TVP Historia Piątek, 08.02.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 8 LUTEGO ODC. 466 Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1828 - urodził się Jules Verne; 1865 - Gregor Mendel wygłosił odczyt o swoich odkryciach w kwestii dziedziczenia; 1951 - egzekucja w mokotowskiej katowni UB mjr. Zygmunta Szendzielarza - legendarnego "Łupaszki"; 1981 komunikat PAP o śledztwie przeciw KOR; 07:40 KORONA KRÓLÓW - ODC 129 Telenowela historyczna, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Anna Krasuska, Anna Stańko Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Marta Wiśniewska, Martyna Dudek, Marcin Rogacewicz, Piotr Nowak, Wenanty Nosul, Marianna Zydek, Paulina Kondrak, Mateusz Lisiecki, Grzegorz Woś, Krzysztof Grabowski, Katarzyna Radochońska, Wojciech Czerwiński, Wojciech Starostecki Odc. 129 Trwają przygotowania do ślubu królewskiej córki. Elżbieta przeżywa nadchodzące w jej życiu zmiany. Oparciem staje się Małgorzata, która opowiada jej o powinnościach żony wobec męża. Król spotyka się z księciem Bogusławem na polowaniu, na którym mają zostać ustalone szczegóły małżeństwa jego córki. Mela przygotowuje tajemnicze lekarstwa. Kat sprzeciwia się ukochanej, które mogą sprowadzić na nich nieszczęście. 08:15 KORONA KRÓLÓW - ODC 130 Telenowela historyczna, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Agnieszka Olejnik, Ewa Bulanda, Konrad Sobieszczański Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Tomasz Sapryk, Marcin Rogacewicz, Piotr Nowak, Mateusz Kmiecik, Dagmara Brodziak, Sylwia Skrzypczak, Krzysztof Grabowski, Katarzyna Radochońska, Wojciech Czerwiński, Zbigniew Waleryś, Justyna Ducka, Piotr Michalski, Maja Wachowska Odc. 130 Król jest bardzo zadowolony z wyboru przyszłego zięcia. Jasiek jednak nie ufa Bogusławowi. Kunad, przygotowujący rzeźbę zmarłego króla Władysława, odwiedza Adelajdę. Czaruje ją swoimi opowieściami i wyraźnie ją adoruje. Księżna Agnieszka prosi Guncela, aby towarzyszył Helenie w przejażdżce konnej. Miła atmosfera szybko przeradza się w nerwową, ponieważ rycerz zarzuca dziewczynie zbytnie zainteresowanie Henrykiem - ojcem małej Anny. Jest zazdrosny. 09:25 HISTORIA POLSKI - DZIEWCZĘTA Z AUSCHWITZ Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2010 Reżyseria: Kinga Wołoszyn - Świerk Scenariusz: Kinga Wołoszyn - Świerk Zdjęcia: Piotr Sędzikowski Spojrzenie na tematykę obozową oczami współczesnych młodych kobiet i ich rówieśnic sprzed 65 lat, byłych więźniarek obozu Auschwitz - Birkenau. Niemiecki nazistowski przemysł zagłady wybierał swoje ofiary niezależnie od pochodzenia, statusu społecznego czy narodowości. W filmie, obok Polek, występują również Czeszka i Niemka. Pomimo tak dużego upływu czasu, wspomnienia obozowe wciąż żyją w pamięci tych kobiet. Nie mogą się od nich uwolnić także najbliższe im osoby. Dla pokolenia, które nigdy nie zaznało wojny i dorastało we względnym dobrobycie, opowieści o obozowym życiu są szokujące. I nie są w nich najważniejsze elementy powszechnie znane z podręczników historii - głód, brak higieny, insekty czy choroby, ale wszechobecne poniżenie godności człowieka schodzące poniżej poziomu zezwierzęcenia. Wspomnienia kobiety, która trafiła do obozu jako 9 - letnia dziewczynka, czy młodej matki rodzącej w koszmarnych warunkach swoje pierwsze dziecko, w zestawieniu ze świadomością, że wszystko to wydarzyło się nie tak dawno w środku Europy, skłaniają do refleksji nad ciemną stroną natury człowieka i drzemiącymi w niej demonami, które tak łatwo było obudzić. W filmie poruszane są również zagadnienia łatwego życia w obozie, zazwyczaj pomijane w dotychczas znanych produkcjach o podobnej tematyce. Czy zwolnienie członkiń obozowej orkiestry kobiecej od ciężkich prac fizycznych miało być rekompensatą za ciągnące się przez całe życie psychiczne obciążenie, wynikające