TVP Historia Niedziela, 13.01.2019 06:20 BYŁ TAKI DZIEŃ - 13 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1908 - Emil Zola opublikował List w sprawie Dreyfussa - "Oskarżam"; 1910 - Feliks Nowowiejski napisał muzykę do "Roty" Marii Konopnickiej; 1953 - zdemaskowano tzw. spisek lekarzy kremlowskich; 1991 - wojska sowieckie wkroczyły do Wilna, dokonując masakry cywili koło wieży telewizyjnej; 07:05 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - MAROKO. W SERCU TRADYCJI (MOROCCO) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Podróż do Maroka to niezwykłe doświadczenie. Kraj ten wyróżnia się ogromnym bogactwem kulturowym, widocznym w tradycjach, mających korzenie w przeszłości i w życiu codziennym. Skromne warsztaty rzemieślnicze i pełne przepychu pałace działają na zmysły podróżnych. Jednak największym skarbem Maroka pozostają ludzie. Stolicą kraju jest Rabat. Jego historyczne centrum otoczone jest grubym murem obronnym, z którego rozpościera się niezwykły pejzaż. Widok spokojnie pracujących rybaków sprawia, że zapominamy o burzliwej przeszłości tego miasta. Począwszy od XV wieku, wybrzeże było atakowane przez wielkie europejskie mocarstwa i przez piratów. Ich terytorium stanowiło położone tuż obok miasto Sali, historyczny rywal Rabatu. Przybrzeżne miasta były dawniej stale narażone na niebezpieczeństwo od strony morza, dlatego chroniono je wysokimi murami obronnymi. Za murami cytadeli Kasba al - Udaja kryją się wąskie uliczki i biało - niebieskie fasady. To istny labirynt. Gra świateł i cieni sprawia, że miasto wygląda inaczej o różnych porach dnia. Mieszkańcy wybierają zacienioną stronę, szukając ochłody i świeżego powiewu od morza. 08:15 MOJE ŻYCIE DLA NIEGO Film dokumentalny, 52 min, Polska, 2004 Reżyseria: Ewa Świecińska Zdjęcia: Przemysław Reichel, Tomasz Michałowski Wykonawcy: Arturo Mari Filmowa opowieść o życiu i pracy zawodowej Arturo Mariego - "nadwornego" fotografa Jana Pawła II. Jan Paweł II był piątym papieżem, którego pontyfikat dokumentował. Swoją pracę w Stolicy Apostolskiej zaczynał jako 16 - latek, rejestrując na kliszy wizerunki Piusa XII. Od początku pontyfikatu Jana Pawła II Mari należał do jego najbliższych i najbardziej zaufanych współpracowników. Jego postać jest znana milionom telewidzów na całym świecie: Mari ze swoim aparatem zawsze znajdował się w pobliżu papieża, teraz jego samego uwieczniono na taśmie. Film o nim jest nie tylko okazją do pokazania jego codziennej pracy, ale także do zaprezentowania ciekawych aspektów historii państwa watykańskiego i panujących tam stosunków. W ciągu półrocznej pracy nad dokumentem ekipa TVP towarzyszyła Mariemu zarówno w apartamentach papieskich, jak i podczas oficjalnych uroczystości czy wizyt głów różnych państw. 09:20 WIEDŹMIN - ODC. 4/13 SMOK Serial fantastyczno - przygodowy, 50 min, Polska 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbic Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Aktorzy: Michał Żebrowski, Andrzej Chyra, Grażyna Wolszczak, Zbigniew Zamachowski, Sylwester Maciejewski, Andrzej Dąbrowski, Paweł Szczęsny, Małgorzata Zasztowt, Julita Famulska, Kazimierz Mazur, Ryszard Kotys, Maciej Ferlak, Marian Glinka, Andrzej Bryg, Rafał Królikowski i inni Mijają lata. Geralt jest już