TVP Historia Niedziela, 27.01.2019 06:20 BYŁ TAKI DZIEŃ - 27 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2005 Autor: Janusz Weychert 1756 - urodził się W. A. Mozart; 1945 - wyzwolono KL Auschwitz; 1953 - koniec pokazowego procesu czterech księży kurii krakowskiej; 1972 - premiera "Perły w koronie" Kazimierza Kutza; 07:00 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - CYKLADY. SKARBY GRECJI (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Cyklady to archetyp wysp greckich. Noszą ślady 3000 lat historii. Krzyżowały się tu losy ludów i cywilizacji, a wpływy śródziemnomorskie mieszały się z azjatyckimi. Cyklady stanowią przedsmak raju na ziemi - tu ludzie i bogowie są sobie bliscy. Wizytę na Cykladach zaczniemy od wyspy Siros, na której znajduje się stolica archipelagu, Ermupoli. Tu zaczyna się inny, tajemniczy świat, ukształtowany przez historię i mity. Nazwa miasta pochodzi od Hermesa, greckiego boga handlu. Aż do początków XX wieku było tu centrum greckiej żeglugi. Znajdują się tu liczne, neoklasyczne domy. Na wzgórzu Ano Siror leży dzielnica katolicka, a na Vrodado - prawosławna. Tu, na Cykladach, Wschód spotyka się z Zachodem. Spacerując po wąskich uliczkach, wśród bielonych domów, podziwiamy piękne widoki. Miasta archipelagu przypominają labirynty na wzgórzach. W XVI wieku wyspy zostały zaniedbane przez Osmanów i stały się celem piratów. Plątanina uliczek miała zmylić najeźdźcę. 08:10 PROROK - RZECZ O KS. FRANCISZKU BLACHNICKIM Film dokumentalny, 58 min, Polska, 2016 Reżyseria: Adam Kraśnicki Film dokumentalny prezentuje osobę i dzieło wybitnego polskiego duchownego, twórcę Ruchu Światło - Życie, ks. Franciszka Blachnickiego. Kapłan, reprezentujący najlepszą tradycję polskiego duchowieństwa jest kandydatem na ołtarze - finalizuje się proces beatyfikacyjny w Watykanie. Film będzie też próbą przedstawienia najnowszej oceny oryginalnej myśli ks. Franciszka Blachnickiego, postrzeganego jako prekursora nowoczesnego duszpasterstwa w Polsce i w świecie czasów posoborowych, po które dziś sięga nauczanie m.in. papieża Franciszka. 09:20 WIEDŹMIN - ODC. 8/13 ROZDROŻE Serial fantastyczno - przygodowy, 50 min, 13 odc. , Polska 2002 Reżyseria: Marek Brodzki Scenariusz: Michał Szczerbiec Zdjęcia: Bogdan Stachurski Muzyka: Grzegorz Ciechowski Występują: Michał Żebrowski, Anna Dymna, Ewa Wiśniewska, Grażyna Wolszczak, Andrzej Chyra, Maciej Kozłowski, Zbigniew Zamachowski, Michał Milowicz, Dorota Kamińska, Henryk Talar, Karolina Gruszka, Agnieszka Sitek, Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Daniel Olbrychski i inni Wiedźmin Geralt w swojej wędrówce po świecie trafia do Wyzimy. Mieszkańcy miasta żyja sparaliżowani strachem przed szalejącą nocami straszną strzygą. Król Foltest każe rozwieszać na rozstajach dróg monarsze obwieszczenia, szukając śmiałka, który usunie zagrożenie. Jak się ma okazać, trudność zadania polega na tym, iż władca życzy sobie by ze strzygi - dawniej córki króla, zły urok został zdjęty. Samemu potworowi nie może spaść włos z głowy. Geralt, po krwawym incydencie z zaczepiającymi go opryszkami, zostaje postawiony przed oblicze komesa Velerada. Tu dowiaduje się o intrydze możnych, spisku pałacowym zawiązanym w celu usunięcia Foltesta z tronu. Postanawia jednak spróbować uratować nieszczęsną królewską córkę. Działania wiedźmina utrudnia pewien możnowładca, którego klątwa przyniosła Wyzimie wiele ofiar. Sama zaś strzyga okazuje się