TVP Historia Piątek, 18.01.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 18 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1908 - urodził się Stanisław Stomma; 1919 - początek konferencji w Wersalu, kończącej I wojnę światową; 1943 - pierwszy zorganizowany opór w warszawskim getcie; 1951 - uchwałą ówczesnego sejmu zniesiono święto 3 maja; 07:50 KORONA KRÓLÓW - ODC 99 Telenowela historyczna, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Monika Zięba -Rybowska, Ewa Bulanda Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Marta Wiśniewska, Martyna Dudek, Tomasz Sapryk, Piotr Gawron - Jedlikowski, Marcin Rogacewicz, Joanna Osyda, Krzysztof Grabowski, Tomasz Mechowicki, Maksymilian Michasiów, Robert Gonera, Andrzej Popiel, Ewelina Pankowska, Michał Wolny Grot chce wojny z Krzyżakami. Królewscy doradcy wątpią w powodzenie misji Bogorii w Malborku i popierają stanowisko biskupa. W Świdnicy panuje wielkie poruszenie przed przyjazdem księcia żagańskiego. Bolko jest gotów zapłacić mu wysoką cenę za odstąpienie od odzyskania Bolesławca. Niestety, wizyta gościa przybiera nieoczekiwany obrót, a jego zachowanie staje się wielkim zaskoczeniem dla wszystkich. Z pomocą przychodzi brat Bolka, Henryk. 08:20 KORONA KRÓLÓW - ODC 100 Telenowela historyczna, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Marta Wiśniewska, Martyna Dudek, Hubert Wróblewski, Paulina Lasota, Joanna Osyda, Hanna Wojak, Monika Radziwon, Dominik Łoś, Katarzyna Radochońska, Wojciech Czerwiński, Zbigniew Waleryś, Filip Milczarski, Daniel Mosior Olgierd szykuje się do wyjazdu. Wcześniej dochodzi do kolejnej ostrej wymiany zdań z królem. Księżniczki z bólem żegnają wuja. Błąkająca się Jolenta walczy o przetrwanie. Oddaje swoje cenne rzeczy, aby zdobyć choć trochę jedzenia. Wójt prowadzi śledztwo w sprawie porwania Jolenty. Podejrzenie pada na grupę wesołków. Zostają zatrzymani przez straże i wtrąceni do lochów. 09:35 POJEDYNKI STULECIA - MELCHIOR WAŃKOWICZ - MIRON BIAŁOSZEWSKI Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jarosław Ostaszkiewicz Scenariusz: Mikołaj Mirowski Wykonawcy: Marta Perchuć - Burzyńska, Jarosław Ostaszkiewicz W kolejnym odcinku "Pojedynków stulecia" zetrą się dwie osobowości literackie: Melchior Wańkowicz i Miron Białoszewski. Dwie skrajnie różne osobowości i dwa kompletnie inne przeżycia wojenne. Intymna historia malującego ściany na czarno Mirona Białoszewskiego i reporterska panorama spod Monte Cassino autorstwa Melchiora Wańkowicza. Dojrzewająca historia opowiedziana po latach i spisywane na gorąco dziennikarskie impresje. Polska ginąca pod murami Warszawy czy przelewająca krew pośród czerwonych maków. Kto wygra ten pojedynek stulecia? Na to pytanie odpowiadają zaproszeni do studia miłośnicy twórczości Wańkowicza i Białoszewskiego. 10:10 HISTORIA POLSKI - POWSTANIE WIELKOPOLSKIE BITWA O CHODZIEŻ Film dokumentalny, 47 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jakub Sierakowski Jest 1918 rok, Wielka Wojna dobiega końca, a w całej Europie odradza się wiele państw narodowych. Jednym z nich jest Polska. Jednak nie wszystkie regiony Rzeczypospolitej zostają włączone w granice kraju. W Chodzieży, wielkopolskim miasteczku z blisko 600 - letnią historią, konspiratorzy, pod groźbą utraty życia, przygotowują się do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Film