doświadczonym, zaprawionym w bojach wiedźminem. Wynajmuje się do zlikwidowania bazyliszka. Schodzi do groty, w której przebywa potwór i na długo znika. Czekający na niego u wejścia mieszkańcy pobliskiej osady tracą nadzieję. Myśląc, że wiedźmin zginął, biorą się do rozkradania jego skąpego majątku. W tym niecnym procederze przeszkadza im jednak tajemniczy rycerz Borch Trzy Kawki i jego świta, złożona z dwu zerrikańskich wojowniczek. Geralt, który wreszcie pokonał bazyliszka, zaprzyjaźnia się z Borchem. W dalszą drogę wyruszają razem. Wkrótce dołącza do nich wędrowny bard Jaskier, stary druh wiedźmina. Poeta opowiada rycerzom o wyprawie na smoka. Biorą w niej udział ludzie rozmaitego autoramentu: od szlachetnego rycerza, walczącego dla idei, po rębajłów spod ciemnej gwiazdy, pragnących położyć łapę na smoczym skarbcu. Geralt, Borch i Jaskier przyłączają się do wyprawy, choć żaden z nich nie zamierza robić konkurencji myśliwym. Wśród tych ostatnich wiedźmin niespodziewanie spotyka czarodziejkę Yennefer, z którą niegdyś łączył go namiętny romans. 10:15 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - CHRUPIĄCY CHLEB Z PIECA Magazyn, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Wiktor Zdrojewski Muzyka: Tomasz Łuc Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący), Aleksander Trąbczyński Tym razem Karol Okrasa pokaże jak można kulinarnie wykorzystać chrupiący i rumiany chleb żytni na zakwasie. Czy żytni chleb razowy może stanowić składnik potraw inny niż zwykła pajda z serem czy wędliną? Aby odpowiedzieć na to pytanie, Karol Okrasa uda się do młyna, miejsca, w którym zaczyna się wszystko to, co jest związane z chlebem. Przysłowie mówi: jaka mąka taki chleb. I właśnie w jednym z ostatnich działających wodnych młynów w naszym kraju, w Lorkach nad rzeką Wel, Karol pokaże jak powstaje żytnia mąka oraz zaprezentuje swoje kulinarne propozycje. Pierwsza potrawa to piknikowa sałatka z razowego chleba z jajem w koszulce i wędzonym łososiem. Druga propozycja to smażony dorsz z chrustem z chleba razowego, podany z sałatką z soczewicy i konfiturą z bakłażana. 11:50 W POSZUKIWANIU JOANNY D'ARC (L'AFFAIRE DES RELIQUES DE JEANNE D'ARC) Film dokumentalny, 57 min, Francja, 2007 Reżyseria: Gilles Cayatte Wykonawcy: Maciej Gudowski Film dokumentalny o Joannie d`Arc. Naukowcy, wykorzystując badania DNA, próbują ustalić, czy żyła ona naprawdę i jakie faktycznie działania podejmowała. 13:00 OPOWIEŚCI O YELLOWSTONE - ODC. 3. JESIEŃ (YELLOWSTONE TALES FROM THE WILD) Film dokumentalny, 49 min, Wielka Brytania, 2009 Zdjęcia: Stephen De Vere Muzyka: Edmund Butt Yellowstone - cudowna wulkaniczna kraina, to blisko dziewięć tysięcy kilometrów kwadratowych naturalnego środowiska w samym sercu Ameryki Północnej. W czasie letnich upałów życie w niezwykłym parku toczyło się na pełnych obrotach. Przez kilka miesięcy Yellowstone rozkwitało. Teraz to miejsce się zmienia. Za kilka tygodni znów zapanuje tu zimowy krajobraz. Zwierzęta przygotowują się do nadejścia chyba największych zmian w ciągu całego roku. W całym parku samce wapiti zgłaszają gotowość do walki o dominację. To charakterystyczne odgłosy jesieni w Yellowstone. Jelenie wapiti muszą jednak przewędrować na niżej położone tereny, zanim śnieg zacznie padać na dobre. Niektóre zejdą w pobliskie doliny, inne wyruszą dalej, nawet poza granice Yellowstone. We wrześniu słońce wędruje coraz niżej na horyzoncie. Osiki, topole i klony zaczynają przygotowywać się do zimy. Drzewa rozkładają zielony barwnik z liści, by odzyskać wszystkie substancje odżywcze i odprowadzić je do pnia i korzeni. W efekcie tego procesu liście zmieniają kolor. Powstają charakterystyczne barwy jesieni. 