historyczny, 25 min, Polska, 2025 Autor: Adam Sikorski Magazyn historyczny prezentujący wydarzenia i różne aspekty dawnej i najnowszej historii Polski. W programie podejmowane są zatarte, zagubione, zakłamane wątki polskiej historii. Autor poszukuje odpowiedzi na pytania o naszą wspólną przeszłość. Okazuje się, że wiele odpowiedzi leży w rodzinnych archiwach, zdjęciach, dokumentach i wspomnieniach ludzi. Program mobilizuje do poszukiwań lokalne środowiska miłośników historii, których nie brakuje w żadnym zakątku kraju. "Było, nie minęło" to program realizowany techniką reporterską, pozwalający widzom wspólnie z realizatorami zmagać się z tajemnicą historyczną. Każdy z odcinków, poza nielicznymi wyjątkami, stanowi odrębną całość i ma charakter ponadczasowy. Tym razem ekipa filmowa "przenosi się" się do epoki napoleońskiej, w okolice Kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Łopiennie, gmina Mieleszyn, pow. gnieźnieński. Jej celem będzie zlokalizowanie grobu zmarłego 30 marca 1807 roku - na skutek ran odniesionych w bitwie - żołnierza francuskiego o nazwisku Mikołaj Blesinger, syna Szymona i Rozalii Blesingerów, z 3. batalionu, 27. regimentu i 3. korpusu. Został on ranny w bitwie, którą 7 i 8 lutego 1807 roku, armia generała Luisa Nicolasa Davouste stoczyła z Prusakami i Rosjanami pod Pruską Iławą, niedaleko ówczesnego Królewca. Grób ten został prawdopodobnie zniwelowany przez Prusaków przed I wojną światową. O śmierci tego żołnierza wspomina w wydanej w 1887 roku książce "Wiadomości o Łopiennie i jego kościele" ówczesny proboszcz, ks. Władysław Stryjakowski. Potwierdza ją również francuskie Stowarzyszenie Konserwacji Zabytków Napoleońskich. 08:20 WOJOWNICY CZASU - "WOJNA O KROWĘ, CZYLI ŚWIDWIN 1469" Cykl dokumentalny, 25 min, Polska, 2024 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Grzegorz Gajewski, Krzysztof Krzyżanowski Muzyka: Krzysztof Ridan Cykl "Wojownicy czasu" prezentuje historię i tradycję polskich formacji wojskowych. Kolejne odcinki opowiadają o wyjątkowych ludziach, zapomnianych bitwach i przedmiotach. Program jest zrealizowany we współpracy z pasjonatami historii, którzy możliwie wiernie i widowiskowo starają się ją odtworzyć. 08:55 QUO VADIS? - ODC. 2/6 Serial historyczny, 45 min, Polska, 2002 Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz: Jerzy Kawalerowicz Aktorzy: Magdalena Mielcarz, Paweł Deląg, Bogusław Linda, Jerzy Trela, Michał Bajor, Franciszek Pieczka, Agnieszka Wagner Zdjęcia: Andrzej J. Jaroszewicz Muzyka: Jan A. Kaczmarek Zrozpaczony Winicjusz rozpoczyna poszukiwania Ligii. Odwiedza Akte, a ta przyznaje, że wiedziała o planowanej ucieczce dziewczyny. Petroniusz, chcąc pocieszyć siostrzeńca, darowuje mu Eunice, jedną ze swych niewolnic. Młodzieniec, owładnięty miłością do Ligii, odmawia jej przyjęcia. Eunice jest szczęśliwa. Petroniusz każe sprowadzić Greka Chilonidesa. Sprzedajny filozof podejmuje się odnaleźć Ligię. Pomocny staje mu się znak ryby, który kiedyś dziewczyna narysowała Winicjuszowi na piasku. Idąc tym tropem, stwierdza, że poszukiwana jest chrześcijanką, a następnie dowiaduje się o mającym się odbyć spotkaniu wyznawców Chrystusa z Piotrem apostołem. Winicjusz idzie na to spotkanie z Grekiem i gladiatorem Krotonem. Pośród zebranych widzi Ligię. Śledząc dziewczynę, docierają na Zatybrze. By umożliwić porwanie Ligii, Kroton ma zabić Ursusa. To jednak Ursus zabija gladiatora i rani Winicjusza. Chrześcijanie opatrują Winicjusza, lecz chcą, by opuścił ich dom, bojąc się prześladowań, zwłaszcza że umiera córeczka Nerona i podejrzenie o rzucenie złego czaru na dziecko pada na Ligię. Ranny młodzieniec pragnie jednak pozostać z nimi, licząc na to, że będzie się nim opiekowała ukochana. 