niezwykle groźnym przeciwnikiem. Ciężko ranny Geralt jedzie leczyć się do świątyni Melitele. Po drodze znajduję chłopca - sierotę, i zabiera go ze sobą. Pod czujnym okiem i troskliwą opieką kapłanki Nenneke Geralt powoli wraca do zdrowia. Zastanawia się także nad sensem swojego powołania, nad swoim wiedźmiństwem. Wkrótce Geralt postanawia wrócić do Cintry, gdzie panuje żałoba po tragicznej śmierci Pavetty i Jeża. Oszalała z bólu i strachu o ich potomka królowa Calanthe błaga wiedźmina, by ten nie zabierał dziecka do Kaer Morhen. Geralt musi zadecydować, czy postępować zgodnie z Prawem Niespodzianki i przysięgi złożonej przed laty w Cintrze, czy też przeciwstawić się przeznaczeniu. 10:20 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - SANDOMIERZ PACHNĄCY SEREM Magazyn, 25 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Wiktor Zdrojewski Muzyka: Tomasz Łuc Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący), Aleksander Trąbczyński Tym razem Karol Okrasa rusza do Sandomierza na kulinarne spotkanie z polskimi serami dojrzewającymi. Dlaczego Sandomierz i polskie sery? Bo właśnie w Sandomierzu co roku odbywa się festiwal pod nazwą Czas dobrego sera, na który zjeżdżają najlepsi producenci serów z całej Polski. W tym roku byli też serowarzy z Włoch i Francji i okazało się, że w polskie sery mogą śmiało konkurować z serami zaprezentowanymi przez przedstawicieli tych dwóch serowarskich potęg. Karol Okrasa przygotuje dania inspirowane kuchnią polską, przyrządzone z użyciem najlepszych polskich serów dojrzewających. A gotować będzie w ogrodzie na terenie klasztoru dominikanów z widokiem na panoramę Sandomierza. Przygotuje trzy potrawy, prezentujące różne możliwości zastosowania serów dojrzewających do tworzenia atrakcyjnych w wyglądzie i smakowitych dokonań kulinarnych. Pierwszym daniem będzie zapiekanka z duszonej z warzywami wołowiny i rumianą skórką z sera i kukurydzy. Kolejna potrawa to pieczony w liściach winogron łosoś w sosie serowym, a trzecia propozycja to wątróbka drobiowa smażona z malinami i młodą cebulką, podana z chipsami z sera dojrzewającego. Jak będą wyglądać takie dania? 12:55 DZIEWICZA NOWA ZELANDIA - ODC. 2/6. PARKI NARODOWE ABEL TASMAN I NELSON LAKES (ODC. 2/6) Film dokumentalny, 44 min, USA, 2013 Reżyseria: Alex Clark, Nicky Hommond Scenariusz: Cameron Crawford Nowa Zelandia to niezwykłe miejsce. Przez długi czas izolowana na rozległym Pacyfiku stała się ewolucyjnym "laboratorium". W jego pierwotnych lasach żyją unikalne i często dziwne formy życia; ptaki, które nie chcą latać, gigantyczne owady i żywe skamieliny o niebadanym wieku. Nowa Zelandia to ciągle zmieniające się krajobrazy - od szczytów Mt Aoraki Mt Cook, najwyższego wzniesienia tego obszaru, do tajemniczych "cieni" Fiordlandu i niezwykłych głębin Hauraki Marine Park. Seria odkrywa najdziksze miejsca parków narodowych Nowej Zelandii. 13:50 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - WYBIERAM WOLNOŚĆ Magazyn, 28 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Pierwsi wysokiej rangi uciekinierzy z sowieckiego raju pojawili się na Zachodzie już kilka lat po bolszewickim przewrocie. Borys Bażanow, osobisty sekretarz Stalina, wybrał wolność w 1928 roku, a dwa lata później uciekł rezydent sowieckiego wywiadu w Konstantynopolu Georgij Agabekow. Z PRL uciekali praktycznie od początku istnienia prosowieckiego rządu. A niektóre ucieczki były spektakularne. Głośne były przypadki funkcjonariuszy reżimu, którzy decydowali się przeskoczyć do przeciwnego obozu. Ujawniali agentów, wywozili tajne plany, dekonspirowali zakulisowe gry. Za wolność płaciło się czasem najwyższą cenę. Sam mur berliński pochłonął setki ofiar. Wiele ucieczek skończyło się jednak powodzeniem. W programie wystąpią historycy IPN: Magdalena Dźwigał, dr Władysław Bułhak i dr Witold Bagieński, a przede wszystkim zobaczymy materiały z udziałem niezwykłych uciekinierów. 