TVP Historia Poniedziałek, 28.01.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 28 STYCZNIA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1887 - początek budowy wieży Eiffela; 1903 - urodził się Aleksander Kamiński, najwybitniejszy działacz harcerstwa polskiego; 1945 - oddział AK zajął więzienie w Biłgoraju i uwolnił więźniów z rąk NKWD i UB; 1977 - odbyła się premiera "Barw ochronnych" Krzysztofa Zanussiego; 07:40 KORONA KRÓLÓW - ODC 111 Telenowela historyczna, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Monika Zięba-Rybowska, Anna Stańko, Agnieszka Olejnik Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Tomasz Sapryk, Piotr Ligienza, Krzysztof Wrona, Karol Biskup, Piotr Nowak, Violetta Arlak, Karina Seweryn, Agata Bykowska, Gabriela Chojecka, Monika Radziwon, Dagmara Brodziak, Piotr Bała, Wojciech Starostecki, Karolina Porcari Odc 111. Ligęza prosi króla o zwolnienie z urzędu marszałka, który dotąd piastował. Kazimierz jest zaskoczony, ale szybko znajduje odpowiednią osobę na to stanowisko. Kiedy córka Egle, Audre, dowiaduje się prawdy, targana emocjami postanawia sama wymierzyć sprawiedliwość za krzywdy matki. Do Świdnicy dociera list z Wawelu. Katarzyna Pilecka prosi o przyjęcie Heleny na dwór świdnicki. Jak zareaguje książę, znając przeszłość dziewczyny? 08:10 KORONA KRÓLÓW - ODC 112 Telenowela historyczna, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Anna Krasuska, Konrad Sobieszczański, Agnieszka Olejnik Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Tomasz Sapryk, Piotr Ligienza, Karol Biskup, Piotr Nowak, Hubert Wróblewski, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Agata Bykowska, Tomasz Ciachorowski, Kacper Lech, Gabriela Chojecka, Marek Karpowicz, Katarzyna Radochońska Odc 112. Po tym jak Audre zaatakowała Ligęzę, Gabija ukrywa ją w leśnej chacie. Dziewczynie grozi surowa kara. Ranny Mikołaj bez uprzedzenia opuszcza także i Bellę. Jakie ma dalsze plany? Piotr Szafraniec robi dobre wrażenie na królu, któremu podoba się jego zapał i odwaga sądów. Kazimierz oficjalnie przyjmuje Szafrańca na urząd marszałka dworu. Adelajda niespodziewanie osuwa się na ziemię i traci przytomność. 09:10 HISTORIA POLSKI - REPUBLIKA CZYLI EPITAFIUM DLA ZAGUBIONEGO POETY Film dokumentalny, 40 min, Polska, 1993 Reżyseria: Małgorzata Potocka Scenariusz: Małgorzata Potocka Wykonawcy: Grzegorz Ciechowski, Republika Film o działalności zespołu "Republika" - od jego powstania w 1981 roku do 1993 roku. Fragmenty utworów, wiele wspomnień, wywiadów. Elementy życia rodzinnego. Zespół należał do najpopularniejszych grup rockowych w kraju i ma nadal wśród młodzieży swoich zagorzałych zwolenników. 10:00 SENSACJE XX WIEKU - POJEDYNEK NA PUSTYNI, CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 30 min, Polska, 1992 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna o charakterze sensacyjnym, popularyzująca wiedzę o historii XX wieku. Druga część odcinka poświęconego walkom w Afryce Północnej podczas II wojny światowej oraz Erwinowi Rommelowi - dowódcy Afrika Korps, niemieckiego korpusu ekspedycyjnego w Afryce. 