TVP Kultura Wtorek, 15.01.2019 08:15 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - PAWEŁ SKIBIŃSKI Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Katarzyna Sanocka (prowadząca) Tematem rozmowy jest historia i rola, jaką odegrał Instytut Wydawniczy PAX przed 1989 r. W styczniu 2 - 18 minęło 40 lat od śmierci założyciela i długoletniego przywódcy Stowarzyszenia PAX Bolesława Piaseckiego. Gościem Katarzyny Sanockiej jest prof. Paweł Skibiński, historyk. 08:35 MÓJ ATAK SERCA (MY HEART ATTACK) Film animowany, 13 min, Kanada, 2015 Reżyseria: Sheldon Cohen Scenariusz: Sheldon Cohen Prawdziwa, choć kompletnie nieprawdopodobna, opowieść kanadyjskiego reżysera Sheldona Cohena, ostatniej osoby, po której można się było spodziewać rozległego zawału serca. 08:50 MAŁA MOSKWA Melodramat, 113 min, Polska, 2008 Scenariusz i reżyseria: Waldemar Krzystek Zdjęcia: Tomasz Dobrowolski Muzyka: Zbigniew Karnecki Aktorzy: Lesław Żurek, Svetlana Khodchenkova, Dimitrij Uljanov, Elena Leszczyńska, Andrzej Grabowski, Artem Tkachenko, Jurij Itskov Kinowa wersja "Małej Moskwy" Waldemara Krzystka, nagrodzona w 2008 r. Złotymi Lwami na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Film wyróżniono ponadto nagrodą za główną rolę kobiecą oraz dwiema specjalnymi nagrodami TVP. "Małej Moskwie" przypadło również aż 5 Polskich Nagród Filmowych - Orłów (m. in. za scenariusz, scenografię i kostiumy). Ten deszcz najbardziej prestiżowych wyróżnień polskiego przemysłu filmowego wzbudził różne reakcje i podzielił krytyków. Niektórzy z recenzentów uznali, że Waldemar Krzystek nakręcił patetyczny, staroświecki film, w którym narracja, prowadzenie kamery i kompozycja kadrów przywodzą na myśl kinowe wzorce sprzed kilku dekad. Zaś zwolennicy "Małej Moskwy" podkreślali, że to film dla ludzi, a nie krytyków, błyskotliwie zrealizowany ważny epicki obraz, pozytywny przykład kina historycznego o zakazanej miłości w epoce PRL - u, o zniewoleniu jednostki w systemie totalitarnym. Wojska radzieckie stacjonowały w Polsce prawie pół wieku: od końca II wojny aż do roku 1993. W Legnicy mieścił się najpotężniejszy w naszym kraju garnizon Armii Czerwonej. W latach 60. zakwaterowani tam żołnierze i cywile stanowili niemal połowę mieszkańców miasta, które nazywano wówczas właśnie Małą Moskwą. Sierpień 1968 roku, pierwsze dni agresji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację. Jurij Swietłow, radziecki pilot wojskowy, tuż przed kolejnym lotem bojowym nad Pragę widzi na lotnisku swoją żonę, młodą i śliczną Wierę. Gdy w nocy wraca do bazy, jeszcze na płycie lotniska dowiaduje się, że Wiera nie żyje. Jak głosi oficjalna wersja, popełniła samobójstwo. Trzydzieści lat później Jura jest znowu w Polsce, w Legnicy. Stoi na płycie tego samego wojskowego lotniska, teraz już opuszczonego i zrujnowanego. Idzie na grób żony, widzi też groby dawnych znajomych, ich dzieci. Do współczesnej Legnicy przyjeżdża również córka Wiery, też Wiera. Dziewczyna, równie piękna jak matka, nienawidzi jednak rodzicielki samobójczyni za to, że zostawiła ją samą na świecie krótko po jej urodzeniu się, a jeszcze bardziej za to, że przez jej romans ona jest... bękartem. Wiera pracuje w Niemczech, w rosyjskim koncernie gazowym. Wyniosła, elegancka, przyzwyczajona do luksusu źle się czuje w Polsce, nie lubi Polaków. W przeciwieństwie do Jurija, który ma z Legnicy także i dobre wspomnienia, ona myśli o tym miejscu i ludziach jak najgorzej. Swietłowowie przyjeżdżają do Legnicy w 1967 roku, wraz z kolejną grupą żołnierzy i oficerów. Zamieszkują w wydzielonym z