14:30 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 4/18 - CAFE ROSE Serial sensacyjny, 70 min, Polska 1967 Reżyseria: Andrzej Konic Scenariusz: Andrzej Zbych Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Alina Janowska, Joanna Jedlewska, Barbara Klimkiewicz, Janusz Bylczyński, Jolanta Wołłejko, Edmund Fetting, Jerzy Przybylski, Mieczysław Voit, Leon Pietraszkiewicz, Eugeniusz Kamiński i inni Rok 1942 r. Hans Kloss otrzymuje rozkaz wyjazdu do Ankary, aby "rozpracować" agenta wywiadu brytyjskiego, który działa na terenie konsulatu niemieckiego w stolicy Turcji. Równocześnie polski wywiad powierza mu inne ważne zadanie szpiegowskie w tamtym rejonie. Punktem kontaktowym w obu sprawach ma być Caf? Rose, prowadzona przez Rose Arens. Nie od razu Klossowi udaje się ustalić, że szefem siatki brytyjskiej jest właściciel hotelu. Ale do wykonania pozostaje jeszcze druga, trudniejsza część zadania: trzeba znaleźć dla Niemców fałszywego agenta. Kloss ma do wyboru konsula Grandela, radcę handlowego Wittego, gruzińskiego księcia Mżawanadze i Greka Christopoulisa. 16:00 SZRAJBERKA Z AUSCHWITZ Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Jan Gajewski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Dokument o historii życia Zofii Posmysz, więźniarki Auschwitz i Ravensbruck, pisarki i poetki, autorki m.in. opowiadania "Pasażerka" będącego kanwą scenariusza filmu Andrzeja Munka. Zofia Posmysz (rocznik 1923), pomimo swoich lat, wciąż aktywnie działa na rzecz ofiar obozów zagłady uczestnicząc w warsztatach dla młodzieży niemieckiej i polskiej, gdzie opowiada o horrorze obozowego życia oraz o przebaczeniu i pojednaniu. 17:10 WOJOWNICY CZASU - KROJANTY CZYLI UŁAŃSKI LOS Reportaż, 23 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Kiedy 1 września 1939 roku Niemcy napadły na Polskę, już pierwszy dzień działań wojennych zaowocował klasyczną kawaleryjską szarżą, jaką wykonały dwa szwadrony 18. Pułku Ułanów pod Krojantami, na Pomorzu. Od wielu lat, na historycznym polu bitwy ma miejscu inscenizacja tego spotkaniowego boju, jednego z ostatnich z użyciem kawalerii w szyku konnym. 17:40 ZMIENNICY - ODC. 14/15 - POCAŁUJ MNIE, KASIU Serial komediowy, obyczajowy, 60 min, Polska, 1986 Reżyseria: Stanisław Bareja Scenariusz: Stanisław Bareja, Jacek Janczarski Zdjęcia: Wojciech Jastrzębowski Muzyka: Przemysław Gintrowski Aktorzy: Mieczysław Hryniewicz, Ewa Błaszczyk, Katarzyna Skawina, Krystyna Tkacz, Mieczysław Czechowicz, Ceazry Harasimowicz, Kazimierz Kaczor, Krzysztof Kowalewski Do taksówki 1313, którą prowadzi Kasia, wsiada Krashan. Chce wydobyć z fotela kierowcy ukryte tam dolary. Dziewczyna podejrzewa go o napad. Wywiązuje się bójka, z której zwycięsko wychodzi Kasia. Jacek od dawna już podejrzewa Mariana K. , że ten coś przed nim ukrywa. Po historii z napadem zaczyna śledzić swojego zmiennika i wreszcie poznaje prawdę. Na taxi 1313 poluje też Kuśmider, chcąc dobrać się do pieniędzy, co skutecznie udaremnia Jacek. Kuśmider staje przed sądem. Zakochani Kasia i Jacek, słysząc o pustostanie, w którym straszy, wpadają na pomysł, jak zdobyć dla siebie mieszkanie. 