TVP Kultura Niedziela, 27.01.2019 07:00 SZLAKIEM KOLBERGA - MIKA URBANIAK Film dokumentalny, 26 min, Polska, 2017 Reżyseria: Grzegorz Jankowski Scenariusz: Michał Pietrusiewicz, Elżbieta Rottermund Cykl dokumentalny prezentujący znanych polskich muzyków, którzy wyruszają w Polskę szlakiem Oskara Kolberga. Każdy odcinek będzie muzyczną podróżą w inny region Polski. Znani muzycy uczą się od artystów ludowych tradycyjnego repertuaru: śpiewają, grają na skrzypcach, akordeonie, tańczą. Pokazują piękno i niepowtarzalność polskiej muzyki ludowej. Gwiazdą tego odcinka jest Mika Urbaniak, która spotka się z Barbarą Brodzik i Barbarą Soczewką z Koła Gospodyń Wiejskich w Trzcińcu koło Siedlec. 08:15 RZECZ POLSKA - HODOWLA ZWIERZĄTEK KAROLA BORSUKA Film dokumentalny, 12 min, Polska, 2018 Reżyseria: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Scenariusz: Tomasz Filiks, Anna Zakrzewska Muzyka: Bartosz Kruczyński Wykonawcy: Marek Sosenko, Stanisław Lenartowicz 100 najlepszych polskich projektów na 100 - lecie Niepodległości. W czwartym odcinku prezentujemy grę planszową Hodowla Zwierzątek, dziś znaną jako Superfarmer. Gra została stworzona przez Karola Borsuka w okupowanej Warszawie, a jej produkcja była jedyną możliwością pracy zarobkowej dla zwolnionego przez Niemców z uniwersytetu profesora matematyki. Jedyny zachowany w całości egzemplarz gry jest prezentowany w Muzeum Powstania Warszawskiego, pozostałe spłonęły w stolicy w sierpniu 1944 roku. 08:35 ANIMAMA - WARZYWA Film animowany, 5 min, Polska, 1977 Autor: Julian Tuwim Zdjęcia: Ryszard Waśko Aktorzy: Irena Kwiatkowska Animowana ilustracja do wiersza Juliana Tuwima. Przyniesione z rynku warzywa kłócą się, które z nich większe, ładniejsze itp. , nie bacząc, że za chwilę znajdą się w garnku. 08:40 ANIMAMA - CZTERY SŁONIE Film animowany, 6 min, Polska, 1977 Reżyseria: Ireneusz Czesny Scenariusz: Antoni Bańkowski Zdjęcia: Janusz Połom Film animowany o przygodach czterech małych, wesołych słoni, które wędrują przez świat, pomagając sobie w doli i niedoli. 08:45 ANIMAMA - FORTEPIAN Film animowany, 6 min, Polska, 1981 Reżyseria: Stanisław Lenartowicz Scenariusz: Stanisław Lenartowicz, Andrzej Badziak Zdjęcia: Jacek Żuk Żukowski Film dla dzieci, zrealizowany na podstawie wiersza Wandy Chotomskiej o siedmiu nutkach, które ukryte w fortepianie ucierpiały na skutek wstrząsów i fałszów. Film z udziałem dzieci wykorzystuje technikę animacji i liczne tricki. 10:05 MIECZYSŁAW KARŁOWICZ - SAMOTNA WĘDRÓWKA Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2017 Reżyseria: Tomasz Knittel Film dokumentalny przybliżający postać Mieczysława Karłowicza, wybitnego polskiego kompozytora zmarłego przedwcześnie w wieku 33 lat; zginął tragicznie, pod lawiną, w polskich Tatrach podczas wyprawy wysokogórskiej. Dzięki barwnej, wielowątkowej i zróżnicowanej w zakresie języka filmowego narracji, powstała nowoczesna i intrygująca opowieść o mogłoby się wydawać zapomnianym dziś artyście, skierowana dla szerokiego grona współczesnych odbiorców. Film jest opowieścią o wybitnym twórcy, jakim był Karłowicz, o jego muzyce, inspiracjach, pracy twórczej i podróżach, a także pasji do fotografowania, publicystyki i polskich gór. 11:40 POBOCZE Film dokumentalny, 17 min, Polska, 2015 Reżyseria: Julia Sokolnicka Zdjęcia: Mateusz Wołoczko Muzyka: Marcin Siegieńczuk W poetyckiej wycieczce samochodowej przez polskie zimowe krajobrazy, intymne portrety podróżników są skonfrontowane z groteskową architekturą. Nieruchome ujęcia uchwycają absurdalne obiekty i ludzi zadumanych nad tym, co jest naprawdę istotne. 