14:00 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - KRUCJATA WOLNOŚCI Magazyn, 26 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Znamy początki zimnej wojny, ale niewielu trafnie wskazuje jej koniec. Jak powstrzymano sowiecką globalną ekspansję? Czy światu groził konflikt atomowy? W jakim celu prezydent Kennedy zachęcał do odwiedzania Berlina? Pierwszy odcinek cyklu "Archiwum zimnej wojny" nosi tytuł "Krucjata wolności". Wśród gości Andrzej Krzeczunowicz - weteran Radia Wolna Europa, Paweł Sasanka z IPN, archiwalne wywiady z Janem Nowakiem - Jeziorańskim, Ralphem Walterem z amerykańskiego kierownictwa RWE i Paulem Henze z CIA. 14:40 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 2/18 - HOTEL EXCELSIOR Serial sensacyjny, 61 min, Polska, 1967 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Lucyna Winnicka, Halina Kosznik, Tadeusz Bartosik, Andrzej Konic, Mieczysław Kalenik, Bronisław Pawlik, Tadeusz Gwiazdowski Staszek Koliński jako Hans Kloss trafia do Gdańska. Kontaktuje się z polskimi agentami. Ma dotrzeć do Ingrid Heizer, która jest szefową siatki szpiegowskiej. Niestety, kobieta ginie w tajemniczych okolicznościach. Kloss próbuje wytropić mordercę. Ślad prowadzi do Hotelu Excelsior. Okazuje się, że podejrzanych jest wielu: dyrektor, recepcjonistka, sprzątaczka Kluge. Dzielny Kloss rozwiązuje zagadkę. 17:05 WOJOWNICY CZASU - 20 PUŁK PIECHOTY Reportaż, 25 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Historia krakowskiego pułku piechoty z okresu II Rzeczypospolitej, opowiedziana przez inscenizacje członków grupy rekonstrukcyjnej, kultywującej tradycje tej formacji. Wierne repliki umundurowania i wyposażenia pułku, oryginalne pamiątki historyczne oraz inscenizacje stanowią barwną ilustrację dziejów tej zasłużonej jednostki. 17:40 ZMIENNICY - ODC. 10/15 - KRZYK CISZY Serial komediowy, 58 min, Polska 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Jan Muszyński Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Stanisława Celińska, Gustaw Lutkiewicz, Mariusz Benoit, Marzena Trybała, Czesław Mroczek, Wanda Łuczycka, Zofia Rysiówna, Zygmunt Maciejewski, Zbigniew Korepta Dowiedziawszy się o śmierci znanego powieściopisarza Jana Oborniaka, redaktor naczelny wydawnictwa "Opoka", Samelko oraz pani redaktor Lusia zamierzają jak najszybciej wydać jego ostatnie dzieło "Krzyk ciszy". Okazuje się jednak, że rękopis zaginął. Redaktor Lusia udaje się na poszukiwania, korzysta z usług taxi nr 1313. Kasia, przebrana jak zwykle za Mariana, oraz Lusia docierają do rodzinnego domu autora. Ale ich perypetie tu się nie kończą. 