miasta wysokim murem osiedlu wojskowym. Miesiąc później, w dniu 50. rocznicy Rewolucji Październikowej, Wiera wygrywa polsko - radziecki konkurs piosenkarski.. Wtedy też poznaje Michała Janickiego, młodego i przystojnego podporucznika Wojska Polskiego, który jako odpowiedzialny za sprawy kulturalno - oświatowe wręcza jej nagrodę. Zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia. Piękna Rosjanka początkowo broni się przed nim i kiełkującym uczuciem. Romans Wiery i Michała zostaje wykryty przez radzieckie władze wojskowe wskutek zdrady zastraszonych ormiańskich sąsiadów. Tajemnica wychodzi na jaw po ogłoszeniu alarmu bojowego w radzieckich jednostkach wojskowych, przygotowujących się wraz z sojusznikami do napaści na Czechosłowację. We współczesnej Polsce dorosła już córka Wiery i Michała postanawia zobaczyć swojego biologicznego ojca. Tymczasem Jura przekonuje ją, że Michał zginął w tym samym okresie co Wiera, w wypadku samochodu wojskowego za czechosłowacką granicą. Kiedy mała Wiera przyszła na świat, Jura odbiera żonę ze szpitala z nowo narodzoną córką. Prosi, żeby żona nigdy nie pokazała dziecka Michałowi, prawdziwemu ojcu dziewczynki. Po drodze Jura dostaje rozkaz wojskowy. Trwa inwazja na Czechosłowację. Aresztowany Michał, w czasie przesłuchania w radzieckim więzieniu wyskakuje przez okno. Wiera naiwnie prosi o zgodę na pozostanie w Polsce i zmianę obywatelstwa. Zostaje wyśmiana, poniżona i upokorzona. Tymczasem zapada decyzja o zatuszowaniu romansu Rosjanki i Polaka. We współczesnej Polsce dorosła już córka Wiery na cmentarzu poznaje prawdę o śmierci matki i staje oko w oko ze swoim prawdziwym ojcem. 11:00 DOM - ODC. 10/25 - NIE PRZESADZA SIĘ STARYCH DRZEW Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1982 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Andrzej Mularczyk, Jerzy Janicki Muzyka: Waldemar Kazanecki Zdjęcia: Bogusław Lambach Aktorzy: Tomasz Borkowy, Jolanta Żółkowska, Wacław Kowalski, Tadeusz Janczar, Bożena Dykiel, Anna Ciepielewska, Stanisław Zaczyk, Joanna Szczepkowska, Wirgiliusz Gryń, Jan Englert, Henryk Bista, Hanna Lachman, Józef Nowak, Barbara Sołtysik, Barbara Rachwalska, Ewa Błaszczyk, Mirosław Konarowski i inni Andrzej i Ewa są małżeństwem już od kilku lat, rodzi im się drugi syn. Po śmierci starego Talara matka sprzedaje gospodarstwo i przenosi się do Warszawy, do syna. Ewa nie może otwarcie się temu sprzeciwić, ale często daje wyraz swemu niezadowoleniu. Wreszcie, przed zaplanowanym eleganckim przyjęciem, prosi teściową, aby na ten czas wyniosła się z domu. Staruszka znika bez wieści. Andrzej jest oburzony, między małżonkami dochodzi do poważnego rozdźwięku. Do problemów rodzinnych Talara dochodzą też kłopoty w pracy. 12:30 KAMIZELKA Film obyczajowy, 43 min, Polska, 1971 Reżyseria: Stanisław Jędryka Scenariusz na podstawie noweli Bolesława Prusa i reżyseria: Stanisław Jędryka Zdjęcia: Jacek Korcelli Występują: Ligia Branice, Jerzy Zelnik, Tadeusz Fijewski, Tadeusz Kondrat Adaptacja noweli Bolesława Prusa. Akcja filmu, podobnie jak i literackiego pierwowzoru, rozgrywa się w XIX - wiecznej Warszawie. W oficynie pewnej kamienicy mieszka młode, ubogie małżeństwo: Anna i Filip. On jest buchalterem, ona dorabia do skromnej pensji męża szyciem i prywatnymi lekcjami. Jedyną ozdobą ich małego mieszkanka jest wiszący nad łóżkiem obraz przedstawiający sielski, wiejski krajobraz. Oboje lubią sobie wyobrażać, że pewnego dnia, gdy ich sytuacja materialna się poprawi, pojadą w takie urocze miejsce na wakacje. Chociaż żyją biednie, bardzo się kochają. Mieszkający