10:40 ŚWIAT Z LOTU PTAKA - ODC. 1. AMERYKA PÓŁNOCNA (EARTHFLIGHT) Film dokumentalny, 52 min, Wielka Brytania, 2012 Przez cztery lata filmowaliśmy ponad sto gatunków ptaków w czterdziestu krajach na sześciu kontynentach. Aby uchwycić obraz świata z lotu ptaka, filmowcy zastosowali nowoczesne techniki realizacji i sprzęt. Byli świadkami niezwykłych zachowań. Spojrzeli świeżym okiem na przepiękne spektakle natury. W czasie realizacji najważniejszą rolę odegrała jednak niezwykła więź między ludźmi i ptakami. Z ich pomocą mogliśmy wyruszyć w podróż szlakiem ptasich wędrówek. W opisywaniu wielkich ptasich wędrówek po wszystkich kontynentach świata wzięły udział setki zapaleńców i miłośników ptaków. Wspomagani przez nowoczesną technikę, ukazaliśmy życie ptaków w nowym ujęciu. Razem z ptakami odbyliśmy niezwykłą wędrówkę po całym świecie. Przez cztery lata filmowaliśmy ponad sto gatunków w czterdziestu krajach na sześciu kontynentach. By uchwycić obraz świata z lotu ptaka, filmowcy zastosowali nowoczesne techniki realizacji i najnowszy sprzęt. Byli świadkami niezwykłych zachowań, spojrzeli świeżym okiem na przepiękne spektakle natury. W czasie realizacji najważniejszą rolę odegrała jednak niezwykła więź między ludźmi i ptakami. Wiosna w środkowej Francji. Miłośnik ptaków Christian Moullec zamierza wychować własne stado gęsi. Przez pierwsze dwa lata życia te pisklęta mają uważać go za swoją matkę. Będą mu ufać i trzymać się blisko niego. To tzw. imprinting. Wiele osobników przechodzi ten proces już od chwili narodzin. Christian chce ze swojego mikrolotu sfilmować je, lecące szlakiem migracyjnym dzikich ptaków. Podjął się wielkiego zadania, które będzie trwało jeszcze długo po zakończeniu zdjęć do tego filmu. W opisywaniu wielkich ptasich wędrówek po wszystkich kontynentach świata wzięły udział setki zapaleńców i miłośników ptaków. Wspomagani przez nowoczesną technikę, ukazaliśmy życie ptaków w nowym ujęciu. Ekipy filmowe obserwowały i rejestrowały zachowania dzikich ptaków, o których wciąż wiele można się dowiedzieć. Odtąd na świat ptaków będziemy spoglądać innym okiem. Ta seria spełnia marzenia o umiejętności latania, a odcinek szósty pokaże, w jaki sposób została zrobiona. 11:45 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 3 TRWANIE I PRZEMOC. ROK 1884 Serial historyczny, 70 min, Polska, 1982 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Franciszek Pieczka, Anna Ciepielewska, Andrzej Baranowski, Marian Dziędziel, Tomasz Lulek, Sławomira Łozińska, Ewa Nijaki, Urszula Gierbuszewska, Tadeusz Madeja, Tadeusz Borowski Mijają lata. Bismarckowska polityka Kulturkampfu coraz bardziej daje się we znaki śląskim Polakom. Do domu Franciszka Pasternika niespodziewanie powraca jego syn Jan, który zaginął przed laty podczas wojny francusko - pruskiej. Obecnie jest już obywatelem francuskim. Tęsknota za ojczystymi stronami sprawiła jednak, że postanowił odwiedzić najbliższych. Radość z powodu odwiedzin jednak nie trwała długo. Przerywają ją brutalnie pruskie władze, które odbierają staremu Pasternikowi kuźnię. To już dla sędziwego kowala zbyt wiele. Wstrząśnięty do głębi dostaje wylewu. Jego efektem jest niemal całkowity paraliż. 