18:55 RODZINA NIEPODLEGŁEJ - LANCKOROŃSKIE OKOPY KONFEDERACJI Reportaż, 21 min, Polska, 2018 W 2018 roku mija równa 250. rocznica wybuchu Konfederacji Barskiej, która przez niektórych klasyków polskiej myśli historycznej uważana jest za pierwsze powstanie narodowe, zmierzające do zachowania suwerenności i niepodległości Polski. Bezsprzecznie, z punktu widzenia dalszych losów kraju, było to wydarzenie o ogromnych konsekwencjach, biorąc pod uwagę, że wraz z upadkiem Konfederacji rozpoczął się proces rozbiorowy Polski. Jest rzeczą znamienną, że zryw ten odcisnął się bardzo mocno w polskiej tradycji kulturalnej. Charakter tych przekazów sprawia jednak, że w świadomości Polaków Konfederacja kojarzy się przede wszystkim z Kresami i miejscem jej ogłoszenia. Ogniskiem zorganizowanego oporu, z punktu widzenia dzisiejszego postrzegania tradycji historycznej zupełnie wyjątkowym, jest leżąca 40 km od Krakowa Lanckorona. W ogóle historia konfederacji na Ziemi Krakowskiej i Małopolskiej pełna jest ciekawych wątków i anegdot historycznych. Lanckorona dziś jest miejscem wyjątkowym nie tylko ze względu na koncentrację na bardzo małym terenie różnej wielkości i znaczenia pamiątek konfederackich, lecz także na budowanie przez lokalną społeczność własnej tożsamości na pamięci konfederacji. 19:10 PRZYSTANEK NIEPODLEGŁOŚĆ Film dokumentalny, 15 min, Polska, 2006 Autor: Zofia Kunert Reżyseria: Zofia Kunert Scenariusz: Zofia Kunert 11 listopada 1918 r. jest jedną z najważniejszych dat w historii świata (zakończenie I wojny światowej - podpisanie rozejmu w Compiegne pod Paryżem) i jednocześnie w historii Polski. Jest to data objęcia przez zwolnionego z Magdeburga Józefa Piłsudskiego naczelnego dowództwa nad tworzącym się wojskiem polskim. Dzień ten przyjęto w II Rzeczpospolitej za Święto Niepodległości. Po przełomie 1989 roku nawiązano do tej tradycji i obecnie jest to jedno z głównych, obok 3 Maja, polskich świąt państwowych. Film zrealizowany w koprodukcji z powstającym właśnie Muzeum Historii Polski ma za zadanie w atrakcyjnej formie, w sposób syntetyczny i oddziałujący na emocje widzów, pokazać najważniejsze działania zbrojne, wysiłki dyplomatyczne i organizacyjne, które doprowadziły do odbudowy państwa polskiego w listopadzie 1918 roku. 19:55 W POSZUKIWANIU WIKINGÓW - ODC. 2/3 (VIKINGS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Jon Eastman Najczęściej wyobrażamy sobie wikingów jako bandę spragnionych krwi piratów niszczących chrześcijańskie klasztory i bez wahania można powiedzieć, że to prawda. Wikingowie nie brali jeńców, wyjątkowo okrutnie rozprawiali się z wrogami i sami uznawali się za najlepszych wojowników. W trzyodcinkowej serii BBC "W poszukiwaniu wikingów", podążając szlakiem prawdziwych wikingów, odkrywamy niezwykłą historię ludzi, którzy będąc na skraju upadku, zbudowali imperium obejmujące czwartą część globu. Skąd pochodzili? Jak naprawdę żyli? Co skłaniało ich do wyruszania na wyprawy kończące się często niesamowitymi odkryciami? W poszukiwaniu prawdy o krwawych wikingach wędrujemy od Islandii po Istambuł. 