TVP Kultura Czwartek, 10.01.2019 08:15 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - WOJCIECH KOZŁOWSKI Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Wojciech Engelking (prowadzący) "Nieoficjalny", pod takim tytułem ukazuje się w Polsce autobiografia wybitnego polsko - amerykańskiego prawnika Rafała Lemkina. O tym, kim był, rozmawiamy z Wojciechem Kozłowskim, dyrektorem Instytutu Pileckiego. 08:30 KTÓRĘDY PO SZTUKĘ - JEAN - BAPTISTE GREUZE Magazyn, 6 min, Polska, 2018 Reżyseria: Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks Wykonawcy: Piotr Rypson Urzekający, niewielki obrazek Greuze'a "Gitarzysta" powstał we wczesnym okresie twórczości malarza, który absorbował doświadczenia różnych tradycji artystycznych: niderlandzkiego malarstwa rodzajowego, francuskiego rokoka oraz sztuki włoskiej. Właśnie podczas pobytu w Rzymie w latach 1755 - 1757 Greuze namalował ten obraz i wystawił go na Salonie Paryskim w 1757 roku. Artysta należał do pokolenia, które - w myśl wskazówek Denisa Diderota - przeciwstawiło pustocie i amoralnej zmysłowości sztuki rokokowej malarstwo ukazujące zalety cnoty i ohydę występków. 08:40 GŁOS MOJEJ DUSZY Film animowany, 13 min, Polska, 2014 Reżyseria: Wojciech Bąkowski Scenariusz: Wojciech Bąkowski Zdjęcia: Wojciech Bąkowski Eksperymentalny film Wojciecha Bąkowskiego podzielony jest na 6 aktów, których opisowe tytuły porządkują zawarte w dziele treści. Artysta poprzez zestawienie ze sobą obrazów i dźwięków próbuje zdemaskować swoją duszę, pokazać ważny problem niedostępności emocji. Film zdobył Grand Prix 61. Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Oberhausen. 09:10 BARWY OCHRONNE Film obyczajowy, 96 min, Polska 1976 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Piotr Garlicki, Zbigniew Zapasiewicz, Christine Paul - Podlasky, Mariusz Dmochowski, Magdalena Zawadzka, Krystyna Sznerr, Eugeniusz Priwieziencew, Ricardo Salvino, Wojciech Alaborski, Mieczysław Banasik, Anna Grzeszczak, Krystyna Bigelmajer, Lech Emfazy Stefański i inni Jeden z najważniejszych filmów "kina moralnego niepokoju", poruszający problem konformizmu polskiej inteligencji. W momencie swej premiery "Barwy..." wzbudziły bardzo gorące, emocjonalne reakcje. Krzysztofowi Zanussiemu znakomicie udało się nawiązaćkontakt z polskim odbiorcą, dotrzeć do jego niepokojów, często skrzętnie skrywanych lub nie do końca uświadamianych. "Barwy ochronne" nazwały po imieniu to, co w drugiej połowie lat siedemdziesiątych zaprzątało świadomość coraz większej liczby Polaków. Portretując zdemoralizowane, przeżarte układami i cynizmem środowisko naukowców, Zanussi dawał zarazem do zrozumienia, że ów portret można rozumieć jako metaforę całego społeczeństwa. Społeczeństwa, w którym wartościowe, uczciwe jednostki są brutalnie eliminowane przez bezwzględne, nieprzebierające w środkach miernoty. Jedyną drogą jakiegokolwiek rozwoju i awansu jest służalcza przynależność do wszechobecnych koterii. Takie pojęcia jak talent, pracowitość czy sprawiedliwość tracą wszelki sens. Oś fabularną filmu stanowi konflikt między dwiema postawami. Wyrazicielem pierwszej jest docent Jakub Szelestowski (wielka kreacja Zbigniewa Zapasiewicza) - nie tylko bardzo inteligentny, ale i przebiegły. Świadomie wybrał drogę karierowicza, obfitującą w moralne kompromisy. Szelestowski to typ cynicznego mędrca, wyrachowanego egoisty, niepozbawionego jednak odruchów buntu wobec własnej postawy. Jego adwersarz, młody magister Jarosław Kruszyński (także znakomity Piotr Garlicki) nie może dostosować się do środowiska, z którym związał swe zawodowe losy. Idealistyczny, momentami