13:10 ŻYCIE ZA ŻYCIE. MAKSYMILIAN KOLBE (LEBEN FUR LEBEN) Dramat, 90 min, Polska/Niemcy 1990 Reżyseria: Krzysztof Zanussi Scenariusz: Jan Józef Szczepański, Krzysztof Zanussi Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Christopher Waltz, Edward Żentara, Artur Barciś, Gustaw Lutkiewicz, Krzysztof Zaleski, Jerzy Stuhr, Andrzej Szczepkowski, Jerzy Przybylski, Jan Peszek, Tadeusz Bradecki, Ewa Wiśniewska, Henryk Bista, Ryszard Kotys i inni Film inspirowany historią męczeńskiej śmierci ojca Maksymiliana Kolbego. Jan, więzień obozu koncentracyjnego, ucieka w przypadkowych okolicznościach. Ukrywa się w prywatnych mieszkaniach, potem w klasztorze. Tam dowiaduje się o skutkach swojej ucieczki; w odwecie dziesięciu więźniów skazano na śmierć głodową w bunkrze, a za jednego z nich ofiarował się oddać życie franciszkanin, ojciec Maksymilian Kolbe. Od tej chwili Jan traci spokój wewnętrzny, nie jest w stanie pojąć, jak można było poświęcić własne życie za obcego człowieka. Stara się dotrzeć do ludzi, którzy znali ojca Kolbe; z ich opowiadań, przedstawianych w frormie retrospekcji, wyłania się postać człowieka, który tak dokładnie wypełnił boże przykazania o miłości bliźniego. Jana dręczą wyrzuty sumienia. Od poczucia odpowiedzialności za śmierć tego wyjątkowego człowieka nie uwolni się już do końca życia. 14:55 DZIEWICZA NOWA ZELANDIA - ODC. 2/6. PARKI NARODOWE ABEL TASMAN I NELSON LAKES (ODC. 2/6) Film dokumentalny, 44 min, USA, 2013 Reżyseria: Alex Clark, Nicky Hommond Scenariusz: Cameron Crawford Nowa Zelandia to niezwykłe miejsce. Przez długi czas izolowana na rozległym Pacyfiku stała się ewolucyjnym "laboratorium". W jego pierwotnych lasach żyją unikalne i często dziwne formy życia; ptaki, które nie chcą latać, gigantyczne owady i żywe skamieliny o niebadanym wieku. Nowa Zelandia to ciągle zmieniające się krajobrazy - od szczytów Mt Aoraki Mt Cook, najwyższego wzniesienia tego obszaru, do tajemniczych "cieni" Fiordlandu i niezwykłych głębin Hauraki Marine Park. Seria odkrywa najdziksze miejsca parków narodowych Nowej Zelandii. 15:50 SPÓR O HISTORIĘ - FRANCUSKA KOLABORACJA Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2014 Scenariusz: Elżbieta Szumiec Wykonawcy: Jerzy Eisler, Tadeusz Panecki, Janusz Zuziak Po klęsce w 1940 roku w Paryżu i północnej Francji panowali Niemcy, na południu zaś w niezależnym od Niemiec państwie francuskim, które ogłosiło neutralność, ze stolicą w Vichy rządzili Francuzi. Przebywający w Londynie generał Charles de Gaulle, który wzywał do kontynuowania walki z Niemcami, zaocznie został skazany na karę śmierci za zdradę stanu. Z okupantem współpracowała prawica jak i lewica. Francuski ruch oporu niemal nie istniał. Co zyskała, a co straciła pokonana Francja, podejmując kolaborację z III Rzeszą? 16:35 HISTORIA POLSKI - WOJNA TOTALNA CZ. 1 ODC. 1 Film dokumentalny, 41 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jędrzej Lipski, Piotr Mielech Scenariusz: Jędzrzej Lipski, Piotr Mielech cz. 1, odc. 1 Dokument poświęcony stratom materialnym, jakie w czasie II wojny światowej poniosła Polska. Film jest rzetelną syntezą wiedzy, jaką posiadają naukowcy, historycy i dziennikarze zajmujący się tą tematyką. Realizacja oparta na wykorzystaniu wyników wieloletnich badań i poszukiwań naukowców z Polski, Niemiec, Francji, Holandii. Ich skrupulatna praca w archiwach rozmieszczonych w najodleglejszych zakątkach świata, doprowadziła do ujawnienia wstrząsających faktów, które dotąd nie były znane szerokiej opinii publicznej, nie tylko na zachodzie Europy, ale także w Polsce. 