18:55 RODZINA NIEPODLEGŁEJ - TRZYNASTACY Film dokumentalny, 45 min, Polska, 2018 Film "Trzynastacy" szlakiem wileńskiej kadrówki pokazuje przełomowe momenty w dziejach Polski. Powstanie Samoobrony Kresowej w 1918 roku, z której zrodził się 13. Pułk Ułanów Wileńskich z niezwykłym szwadronem tatarskim, który był echem naszej wielowiekowej tradycji. To ukochani ułani marszałka Piłsudskiego broniący Wilna. Dzisiaj żyją nie tylko w naszej pamięci. Ich tradycje kultywuje Kielecki Ochotniczy Szwadron Kawalerii im. 13. Pułku Ułanów Wileńskich w Kielcach. 19:55 WOJNA GENERAŁÓW - ODC. 1/6 SINGAPUR (THE BATTLE OF SINGAPORE) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2009 Reżyseria: Simon Mayall Wykonawcy: Jan Wilkans "Wojna generałów" to seria dokumentalna przedstawiająca nowe spojrzenie na wielkie bitwy II wojny światowej. Pokazuje je z punktu widzenia dowódców obydwu stron konfliktu, ich decyzji, dylematów czy porażek. Filmy analizują podjęte przez nich taktyczne ruchy, które miały wprowadzić w błąd przeciwnika i doprowadzić do jego przegranej. W serii omówione zostaną bitwy o: Singapur, El Alamein, Kursk, Stalingrad, Midway i ofensywa w Ardenach. Były one punktami zwrotnymi drugiej wojny światowej. A wśród generałów znaleźli się niektórzy z najbardziej charyzmatycznych przywódców wojskowych wszech czasów: Rommel, Model, Montgomery, Czujkow, Yamashita i Von Manstein. W tym konkursie wojskowej taktyki stawką były losy tysięcy ludzi oraz reputacja dowódców oraz ich szefów - politycznych przywódców. 21:00 ZNACHOR Melodramat, 127 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz według powieści Tadeusza Dołęgi - Mostowicza: Jacek Fuksiewicz, Jerzy Hoffman Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Jerzy Bińczycki, Anna Dymna, Tomasz Stockinger, Bernard Ładysz, Bożena Dykiel, Artur Barciś, Andrzej Kopiczyński, Piotr Fronczewski, Piotr Grabowski, Jerzy Trela, Maria Homerska, Igor Śmiałowski, Arkadiusz Bazak, Jerzy Block, Bogusław Sochnacki "Znachora", jak żaden inny polski film przedwojenny, otacza legenda. Wpłynęła na nią niezwykła popularność książki Tadeusza Dołęgi - Mostowicza, według której został zrealizowany. Już w 1934 roku Michał Waszyński przeniósł na ekran inną powieść tego autora - "Prokurator Alicja Horn", cztery lata później zrealizował "Znachora", a w roku 1939 "Testament profesora Wilczura". Ten ostatni film po raz pierwszy zaprezentowany został w Generalnej Guberni w roku 1942, ale nie zachowała się jego żadna kopia, wiadomo jedynie, że w pierwszej scenie "Testamentu" pojawia się sam Dołęga - Mostowicz. W sumie w latach 1934 - 39 przeniesiono na ekran 10 dzieł tego pisarza i bez przesady powiedzieć można, iż miał on bardzo duży wpływ na oblicze polskiego kina lat 30. Do jego utworów sięgano także po wojnie. W 1956 Jan Rybkowski zrealizował "Nikodema Dyzmę", a w roku 1983 Stanisław Lenartowicz "Pamiętnik pani Hanki". Powodzenie wprowadzonych do szerokiego rozpowszechniania na początku lat 70. przedwojennych kinowych przebojów, takich jak "Znachor" i "Profesor Wilczur", sprawiło, że TVP nakręciła dwa seriale według utworów Dołęgi - Mostowicza - "Doktor Murek" i "Kariera Nikodema Dyzmy". W roku 1982 powstała kolejna adaptacja "Znachora" zrealizowana przez Jerzego Hoffmana z Jerzym Binczyckim w roli