12:10 PAPUSZA Film biograficzny, dramat, 125 min, Polska, 2013 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Krauze, Joanna Kos - Krauze Zdjęcia: Krzysztof Ptak, Wojciech Staroń Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz Aktorzy: Sebastian Wesołowski, Leokadia Brzezińska, Paloma Mirga, Andrzej Walden, Antoni Pawlicki, Artur Steranko, Jowita Budnik, Zbigniew Waleryś "Niezwykła historia wyjątkowej kobiety, która miała odwagę być sobą" - reklamowali "Papuszę" na plakacie filmowym producenci. Podstawą scenariusza filmu stała się rzeczywista historia przejmujących losów tytułowej bohaterki, poetki cygańskiej, piszącej w języku romskim. Była pierwszą romską autorką, która sama spisała swoje wiersze oraz pierwszą, której twórczość tłumaczono na język polski i wydano w oficjalnym obiegu. Do opublikowania jej wierszy doszło dzięki zaangażowaniu Jerzego Ficowskiego, który odkrył talent Papuszy, oraz dzięki staraniom Juliana Tuwima. Wydany w 1956 r. tomik "Pieśni Papuszy" przyniósł poetce rozgłos. Fabuła "Papuszy" charakteryzuje się wielowarstwową strukturą, nie ma prostej, linearnej akcji, jest wielkim splotem życiowych doświadczeń, różnych spostrzeżeń, emocji i zachowań. Branżowa prasa zwracała uwagę na stronę wizualną i muzyczną filmu: na wspaniałe zdjęcia, świetne aktorstwo oraz utwory Pawluśkiewicza, genialnie podkreślające nastrój i wydźwięk opowieści. Film przedstawia wydarzenia rozgrywające się w ciągu kilkudziesięciu lat, ukazując kolejne etapy życia i twórczości romskiej poetki. Nigdy nie uczęszczała do szkoły, sama zadbała o to, by nauczyć się czytać i pisać. Odważyła się sprzeciwić tradycyjnej roli cygańskiej kobiety. I chociaż była samodzielna i wyzwolona, nie kwestionowała patriarchalnej władzy swego starszego o ponad dwadzieścia lat i niekochanego męża, harfiarza Dionizego Wajsa. W filmie jest on jedną z głównych postaci, podobnie jak znany tłumacz i pisarz Jerzy Ficowski, ukrywający się w taborze Wajsa przed bezpieką. Nagrody: 2013 Karlove Vary (MFF) Wyróżnienie Specjalne Jury; Gdynia - nagroda za drugoplanową rolę męską dla Zbigniewa Walerysia, Nagroda za charakteryzację, nagroda za muzykę dla Jana Kantego Pawluśkiewicza, Valladolid (MFF) - nagroda za reżyserię i za najlepszą rolę męską; 2014 MFF w Pune - nagroda dla najlepszego filmu; nagroda za reżyserię; Polska Nagroda Filmowa Orzeł w kategoriach: najlepsze zdjęcia dla Krzysztofa Ptaka i Wojciecha Staronia, najlepsza scenografia dla Anny Wunderlich, najlepsze kostiumy dla Barbary Sikorskiej - Bouffał, najlepsza muzyka dla J. K. Pawluśkiewicza. 15:00 BREGENZ FESTIVAL 2017: CARMEN (BREGENZ FESTIVAL 2017: CARMEN) Film muzyczny, 124 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Kasper Holten Słynna opera Georges ' a Bizeta wystawiona na scenie festiwalu operowego w Bregencji w 2017 roku. Autorką scenografii jest uznana artystka Es Devlin, która na swoim koncie ma współpracę z największymi gwiazdami muzyki pop: Adele, Take That i U2. 