18:30 NAJDŁUŻSZA WOJNA NOWOCZESNEJ EUROPY - ODC. 5 FILOLOG I GWOŹDZIE Serial historyczny, 64 min, Polska 1981 Reżyseria: Jerzy Sztwiertnia Scenariusz: Andrzej Twerdochlib Zdjęcia: Andrzej Ramlau Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Krzysztof Kolberger, Henryk Machalica, Kazimierz Kaczor, Piotr Garlicki, Mariusz Benoit, Andrzej Seweryn, Piotr Garlicki, Marek Siudym, Joanna Sobieska, Beata Tyszkiewicz, Anna Nehrebecka, Joanna Żółkowska i inni Rok 1848 - Wiosna Ludów. Na fali patriotycznych zrywów powstaje w Poznaniu Polski Komitet Narodowy. Naczelnym wodzem oddziałów powstańczych zostaje mianowany Ludwik Mierosławski. Franke, pruski policjant, ucieka z Poznania i szuka pomocy u swego kuzyna, Janka Frankowskiego. Powstanie jednak upada. Na terenie Poznańskiego coraz większą popularność zyskuje młody naukowiec, Hipolit Cegielski. Widząc, że zrywy zbrojne nie doprowadzą do wyzwolenia kraju, staje się on rzecznikiem idei, że dla Polaków jedyną drogą ratunku jest rzetelna praca. Orędownikiem tego programu był Karol Marcinkowski - za jego namową Cegielski otworzył sklep z materiałami żelaznymi. 19:50 HISTORIA W POSTACIACH ZAPISANA - MIKOŁAJ II (TZAR NICHOLAS II) Film dokumentalny, 116 min, Francja, 2013 Reżyseria: Laure Delalex Wykonawcy: Marek Ciuniel Mikołaj II był ostatnim carem Rosji. Jego ogromne imperium rozciągało się od terytoriów polskich po granice Chin. Choć nie miał usposobienia tyrana, to żył i rządził zgodnie z tradycją swojej dynastii. Car dysponował władzą absolutną, czemu sprzeciwiali się deputowani marzący o podziale władzy. A to wywoływało niepokoje społeczne i było zarzewiem pierwszych ruchów rewolucyjnych. W sierpniu 1914 roku Mikołaj II postanowił przystąpić do wojny z Niemcami. Objął dowództwo nad armią. Jako generał przestał być, w oczach ludu, carem reprezentującym Boga, a został Batiuszką. W lutym 1917 doszło do manifestacji kobiet i robotników, na ulicach Sankt Petersburga wybuchły rozruchy. Duma poparła rewolucję i powołała rząd tymczasowy. Pod naciskiem generałów i Dumy Mikołaj II podpisał akt abdykacji, a z wygnania wrócił Lenin, który głosząc hasła: ziemia dla chłopów, koniec wojny, władza w ręce rad, błyskawicznie przejmował władzę w kraju. Rodzina carska jeszcze przez jakiś czas mogła cieszyć się względną wolnością. Jednak bolszewicy już wkrótce w tajemniczych okolicznościach zabili cara, jego żonę Aleksandrę i ich dzieci. 22:00 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - WYRWAĆ POLAKÓW Z GUŁAGU Magazyn, 29 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) Podczas największego nasilenia wojny w eterze młodych słuchaczy Wolnej Europy przyciągają nie polityczne komentarze, lecz niezwykłe rozmowy, niezwykłe dla PRL. Z George'em Harrisonem, Sophią Loren, Charles'em Aznavourem, Rolling Stonesami. Prasa partyjna bije na trwogę: Wolna Europa wprowadza audycje muzyczne na osobiste polecenie prezydenta Lyndona Johnsona. Chce zdobyć zaufanie niedojrzałej politycznie warstwy społecznej. Zachodni rock podminowuje system komunistyczny. W programie prof. Jerzy Eisler oraz gwiazdy Wolnej Europy: Barbara Nawratowicz, Janusz Herburt - Hewell, Janusz Marchwiński. Niezwykłe archiwalia! 