głównej. Opuszczony przez żonę Beatę i siedmioletnią córeczkę Marysię znany chirurg, profesor Wilczur, szuka pocieszenia w alkoholu. Zostaje ograbiony i pobity, na skutek czego traci pamięć. Po kilkunastu latach włóczęgi, pod przybranym nazwiskiem Antoniego Kosiby, osiada na wsi i zyskuje sławę jako znakomity znachor. Marysia, którą umierająca matka oddała na wychowanie właścicielce sklepu, wyrosła na piękną pannę i pracuje u swej opiekunki. Zakochuje się z wzajemnością w młodym hrabim, Leszku Czyńskim, ale jego rodzice nie zgadzają się na ślub. Do dziewczyny wzdycha też syn karczmarza, Zenek, który patrzy z zawiścią na jej znajomość z Czyńskim. Kiedy młodzi wybierają się na wycieczkę motocyklem, Zenek zastawia na nich pułapkę i oboje ulegają wypadkowi. Marysia jest umierająca. Życie ratuje jej znachor Kosiba, który kradnie potrzebne do operacji narzędzia chirurgiczne. Trafia za to do więzienia i zostaje wypuszczony dopiero po interwencji mieszkańców wsi. Tymczasem Leszek Czyński po wyjściu ze szpitala wyjeżdża na rekonwalescencję do Szwajcarii. Matka okłamuje go, że Marysia nie żyje. Hrabia wraca do kraju z zamiarem popełnienia samobójstwa na grobie ukochanej. 23:20 WIELKI TEST - WIELKI TEST O ZDROWIU Kameralne i studyjne (widowisko), 76 min, Polska, 2018 Scenariusz: Konrad Smuga Wykonawcy: Sylwia Dekiert (prowadzący), Maciej Kurzajewski (prowadzący) Jak się odżywiać, kiedy i jakie należy robić badania lekarskie, w jaki sposób spędzać wolny czas, aby żyć jak najdłużej i cieszyć się dobrym zdrowiem? W jakim stopniu stres, picie alkoholu, palenie tytoniu, zbyt krótki sen i zbyt długie opalanie się mogą zwiększać ryzyko zachorowań na nowotwory? Swoją wiedzę na ten temat widzowie będą mogli sprawdzić w programie Wielki Test o Zdrowiu. Każdy może odpowiadać na pytania online na stronie wielkitest.tvp.pl lub ściągając aplikację na smartfony. A w studiu TVP1 test będą rozwiązywać w duetach popularni artyści, sportowcy i dziennikarze. Program poprowadzą Sylwia Dekiert i Maciej Kurzajewski. 00:50 CHICHOT PANA BOGA - CZ. 2 Film obyczajowy, 73 min, Polska, 1989 Reżyseria: Tadeusz Kijański Scenariusz: Tadeusz Kijański, Andrzej Otrębski Zdjęcia: Stanisław Szymański Aktorzy: Marek Walczewski, Ewa Borowik, Zdzisław Wardejn, Henryk Talar, Bogusław Linda, Henryk Machalica, Karol Strasburger, Michał Pawlicki, Jerzy Zelnik, Andrzej Grabarczyk, Andrzej Fedorowicz, Tomasz Grochoczyński, Janusz Bukowski, Krzysztof Kołbasiuk, Cezary Harasimowicz Druga część filmu o rozruszniku serca zasilanym plutonem. Film otwiera fragment reportażu o rozruchach w Warszawie. Wywołały je informacje na temat niezwykłego rozrusznika z materiałem rozszczepialnym. Artur Weber informuje telewidzów, że pacjent zginął przy nieudanej próbie wykradzenia plutonu. W tym czasie bogaci biznesmeni bezskutecznie starają się przekupić Sandrę Kovacs, żeby pomogła im zdobyć rozrusznik. Akcja przenosi się do siedziby parlamentu, gdzie posłowie debatują nad ustawą dotyczącą tych rozruszników. Obrady przerywa wtargnięcie grupy protestujących. Posiedzenie zostaje przerwane, a uczestnicy ewakuowani. Rzecznik prasowy dementuje pogłoski, jakoby wtargnięcie miało miejsce. Sandra Kovacs pikietuje wraz z członkami ruchu Nowe Serce na rzecz zalegalizowania rozruszników. Weber i szef Departamentu Specjalnego rozmawiają o Sandrze. Do domu Kovacs przyjeżdża Weber. Przekonuje Sandrę o niebezpiecznych skutkach legalizacji rozruszników. Następnego