09:50 SAGA PRASTAREJ PUSZCZY - OPOWIEŚĆ O NORNICY: NIEZWYCZAJNA ZAŻYŁOŚĆ Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2007 Reżyseria: Jan Walencik, Bożena Walencik Scenariusz: Bożena Walencik, Jan Walencik Zdjęcia: Jan Walencik Wykonawcy: Krzysztof Gosztyła, Tadeusz Karolak, Michał Górczyński, Barbara Witkowska, Polska Orkiestra Radiowa, Orkiestra Marka Wrońskiego W tym odcinku opowieść o nornicy. Osaczoną przez drapieżnika nornicę ratuje osobliwy człowiek. Przeniesiona do jego leśnej kryjówki rodzi młode tuż pod bokiem opiekuna. Razem z dziećmi cieszy się bezpieczeństwem, nie obawiając się nieustających ataków drapieżników. Niestety, ta nienaturalna zażyłość z człowiekiem obraca się przeciwko niej. 10:55 TAJEMNICE POCZĄTKÓW POLSKI - UKRYTE GNIAZDO DYNASTII Cykl dokumentalny, 44 min, Polska, 2013 Reżyseria: Zdzisław Cozac Scenariusz: Zdzisław Cozac Zdjęcia: Mariusz Gala, Zdzisław Cozac Lektor: Maciej Gudowski Tym razem autorzy cyklu dokumentalnego wraz z naukowcami poszukują prawdziwego miejsca narodzin dynastii Piastów. Czy faktycznie jest nim Gniezno, czy może gród w Kaliszu - Zawodziu. Naukowcy różnych specjalności: archeolodzy, dendrochronolodzy, historycy przedstawiają argumenty za i przeciw obu tym koncepcjom. Dzięki animacjom komputerowym widzowie przenoszą się w czasy Mieszka I, by śledzić tajniki życia codziennego ówczesnych mieszkańców grodu oraz poznawać wielkie wydarzenia polityczne owych czasów, mające wpływ zarówno na żyjących wówczas ludzi, jak i na przyszłość. 11:55 ŻYCIODAJNE RZEKI PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO - ODC. 3 TAG (IBERIA'S RIVERS OF LIFE / FLÜSSE DES LICHTS EP. 3 TAJO / TEJO TAGUS) Serial dokumentalny, 51 min, Niemcy, 2018 Reżyseria: Michael Gregor Seria dokumentalna opowiadająca o największych rzekach Hiszpanii i Portugalii. Wielkie rzeki z dala od destynacji turystycznych ukazują nieznany i mistyczny Półwysep Iberyjski. Podobnie jak ludzkie naczynia krwionośne, rzeki są ścieżkami życia. Niemal każda zaawansowana cywilizacja zawdzięcza swój rozwój istnieniu tych pulsujących strumieni życia. Rzeki były pierwszymi autostradami; transportowały wiedzę, dobra, odkrywców i zdobywców. Podążając za tymi wielkimi strumieniami, znajdujemy zapomniane krajobrazy zamieszkane przez niezwykłych ludzi, z często wyjątkowymi biografiami. Odcinek trzeci przedstawia rzekę Tag - to najdłuższa rzeka na Półwyspie Iberyjskim, przebiega przez Hiszpanię i Portugalię. Jej źródła są na wysokości 1593 m n.p.m. w Górach Iberyjskich, na stokach Sierra de Albarracin. Płynie w kierunku południowo - zachodnim przez Nową Kastylię, a następnie przez Estremadurę. Na terenie Hiszpanii dorzecze Tagu otaczają od wschodu obficie zraszane, dosyć wysokie góry: Kastylijskie i Iberyjskie. Nad Tagiem leży miasto Toledo. 