przedstawia historię wojsk powstańczych, dowodzonych przez porucznika Włodzimierza Kowalskiego (w tej roli, znany z filmu "Twój Vincent", Robert Gulaczyk), który staje na czele kompanii mających za zadanie zdobyć Chodzież. Po pierwszej nieudanej próbie zdobycia miasta przy pomocy fortelu, organizuje wojska do walki zbrojnej. Potyczki z wojskami niemieckimi sprawiają, że dowiaduje się prawdy o sobie oraz ludziach, którymi dowodzi. Fabularyzowany dokument wzbogacony o materiały archiwalne z powstania opowiada o ludziach, którzy po ponad 120 - letniej niewoli podjęli walkę o przywrócenie północnej Wielkopolski do odradzającej się II Rzeczpospolitej. 11:05 SENSACJE XX WIEKU - ZŁOTO ROMANOWÓW Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1998 Reżyseria: T Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Odcinek poświęcony jednej z najbardziej szokujących i intrygujących świat tragedii, która wydarzyła się w piwnicy kupieckiego domu w Jekaterynburgu. W lipcu 1918 roku bolszewicy zamordowali carską rodzinę: cara Mikołaja II, jego żonę Aleksandrę, dzieci oraz kilka osób służby. Nie wiadomo, gdzie zapodziała się gigantyczna fortuna carskiej rodziny. A zapewne to był powód, dla którego cara, jego żonę i dzieci więziono i zamordowano. Jednakże ślady ujawnione w ostatnich latach pozwalają wskazać kierunek poszukiwań. Przedstawienie tamtych tragicznych wydarzeń jest podstawą do pokazania przełomowego czasu dla historii Rosji - wojny, rewolucji i upadku dynastii. 12:35 DALEKO OD SZOSY - ODC. 4/7 - OCZEKIWANIE Serial obyczajowy, 74 min, Polska 1976 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Henryk Czarnecki Zdjęcia: Mikołaj Sprudin Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Krzysztof Stroiński, Sławomira Łozińska, Zbigniew Bielski, Barbara Burska, Zofia Grąziewicz, Barbara Horawianka, Janusz Paluszkiewicz, Andrzej Wichrowski, Bogusław Semotiuk, Tomek Wilczyński, Ferdynand Matysik, Irena Hrehorowicz, Antoni Jurasz, Łucja Kowolik, Jan Machulski Leszek odwiedza Anię w Łodzi, poznaje jej rodziców. Czuje się jednak obco w nowym środowisku. Załamany rezygnuje z nauki, jest nawet gotów zerwać z Anką. Dziewczyna przyjeżdża do niego na wieś. Przekonuje, że nie powinien tak łatwo rezygnować, że powinien wierzyć w siebie. Spotkanie z Anią przywraca Leszkowi optymizm i chęć działania. Na wiosnę chłopak zostaje powołany do wojska. 15:05 ZIEMIA: ŚWIAT ZWIERZĄT - ODC. 1/5 (ODC. 1/5) Film dokumentalny, 43 min, USA, 2013 Reżyseria: Matthew Dyas Scenariusz: Matthew Dyas Serial dokumentalny prezentujący nowatorskie spojrzenie na relację ludzkości ze światem przyrody. Pięcioodcinkowy cykl łączy wątki z dziedziny historii naturalnej z fascynującą historią człowieka. Autorzy zabierają widzów do najdzikszych zakątków Ziemi i ukazują życie zwierząt, które zamieszkują te tereny. Gospodarz serii doktor Muttulingam Sanjayan dzieli się zdobytą w tych poszukiwaniach wiedzą o tym, jak przełomowe wydarzenia z dziedziny historii naturalnej mogą zapewnić klucz do przetrwania ludzkości. Przy kręceniu serii wykorzystano najnowocześniejsze techniki filmowe i efekty wizualne. 