17:15 NIEDZIELA Z... GRAŻYNĄ BŁĘCKĄ - KOLSKĄ Dysk./wywiad/debata, 43 min, Polska, 2018 Scenariusz: Katarzyna Jurkowska Wykonawcy: Agnieszka Szydłowska (prowadząca) Bohaterką "Niedzieli z..." jest aktorka Grażyna Błęcka - Kolska. Z Grażyną Błęcką - Kolską i jej gośćmi rozmawiać będziemy m.in. o jej rodzinnych korzeniach, aktorstwie dokumentalnym i czerpaniu z życia przy budowaniu ról, o kinie Jana Jakuba Kolskiego Kolskiego, a także o przyjaźni oraz stracie. 18:10 NIEDZIELA Z...GRAŻYNĄ BŁĘCKĄ - KOLSKĄ - JAŃCIO WODNIK Dramat obyczajowy, 100 min, Polska 1993 Reżyseria: Jan Jakub Kolski Scenariusz: Jan Jakub Kolski Zdjęcia: Piotr Lenar Muzyka: Zygmunt Konieczny Aktorzy: Franciszek Pieczka, Grażyna Błęcka Kolska, Bogusław Linda, Katarzyna Aleksandrowicz, Olgierd Łukaszewicz, Wiesław Cichy, Renata Pałys Reżyser Jan Jakub Kolski (ur. 1956) jest wierny swojemu oryginalnemu stylowi i tematyce. W filmach dokumentalnych, które realizuje od 1982 roku, częstym tematem była kontemplacja porządku natury. W filmach fabularnych Kolski rozwija ten temat. Opowiada o wsi, ale nie czyni tego na sposób realistyczny. Są to przypowieści o życiu - często brutalnym - w bliskim kontakcie z naturą, a więc bliżej Boga. Kino Kolskiego, porównywane z latynoskim "realizmem magicznym", to refleksja na temat dobra i zła, pełna tęsknoty za duchowymi wartościami. W "Pogrzebie kartofla" (1990) Kolski odwołuje się do biblijnego mitu Hioba, kreśląc obraz gwałtownych przemian na polskiej wsi po II wojnie światowej. W "Pograbku" (1992) przedstawił historię niezwykłego uczucia ludzi z "dołów" wiejskiej hierarchii. W świecie filmów Kolskiego ciągle jest obecne pytanie o sens dobrych i złych uczynków, które zdają się determinować losy ich sprawców. W roli Jańcia wystąpił wybitny aktor teatralny i filmowy - Franciszek Pieczka (ur. 1928). Stworzył niezwykłą, barwną galerię bohaterów o ludowym rodowodzie, zagrał m.in. tytułową rolę w "Żywocie Mateusza" (1968) Witolda Leszczyńskiego, w "Perle w koronie" (1972) stworzył pełną godności postać powstańca śląskiego, był zbuntowanym przeciw komunistycznej władzy góralem Haratykiem w zatrzymanym kilka lat przez cenzurę filmie "Słońce wschodzi raz na dzień" (1972) i doskonałym Czepcem w "Weselu" (1973) Andrzeja Wajdy według dramatu Stanisława Wyspiańskiego. Wielką popularność przyniosła mu rola Gustlika w serialu "Czterej pancerni i pies" (1968 - 70). Dużą zaletą jego aktorstwa jest naturalność i zróżnicowanie ról. Grając postaci często zbliżone charakterem, Pieczka potrafi uczynić z nich zawsze niepowtarzalne osobowości. "Jańcio Wodnik" zdobył Nagrodę Specjalną Jury "Złote Lwy Gdańskie" za najlepszą rolę męską dla Franciszka Pieczki i Nagrodę Dziennikarzy na XVIII Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w 1993 roku w Gdyni. Jeden z chłopów wygnał ze stajni i skatował chorą klacz. Znajduje ją wędrowny dziad (Łukaszewicz), który, gdy klacz zdycha, rzuca klątwę na wieś. W tym samym czasie jeden z jej mieszkańców Jańcio (Pieczka) odkrywa w sobie niezwykłe zdolności. Jest mu posłuszna woda, może dokonywać i innych nadnaturalnych czynów. Jańcio opuszcza ciężarną młodą żonę Weronikę (Błęcka - Kolska). Chce nieść ludziom pociechę i pomoc. Na swej drodze spotyka sprytnego oszusta - stygmatyka (Linda). To spotkanie odmieni życie Jańcia. 