naiwny, pełen czystych intencji, jest zaprzeczeniem docenta. Nad oboma bohaterami unosi się jeszcze jak złowrogi cień osoba prorektora, odrażającego snoba o mentalności bazarowego cwaniaka. Wobec tej karykaturalnej, a jednocześnie groźnej postaci ideowo - etyczny spór Jakuba z Jarosławem okazuje się mało istotnym pojedynkiem pięknoduchów. Zawodowe losy obu uczonych nie zależą bowiem od wyniku ich filozoficznej batalii, tylko od kaprysu prorektora. Dzieje konfliktu między Jakubem i Jarosławem umiejscowił Zanussi na obozie językoznawczym. Akcja zawiązuje się w momencie, gdy Kruszyński dopuszcza do konkursu studenckich prac naukowych spóźnioną dysertację niejakiego Raczyka z Torunia. Młody magister wie, że czyniąc to, naraża się zwierzchnikom, którzy informowali go o niechęci prorektora do toruńskiego środowiska naukowego. Sytuację Kruszyńskiego pogarsza entuzjastyczne przyjęcie rozprawy Raczyka przez młodzież. Niestety, jury nagradza inną pracę - myślowo miałką i bez polotu. Kruszyńskiemu z wielkim trudem udaje się wywalczyć wyróżnienie dla torunianina. Wkrótce na obóz przybywa prorektor z żoną i dzieckiem. W czasie jego pobytu dochodzi do skandalu. "Lwy Gdańskie" za rolę Zbigniewa Zapasiewicza; Nagroda za scenariusz na FPFF w Gdańsku (1977); II Nagroda "Złoty Koziorożec" za reżyserię na MFF w Teheranie (1977). 11:00 DOM - ODC. 7/25 - ZAŻALENIE DO PANA BOGA Serial obyczajowy, 96 min, Polska 1980 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Waldemar Kazanecki Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Przyjazd Łukasza z Kanady burzy spokój Andrzeja i Basi, ich małżeństwo przechodzi poważny kryzys. Inżyniera Talara nie cieszą sukcesy zawodowe, związane z uruchomieniem produkcji nowego samochodu marki Syrena. Przybiera również na sile jego konflikt z ojcem i Leszkiem. Nie znajdując oparcia w rodzinie, Andrzej pozostaje ze swymi kłopotami sam. Nadal jednak wierzy, że odzyska Basię. Inni lokatorzy domu przy ulicy Złotej też mają swoje problemy. Dozorca Popiołek nie może pogodzić się z decyzją syna, który postanowił wstąpić do Milicji Obywatelskiej. Ideowy komunista Jasiński boleje nad śmiercią Stalina. Doktor Lang popada w konflikt z partią, ma kłopoty w pracy. Za to życie prywatne zaczyna układać mu się pomyślniej. Jego przyjaźń z Lidką stopniowo przeradza się w miłość. W małżeństwie Talarów dochodzi do ostatecznego zerwania; Basia obwinia Andrzeja, że przyczynił się do aresztowania Łukasza. 12:50 KATARZYNA (CATHERINE) Film animowany, 11 min, Belgia, 2016 Reżyseria: Britt Raes Scenariusz: Britt Raes Krótki film animowany. Katarzyna kocha zwierzęta. Najbardziej kocha jednak koty. Będąc małą dziewczynką, nie radzi sobie z kontaktami z rówieśnikami, a jej kot jest całym jej światem. Czy kiedykolwiek znajdzie przyjaźń lub miłość? Film otrzymał specjalne wyróżnienie za lekkość i humor podczas 7. Międzynarodowego Festiwalu Filmów Animowanych Animocje w Bydgoszczy. (źródło: opolskielamy.pl) 13:15 PRZEPŁYNIESZ RZEKĘ Film poetycki, 80 min, Polska, 1976 Reżyseria: Tadeusz Kijański Scenariusz: Tadeusz Kijański Zdjęcia: Wiesław Rutowicz Muzyka: Andrzej Korzyński Aktorzy: Henryk Talar, Ryszarda Hanin, Maria Robaszkiewicz, Marek Walczewski, Mieczysław Janowski, Tadeusz Skorulski, Lech Dyblik, Krystyna Wójcik, Hanna Molenda, Andrzej Bielski, Zofia Matuszczak, Wanda Idzińska, Zuzanna Helska, Irena Szymkiewicz, Kazimierz Ostronowicz Adaptacja powieści Juliana Kawalca pod tym samym tytułem. Jest to poetycka opowieść utrzymana w tonacji ludowego moralitetu, w której rozstrzygają się losy dobra i zła, życia i sumienia. Bohaterem