naprzeciwko stary doktor często widzi ich w oknie tulących się do siebie i śmiejących. Pewnego dnia Anna wręcza mężowi prezent: uszytą własnoręcznie kamizelkę. Filip, który zarywał noce, ślęcząc nad księgami rachunkowymi, nieoczekiwanie dostaje wymarzony awans - zostaje głównym buchalterem w cukrowni. Wierzy, że ich trudny los wreszcie się odmieni. Ale właśnie wtedy na małżonków spada wielki cios: Filip zapada na zdrowiu, ujawnia się gruźlica, która od dawna go nękała. Anna wzywa doktora, nie chce jednak pogodzić się ze straszną prawdą. Próbuje udawać przed sobą i mężem, że ten wyzdrowieje. Tymczasem stan Filipa się pogarsza, coraz bardziej opada z sił i chudnie. Otrzymana od żony kamizelka coraz luźniej na nim zwisa. Chory ma świadomość, że utrata wagi to jeden z symptomów choroby. Gdyby znów nabrał ciała, może by wyzdrowiał? By nie martwić ukochanej Anny, ucieka się do drobnego oszustwa. Nie wie, że i ona, nie chcąc mu odbierać ostatniej nadziei, stosuje ten sam wybieg. 13:30 JUTRO IDZIEMY DO KINA Dramat, 100 min, Polska 2007 Reżyseria: Michał Kwieciński Scenariusz: Jerzy Stefan Stawiński Zdjęcia: Piotr Wojtowicz Muzyka: Misza Hairulin Aktorzy: Mateusz Damięcki, Jakub Wesołowski, Antoni Pawlicki, Anna Gzyra, Julia Pietrucha, Marta Ścisłowicz, Monika Jakowczuk, Grażyna Szapołowska, Olgierd Łukaszewicz, Krzysztof Stelmaszyk, Katarzyna Gniewkowska, Jacek Romanowski, Bożena Adamek i inni Film przejmujący i piękny. Prostymi środkami, bez zbędnego patosu i taniego sentymentalizmu, twórcy filmu ukazali - na przykładzie losów trzech przyjaciół, maturzystów z 1938 r. - tragiczne losy pokolenia ówczesnych dwudziestolatków. Ludziom tym, urodzonym już w świeżo odzyskanej ojczyźnie, wojna odebrała u progu dorosłości przyszłość, nadzieję, bliskich, cały dobytek, szanse na normalne życie, a bardzo często w ogóle życia pozbawiła. Z trzydziestu osób klasy maturalnej, do której uczęszczali bohaterowie, dwadzieścia nie przeżyło wojny, a kilka zostało skazanych na śmierć w stalinowskiej Polsce. Lecz nawet ci, co przeżyli, nie zdołali nigdy - jak głoszą napisy końcowe - nadrobić straconych lat. Autor scenariusza, Jerzy Stefan Stawiński, zaczerpnął wiele wątków z własnej biografii, z doświadczeń krewnych i znajomych. Jak twierdzi, każdy z bohaterów, ma pewne jego rysy, doświadcza tego, co on sam przeżył. Całość wyreżyserował Michał Kwieciński, jeden z triumfatorów FPFF w Gdyni w 2006 r. , gdzie jego film "Statyści" zdobył aż 6 nagród, w tym Nagrodę Specjalną Jury. Andrzej Skowroński, Jerzy Bolesławski i Piotr Dołowy kończą właśnie jedno z warszawskich gimnazjów. Jako świeżo upieczeni maturzyści anno domini 1938 r. stają na progu dorosłości. Rozsadza ich energia i radość, snują rozległe plany na przyszłość i oczywiście marzą o wielkiej miłości. Jurek, najlepszy uczeń w klasie, inteligentny, pewny siebie i wygadany, syn wysokiego urzędnika, wybiera się na studia, ale jeszcze nie wybrał kierunku. Żeby trochę odwlec ostateczną decyzję, postanawia wstąpić na razie do szkoły podchorążych w Zegrzu. Rodzinne wojskowe tradycje zamierza kontynuować twardy, trochę chmurny i pełen determinacji Andrzej, syn oficera, wychowywany po śmierci matki przez ciotkę. Zgłasza się do pułku kawalerii w Grudziądzu. Piotr, nieśmiały okularnik, który mieszka tylko z matką, staje - podobnie jak koledzy - przed komisją wojskową, ale z powodu wrodzonej wady serca zostaje odrzucony. Rozpoczyna więc studia na wydziale medycyny. Mijają kolejne miesiące. W czasie przepustek przyjaciele spotykają się z Piotrem, spędzając czas na rozmowach i