20:05 PANORAMA KINA POLSKIEGO - UKŁAD ZAMKNIĘTY Thriller, 114 min, Polska 2013 Reżyseria: Ryszard Bugajski Scenariusz: Mirosław Piepka, Michał S. Pruski Zdjęcia: Piotr Sobociński jr Muzyka: Shane Harvey Aktorzy: Janusz Gajos, Kazimierz Kaczor, Przemysław Sadowski, Wojciech Żołądkowicz, Robert Olech, Magdalena Jumorek, Monika Kwiatkowska Monika Kwiatkowska, Beata Ścibakówna, Jarosław Kopaczewski, Urszula Grabowska Doceniony przez krytykę i widzów thriller, obnażający ciemne strony polskiego wymiaru sprawiedliwości, z genialną rolą Janusza Gajosa i w reżyserii Ryszarda Bugajskiego, twórcy filmu legendy "Przesłuchanie". Do promocji "Układu..." posłużył utwór w wykonaniu Kazika Staszewskiego z zespołem Kult. Autorów scenariusza zainspirowały rzeczywiste wydarzenia. To bulwersująca historia młodych biznesmenów, aresztowanych pod zarzutem prania brudnych pieniędzy i przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej. W kontrowersyjnej sprawie o przestępstwa gospodarcze od początku było wiele niejasności. Według samych zainteresowanych ich życie prywatne i zawodowe zostało kompletnie zrujnowane przez urzędnicze pomyłki, zmowę milczenia i brak odpowiedzialności ze strony władz. Po latach dochodzi wprawdzie do umorzenia sprawy, jednak poszkodowani nigdy już nie odzyskają spokoju i dawnej pozycji. 22:45 DOKUMENT.PL - DWA ŚWIATY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2015 Reżyseria: Maciej Adamek Scenariusz: Maciej Adamek Bohaterką filmu jest 10 - letnia Laura, córka głuchoniemych rodziców. Dziewczynka w odróżnieniu od nich słyszy i mówi. To film o zbyt wczesnym wkraczaniu w dorosłe życie. Laura musi pomagać głuchoniemym rodzicom w wielu sprawach, w których zazwyczaj dzieci w jej wieku nie uczestniczą. Od urodzenia żyje w dwóch światach - w świecie ciszy, który panuje w jej domu, i w świecie osób słyszących - poza domem. Rodzice Laury urodzili się głuchoniemi, nigdy nie mówili i nigdy nie słyszeli. Co dziwniejsze w ich rodzinach wszyscy mówią i słyszą. Aneta - mama Laury - jest głuchoniema z niewiadomych powodów, a Adam - ojciec Laury - po urodzeniu zachorował na ospę. Poznali się na jednej z wycieczek organizowanych przez związek głuchoniemych i szybko pobrali się. Po ślubie zamieszkali z rodzicami Adama na wsi. Kiedy oni wkrótce zmarli, młodzi małżonkowie zostali sami na gospodarce. Dość długo nie mogli się zdecydować na dziecko, bo obawiali się, że też będzie głuchonieme. Tak dzieje się w wielu przypadkach. Laura urodziła się zdrowa. Kiedy córka była mała, rodzice przywiązywali jej sznurek do ręki, w ten sposób wiedzieli, że dziecko płacze lub czegoś potrzebuje. Laura nauczyła się, że może pociągnąć za sznurek, a wtedy rodzice przyjdą. W domu cały czas był włączony telewizor, żeby dziewczynka uczyła się mówić. Dość szybko rodzice zaczęli uczyć ją także języka migowego. W wieku 10 lat Laura perfekcyjnie posługuję się językiem migowym, ale też świetnie mówi i pisze. Dzięki temu jest oknem na świat rodziców. Bez niej ich funkcjonowanie w świecie ludzi słyszących wydaje się praktycznie niemożliwe. Film pokazuje, jak Laura porusza się w obu światach: osób słyszących i głuchoniemych. Konieczność pomagania rodzicom spowodowała, że dziesięciolatka jest o wiele bardziej dojrzała niż jej rówieśnicy. 