17:00 HISTORIA POLSKI - ZWŁOKI NIEZNANE Film dokumentalny, 47 min, Polska, 1998 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Marian Terlecki, Robert Kaczmarek Zdjęcia: Jacek Knop W połowie lipca 1989 roku ówczesny prezez Komitetu ds. Radia i Telewizji Jerzy Urban zadzwonił do gdańskiego ośrodka TVP informując, że w Krynicy Morskiej znaleziono zwłoki księdza, który "zapił się na śmierć". Polecił zrobienie reportażu na ten temat. Zadanie wykonał Witold Gołębiowski. W reportażu nadanym po głównym wydaniu Dziennika Telewizyjnego dwaj barmani i barmanka z nocnego klubu Riviera opowiadali, jak ks. Sylwester Zych i towarzyszący mu szpakowaty mężczyzna w nocy z 10 na 11 lipca wlewali w siebie ogromne ilości alkoholu. Wkrótce na znajdującym się w pobliżu klubu dworcu PKS znaleziono zwłoki księdza. Nie dawał oznak życia. Co prawda zmarły ubrany był w koszulę, jakiej ksiądz nigdy nie miał, zrazu też zapisano, że na dworcu znaleziono ciało nieznanego mężczyzny, milicja jednak od początku wymieniała nazwisko Sylwestra Zycha. Nazwisko to pojawiło się we wszystkich środkach masowego przekazu już 7 lat wcześniej, w lutym 1982 roku, kiedy z rąk dwóch młodych ludzi zginął podczas rozbrajania sierżant Karos. Chłopcy należeli do zawiązanej w odruchu buntu przeciw stanowi wojennemu konspiracyjnej organizacji, która za cel postawiła sobie gromadzenie broni. Ksiądz był duchowym przywódcą grupy. Stanął za to przed sądem. Skazano go na 6 lat więzienie. Wyrok odsiedział w całości. Po wyjściu na wolność związał się z KPN. Czuł się niepewnie. Przypuszczał, że jest inwigilowany. Straszono go. 13 października 1987 roku spisał testament. Napisał w nim: "czuję, że zbliża się mój dzień, czas spotkania z Panem". W lipcu 1989 roku w Braniewie, gdzie tradycyjnie spędzał wakacje, odprawił ostatnią mszę. Potem pojechał do Fromborka, skąd miał popłynąć do Krynicy Morskiej. Był też umówiony ze znajomymi, którzy czekali na niego z wejściówkami na uroczyste spotkanie Lecha Wałęsy z prezydentem Stanów Zjednoczonych George'em Bushem. Ale ks. Sylwester Zych zniknął. Dwa dni później przyjaciele rozpoznali zwłoki złożone w kostnicy Zakładu Histopatologii. Ksiądz miał złamane cztery żebra i liczne obrażenia, także głowy. Autorzy filmu wracają do tej dziwnej, budzącej wiele wątpliwości sprawy. Próbują dociec prawdy. Rozmawiają z red. Witoldem Gołębiowskim, Jackiem Taylorem - pełnomocnikiem rodziny ks. Zycha, Leszkiem Moczulskimi i Włodzimierzem Sikorą - przyjaciółmi kapłana, Kazimierzem Gursztynem i Andrzejem Chmielnickim - jego znajomymi z Braniewa, Władysławem Dudkiem - kierownikiem Zakładu Histopatoplogii, Tadeuszem Szpejankowskim - kapitanem statku "Elżbieta", Tadeuszem Andrearczykiem - kasjerem przystani we Fromborku, Ryszardem Sadłowskim, zwłaszcza zaś z Grzegorzem Kwaśniakiem - barmanem z "Riviery". Przedstawiony w dokumencie plon tego swoistego śledztwa nie rozwiewa wątpliwości co do okoliczności śmierci ks. Sylwestra Zycha. Przeciwnie - mnoży pytania bez odpowiedzi. 18:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIONY BEZ WIEŚCI Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. "Zaginiony bez wieści" Przedziwna jest natura historii. Zdawałoby się niekiedy, że nad dramatycznymi zdarzeniami przeszła do porządku dziennego, kiedy oto kilkadziesiąt lat później puka do serca kolejnego pokolenia i pyta, czy wiesz, co się wtedy stało? Tuż po zakończeniu wojny i wiele lat później dowódcy próbowali odnaleźć rodziny swoich poległych żołnierzy, aby przekazać im tragiczne wieści. Krążyły wówczas