dnia Weberowi udaje się zapobiec podłożeniu bomby pod samochód Kovacs. Do biura Webera przychodzi matka dwóch terrorystów, którzy brali udział w strzelaninie pod ośrodkiem lekarskim. Okazują się członkami Departamentu Specjalnego. Artur nagrywa w czterech kopiach całą swoją wiedzę na temat rozrusznika i ukrywa je u różnych osób. Okazuje się, że plutonowy rozrusznik serca to fikcja. Wymyślił go Departament Specjalny, aby zmodyfikowano konstytucję na korzyść Departamentu. Weber dowiaduje się, że Sandra nie żyje wraz ze wszystkimi czterema osobami, u których ukrył kopie nagrania. Szef Departamentu nie przewidział jednak, że kaseta - matka trafi do jego własnej instytucji. Jeden z pracowników, skuszony informacją o nagrodzie, osobiście przekazał nagranie mass mediom. 02:15 SZRAJBERKA Z AUSCHWITZ Film dokumentalny, 57 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Jan Gajewski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Dokument o historii życia Zofii Posmysz, więźniarki Auschwitz i Ravensbruck, pisarki i poetki, autorki m.in. opowiadania "Pasażerka" będącego kanwą scenariusza filmu Andrzeja Munka. Zofia Posmysz (rocznik 1923), pomimo swoich lat, wciąż aktywnie działa na rzecz ofiar obozów zagłady uczestnicząc w warsztatach dla młodzieży niemieckiej i polskiej, gdzie opowiada o horrorze obozowego życia oraz o przebaczeniu i pojednaniu. 03:25 IDEALNE MIASTO AUSCHWITZ Film dokumentalny, 39 min, Polska, 2016 Reżyseria: Grażyna Czermińska, Bogdan Czermiński Scenariusz: Grażyna Czermińska Zdjęcia: Radosław Czermiński, Grażyna Czermińska Film o zupełnie nieznanej historii Oświęcimia, który według starych, niemieckich map z okresu II wojny światowej, odnalezionych po kilkudziesięciu latach, miał być wzorcowym idealnym nazistowskim miastem, bastionem niemczyzny na Wschodzie. Dzięki tym mapom i dołączonym do nich zapiskom i rysunkom możemy wyobrazić sobie, jak miał wyglądać i funkcjonować Oświęcim, po wygranej przez nazistów wojnie. Zachowały się także fragmenty makiety przyszłego Oświęcimia. Co ciekawe, budowa "wzorcowego miasta Auschwitz" była jednym z priorytetowych zadań III Rzeszy. Jak ogromnych rozmiarów miało być to przedsięwzięcie, pokazują plany budynków samych tylko instytucji publicznych. Planowano wybudowanie 1600 tzw. mieszkań ludowych, czyli domków jednorodzinnych, z mediami, garażami i ogródkami. Miasto miało wręcz tonąć w zieleni. Przewidziano budowę 12 szkół, 6 przedszkoli, 20 placów zabaw, kilka stadionów z basenami pływackimi i boiskami sportowymi. Punktem centralnym miasta miał być stary Auschwitz z siedzibami władz, bankami, sklepami i rynkiem. W nowych centrach miejskich miały powstać monumentalne budowle partyjne, specjalne ulice do defilad czy place apelowe do partyjnych zgromadzeń. Docelowo w Oświęcimiu miało zamieszkać 80 tys. Niemców. Wiosną 1941 roku wraz z utworzeniem w Oświęcimiu zakładów koncernu I. G. Farben, miasto uzyskało specjalny status w polityce zasiedlania i stało się wzorem wschodniego osadnictwa. Budownictwo mieszkaniowe i poprawa infrastruktury uważane były przez dyrekcję I. G. Farben za najważniejsze warunki wypełnienia narodowo - socjalistycznego zadania, ale tak naprawdę chodziło o sprowadzenie do Oświęcimia odpowiedniej liczby siły fachowej ze Starej Rzeszy i stworzenie takich warunków, aby po wygranej wojnie pracownicy ci nie chcieli wracać. Rezerwuarem taniej siły roboczej miał być istniejący tu obóz koncentracyjny.