młodzieńczych szaleństwach. Na urodzinach Jurka piją za przyjaźń i za to, "żeby nigdy się nie zgubili". Wierzą, że są "nieśmiertelni", że nic złego nie może ich spotkać, bo przecież jeszcze tyle chcą w życiu zrobić, doświadczyć. Wiele się dzieje także w ich życiu prywatnym. Jurek zabiega o względy Krysi, panny z zamożnego domu, ambitnej i trochę wyniosłej studentki romanistyki. Ta skutecznie studzi jego zapały, ale nie pozbawia nadziei. Andrzej odwiedza ponętną Marinę, właścicielkę restauracji, traktującą młodego kochanka z niemal matczyną czułością. Chłopak nie chwali się jednak tą znajomością kolegom. Piotr chce się zakochać na całe życie, pragnie - ku rozbawieniu kolegów - miłości czystej i niewinnej. Gdy pewnego dnia zauważa na ulicy skromnie ubraną, śliczną blondynkę Zosię, zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia. Ale Zosia traktuje go z dystansem, nie chce nic o sobie mówić. Niebawem Piotr poznaje przyczyny jej milczenia, lecz to nie zmienia temperatury jego uczuć.Latem 1939 r. atmosfera polityczna w kraju staje się coraz bardziej napięta. Coraz częściej mówi się o wojnie, choć jednocześnie nikt nie dopuszcza do siebie myśli, że może ona wybuchnąć. Andrzej, który zakochał się tymczasem w pięknej Ani, córce starosty szykującej się do studiów malarskich we Lwowie, umawia się z nią w końcu na randkę. Mają się spotkać szóstego września, gdy on wróci z ćwiczeń z Pomorza, a ona ze Lwowa. Spotkanie pierwszego września wyznaczają sobie z kolei Krysia i Jurek, któremu udało się wreszcie przełamać opory dziewczyny. Mają iść do kina, a później do niej. Piotr i Zosia są w tym czasie nad morzem, na pierwszych wspólnych wakacjach. Wieść o wybuchu wojny spada na nich wszystkich jak grom. Dla niektórych jej pierwszy dzień będzie zarazem ostatnim. 15:20 HORROR W WESOŁYCH BAGNISKACH Horror, 82 min, Polska, 1995 Autor: Michał Choromański Reżyseria: Andrzej Barański Scenariusz: Andrzej Barański Zdjęcia: Dariusz Kuc Aktorzy: Joanna Szczepkowska, Jan Frycz, Krzysztof Kowalewski, Krystyna Feldman, Roman Kłosowski, Alosza Awdiejew, Grzegorz Damięcki, Nina Andrycz Ekranizacja powieści Michała Choromańskiego "Horror w Wesołych Bagniskach", będącej pastiszem powieści gotyckiej, której akcja rozgrywa się w latach dwudziestych. Po raz pierwszy "Horror" opublikowany został w roku 1934, jako powieść w odcinkach zamieszczana w jednej z gazet, w formie książkowej wydany został dopiero niedawno. Scenariusz filmu powstał jeszcze przed wydaniem książki. Akcja filmu rozgrywa się w roku 1923, w dworku Wesołe Bagniska na Kresach wschodnich. Dworek zamieszkują stara pani dziedziczka i dziedzic - mąż jej nieżyjącej córki. Z Biarritz przyjeżdża przyjaciel dziedzica, Jerzy Wawicki. Jego wizyta przywołuje wspomnienia sprzed kilku lat, kiedy w Wesołych Bagniskach stacjonowali czerwonoarmiści. Ich komisarz zalecał się do żony Apolinarego, Agnieszki, ona zaś romansowała z Wawickim. Ten jednak wydawał się niespecjalnie zainteresowany nie tylko nią, ale kobietami w ogóle. Wkrótce wyjechał, a po jego wyjeździe Agnieszka powiesiła się. Podobnie zresztą jak adorujący ją czerwony komisarz. Teraz Apolinary i dziedziczka obwiniają Wawickiego o śmierć Agnieszki. Korzystając z jego obecności w dworku planują krwawą zemstę, ale pijany Apolinary zabija kogoś innego. Do udziału w swoim filmie Andrzej Barański zaprosił aktorów, z którymi już wcześniej współpracował. Do zespołu dołączyła tylko Nina Andrycz i jest to jej powrót do kina po latach. Niemal od początku swej kariery Andrzej Barański uważany był za reżysera chętnie