12:55 HISTORIA KUCHNI POLSKIEJ - W STRONĘ WIELKANOCY Cykl dokumentalny, 40 min, Polska, 2024 Reżyseria: Tomasz Rostworowski, Mirosław Bork Scenariusz: Jarosław Dumanowski, Mirosław Bork Trudno uwierzyć, że do tej pory nie powstał serial na temat polskiej kuchni pokazujący, w sposób systematyczny i zgodny z najnowszymi badaniami, dziedzictwo kulinarne otrzymane od naszych przodków. "Historia kuchni polskiej" w 26 czterdziestominutowych odcinkach wypełnia tę lukę zabierając widzów w podróż przez niezwykłe smaki, tradycje i obyczaje. Scenariusz serialu powstał w oparciu o prace naukowe prof. Jarosława Dumanowskiego - głównego eksperta i prowadzącego narrację. Odtworzenia potraw obecnych na polskich stołach od czasów Chrztu Polski do współczesności, dokonał Maciej Nowicki, twórca nowego trendu w polskiej kuchni - historycznej rekonstrukcji kulinarnej. Wnikliwe przedstawienie tła historycznego pozwala na zrozumienie okoliczności, w których kształtowała się polska kuchnia. Rozmowy ze specjalistami z Polski i ze świata uzupełniają narrację ukazując przenikanie idei i potraw ponad europejskimi granicami. Przywołanie konkretnych przepisów i ich odtworzenie w profesjonalnym studiu kulinarnym, ułatwia widzom zrozumienie smaków i technik przygotowywania potraw z przeszłości, a chronologia odcinków odpowiada najważniejszym zmianom zachodzącym w polskiej kuchni w kolejnych okresach historycznych. "Historia kuchni polskiej" to historia polskiej kultury materialnej w wersji dla każdego. 13:35 NIE BYŁO ŻADNEJ NADZIEI Film dokumentalny, 29 min, Polska, 2016 Reżyseria: Kama Veymont Scenariusz: Kama Veymont Zdjęcia: Kama Veymont, Mateusz Gala, Paweł Deliś W filmie został pokazany przebieg powstania w getcie warszawskim, z uwzględnieniem motywów i racji postępowania czterech członków Żydowskiej Organizacji Bojowej: Mordechaja Anielewicza, Marka Edelmana, Cywii Lubetkin i Tosi Altman. Twórcy filmu wykorzystali m.in. metodę animacji, by historia trafiła do młodych widzów. Dzięki temu zabiegowi film podąża tropem zaproponowanym w słynnej produkcji "Walc z Baszirem", czerpiąc tym samym z najlepszych wzorców gatunku. Animacja została uzupełniona o niepokazywane wcześniej w Polsce materiały archiwalne z Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie, Shoah Foundation i Filmoteki Narodowej. 14:20 C. K. DEZERTERZY - CZ. I Komedia, 84 min, Polska/Węgry, 1985 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski, Paweł Hajn Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Gyorgy Selmeczy Aktorzy: Marek Kondrat, Zoltan Bezerdy, Wiktor Zborowski, Jacek Sas - Uhrynowski, Robert Koltai, Anna Gornostaj, Kalina Jędrusik, Krzysztof Kowalewski, Wojciech Pokora, Zbigniew Zapasiewicz, Edward Dziewoński, Anna Majcher,Janusz Bukowski, Mariusz Dmochowski, Gustaw Lutkiewicz, Olgierd Łukaszewicz, Leon Niemczyk, Stefan Friedmann "C. K. Dezerterzy" pojawili się na ekranach polskich kin w okresie komediowej "posuchy". Film Janusza Majewskiego wypełnił tę lukę, która powstała w naszej kinematografii, gdy na chwilę zamilkli Juliusz Machulski i Stanisław Bareja - etatowi spece od komedii. Nic zatem dziwnego, że "Dezerterzy" szybko stali się przebojem sezonu. Wartka akcja, świetne aktorstwo, mnogość najczęściej niewyszukanych gagów zapewniły filmowi spore powodzenie. Za podstawę scenariusza filmu posłużyła mało znana i przez krytykę niezbyt ceniona powieść Kazimierza Sejdy. Książka ta początkowo traktowana była niemal jak plagiat "Przygód dobrego wojaka Szwejka" Jarosława