22:40 LWÓW - MIASTO I LUDZIE NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ - ODC. 9/9 Reportaż, 20 min, Polska, 2018 Zdjęcia: Tomasz Smyk 9 - odcinkowy, reportażowy przewodnik po Lwowie śladami wybitnych Polaków. Odcinek 9 - Tylko mi Lwowa żal W ostatnim odcinku reportaży - historia obrony Lwowa w listopadzie 1918 roku, a także losy Cmentarza Orląt. 00:15 UCIECZKI PRZEZ DRUTY - PODZIEMNY SCHRON Dokument fabularyzowany, 38 min, Polska, 2017 Reżyseria: Andrzej Celiński Scenariusz: Andrzej Celiński Aktorzy: Paweł Kumięga, Miłosz Pietruski, Paweł Sanakiewicz, Ryszard Starosta, Przemysław Puchała, Jan Kochanowski, Jakub Giel, Mikołaj Dróżdż, Błażej Wójcik, Jan Nosal, Tomasz Tywoniuk, Wojciech Masacz, Przemysław Pankowski, Grzegorz Grecas, Zbigniew Kozłowski Ucieczka z Auschwitz. Akt szalenczej brawury i wyrafinowanej kalkulacji w sytuacji skrajnego wyczerpania sił fizycznych i duchowych. Czym jest spiskowanie i działanie w warunkach totalnego ubezwłasnowolnienia, wszechobecnej inwigilacji i zagrożenia torturami? Zaczyna się od dylematu moralnego dotyczącego losu współwięźniów, ktorzy w ramach zbiorowej odpowiedzialności mogą zostać zabici w odwecie, rozwija się poprzez nieprawdopodobne zbiegi okoliczności, które o mały włos nie kończą się wpadką i śmiercią uciekinierów, kończy na przełamywaniu własnej słabości, strachu i pokonywaniu ogromnym kosztem kolejnych przeszkód w drodze do wolności. Walka z samym sobą, jako fundament sensacyjnej akcji, to główny motyw fabularyzowanego dokumentu w konwencji wojennego thrillera z refleksją historyczną w tle. Film opisuje ucieczkę grupy Józefa Papugi, która odbyła się w trzech nieprzewidzianych przez uciekinierów etapach. Podstępy, fortele, wybiegi i pomysły grupy zdecydowanych na wszystko desperatów. Grupa uciekinierów rozpracowała wywiadowczo system obozowych zabezpieczeń i uniknęła pościgu. To wygrany pojedynek między konspiratorami i obozowym gestapo. Wątek sensacyjny, uzupełniony przez ideowy i historyczny rysunek tła ucieczki. Zawarty w rzeczowych komentarzach historyka, dr. Piotra M. A. Cywińskiego - dyrektora Państwowego Muzeum Auschwitz - Birkenau, który przedstawia wydarzenia na tle dziejów II wojny światowej. Obraz sytuacji granicznej, tak jak definiował ją Karl Jaspers, w sytuacji, gdzie miarą człowieczeństwa staje się wybór wolności i związanego z tym wyborem ryzyka smierci. Zaakcentowanie roli czynników psychologicznych - woli oporu, inteligencji, buntu przeciw złu i hartu ducha, jako najważniejszych czynnikow decydujących o przeżyciu w obozie koncentracyjnym i powodzeniu ucieczki. 01:05 SENSACJE XX WIEKU - ŚMIERĆ STALINA Kameralne i studyjne (widowisko), 30 min, Polska, 1992 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański W tym wydaniu programu Bogusław Wołoszański stara się rozwikłać zagadkę śmierci Józefa Stalina. Podejmuje próbę wyjaśnienia okoliczności śmierci dyktatora. 01:40 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - CHURCHILL Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony polityce Wielkiej Brytanii w pierwszej fazie wojny. Obraz tworzą czarno - białe archiwalne materiały filmowe.