portretującego codzienne życie, zwłaszcza na prowincji. Jego sposób narracji nasycony był delikatnym, dobrodusznym humorem i łagodnym sentymentalizmem. Styl ten osiągnął apogeum w "Dwóch księżycach". Następny film Barańskiego, "Horror w Wesołych Bagniskach" dowodzi twórczego rozwoju reżysera, świadomego, że pewną formułę kina już wyczerpał. Adaptacja zapomnianej powieści Choromańskiego to "thriller w stylu retro", w którym autor "Niech cię odleci mara" ujawnia nowe oblicze swojego talentu. Tym razem prezentuje się widzowi jako wytrawny humorysta, biegle żonglujący konwencjami, zgrabnie balansujący między drwiną a filozoficzną refleksją. Zaletą filmu jest także doborowa obsada aktorska. Joanna Szczepkowska, Krystyna Feldman, Jan Frycz, Roman Kłosowski, Nina Andrycz, Krzysztof Kowalewski, Alosza Awdiejew dają prawdziwy koncert gry, celowo naznaczonej teatralną manierą. Zmysłową urodę tytułowych Wesołych Bagnisk i osadzonego wśród nich dworku znakomicie podkreślają zdjęcia Dariusza Kuca i scenograficzna perfekcja Andrzeja Przedworskiego i Albiny Barańskiej. Właściwie cała akcja filmu rozgrywa się na wolnym powietrzu, jeżeli są jakieś wnętrza, to amfilady. "Ponieważ to horror, trzeba było stworzyć odpowiedni nastrój. Filmowaliśmy"długimi" obiektywami, by"sprasować"obraz. (...) Na użytek filmu należało również wykreować niezwykły pejzaż, który jak to bywa w obrazach tego rodzaju, budowałby napięcie, motywowałby postępowanie bohaterów" - w jednym z wywiadów mówił Andrzej Barański. 17:00 BODO - ODC. 3 Serial biograficzny, 54 min, Polska, 2015 Reżyseria: Michał Rosa, Michał Kwieciński Scenariusz: Piotr Derewenda, Doman Nowakowski Zdjęcia: Kamil Płocki Muzyka: Atanas Valkov Aktorzy: Antoni Królikowski, Agnieszka Wosińska, Anna Pijanowska, Piotr Żurawski, Mariusz Bonaszewski, Adam Fidusiewicz Eugeniusz otrzymuje w poznańskim teatrze Apollo angaż biletera. Wykorzystuje każdą wolną na podglądanie prób do spektaklu. Za namową Niny, girlsy pracującej w teatrze, Eugeniusz zaczyna uczęszczać na lekcje tańca i śpiewu, prowadzone przez starego aktora. Wkrótce Eugeniusz dostaje szansę debiutu na poznańskiej scenie. 18:05 BODO - ODC. 4 Serial biograficzny, 54 min, Polska, 2015 Reżyseria: Michał Rosa, Michał Kwieciński Scenariusz: Piotr Derewenda, Doman Nowakowski Zdjęcia: Kamil Płocki Muzyka: Atanas Valkov Aktorzy: Antoni Królikowski, Agnieszka Wosińska, Anna Pijanowska, Piotr Żurawski, Mariusz Bonaszewski, Adam Fidusiewicz Minęły dwa lata. Zdesperowany Eugeniusz mieszka w Pabianicach pod Łodzią, gdzie występuje w miejscowych spelunkach. Miasto pogrążone jest w epidemii grypy hiszpanki. Wkrótce okazuje się także, że bardzo poważnie chory jest Teodor. Eugeniusz razem z rodzicami przeprowadza się do Warszawy i z jeszcze większą determinacją rozpoczyna walkę o sukces na scenie. 19:10 PŁOTY Film animowany, 6 min, Polska, 2015 Reżyseria: Natalia Krawczuk Scenariusz: Natalia Krawczuk Muzyka: Tsering Tobgyal Ptaszek w klatce, dziecko w kojcu, dwa pieski po dwóch stronach barykady... płoty towarzyszą nam od narodzin do śmierci, a każdy radzi sobie z nimi na swój sposób. Czy naprawdę warto odgradzać się murem od sąsiadów? Krótka refleksja na temat tego, jaką rolę pełnią w naszym życiu "płoty". Zarówno te prawdziwe, jak i te, które istnieją tylko w naszej głowie. [źródło: polishshorts.pl] 19:15 WIĘŹ (LINK) Film animowany, 7 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Robert Löbel Scenariusz: Robert Löbel Zabawna opowieść o szczególnej więzi, która połączyła dwóch bohaterów. 