po kraju listy, w których te wiadomości przekazywano. Listy te leżały często kilkadziesiąt lat w szufladach, do czasu aż kolejne pokolenie zapytało, jaki był los mojego dziadka? Jedna z takich historii trafiła do nas. Wnuk żołnierza poległego w okolicach Iłowa poszukuje miejsca spoczynku swego dziadka, a my włączamy się do tych poszukiwań. "Archiwum Stanisława Praussa" Następna nasza opowieść zaczyna się od telefonu. Nieznany nam jeszcze wtedy rozmówca zaprosił nas do obejrzenia pamiątek po swoim wuju Stanisławie Praussie, jednym z najzdolniejszych polskich konstruktorów lotniczych, twórcy samolotu Karaś. 18:55 MIASTO Z MORZA - ODC. 3/4 Film fabularny telewizyjny, 42 min, Polska, 2009 Autor: Stanislawa Fleszarowa-Muskat, autorka cyklu powieściowego "Tak trzymać", na podstawie którego powstał scenariusz Reżyseria: Andrzej Kotkowski Scenariusz: Andrzej Kotkowski Zdjęcia: Adam Bajerski Aktorzy: Krzysztof Bień, Anna Brulińska, Maria Gładkowska, Bartosz Glogowski, Andrzej Grąziewicz, Krzysztof Janczar, Małgorzata Foremniak, Julia Pietrucha, Jakub Strzelecki, Paweł Domagała, Marian Dziędziel, Olgierd Łukaszewicz, Piotr Polk, Zbigniew Jankowski, Zdzisław Wardejn Wskutek ulewnych deszczów osiadają tory kolejowe, którymi dowożono żwir do budowy portu. Zaczyna brakować materiałów. Krzysztof spotyka kolegę, który wraz z rodziną zamierza emigrować do Ameryki. W porcie czeka już statek. Namówiony przez kolegę Krzysztof chce razem z Łucką wyjechać z Polski. Dziewczyna się nie zgadza, ale biegnie za nim do portu. W ostatniej chwili Krzysztof postanawia zostać w Gdyni. Młodzi wyznają sobie miłość. Spędzają noc na strychu u stryja Bernarda. Potem, wbrew woli ojca, idą z Bernardem i Wołodią do kościoła na Oksywiu i dają na zapowiedzi. Ksiądz przepowiada im, że będą pierwszą rodziną nowej Gdyni. W porcie podczas burzy tonie pogłębiarka holowana z Danii. Wołodia umawia się na partyjkę pokera z wojskowym kapelanem i wygrywa tysiąc złotych. Krzysztof bardzo dobrze zdaje maturę. Dyrektor szkoły zachęca go do dalszej nauki. Bernard jest dumny z Krzysztofa, ofiarowuje mu srebrny zegarek z dewizką. Potem idzie z narzeczonymi do Augustyna. Chce, by ten wypił na zgodę kieliszek wódki i zaakceptował przyszłego zięcia. Augustyn wychodzi jednak bez słowa. 19:50 BITWA O DOM KATOLICKI. WYDARZENIA ZIELONOGÓRSKIE 1960 ROKU. Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2017 Reżyseria: Rafał Bryll Scenariusz: Witold Głowacki Zdjęcia: Michał Pałka Keff, Jakub Kowalczyk, Piotr Nieporęcki Bitwa o Dom Katolicki. Wydarzenia Zielonogórskie 1960 roku według scenariusza Witolda Głowackiego, w reżyserii Rafała Brylla. 21:05 W POSZUKIWANIU WIKINGÓW - ODC. 3/3 (VIKINGS) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2012 Reżyseria: Jon Eastman Najczęściej wyobrażamy sobie wikingów jako bandę spragnionych krwi piratów niszczących chrześcijańskie klasztory - i bez wahania można powiedzieć, że to prawda. Wikingowie nie brali jeńców, wyjątkowo okrutnie rozprawiali się z wrogami i sami uznawali się za najlepszych wojowników. W trzyodcinkowej serii BBC "W poszukiwaniu wikingów", podążając szlakiem prawdziwych wikingów, odkrywamy niezwykłą historię ludzi, którzy będąc na skraju upadku, zbudowali imperium obejmujące czwartą część globu. Skąd pochodzili? Jak naprawdę żyli? Co skłaniało ich do wyruszania na wyprawy kończące się często niesamowitymi odkryciami? W poszukiwaniu prawdy o krwawych wikingach wędrujemy od Islandii po Istambuł. 