ze świadomości przygrywania skocznych utworów kolumnom maszerującym do komór gazowych? Czym był obozowy dom publiczny? Miejscem rozrywki czy kolejnym trybikiem służącym podniesieniu wydajności pracy w upiornym systemie zagłady? Czy praca kobiet w Puffie oznaczała lepsze jedzenie i ubranie, czy najgorsze z upokorzeń, jakie może spotkać kobietę? Wszelkie uogólnione oceny są w tym wypadku nieuprawnione i niestosowne, a próby odpowiedzi na tego rodzaju pytania prowadzą do zastanowienia się nad postawą, jaką każdy z nas przyjąłby, stojąc wobec takiego bezmiaru ludzkiej tragedii. 10:25 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA MARTINA BORMANNA CZ. 1 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Pierwsza część programu o losach sekretarza Adofla Hitlera - Martina Bormanna. W sierpniu 1996 r. sensacją stała się książka brytyjskiego autora, który stwierdził, że w maju 1945 r. wywiózł Boremanna z Berlina. Program przedstawia karierę Martina Bormanna oraz wydarzenia w bunkrze pod Kancelarią Rzeszy w końcu kwietnia 1945 r. , gdy Hitler miał popełnić samobójstwo, a Martin Bormann szykował się do ucieczki i... ślad po nim zaginął. W programie wykorzystano unikatowe materiały archiwalne. Ponadto, w Klubie sensacji XX wieku felieton zrealizowany w Muzeum Kolejnictwa, relacja z realizacji programu Mokra '39 i prezentacja najnowszych książek historycznych. 11:50 BLISKO, CORAZ BLIŻEJ - ODC. 12 ZŁOTA LILIJKA. ROK 1932 Serial historyczny, 76 min, Polska, 1986 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Albin Siekierski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Tomasz Zaliwski, Ewa Ziętek, Jan Frycz, Teresa Lipowska, Czesław Stopka, Tadeusz Szaniecki, Krzysztof Stroiński, Dorota Pomykała, Piotr Skiba, Lidia Bienias Rok 1932. Śląska gospodarka boryka się z poważnymi problemami. Z miesiąca na miesiąc powiększa się obszar nędzy. Bieda i problemy z pracą nie omijają Pasterników. Robert po awanturze z majstrem ląduje na bruku. Ratując się przed biedą, dołącza do górników nielegalnie wydobywających węgiel z biedaszybów. W jego ślady idzie Tomasz. By zarobić na chleb, gotów jest ryzykować nawet kłopoty z policją regularnie niszczącą biedaszyby. Brak pracy popycha Gustka, syna Roberta, do szukania zarobku w przemycie i hazardzie. Na tym tle dochodzi do rodzinnego konfliktu. Nie wiedzie się też Bolkowi, synowi Tomasza. Brak pieniędzy uniemożliwia mu naukę w gimnazjum. Wspólnie z kuzynem Ryśkiem zaczyna sprzedawać węgiel z biedaszybów na placu targowym. 16:20 HISTORIA POLSKI - EUGENIKA - W IMIĘ POSTĘPU Film dokumentalny, 56 min, Polska, 2010 Reżyseria: Grzegorz Braun Scenariusz: Grzegorz Braun Historia naukowych projektów stworzenia nadczłowieka - koncepcji, która zainspirowała m. in. Hitlera - w kontekście współczesnych, najbardziej aktualnych osiągnięć genetyki i związanych z tym kontrowersji. Narratorem filmu jest amerykański badacz Erwin Black, autor książki "Wojna przeciw słabym". W filmie wykorzystano m. in. unikatowe materiały z Cold Spring Harbor, kolebki amerykańskiej eugeniki. Pokazano także realia kontrowersyjnej procedury zapłodnienia in vitro w Polsce. 18:45 KANCLERZ - ODC. 1/5 Serial historyczny, 54 min, Polska 1989 Reżyseria: Ryszard Ber Scenariusz: Zbigniew Safjan Zdjęcia: Jerzy Stawicki Muzyka: Zdzisław Szostak Występują: Marcin Troński, Krzysztof Kolberger, Danuta Kowalska, Jerzy Kryszak, Krzysztof Jasiński, Jerzy Kamas, Zdzisław Wardejn, Wojciech Alaborski, Maria Gładkowska, Henryk Bista i inni Pewne wątki serialu zrealizowanego na podstawie powieści Zbigniewa Safjana "Kanclerz" pojawiły się już w filmie "Żelazną ręką", który Ryszard Ber równolegle kręcił dla kina. Akcja toczy się pod koniec XVI wieku, w okresie przełomu historycznego po wygaśnięciu dynastii Jagiellonów. Tytułowy bohater to późniejszy kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski, "najlepszy w Polsce ówczesnej mózg polityczny", jak określił go Paweł Jasienica, pisząc w swym dziele "Rzeczpospolita Obojga Narodów": "Losy Rzeczypospolitej potoczyły się zapewne inaczej, gdyby tron przypadł nie Wazom, lecz Zamoyskim. Losy Jana Zamoyskiego, który w okresie panowania Stefana Batorego był pierwszą po królu postacią w państwie, przedstawia w serialu jego osobisty sekretarz i powiernik Reinhold Heidenstein, odtwarzający w kronice wspaniałą karierę swego możnego protektora. Ten Niemiec z pochodzenia, który stał się polskim historykiem, to druga ważna postać filmu, mająca swój autentyczny pierwowzór w przeszłości. Trzecią osobą w gronie pierwszoplanowych bohaterów serialu jest rotmistrz Szymon Mroczek, przyjaciel banity Samuela Zborowskiego, zwolennik rządów silnej ręki i ukrócenia samowoli szlachty. Oczywiście, obok bohaterów historycznych pojawia się w serialu cały zastęp postaci fikcyjnych, a rozgrywkom na wielkiej scenie politycznej towarzyszą niezliczone drobne intrygi i wiele wątków osobistych. "Staraliśmy się razem z Ryszardem Berem - mówił Zbigniew Safjan - przede wszystkim uniknąć w serialu ilustracyjności, stworzyć własną wesję historii i własną wizję postaci". W ten sposób powstał film o mechanizmach władzy i sposobach jej sprawowania nie tylko w dawnej Rzeczpospolitej, o możliwościach pogodzenia interesów jednostkowych - z ideą silnego państwa. 19:55 JASTER Film dokumentalny, 59 min, Polska, 2013 Reżyseria: Małgorzata Walczak, Marek Tomasz Pawłowski Scenariusz: Małgorzata Walczak, Marek Tomasz Pawłowski Zdjęcia: Maciej Walczak Tragiczna historia sięgająca czasów II wojny światowej. 22 - letni Stanisław Jaster, pseudonim Hel, osobisty emisariusz Witolda Pileckiego został posądzony o kolaborację. Bojownik oddziałów specjalnych Kedywu Armii Krajowej, uciekinier z Auschwitz - Birkenau 20 czerwca 1942 r. wskutek fatalnego splotu okoliczności sam został przez towarzyszy oskarżony o współpracę z Niemcami. Za kolaborację z gestapo, w trybie nagłym bez sądu i pisemnego wyroku został skazany i rozstrzelany w lipcu 1943 roku. Narzeczona Danuta, która przeżyła wojnę, nigdy nie zapomniała o ukochanym, nigdy nie wyrzekła się miłości do niego. Nigdy też nie dowiedziała się, gdzie jest pochowany. W filmie wypowiada się kluczowy świadek tamtych wydarzeń, współuciekinier z obozu, Kazimierz Piechowski. 22:35 SZEROKIE TORY - JEDEN DZIEŃ Z ŻYCIA DEGUSTATORKI WINA W MOŁDAWII Reportaż, 24 min, Polska, 2002 Scenariusz: Barbara Włodarczyk Zdjęcia: Wiktor Politow W tym wydaniu jeden dzień z życia Galiny Mendelescu, degustatorki wina w Mołdawii. Galina mieszka w miejscowości Kożuszna pod Kiszyniowem i należy do elity wioski. Jej mąż jest wicedyrektorem państwowej fabryki wina, a ona głównym specjalistą i degustatorem. 00:15 SENSACJE XX WIEKU - TAJEMNICA MARTINA BORMANNA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 1996 Reżyseria: Tomasz Kostuch Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) W drugiej części programu o losach Martina Bormanna, autor podejmuje próbę rekonstrukcji wydarzeń w bunkrze Kancelarii Rzeszy i trasy ucieczki zbrodniarza. Bormann był nadzwyczaj cenną osobą dla każdego ze zwycięskich mocarstw; znał wszystkie tajemnice nazistów i był strażnikiem gigantycznych skarbów III Rzeszy. Być może brytyjski agent wyprowadził go z Berlina i został przejęty przez wyższych oficerów brytyjskich i amerykańskich, co oznaczałoby, że nie zginął podczas ucieczki, jak sądzą historycy. 00:45 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - OPERACJA WESERUBUNG Magazyn, 19 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański(Prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony niemieckiej inwazji na Norwegię. (Obraz tworzą w całości czarno - białe archiwalne materiały filmowe.)