jest młody chłopak zmuszony sytuacją rodzinną i materialną do opuszczenia wsi. Jednak to co miało być dla niego barwną przygodą staje się pasmem najtrudniejszych doświadczeń życiowych. [www.filmpolski.pl] 14:50 HUBAL Dramat historyczny, 130 min, Polska 1973 Reżyseria: Bohdan Poręba Scenariusz: Bohdan Poręba Zdjęcia: Tadeusz Wieżan Muzyka: Wojciech Kilar Występują: Ryszard Filipski, Małgorzata Potocka, Tadeusz Janczar, Emil Karewicz, Stanisław Niwiński, Kazimierz Wichniarz, Jan Stawarz, Zygmunt Malanowicz, Jerzy A. Braszka, Henryk Giżycki, Bolesław Idziak, Jerzy Korsztyn, Andrzej Kozak, Eugeniusz Kujawski "Hubal" to epicki obraz kilkumiesięcznej walki oddziału majora Henryka Dobrzańskiego. Legendarny Hubal był wnukiem powstańca z 1863 roku. W 1914 roku po zdaniu egzaminu maturalnego wstąpił do II Brygady Legionów Polskich gen. Józefa Hallera. Podczas I wojny światowej odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari V klasy i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. W dwudziestoleciu międzywojennym był zawodowym oficerem. Henryk Dobrzański był także słynnym jeźdźcem, członkiem polskiej ekipy na olimpiadzie w Amsterdamie w 1928 roku. Po klęsce wrześniowej nie zdjął munduru i do końca kwietnia 1940 roku dowodził stworzonym przez siebie pierwszym oddziałem partyzanckim. Zwany przez Niemców "Szalonym majorem", zginął w zasadzce 30 kwietnia 1940 roku. Dowódca 110. pułku ułanów na wieść o stracie jednego szwadronu 23 września 1939 roku rozwiązuje pułk. Jego zastępca, major Dobrzański, samorzutnie przejmuje dowództwo. Pozostaje przy nim około 180 ułanów. Major decyduje, że oddział pójdzie z odsieczą walczącej jeszcze Warszawie. Po otrzymaniu wiadomości o kapitulacji stolicy Dobrzański podejmuje decyzję o przeprawie przez Węgry do Francji, ślubuje też, że nie zdejmie munduru. Oddział przechodzi na ziemię kielecką. W Bodzentynie major ogłasza decyzję o pozostaniu w kraju. Żołnierze i dowództwo przyjmują pseudonimy, Dobrzański odtąd zwany będzie Hubalem. Dowodzony przez niego Oddział Wydzielony Wojska Polskiego podejmuje walkę partyzancką. Realizacja filmu trwała 10 miesięcy, większość scen nakręcono na szlaku walk hubalczyków. Wkroczenie oddziału Hubala do wsi Poświętne i udział żołnierzy w nabożeństwie nakręcono w tym samym barokowym kościele i z udziałem mieszkańców Poświętnego i okolic, pamiętających owe wydarzenia. W naturalnej scenerii zrealizowano także sceny pacyfikacji wsi - na potrzeby filmu spalono przeznaczone do rozbiórki autentyczne, istniejące w okresie okupacji chałupy wsi Swolszowice. Sekwencję śmierci Hubala nakręcono w tym samym miejscu, gdzie miała ona miejsce naprawdę. Jednym z konsultantów był Zygmunt Laskowski z Anielina, który w 1940 roku rozpoznał zmasakrowane przez Niemców zwłoki majora Dobrzańskiego. W filmie zagrał go jego syn, Tadeusz. W scenach batalistycznych brało udział łącznie 500 osób, 100 koni, w tym 25 specjalnie szkolonych. 17:20 DROGI WOLNOŚCI - ODC. 3 - HERBATA Z CUKREM Serial historyczny, 52 min, Polska, 2018 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Joanna Wojdowicz Aktorzy: Paulina Gałązka, Katarzyna Zawadzka, Julia Rosnowska, Adam Cywka, Izabela Kuna Koniec października 1918 roku. Na starym strychu krakowskiej kamienicy działa już redakcja tygodnika Iskra. Jego redaktor naczelna, Alina, wystaje na korytarzach magistratu, próbując znaleźć dojście do posła Wincentego Witosa, przewodniczącego Komisji Likwidacyjnej. Początki nie są dla niej łatwe, a rozdawany próbny numer nie znajduje wielu zwolenników. Na Alinę zwraca jednak uwagę korespondent Rudolf Katzner, mający słabość do młodych kobiet parających się piórem. Gazeta od początku boryka się z wieloma kłopotami. Właściciel papierni, Karol Doster, z dnia na dzień zrywa zamówienie. Nowe kobiece pismo jest też nie w smak wydawcy Ilustrowanego Kuriera Codziennego, Henrykowi Dembińskiemu. Jakby tego było mało, znika najmłodsza z sióstr, Lala. Gdy wydaje się, że katastrofa jest bliska, Kraków jako jedno z pierwszych miast wyzwala się spod władzy zaborcy. Przychodzi też nieoczekiwana pomoc. 