21:00 SABRINA (SABRINA) Komedia romantyczna, 113 min, USA 1954 Reżyseria: Billy Wilder Scenariusz na podstawie sztuki "Sabrina Fair" Samuela Taylora: Ernest Lehman, Samuel Taylor, Billy Wilder Aktorzy: Humphrey Bogart, Audrey Hepburn, William Holden, Walter Hampden, John Williams, Martha Hyer, Joan Vohs, Marcel Hillaire, Nella Walker i inni Film został uhonorowany nominacjami do Oscara w kategoriach: najlepsza aktorka, reżyseria, scenariusz, scenografia i zdjęcia. Jedyną statuetkę Akademia przyznała za kostiumy. Emitowana w 1998 roku w TVP "Sabrina" w reżyserii Sydneya Pollacka z udziałem Julii Ormond i Harrisona Forda wzbudziła duże zainteresowanie widzów i aplauz krytyki. Mimo wysokich ocen nowa wersja nie zdołała jednak przyćmić sukcesu filmu z 1954 roku. "Sabrina" Billy'ego Wildera była absolutnym przebojem sezonu i wydarzeniem artystycznym, a krytyka właściwie nie miała nic do zarzucenia twórcom ani wykonawcom. Już same nazwiska w czołówce budziły emocje i kojarzyły się ze sztuką w najlepszym wydaniu. Mówiło się o filmowych odtwórcach z racji ich wcześniejszych dokonań artystycznych i zdobytych Oscarów. U szczytu sławy był wówczas Humphrey Bogart, mający za sobą głośne role m. in. w "Sokole maltańskim", "Casablance", "Key Largo" i "Afrykańskiej królowej", za którą otrzymał złotą statuetkę. Bogatszy o najwyższą nagrodę filmową był również William Holden, uhonorowany rok wcześniej za "Stalag 17", a wschodząca gwiazda ekranu Audrey Hepburn zdobyła sławę dzięki pamiętnej oscarowej roli w "Rzymskich wakacjach". Akcja "Sabriny" rozgrywa się wśród rekinów finansjery z Long Island. Tytułowa bohaterka, Sabrina Fairchild, jest tylko córką szofera zamożnych państwa Larrabee. Z wielkim i eleganckim światem co najwyżej może się zetknąć przez okienną szybę służbówki. Młoda dziewczyna marzy jednak o innym życiu. Chciałaby pewnego dnia znaleźć się po drugiej stronie, w samym centrum niedostępnego dla niej kręgu. Sabrina podkochuje się skrycie w Davidzie, młodszym z synów Larrabee, utracjuszu i uwodzicielu, który ma już za sobą trzy małżeństwa. Przekonawszy się, że nie ma u niego żadnych szans, życie traci dla niej sens. Wydaje się jej, że jedynym sposobem na rozwiązanie problemów jest samobójstwo. Z garażu wypełnionego trującymi spalinami ratuje dziewczynę starszy brat Davida, Linus, który jest dla odmiany stateczny i zrównoważony. Ojciec postanawia wysłać córkę do Paryża. Dziewczyna ma zgłębiać tajniki sztuki kulinarnej, by w przyszłości zostać dobrą służącą u zamożnych państwa. Jej losy potoczą się jednak zupełnie inaczej. We Francji poznaje starszego, bogatego barona, który postanawia wspomóc ubogą, uczciwą dziewczynę. Z kopciuszka Sabrina przeistacza się w młodą, atrakcyjną damę, która potrafi zadbać o własne interesy. Gdy wraca na Long Island, staje się obiektem westchnień wszystkich mężczyzn. Zafascynowany piękną Sabriną jest również David, ale Linus ma wobec swego brata inne plany. Chce wydać go za bogatą pannę, której majątek znacznie pomnoży rodzinną fortunę Larrabee. Aby jego plan się powiódł, postanawia udawać, że sam jest zakochany w Sabrinie. 23:00 WIELKI TEST - WIELKI TEST O (O)POLSKIEJ PIOSENCE Kameralne i studyjne (widowisko), 90 min, Polska, 2018 Scenariusz: Konrad Smuga Wykonawcy: Sylwia Dekiert (prowadząca), Maciej Kurzajewski (prowadzący) W 2018 r. po raz 55. odbędzie się w Opolu festiwal piosenki. Które z występów gwiazd pamiętamy do dziś? Jakie przeboje wciąż nucimy? Co wiemy o ulubionych piosenkarzach, kompozytorach muzyki i autorach tekstów? W Wielkim Teście o (o)polskiej piosence przypomnimy najważniejsze wydarzenia, postaci i przeboje gwiazd polskiej sceny muzycznej, zapowiemy też najciekawsze koncerty tegorocznego festiwalu. W studiu telewizyjnym na pytania odpowiedzą w duetach popularni artyści, sportowcy i dziennikarze, a widzowie mogą rozwiązywać test online na stronie wielkitest.tvp.pl lub ściągając aplikację na smartfony. Program poprowadzą Sylwia Dekiert i Maciej Kurzajewski. 