20:20 WYZWOLENIE Teatr, 73 min, Polska 2007 Autor: Stanisław Wyspiański Reżyseria: Maciej Prus Zdjęcia: Jan Holoubek Scenografia: Małgorzata Szczęśniak Występują: Piotr Adamczyk, Maja Komorowska, Gustaw Holoubek, Olgierd Łukaszewicz, Jerzy Trela, Maciej Kozłowski, Mariusz Bonaszewski, Henryk Talar, Grzegorz Małecki, Ireneusz Czop, Maciej Marczewski, Paweł Paprocki, Jakub Snochowski "Idę z daleka, nie wiem, z raju czyli z piekła. Błyskawic gradem drży ziemia, z której pochodzę, we krwi brodzę, nazywam się Konradem". Publiczność krakowskiego Teatru Miejskiego, nieco zdezorientowana pustą, odsłoniętą i pozbawioną wszelkich dekoracji sceną, odetchnęła z ulgą. Na takie słowa czekała. Autor dramatu, "czwarty wieszcz", śmiało sięgał do romantycznej spuścizny wieszcza pierwszego - Adama Mickiewicza. Przywoływał z zaświatów bohatera "Dziadów", by ten dokonał tak długo wypatrywanego, tak żarliwie wymodlonego przez pokolenia dzieła odrodzenia zniewolonej i podzielonej ojczyzny. Aby dokonał tego mocą poetyckiego słowa i ogromem ponoszonej przez siebie ofiary. Ale z każdym padającym ze sceny słowem, z każdą wkraczającą na deski postacią, rozterki widzów rosły. Już wystawione dwa lata wcześniej, w 1901 roku w Teatrze imienia Juliusza Słowackiego, "Wesele" było przedmiotem różnorodnych, często sprzecznych ze sobą wykładni - od postrzegania dramatu jako podniosłego misterium narodowego, po satyryczną "szopkę narodową" lub, jak chciała autorka "Nad Niemnem", jasełka. Odczytanie przesłania "Wyzwolenia", ze względu na jego nowatorską formę "teatru w teatrze", wieloplanowość rzeczywistości scenicznej, skomplikowaną symbolikę oraz mnóstwo historycznych i literackich aluzji, okazało się jeszcze trudniejsze. Nie tylko dla odbiorców współczesnych Wyspiańskiemu. Ostatnie z polemicznych dzieł poety względem romantycznego mitu, odrodzenia ojczyzny poprzez ofiarę, cierpienie i śmierć, nadal pozostaje nie do końca wyjaśnioną enigmą, dając inscenizatorom możliwość rozmaitych interpretacji dramatu. W akcie pierwszym dramatu Konrad udziela głosu postaciom reprezentującym skłócone ze sobą galicyjskie warstwy, stany, stronnictwa i koterie, w tym Prezesowi, Prymasowi, Kaznodziei, Karmazynowi i Hołyszowi, Muzie, Wróżce i Geniuszowi. W drugim akcie toczy zaciekły pojedynek - "walkę na myśli" - z Maskami, symbolami narodowych złudzeń, urojeń, wahań, lęków i słabości. Wreszcie, w akcie trzecim, z płonącą pochodnią w dłoni staje na drodze Geniuszowi prowadzącemu pochód bezwolnego tłumu w niebyt, do królewskich grobów. Zatrzaskuje wejście do podziemi i okrzykiem: "Poezjo precz! Jesteś tyranem" - przeklina poezję od lat mamiącą naród chorobliwą złudą - mistyką śmierci. 23:35 NOCNY DOKUMENT - 15 STRON ŚWIATA (15 STRON ŚWIATA) Film dokumentalny, 75 min, Polska/Niemcy, 2014 Reżyseria: Zuzanna Solakiewicz Scenariusz: Zuzanna Solakiewicz Zdjęcia: Zvika Gregory Portnoy Wykonawcy: Eugeniusz Rudnik Aktorzy: Romuald Krężel, Grzegorz Sowa, Anna Wojnarowska Eugeniusz Rudnik zrewolucjonizował pojęcie muzyki za pomocą pary nożyczek i taśmy magnetofonowej. Członek legendarnego Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia odkrył wartość kryjącą się w urwanych, odrzuconych dźwiękach na długo przed nastaniem epoki DJ - ów. W czasach, gdy muzykę elektroniczną tworzyło się na sprzęcie rodem z naukowego laboratorium, pokazał, jak za jej pomocą dotrzeć do drugiego człowieka i o nim opowiedzieć. "15 stron świata" stanowi próbę usłyszenia wzrokiem jego muzyki. Podążając za rytmem architektury, ruchem ludzkiego ciała, pulsującym tętnem przyrody, na nowo odkrywamy otaczającą nas