Haszka. Temat przecież ten sam - rozkład C. K. monarchii widziany przez pryzmat wojska. Bohaterowie i typ humoru - także w tym samym stylu. Dopiero po jakimś czasie okazało się, że arcydzieło Haszka przetłumaczono na polski dopiero po ukazaniu się powieści Sejdy. Tak więc Polak nie mógł go znać. Tym bardziej daje do myślenia zbieżność obserwacji, stylu i socjologiczno - historycznych konkluzji obu pisarzy. O ile jednak powieść Haszka zasługuje na miano genialnej, o tyle książka Sejdy jest jedynie barwnie napisanym "czytadłem", choć w latach trzydziestych niezmiernie popularnym i przez ówczesną prasę okrzykniętym "książką miesiąca". Sprawnie skreślona intryga, wyraziści bohaterowie, spiętrzenie zabawnych sytuacji to z kolei cechy, które uczyniły z "C. K. Dezerterów" wdzięczny materiał na filmowy scenariusz. W efekcie pracy Janusza Majewskiego i Pavla Hajnego powstała historia pięciu dezerterów, którzy najpierw drobiazgowo przygotowują ucieczkę (część I), a potem "dają nogę" ze znienawidzonych koszar, by na końcu do nich wrócić (część II). Oryginalnym zamysłem reżysera było powierzenie pięciu głównych ról aktorom różnych narodowości, zgodnie z literą scenariusza. Niestety, zamiar ten spalił na panewce. Ostatecznie rolami Polaka, Czecha, Żyda, Węgra i Włocha podzielili się aktorzy polscy i węgierscy. Akcja filmu toczy się w roku 1918. Do małego garnizonu, gdzieś na węgierskiej prowincji, przybywa nowy zastępca dowódcy - oberleutnant von Nogay (kapitalny Wojciech Pokora) - typ fanatyka i sadystycznego służbisty. Jego zadaniem jest przerobić wielonarodowościową zbieraninę dekowników i maruderów na karne i zdyscyplinowane wojsko C. K. monarchii. Gorliwy Austriak szczególną uwagę zwraca na osobników "podejrzanych politycznie". Jest wśród nich szeregowiec Jan Kaniowski ps. "Kania" - młody Polak, obdarzony niezwykłym sprytem. To on, dzięki rozpowszechnianiu wiadomości o swej ranie, która pozbawiła go męskości, zyskał zaufanie właścicielki miejscowego domu publicznego. Znalazł tym samym drogę do łóżka jej córki - pięknej Mitzi, pilnie strzeżonej przed mężczyznami. On też, wspólnie z Węgrem Benedekiem, planuje operację "Pierzyna". Pod tym dwuznacznym kryptonimem kryje się najprawdziwszy plan dezercji. 15:50 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - WIELCY KUCHARZE KRÓLÓW FRANCJI (VATEL, CARME, ESCOFFIER: À LA TABLE DES ROIS) Cykl dokumentalny, 100 min, Francja, 2023 Lektor: Marek Ciunel "Historia w postaciach zapisana" (tytuł francuski "Secrets d'Histoire") to seria programów historycznych, realizowanych i emitowanych przez francuską telewizję publiczną. Prezenterem programu jest znany dziennikarz telewizyjny - Stephan Bern. Każdy z odcinków przedstawia losy wielkiej postaci historycznej. Z kamerą udajemy się do miejsc stanowiących prawdzie skarby światowego dziedzictwa kultury: zamków i pałaców, galerii sztuki oraz parków i ogrodów. 