00:45 JAK ZDOBYĆ PIENIĄDZE, KOBIETĘ I SŁAWĘ Komedia obyczajowa, 48 min, Polska 1969 Reżyseria: Janusz Kondratiuk Scenariusz: Janusz Kondratiuk i Bohdan Ziółkowski Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Aktorzy: Barbara Ludwiżanka, Wanda Łuczycka, Ewa Szykulska, Jerzy Dobrowolski, Krzysztof Litwin, Bronisław Pawlik, Jacek Woszczerowicz i inni Na film składają się trzy nowelki, z których każda podaje dość przewrotny sposób na zdobycie tytułowych pieniędzy, kobiety oraz sławy. Bohaterem pierwszej jest początkujący spryciarz usiłujący zbić majątek na kradzionych kundelkach, które - wykorzystując swe umiejętności fryzjerskie - przemienia w rasowe, strzyżone pudle. Drugi film opowiada o nieśmiałym uwodzicielu, swoistym fenomenie natury, posiadaczu dwóch serc. Trzecia nowela, ze znakomitą rolą Jacka Woszczerowicza, to historia zwariowanego mitomana wynalazcy, kierownika składnicy złomu w jakiejś małej miejscowości nad jeziorem, który ze zwiezionego na teren składnicy żelastwa buduje batyskaf. Zamierza opuścić się nim na dno jeziora. Chrzest i uruchomienie dziwacznego urządzenia ma się dokonać w obecności przedstawiciela prasy. Film "Jak zdobyć pieniądze, kobietę i sławę" powstał pod wyraźnym wpływem prozy Bohumila Hrabala i obrazów Jirziego Menzla. Trzy historyjki łączą ze sobą szczegóły inscenizacyjne i pojawiające się w każdej z nich przelotnie postacie z dwóch pozostałych opowiadań. We wszystkich twórcy zawarli także wiele gorzkiej satyry i kpiny z ludzkich słabości i przywar. 01:45 JA GORĘ! Film krótkometrażowy, fantasy, 27 min, Polska, 1967 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Jerzy Turek, Jerzy Wasowski, Cezary Julski, Kaziemierz Rudzki, Krystyna Kołodziejczyk, Marian Opania, Władysław Hańcza Krótkometrażowy film z telewizyjnej serii "Opowieści niesamowitych" - I nagroda na krakowskim OFFK w 1968 r. w kategorii "innych form". Komediowe ujęcie tematu duchów pozwoliło twórcom filmu, zrealizowanego na podstawie opowiadania Henryka Rzewuskiego, równie sympatycznie sportretować wszystkie postaci - żyjące i te z zaświatów. Ogromną zasługę mają tu aktorzy - Jerzy Turek, wspaniały Kazimierz Rudzki i Jerzy Wasowski oraz Władysław Hańcza, użyczający swego głosu duchowi potępienia. Autora nawiedza duch szlachcica Pogorzelskiego, opowiada mu swoją historię. Za życia, działając na polecenie biskupa, osiadł na zamku w Samsonowie, aby odnowić zniszczoną budowlę. W pracach renowacyjnych przeszkadzał mu jednak duch dawnego właściciela, niejakiego Zatorskiego, który wciąż powtarzał kwestię: "Pan tu, panie Pogorzelski, robisz swoje - a ja gorę!" Powiadomiony o wszystkim biskup odprawił w zamku egorcyzmy, ale na próżno. Udręczony Krzywda - Pogorzelski zmarł. Nawet po śmierci nie uwolnił się jednak od swego prześladowcy. Gdy opowiada tę niesamowitą historię autorowi, duch Zatorskiego nadal powtarza swoje "Ja gorę!" 02:25 ZIEMIA PRZEMÓWIŁA Film dokumentalny, 54 min, Polska, 2016 Reżyseria: Maciej Nowak, Marcin Pawełczak We wrześniu 