22:40 SZEROKIE TORY - RUCH FEMEN NA UKRAINIE Reportaż, 25 min, Polska, 2011 Autor: Barbara Włodarczyk Są młode, wykształcone, barwne i kontrowersyjne. Ich akcje zawsze wywołują burze. Szokują i prowokują - hasłami i wyglądem. Mowa o aktywistkach Femen - ukraińskiego ruchu kobiecego. Dziewczyny z Femen walczą z prostytucją, seksturystyką, ale też z cynizmem polityków i naruszaniem praw obywatelskich. Ich bronią jest nagość. Bo jak twierdzą, żeby przykuć uwagę i wstrząsnąć opinią publiczną, trzeba stosować radykalne środki. Femen ma w internecie kilkanaście tysięcy zwolenników. I nie mniej przeciwników. Niemal każda ich akcja kończy się aresztowaniem, ale one ciągle wymyślają nowe happeningi. Reportaż jest żywą i barwną opowieścią o ukraińskich buntowniczkach, o ich celach, akcjach, zwolennikach i przeciwnikach. Główną bohaterką reportażu jest Ania Hucoł, szefowa Femen. 00:15 SENSACJE XX WIEKU - NA WŁASNE RYZYKO Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1995 Reżyseria: Barbara Gajos Scenariusz: Bogusław Wołoszański Muzyka: Dariusz Żebrowski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Kulisy wydarzeń związanych z próbą obalenia sekretarza generalnego KC KPZR Nikity Chruszczowa, podjętą przez grupę jego najbliższych współpracowników. 00:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DALEKO NA WSCHODZIE CZ. 2 Magazyn, 24 min, Polska, 1991 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Andrzej Żydaczewski Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Druga część programu o wydarzeniach na Dalekim Wschodzie w 1945 roku. Bogusław Wołoszański próbuje odpowiedzić na pytanie, czy przystąpienie ZSRR do wojny na Dalekim Wschodzie przeważyło szalę zwyciestwa i zmusiło Japonię do kapitulacji. Wojna na Pacyfiku, przygotowania ZSRR do wojny, walki oraz kapitulacja Japonii ilustrowana jest fragmentami archiwalnych materiałów filmowych. 01:20 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ZAGINIONY BEZ WIEŚCI Magazyn, 22 min, Polska, 2015 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki Autorski program Adama Sikorskiego, przypominający postacie i miejsca, które odegrały znaczącą rolę w historii Polski. "Zaginiony bez wieści" Przedziwna jest natura historii. Zdawałoby się niekiedy, że nad dramatycznymi zdarzeniami przeszła do porządku dziennego, kiedy oto kilkadziesiąt lat później puka do serca kolejnego pokolenia i pyta, czy wiesz, co się wtedy stało? Tuż po zakończeniu wojny i wiele lat później dowódcy próbowali odnaleźć rodziny swoich poległych żołnierzy, aby przekazać im tragiczne wieści. Krążyły wówczas po kraju listy, w których te wiadomości przekazywano. Listy te leżały często kilkadziesiąt lat w szufladach, do czasu aż kolejne pokolenie zapytało, jaki był los mojego dziadka? Jedna z takich historii trafiła do nas. Wnuk żołnierza poległego w okolicach Iłowa poszukuje miejsca spoczynku swego dziadka, a my włączamy się do tych poszukiwań. "Archiwum Stanisława Praussa" Następna nasza opowieść zaczyna się od telefonu. Nieznany nam jeszcze wtedy rozmówca zaprosił nas do obejrzenia pamiątek po swoim wuju Stanisławie Praussie, jednym z najzdolniejszych polskich konstruktorów lotniczych, twórcy samolotu Karaś.