23:50 SCENA ALTERNATYWNA - SMOLIK/KEV FOX Magazyn, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Joanna Makowska Wykonawcy: Andrzej Smolik, Kev Fox, Marek Horodniczy (prowadzący) Goście tego odcinka to Smolik / Kev Fox. Polski producent, kompozytor i multiinstrumentalista Smolik oraz brytyjski wokalista, gitarzysta i kompozytor Kev Fox. 00:30 KINO NOCNE - TRISHNA. PRAGNIENIE MIŁOŚCI (TRISHNA) Melodramat, 108 min, Wielka Brytania, 2011 Reżyseria: Michael Winterbottom Scenariusz: Michael Winterbottom Zdjęcia: Marcel Zyskind Muzyka: Amit Trivedi, Shigeru Umebayashi Aktorzy: Freida Pinto, Riz Ahmed, Roshan Seth, Kalki Koechlin, Mita Vasisht Uwspółcześniona adaptacja wydanej w 1891 r. powieści Thomasa Hardy'ego "Tessa d'Urberville", którą przeniósł na ekran Michael Winterbottom. Brytyjski reżyser już wcześniej wziął na filmowy warsztat dwie inne powieści Hardy'ego, realizując melodramaty "Więzy miłości" (1996) i "Królowie życia" (2000). Tytułowa Triszna to piękna i młoda dziewczyna z hinduskiej wioski, która żyje zgodnie z zasadami wpojonymi jej przez rodzinę. Jest posłuszna woli ojca, ma poślubić wybranego przez rodziców mężczyznę. Wbrew wszystkiemu Triszna zakochuje się z wzajemnością w bogaczu, łamiąc wszelkie konwenanse. Podczas wieczoru tradycyjnych narodowych tańców, Triszna poznaje przystojnego biznesmena Jaya Singha, Hindusa z pochodzenia, wykształconego w Wielkiej Brytanii, który spędza z przyjaciółmi ostatni dzień wakacji. Wrócił do Indii, by wspomóc ojca w hotelowym biznesie. Kiedy wskutek wypadku samochodowego rodzina Triszny traci środki do życia, biznesmen proponuje jej pracę, a ona przyjmuje ofertę. Jay ulega urokowi czarującej dziewczyny, która podbija jego serce. Obsypuje ją prezentami i komplementami. Ona również stopniowo poddaje się silnemu uczuciu. Po różnych perypetiach, ich drogi się rozchodzą. Kiedy się znowu spotkają, owładnięci namiętnością uciekają razem. Powoli zaczynają jednak dostrzegać, jak wiele ich dzieli i jak bardzo różnią się od siebie. Ich związek nieuchronnie zmierza ku rozpadowi, co ostatecznie ma tragiczne konsekwencje. "Triszna. Pragnienie miłości" to przesiąknięte atmosferą Indii współczesne love story. Film w całości sfilmowany w naturalnej i zachwycającej scenerii hinduskiego Radżastanu (w Osian, Jaipurze i Jodpurze), a także w Mumbaju. 02:30 TAŚMY KULTURY - AKTYWNOŚĆ PSYCHICZNA Artystyczne/estradowe (widowisko), 10 min, Polska, 2018 Człowiek to aktywność - wewnętrzna i zewnętrzna - psychiczna i fizyczna. Niestety często aktywność fizyczna okazuje się być w swej istocie psychiczną. 02:45 TAŚMY KULTURY - KOLOROWE ŻYCIE Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 Jakie jest "dobre życie"? Kolorowe! Czemu nasze "kolorowe życie" bywa szare, a nasze kolorowe oczy takie stare? 03:05 ŚWIAT W PIOSENCE - MUR BERLIŃSKI I UPADEK KOMUNIZMU (SOUNDTRACKS: THE BERLIN WALL & THE FALL OF COMUNISM) Film dokumentalny, 40 min, USA, 2017 Reżyseria: Dwayne Johnson, Dany Garcia Seria "Soundtracks" przedstawia związki muzyki z różnego rodzaju wydarzeniami historycznymi. Każdy odcinek dotyczy tragedii, momentów euforii lub zdarzeń, które dały początek nowym ruchom. Wraz z nimi prezentowane są muzyka, artyści i nurty mające szczególny związek z tymi przemianami. Przez wiele lat kraje bloku wschodniego były odcięte od reszty świata. Mur berliński wyznaczał swoistą granicę między wschodem a zachodem. Do jego upadku i zarazem wyzwolenia się spod jarzma komunizmu doprowadziło wiele czynników. Jednym z tych, który napędzał te przemiany, była muzyka.