rzeczywistość. Dotykamy dźwięk! Ruchome obrazy ukazują cud, który spełnił się w epoce magnetofonów i zniknął wraz z nadejściem komputerów. Wyrażają zachwyt nad wspaniałą erą analogową i potrzebą eksperymentu odkrywaniem nieznanych rejonów, badaniem granic, nieustannym szukaniem nowych środków wyrazu. Eugeniusz Rudnik to pierwszy w Polsce realizator muzyki elektroakustycznej. Od 1958 roku pracuje w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia. Związany także ze Studiem Muzyki Elektronicznej Westdeutscher Rundfunk w Kolonii. Komponuje utwory elektroniczne, poezję dadaistyczną, kolaże i miniatury. Współpracował z wybitnymi twórcami: Krzysztofem Pendereckim, Conradem Drzewieckim, Karlem Stockhausenem, Andrzejem Markowskim, Włodzimierzem Kotońskim, Bogusławem Schaefferem, Stanisławem Radwanem, Andrzejem Dobrowolskim, Arne Nordheimem. Jest laureatem wielu prestiżowych, międzynarodowych nagród. Kompozytor bądź realizator ponad 300 ilustracji muzycznych do filmów. Pod jego kierunkiem powstawała słynna "Ekecheiria", utwór zamówiony u Krzysztofa Pendereckiego na otwarcie Igrzysk Olimipijskich w Monachium w 1972 roku. Jego kompozycja "Homo ludens" prezentowana była na wystawie sztuki współczesnej Documenta w Kassel. W specjalnym zbiorze światowej sztuki audiowizualnej Francuskiej Biblioteki Narodowej znalazło się 30 prac jego autorstwa. W 2000 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Film zdobył główną nagrodę w sekcji Tydzień Krytyki Filmowej podczas 67. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Locarno. 01:05 WYSPIAŃSKI UNDERGROUND Koncert, 47 min, Polska, 2007 Reżyseria: Bartosz Szydłowski Wykonawcy: Not, Oshibarack, Pustki, Agressiva 69, Maciej Maleńczuk, Wu-Hae, Stanisław Soyka Koncert "Wyspiański Underground" odbył się 2 grudnia 2007 roku w Łaźni Nowej w Nowej Hucie. W koncercie wystąpiły takie zespoły jak NOT, Oshibarack, Pustki, Maciej Maleńczuk, Agressiva 69, Wu - Hae i Stanisław Soyka. 02:05 KINO NOCNE - CZEŚĆ, TERESKA Dramat psychologiczno - obyczajowy, 86 min, Polska 2001 Reżyseria: Robert Gliński Scenariusz: Jacek Wyszomirski, Robert Gliński Zdjęcia: Petro Aleksowski Występują: Aleksandra Gietner, Karolina Sobczak, Zbigniew Zamachowski, Małgorzata Rożniatowska, Krzysztof Kiersznowski, Violetta Arlak, Elżbieta Kijowska, Sławomir Orzechowski i inni Aż trudno było uwierzyć, że scenariusz tego filmu odrzuciło kolejno kilku producentów, nie wykazując żadnego zainteresowania "obrazkiem z życia polskich blokowisk". Dzieło Roberta Glińskiego okrzyknięto jednogłośnie najlepszym polskim filmem 2001 roku, a deszcz nagród był tego dobitnym potwierdzeniem. "Tereska" otrzymała m. in. Złote Lwy Gdańskie na FPFF w 2001 r. (przyznano jej tam również nagrody publiczności i dziennikarzy), Nagrodę Specjalną na festiwalu w Karlovych Varach i Złotą Kaczkę dla najlepszego filmu roku. Grającym główne role dziewczynom, 15 - letniej Aleksandrze Gietner (tytułowa Tereska) i starszej o rok Karolinie Sobczak (Renata) przyznano wyróżnienia na festiwalu w Chicago, a także amerykańskie Nagrody Specjalne dla Najlepszych Młodych Aktorek w Filmie Zagranicznym. Do Hollywood pojechała jednak tylko Karolina. Ola zamiast Kalifornii wybrała ulice rodzinnych Pabianic. Wkrótce po zakończeniu zdjęć obie uciekły z ośrodka wychowawczego w Otwocku, gdzie przebywały od pewnego czasu. Karolina zatrzymała się u babci. Ola, przyłapana po paru miesiącach na kradzieży w sklepie, trafiła do poprawczaka o zaostrzonym rygorze w Falenicy. W "Cześć Tereska" obie właściwie grały siebie: pozostawiły na taśmie kawałek własnych doświadczeń, problemów i marzeń. Ich zasługą są również filmowe dialogi - krwiste, prawdziwe, nieuładzone. "Cześć Tereska" to film czarno - biały, ale ze zdecydowaną przewagą czerni. Początkowo nic jednak nie zapowiada tragicznego zakończenia. 