11 listopada ukazuje się pierwszy numer Iskry. 18:25 DROGI WOLNOŚCI - ODC. 4 - BLASZANY ORZEŁEK Serial historyczny, 52 min, Polska, 2018 Reżyseria: Maciej Migas Scenariusz: Joanna Wojdowicz Aktorzy: Paulina Gałązka, Katarzyna Zawadzka, Julia Rosnowska, Adam Cywka, Izabela Kuna Koniec listopada 1918 rok. Siostry Biernackie organizują redakcyjnego sylwestra, na którego zapraszają czytelników. Ich nowy wydawca, Karol Doster, jest sceptyczny wobec tego pomysłu i umywa ręce, gdy okazuje się, że ktoś podkupił lokal wynajęty na przyjęcie. Lala sprzeciwia się organizacji sylwestra w hotelu Franciszki Woydowicz, co jej siostry traktują jak fanaberię. W noc sylwestrową nieoczekiwanie właśnie Franciszka udziela jej wsparcia. Alina jest zaaferowana wieściami z Poznania, do którego przyjechał Ignacy Paderewski. Mimo sprzeciwu ojca jedzie tam, by zebrać materiał. Chce też podziękować pruskiemu urzędnikowi, Maciejowi Mincowi, za napisanie artykułu do jej gazety. Na miejscu czeka na nią przykre rozczarowanie. Na Sławkowskiej panują niewesołe nastroje. Ignacy po bankructwie zajmuje się erotyczną fotografią. Pech chce, że jego żona Anna, znajduje plik pokazowych zdjęć. Nikt jednak nie podziela jej świętego oburzenia. 19:40 HERBERT - MOSTY - GUZIKI Dysk./wywiad/debata, 13 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Karolina Feldberg (prowadzący) "Herbert - mosty" to cykl programów, poświęconych wybranym wierszom Zbigniewa Herberta. Widz staje się świadkiem i zarazem uczestnikiem w procesie analizy wierszy, dokonywanym przez różniące się od siebie wiekiem, wiedzą i perspektywą życiową grupy czytelników jego poezji. Pierwsza to wybitni literaturoznawcy, reżyserzy, pisarzei kompozytorzy. Druga zaś, to młodzież Liceum Filmowego w Warszawie. Próba dialogu między dwoma spojrzeniami buduje nowe, zaskakujące konteksty, które prowadzą widza do pogłębionego odczytania wierszy. Okazuje się, że wiersze Zbigniewa Herberta w konfrontacji z problemami współczesności nabierają szczególnej, a czasem wręcz zaskakującej aktualności. Sam proces analizy staje się fascynującą przygodą, którą mogą przeżywać wszyscy widzowie, bez względu na wiek i doświadczenie w odbiorze dzieł literackich. Guziki w wierszu Herberta stają się symbolem, poprzez który autor opowiada o Zbrodni Katyńskiej. Dawniej zakazany przez cenzurę, dziś obowiązkowa lektura dla licealistów. Guziki to, co pozostaje, Jak młodzi ludzie reagują na opis historii własnego narodu, zbrodni dokonanej na Polakach? O czym dziś mówi nam ten niezwykle ważny wiersz? W odcinku udział biorą: Andrzej Franaszek, Jacek Kopciński, Gaba Kulka, Prot Jarnuszkiewicz, oraz uczniowie Liceum Filmowego w Warszawie. Wiersz czyta Anna Próchniak. 