17:45 WARSZAWA: MIASTO PODZIELONE Film dokumentalny, 67 min, Polska, 2019 Reżyseria: Eric Bednarski Scenariusz: Eric Bednarski Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Daniel Bloom W dokumencie zobaczymy pierwszy niepropagandowy, nakręcony przez Polaka zapis filmowy z warszawskiego getta. Reżyser dotarł do materiałów archiwalnych nakręconych w 1941 roku. Tematem jest pamięć miasta. Reżyser zastanawia się, jaki wpływ na dzisiejszą stolicę miało utworzenie getta, zestawia obrazy z przeszłości ze współczesnymi zdjęciami miasta, rozmawia z osobami, które pamiętają życie w getcie. Film pokazuje też bezwzględną niemiecką biurokrację i plan podziału miasta, które miało ulec marginalizacji, a jego mieszkańcy systemowej zagładzie. "Mimo że urodziłem się i wychowałem w Kanadzie, od najmłodszych lat czułem silne związki z Polską. Intrygowała mnie jej tragiczna historia. Rodzinne powiązania z Warszawą pozwoliły mi zrozumieć piętno, jakie odcisnęła na tym mieście budowa getta. To ogromny, bolesny i ważny temat" - mówi reżyser i scenarzysta Eric Bednarski. - "Odnaleziony materiał filmowy na taśmie 8 mm zainspirował mnie do zrobienia filmu na temat Warszawy. Potraktowałem go jako niemego świadka tragedii podziału miasta i morderstwa jego mieszkańców. Stał się on również przewodnikiem, za którym podążałem robiąc swój film. Gdy go odnalazłem, poczułem obowiązek i odpowiedzialność, by podzielić się nim z innymi. Ale też, by dzięki niemu odkryć miasto, które jest mi bliskie." Światowa premiera filmu odbyła się na 16. Festiwalu Filmowym Millennium Docs Against Gravity w 2019. 19:00 QUO VADIS? - ODC. 3/6 Serial historyczny, 47 min, Polska, 2002 Reżyseria: Jerzy Kawalerowicz Scenariusz: Jerzy Kawalerowicz Aktorzy: Magdalena Mielcarz, Paweł Deląg, Bogusław Linda, Jerzy Trela, Michał Bajor, Franciszek Pieczka, Agnieszka Wagner Zdjęcia: Andrzej J. Jaroszewicz Muzyka: Jan A. Kaczmarek Ursus sprowadza do Winicjusza Chilona. Przy tej okazji wychodzi na jaw zbrodnicza przeszłość sprzedajnego Greka, mimo to młodzieniec nadal wykorzystuje go do swoich spraw. Winicjusz prosi Ligię o wybaczenie, wyznaje jej miłość. Dziewczyna także go kocha, z czego zwierza się Kryspusowi, Piotrowi i Pawłowi z Tarsu. Apostoł Piotr zapewnia ją, że w tej miłości nie ma winy, lecz radzi, by unikała Winicjusza tak długo, dopóki jego serce nie otworzy się na prawdziwą wiarę. Dziewczyna opuszcza dom Kryspusa. Petroniusz jest szczęśliwy, odkrył bowiem Eunice i jej miłość. Krytykuje postawę chrześcijan. Winicjusz, spytany, czy chce przyjąć tę wiarę, stwierdza, że jest ona przeciwna jego naturze, a jednak pod wpływem Ligii zaczyna się zmieniać i poznawać nieznane mu dotąd wartości. Dzięki Chilonowi znów odnajduje Ligię. Prosi o jej rękę i Piotr apostoł błogosławi ich miłość. Tymczasem Neron opuszcza Rzym, którego zniszczenia pragnie, i udaje się do Ancjum. Żąda, by w podróży towarzyszyli mu Petroniusz z Winicjuszem. 20:00 CHROBRY Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2025 Reżyseria: Sławomir Koehler Scenariusz: Sławomir Koehler Film "Chrobry" w reżyserii Sławomira Koehlera jest próbą odpowiedzi na pytania stawiane po tysiącu lat od koronacji pierwszego króla Polski: jak to się stało, że Bolesław Chrobry mimo wielu przeciwności zachował jedność państwa, stworzył z Polski kraj europejski, został królem i pozostawił po sobie potężne królestwo, z którym wówczas liczyła się Europa, wielkie i silne imperium od Kijowa po Pragę, państwo, które przetrwało do dziś, na nieco innym obszarze. Kim był, jaki był, co osiągnął i w jaki sposób. Podjęte zostały wątki, których paralele znajdujemy we współczesności, jak choćby miejsce silnej dziś Polski w Europie, paneuropejskość Ottona III, a współczesne wizje zjednoczonej i otwartej Europy, wielowiekowa historia wciąż zmiennych relacji z Niemcami, czy wątek Kijowa wówczas zdobytego przez Chrobrego, Kijowa o znaczeniu symbolicznym, choćby odnośnie współczesnej wojny Rosji z Ukrainą; sprawa zagrożenia Polski i Europy przez Rosję. 