2016 roku mija 70. rocznica jednej z największych zbrodni komunistycznych na Żołnierzach Wyklętych. Na Opolszczyźnie rozegrał się tragiczny finał przeprowadzonej przez UB prowokacji pod kryptonimem Lawina. Podstępnie zamordowano około 200 żołnierzy NSZ, a ich ciała zasypano ziemią. Ziemią, która na 70 lat ukrywała ślady zbrodni. Wreszcie udało się wydobyć z niej dowody makabrycznej akcji bezpieki. Po kilku latach poszukiwań i śledztwa IPN - u w okolicach Starego Grodkowa na Opolszczyźnie odnaleziono szczątki żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych z oddziału kpt. Henryka Flame pseud. Bartek. Zespół prof. Krzysztofa Szwagrzyka poszukiwał śladów tej zbrodni UB w trzech miejscach: w Barucie, w okolicy Łambinowic i na terenie starego niemieckiego lotniska pod Starym Grodkowem. We wrześniu 1946 roku żołnierze z oddziału Bartka byli przekonani, że trwa akcja ich ewakuacji na zachód. W rzeczywistości była to operacja Urzędu Bezpieczeństwa, który wprowadził w ich szeregi swoich agentów. Oddział został podzielony na trzy transporty, które jechały z Podbeskidzia (Bartek był nazywany Królem Podbeskidzia) rzekomo na zachód. Zatrzymały się na Opolszczyźnie. Żołnierze dostali kolację, zostali poczęstowani zatrutym alkoholem. O świcie zaczęła się likwidacja. Niektórych rozstrzelano, później wysadzano w powietrze w budynkach, w których spali. Do niedawna były to tylko przypuszczenia, teraz ślady odkryte przez zespół prof. Szwagrzyka potwierdzają te podejrzenia. W rocznicę tej tragedii, która rozegrała się na opolskiej ziemi, chcemy przypomnieć tę historię. Pokazać dosłowne wydobywanie tajemnicy spod ziemi, przypomnieć prace poszukiwawcze i śledztwo, które trwało kilka lat. Opowiedzieć o zbrodniczym planie makabrycznej Operacji Lawina. Ale przede wszystkim przypomnieć pomordowanych żołnierzy NSZ i samego kpt. Henryka Flame - legendy Podbeskidzia. Udokumentować walkę, postawę i motywację ludzi, którzy spoczęli w opolskiej ziemi. Chcemy także pokazać rodziny i bliskich partyzantów spod Baraniej Góry oraz ludzi, którzy kultywują pamięć o Żołnierzach Wyklętych z oddziału Bartka. 03:30 DZIĘKUJEMY ZA SOLIDARNOŚĆ Film dokumentalny, 25 min, Polska, 2006 Reżyseria: Ewa Szprynger Scenariusz: Ewa Szprynger Zdjęcia: Mirosław S. Basaj Muzyka: Piotr Rodowicz Wykonawcy: Irena Kuczyńska, Władysław Rodowicz, Jan Kossakowski, Kard. Henryk Gulbinowicz, ks. prałat Józef Maj, Anna Trzeciakowska "Solidarność" wyzwoliła międzynarodową akcję pomocy dla polskiego związku zawodowego. Znaleźli się w niej ludzie różnych partii i organizacji, zawodów, wieku. Skupiła ich nie tylko postawa antykomunistyczna czy jak w przypadku lewicowych działaczy trockistowskich zafascynowanie walką robotników z państwem. Wydaje się, że Europa, żyjąca wówczas wciąż w porządku systemu pojałtańskiego, oczekiwała i potrzebowała oczyszczającego ruchu, który wyzwoliłby ją z układów sięgających czasów II wojny światowej. Intuicyjnie ludzie nawet mało obeznani z historią czuli i rozumieli historyczne znaczenie polskiego protestu. Bezprecedensowa pomoc dla Polski po stanie wojennym jest przedmiotem tego filmu, który ma za zadanie w zwięzłej formie zaprezentować najważniejsze aspekty tej pomocy. Pomimo masowego charakteru akcji solidarnościowych.