15 - letnia Tereska, skromna, spokojna dziewczyna z szarego, wielkomiejskiego osiedla, nie wyróżnia się niczym szczególnym. Mieszka z rodzicami i młodszą siostrą w ciasnym mieszkanku, śpiewa w kościelnym chórze. Po podstawówce nie dostała się do liceum plastycznego, więc matka postanowiła, że córka pójdzie do szkoły krawieckiej: zawsze chciała przecież projektować ubrania. W nowym środowisku Tereska czuje się obco. Nie znajdując dość uczucia i zainteresowania swoimi problemami w domu, zawiera dziwną przyjaźń z kalekim portierem Edziem, samotnym alkoholikiem, jeszcze bardziej niż ona złaknionym ciepła i bliskości drugiego człowieka. Ale to w szkole dziewczyna uczy się życia: szybko zrozumie, że trzeba się przystosować do twardej rzeczywistości naśladując tych, którzy swobodniej poruszają się w otaczającym świecie. Przewodniczką Tereski zostaje koleżanka z klasy, Renata, energiczna, pewna siebie, bardziej doświadczona. To ona instruuje Tereskę, jak palić i pić, jak się całować. Ona też organizuje koleżance "pierwszy raz", choć spłoszona Tereska nie potrafi i nie chce skorzystać z "okazji". Ale pod wpływem Renaty zmienia się coraz bardziej: traci kontakt emocjonalny z domem, rezygnuje z występów w chórze, lekceważy naukę. Gdy brakuje pieniędzy na papierosy i kosmetyki, zaczyna wraz z Renatą kraść w sklepach, "obrabiać" w szatni szafki koleżanek. Już nie czuje strachu czy wyrzutów sumienia. Ciągle jednak nie rezygnuje z marzeń o innym życiu i wielkiej miłości. Wkrótce pada ofiarą gwałtu dokonanego przez kolegę z osiedla. Czara goryczy ostatecznie się przepełnia, kiedy przekonuje się, że i przyjaźń Renaty niewiele jest warta. Tereska szuka więc rewanżu, chce odpłacić złem za doznane zło. 04:40 SCENA KLASYCZNA - (21) TRIO IM. WIŁKOMIRSKICH Koncert, 39 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadzący) W tym odcinku Sceny Klasycznej wystąpi TRIO im. WIŁKOMIRSKICH w składzie: Celina Kotz (skrzypce), Maciej Kułakowski (wiolonczela), Łukasz Trepczyński (fortepian), w programie: Anton Arensky - I Trio fortepianowe d - moll op. 32 (1894). Trio im. Wiłkomirskich powstało w marcu 2015 roku z okazji inauguracji Roku Rodziny Wiłkomirskich w Kaliszu. Przywilej noszenia nazwy, po funkcjonującym ponad 60 lat Triu Wiłkomirskich, otrzymało od prof. doctor honoris causa Wandy Wiłkomirskiej i maestro Józefa Wiłkomirskiego. Tworzą je bardzo zdolni młodzi muzycy, laureaci prestiżowych konkursów: skrzypaczka Celina Kotz, wiolonczelista Maciej Kułakowski i pianista Łukasz Trepczyński. W programie kameraliści zaprezentowali Trio fortepianowe d - moll op. 32, które znalazło się na ich debiutanckiej płycie "Anton Arensky. Tria fortepianowe". Anton Areński był kompozytorem, dyrygentem i pianistą. Kompozycje studiował u wielkiego Nikołaja Rimskiego - Korsakowa. Jest autorem pieśni, koncertów fortepianowych i oper. Jednak do historii muzyki wszedł głównie jako twórca muzyki kameralnej. Muzykę Areńskiego odznacza ogromna śpiewność melodii, duże piętno na twórczości kompozytora wywarła muzyka Piotra Czajkowskiego, co jednak nie przeszkodziło Arensky’emu zachować oryginalność i osobisty rys. Przez wiele lat udzielał się także jako pedagog w moskiewskim konserwatorium, gdzie do grona jego studentów należeli tacy kompozytorzy, jak Aleksander Skriabin czy Siergiej Rachmaninow.