21:00 TRZY DNI KONDORA (THREE DAYS OF THE CONDOR) Film fabularny, 112 min, USA, 1975 Reżyseria: Sydney Pollack Aktorzy: Robert Redford, Faye Dunaway, Cliff Robertson Joe Turner (Robert Redford) pracuje jako dokumentalista w jednej z tajnych agencji CIA, działającej pod przykrywką nowojorskiego towarzystwa historyczno - literackiego. Do jego zadań należy wnikliwa analiza lektur sensacyjno - szpiegowskich pod kątem wykrycia ewentualnych przecieków i informacji na temat wywiadu. Pewnego dnia, powróciwszy do biura po krótkiej przerwie obiadowej, z przerażeniem stwierdza, że wszyscy jego współpracownicy zostali zastrzeleni. Zawiadamia przełożonych. Przybyły na spotkanie szef sekcji usiłuje go zlikwidować. Joe, uciekając przed napastnikiem, zmusza młodą kobietę, Kathy (Faye Dunaway), aby udzieliła mu schronienia. Tajemniczy zabójca dociera jednak także i do jej domu. Turner zabija napastnika. Odkrywa, że jest on powiązany z CIA. Joe podejmuje śledztwo na własną rękę. Film powstał na motywach powieści Jamesa Grady'ego. 23:10 BAT 21 Dramat, 100 min, USA, 1988 Reżyseria: Peter Markle Scenariusz: William C. Anderson, George Gordon Aktorzy: Danny Glover, Gene Hackman, Jarry Reed, David Marshall Grant, Clayton Rohner, Erich Anderson, Joe Dorsey Film wojenny o Wietnamie, odbiegający od kasowych dzieł tego gatunku. Reżyser Peter Markle świadomie unika spektakularnych efektów pirotechnicznych, widowiskowych scen walk, krwawej strzelaniny i przesadnego pokazywania siły bohatera typu Rambo, koncentrując się raczej na ludzkim aspekcie sprawy. Zainspirowany rzeczywistymi wydarzeniami film opowiada o ryzykownej akcji ratowania amerykańskiego oficera zagubionego na ogarniętym wojną terytorium wroga. Ukazuje dramat człowieka, który, choć swoje życie zawodowe poświęcił karierze wojskowej, po raz pierwszy znajduje się w samym centrum działań wojennych. Dotychczas na odległość wydawał rozkazy, teraz ma okazję przyjrzeć się konfliktowi od środka, przekonać się, jaką cenę płacą niewinni ludzie za bezsensowną wojnę na górze. Wietnam, rok 1972. Podczas lotu rozpoznawczego nad terytorium wroga nad dżunglą zostaje zestrzelony amerykański bombowiec. Z płonącej maszyny ratuje się na spadochronie jedynie 53 - letni podpułkownik Iceal Hambleton (Gene Hackman), kryptonim Bat 21, ekspert w dziedzinie uzbrojenia rakietowego sił powietrznych Stanów Zjednoczonych. Komunistyczna partyzantka próbuje pojmać wroga. Na pomoc zestrzelonemu oficerowi spieszy kapitan Bartholomew Clark (Danny Glover), pilot samolotu zwiadowczego, któremu udaje się zlokalizować rozbitka. Ponieważ w miejscu otoczonym siłami wroga natychmiastowa akcja jest zbyt ryzykowna, Hambleton musi spędzić noc w dżungli. Przerażonego sytuacją, wyczerpanego i wygłodniałego oficera podtrzymuje na duchu Clark, który przez cały czas nawiązuje z nim kontakt radiowy. Hambleton musi sam stawić czoło wielu niebezpieczeństwom. Podczas kradzieży żywności zostaje zaatakowany przez wietnamskiego wieśniaka, którego zabija w obronie własnej. Niebawem jest świadkiem śmierci pilota helikoptera, Rossa Carvera (David Marshall Grant), który miał wyrwać