20:20 SENSACYJNA ZIMA - W UPALNĄ NOC (IN THE HEAT OF THE NIGHT) Film kryminalny, 105 min, USA, 1967 Reżyseria: Norman Jewison Scenariusz: Stirling Silliphant Zdjęcia: Haskell Wexler Muzyka: Quincy Jones Aktorzy: Sidney Poitier, Rod Steiger, Warren Oats, Lee Grant, Larry Gates Film kryminalny zrealizowany na podstawie powieści Johna Balla. Filadelfijski detektyw, Virgil Tibbs, trafia przejazdem na małą stacyjkę kolejową w stanie Missisipi, gdzie zostaje aresztowany przez miejscowych gliniarzy pod zarzutem morderstwa. Obraz nagrodzono Oscarem dla najlepszego filmu roku. 22:20 PORTRETY - SZTUKA NATURY: FOTOGRAFIE ROSAMOND PURCELL (AN ART THAT NATURE MAKES: THE WORK OF ROSAMOND PURCELL) Film dokumentalny, 74 min, USA, 2016 Reżyseria: Molly Bernstein Dokumentalny portret fotografki Rosamond Purcell, której obiektem zainteresowań stają się zużyte przedmioty i wykopaliska. Artystka tworzy z nich fotograficzne kompozycje, nadając im nowe życie. 23:50 SCENA KLASYCZNA - (25) KAROL KOZŁOWSKI Koncert, 38 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadzący) W tym odcinku Sceny Klasycznej wystąpi Karol Kozłowski, tenor. Karol Kozłowski jest absolwentem Akademii Muzycznej w Gdańsku oraz Wydziału Rzeźby ASP w Warszawie. Jeszcze jako student debiutował w Operze Bałtyckiej. Po ukończeniu studiów na dwa lata związał się z Operą Wrocławską, a od 2009 r. śpiewa w Operze Narodowej. Doskonale odnajduje się w repertuarze operowym, oratoryjnym oraz kameralnym. Nominowany do Paszportu Polityki w kategorii: muzyka poważna (2013) oraz dwukrotnie, w 2103 i 2017 r. , do Fryderyka w kategorii: muzyka kameralna. W programie usłyszymy "Pieśni dziecięce" Mieczysława Weinberaga wykonane w języku jidysz oraz pieśni Franciszka Schuberta, Ignacego Jana Paderewskiego i Władysława Żeleńskiego. Artyście towarzyszy przy fortepianie Marcin Kozieł. Program: Mieczysław Weinberg Pieśni dziecięce op. 13 do słów Icchoka Lejba Pereca Ignacy Jan Paderewski Dwie pieśni z cyklu Sześciu pieśni op. 18 do słów Adama Mickiewicza: "Gdybym się zmienił" "Piosnka dudarza" Franz Schubert "Die Götter Griechenlands" D 677 do słów Friedricha von Schillera Władysław Żeleński "Zawód" do słów Kazimierza Przerwy - Tetmajera 03:20 KINO NOCNE - BEZ WSTYDU Dramat, 80 min, Polska, 2012 Reżyseria: Filip Marczewski Scenariusz: Grzegorz Łoszewski Zdjęcia: Szymon Lenkowski Muzyka: Paweł Mykietyn Aktorzy: Mateusz Kościukiewicz, Agnieszka Grochowska, Anna Próchniak, Maciej Marczewski, Paweł Królikowski, Dariusz Majchrzak W swym debiucie fabularnym reżyser Filip Marczewski podejmuje trudny temat kazirodztwa. Jego "Bez wstydu" to rozgrywająca się w czasie kilkunastu upalnych dni lata opowieść o zakazanej miłości brata do siostry. W życiowy dramat jest uwikłany Tadek, który wychowuje się i mieszka u ciotki. Na krótko przed końcem roku szkolnego ucieka jednak od niej, by wrócić do swojej starszej o kilka lat siostry Anki, mieszkającej w rodzinnym miasteczku na Dolnym Śląsku. Chłopak ulega grzesznemu uczuciu, które może przynieść jedynie nieszczęście. Nie potrafi jednak wyrzec się tej miłości, owładnięty erotyczną fascynacją musi stawić czoło tradycyjnej obyczajowości, ale także własnej zgubnej namiętności. Po powrocie do rodzinnego miasteczka Tadek dowiaduje się, że Anka ma romans z żonatym mężczyzną. To nie podoba się bratu, zwłaszcza że sam zapałał namiętnością do pięknej siostry. Jego obsesyjna zazdrość prowadzi do zguby, zrobi wszystko, by zniszczyć związek Anki i jej partnera Andrzeja. Mimo sprzeciwu, nie daje za wygraną, walczy o prawo do miłości, jednocześnie chce być odpowiedzialny za siostrę, ale tylko pakuje się w coraz większe tarapaty. Zaślepiony miłością do Anki, nie zauważa, że sam ma wielbicielkę, która próbuje rozbudzić w nim uczucie. Wzdycha do niego śliczna romska dziewczyna, która wróży mu z ręki. Zakochana w nim Irmina również musi dokonać życiowego wyboru. Wedle tradycji zostaje bowiem zmuszona do poślubienia wybranego przez rodzinę Roma, do którego jednak nic nie czuje.