go z piekła. Tymczasem lotnictwo amerykańskie przygotowuje się do zaplanowanej od dawna operacji zbombardowania okolicy, gdzie został odkryty konwój czołgów nieprzyjaciela. Dziesiątkom niewinnych Wietnamczyków grozi śmiertelne niebezpieczeństwo. W zagrożeniu jest również życie podpułkownika Hambletona. Dzięki interwencji przełożonego Clarka, pułkownika George'a Walkera (Jerry Reed), rozpoczęcie ataku udaje się odwlec o 24 godziny. Obowiązuje jednak całkowity zakaz wszelkich lotów zwiadowczych i ratowniczych. Chcąc ocalić Iceala Hambletona, zdesperowany kapitan Clark uprowadza helikopter Walkera, choć nie potrafi sterować maszyną. 01:05 TAJWAN. ŻYCIE W CIENIU CHIN Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2023 Reżyseria: Krzysztof Dzięciołowski Film opowiada o Tajwanie. Od wysp Kinmen, aż po życie w stolicy kraju Tajpei, politycy, zwykli ludzie, muzycy, dziennikarze i biznesmeni żyją od lat, słysząc o możliwej inwazji Chin na archipelag. Opowieść obejmuje różne aspekty sytuacji na Tajwanie, w tym historię konfliktu, obecny stan gotowości wojskowej oraz relacje z Chinami. Film rysuje również paralele między Tajwanem a Ukrainą, ponieważ oba kraje stoją w obliczu podobnych zagrożeń ze strony potężniejszych sąsiadów, którzy roszczą sobie prawo do ich terytorium. Joseph Wu, Minister Spraw Zagraniczynych Tajwanu, tłumaczy dlaczego lokalna społeczność staje przed wyborem: czy Tajwan powinien zadeklarować pełną niepodległość, ryzykując gwałtowną reakcję Pekinu i liczyć, że Waszyngton podtrzyma gwarancje bezpieczeństwa dla wyspy, czy żyć w obecnym stanie niedopowiedzenia? No i czy rzeczywiście w całym geopolitycznym napięciu pomiędzy Stanami a Chinami chodzi o półprzewodniki i mikrochipy, źródło tajwańskiego sukcesu gospodarczego. Bu Gong - Jhih, weteran zbrojnej walki z Chinami na wyspie Kinmen zakończonej w 1949 r. , dzieli się z nami swoim doświadczeniem. Maestro Wu, który pragnie pokoju, zbiera łuski pocisków zaśmiecających plaże i wzgórza Kinmen, a następnie wykuwa z nich noże kuchenne, które kupują chińscy turyści z kontynentu. Członkowie zespołu Sorry Youth, który produkuje muzykę odnoszącą się do mrocznej przeszłości Tajwanu, biorą udział w przeszkoleniu cywili na wypadek wojny wraz z Jackiem Yao, który przez trzy miesiące walczył w Donbasie w międzynarodowym batalionie ochotników walczących po stronie ukraińskiej. 02:15 SZEROKIE TORY - SZEROKIE TORY. ŻYDZI W ODESSIE Reportaż, 24 min, Polska, 2010 Autor: Barbara Włodarczyk Barwna i pełna humoru opowieść o współczesnej żydowskiej Odessie. To ukraińskie miasto nad Morzem Czarnym jeszcze do niedawna nazywano maleńkim Izraelem. Żydzi stanowili tu aż jedną trzecią mieszkańców. Tak było do połowy lat 70. , kiedy to zaczęli masowo emigrować do Ameryki, Izraela i Niemiec. Dziś jest ich zaledwie kilka procent, ale żydowski humor, który rozsławił Odessę w świecie, wciąż ma się dobrze, a tradycje judaizmu przeżywają odrodzenie. Bohaterem reportażu jest 24 - letni ortodoksyjny Żyd Borys. Należy on do pierwszego pokolenia w byłym Związku Radzieckim, które przestrzega zasad judaizmu i publicznie je celebruje. Pracuje jako sprzedawca w koszernym sklepiku przy synagodze w Odessie. Borys odsłania tajniki żydowskich tradycji - tak ważne dla jego narodu. Opowiada także o Odessie, wyjaśnia na, na czym polega specyfika tego miasta.