TVP Historia Niedziela, 17.02.2019 06:20 BYŁ TAKI DZIEŃ - 17 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1673 - zmarł Molier; 1863 - powstał Czerwony Krzyż; 1980 - Leszek Cichy i Krzysztof Wielicki jako pierwsi na świecie zdobyli zimą Mount Everest; 1983 - wyrok w procesie założycieli Radia "Solidarność"; 07:10 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - PERU: INKASKI KLEJNOT (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos Peru jest ziemią kontrastów: dynamicznych miast i starożytnych ruin. To Ameryka Południowa w pigułce. Zapomniane świątynie, ukryte skarby, grobowce, a także niezwykła przyroda - od wieków kuszą podróżników i poszukiwaczy przygód. Bogactwa Świętej Doliny, gigantyczna Lima, pływające wyspy na jeziorze Titicaca czy tajemnicze Machu Picchu pobudzają wyobraźnię i obiecują niezwykłą podróż śladami dawnego imperium Inków. 08:15 KLERYCY W KOMUNISTYCZNEJ ARMII Film dokumentalny, 48 min, Polska, 2017 Reżyseria: Stanisław Królak, Elżbieta Szumiec - Zielińska Scenariusz: Stanislaw Królak, Elżbieta Szumiec - Zielińska W 1959 r. władze komunistyczne złamały zawarte dziewięć lat wcześniej porozumienie między Rządem a Episkopatem Polski o niepowoływaniu seminarzystów do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Zanim rozpoczęło się wcielanie alumnów do wojska, zdecydowano, że państwo będzie nadzorować ich kształcenie w seminariach duchownych. Podkreślano, że nowy narybek duchowieństwa rzymsko - katolickiego jest sfanatyzowany, ślepo wykonuje wytyczne swego kierownictwa i nie daje gwarancji lojalnej współpracy z władzami państwowymi. 12 października 1959 roku Prezes Rady Ministrów Józef Cyrankiewicz poinformował Episkopat Polski, że (...) ze względu na wysoce niewłaściwą atmosferę panującą w seminariach duchownych, jak również wywołującą kategoryczny sprzeciw postawę społeczną młodego duchowieństwa, minister oświaty i Urząd do Spraw Wyznań sprawować będą nadzór nad wyższymi i niższymi diecezjalnymi i zakonnymi seminariami duchownymi. Wobec sprzeciwu biskupów rozpoczęto wcielanie kleryków do wojska. 09:20 SPOSÓB NA ALCYBIADESA - ODC. 1/3 Serial dla młodych widzów, 57 min, Polska 1997 Autor: Edward Niziurski Reżyseria: Waldemar Szarek Scenariusz: Wojciech Tomczyk Zdjęcia: Włodzimierz Głodek Muzyka: Tadeusz Nalepa, Marcin Pospieszalski Aktorzy: Władysław Kowalski, Łukasz Lewandowski, Radosław Elis, Jacek Liwot, Krzysztof Kowalewski, Jarosław Jakimowicz, Sławomir Orzechowski, Cezary Kosiński, Andrzej Nejman, Sebastian Konrad, Ewa Błaszczyk, Karolina Gruszka, Aleksandra Woźniak, Magdalena Warzecha, Sławomir Pacek, Andrzej Grąziewicz, Anna Ciepielewska, Jacek Wolszczak, Dominik Łoś, Marcin Przybylski, Jan Jurewicz, Jolanta Grusznic, Lech Mackiewicz i inni Adaptacja niegdyś bardzo popularnej powieści Edmunda Niziurskiego pod tym samym tytułem (oprócz serialu powstał jeszcze film kinowy pt. "Spona"). Książka, opublikowana w latach sześćdziesiątych, szybko podbiła serca nastoletnich czytelników, do których przede wszystkim była skierowana. W powodzi ówczesnej literatury dla młodzieży wyróżniała się niebanalnym ujęciem świata szkoły, sympatycznymi bohaterami o stanowczo niewygórowanych ambicjach i mało budującym stosunku do nauki, a także oryginalną stylistyką, zgrabnie łączącą realizm z komicznym przerysowaniem. "Moim zdaniem tajemnica sukcesu Edmunda Niziurskiego polega na tym, że przedstawił szkołę jako instytucję z jednej strony ważną i raczej niezbędną, a z drugiej - zupełnie absurdalną. Bezgranicznie poważaną, a zarazem śmieszną. Ta szkoła to pole odwiecznej, rytualnej niemal walki uczniów i profesorów. Profesorowie dążą do ograniczenia wolności uczniów, puszą się i nadymają. Uczniowie natomiast chcą korzystać z młodości i robią akurat to, czego im nie wolno. Tak było i będzie zawsze" - zwierzał się miesięcznikowi "Film" scenarzysta Wojciech Tomczyk, już w swych "szczenięcych" latach zagorzały admirator powieści Niziurskiego. Dokonana przezeń adaptacja "Sposobu na Alcybiadesa" niewiele odbiega od książkowego pierwowzoru. Pewnym novum są dwie urodziwe panienki, mające znaczący wpływ na losy trójki niesfornych bohaterów. Warto też zwrócić uwagę na przebojową ścieżkę dźwiękową, na której umieszczono niezapomniane przeboje z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Słaby, Ciamciara i Zasępa, a wraz z nimi cała klasa, mają poważny kłopot. Skala ich umysłowej mizerii osiągnęła rozmiary niespotykane w dziejach renomowanego męskiego Liceum im. Samuela Lindego. Nauczyciele, w gwarze uczniowskiej "gogowie", są mocno zaniepokojeni. Co więcej, postanawiają zwiększyć swoją aktywność, nie tylko wobec feralnej klasy. To natomiast bardzo się nie podoba pozostałym uczniom, zwłaszcza maturzystom. Słaby, Ciamciara i Zasępa dostają niedwuznaczną reprymendę ze strony starszych kolegów. Poddani podwójnej presji dochodzą do wniosku, że muszą jakoś uspokoić "gogów". Nie żeby od razu zacząć "kuć", ale choć trochę udobruchać podrażnione ciało pedagogiczne. Dowiedziawszy się, że starsi uczniowie dysponują wypracowanymi przez pokolenia "sposobami" na poszczególnych nauczycieli, postanawiają sami je zastosować. Niestety, choć w świecie dorosłych panuje socjalizm, szkoła rządzi się twardymi prawami rynku. Słabego, Ciamciarę i Zasępę stać tylko na zakup "sposobu na Alcybiadesa", niegroźnego profesora historii. 10:20 OKRASA ŁAMIE PRZEPISY - GOTOWANIE DLA STRAŻAKÓW Magazyn, 24 min, Polska, 2014 Reżyseria: Tomasz Rostworowski Scenariusz: Tomasz Rostworowski, Karol Okrasa Zdjęcia: Józef Szymura, Dariusz Panas Muzyka: Tomasz Łuc Wykonawcy: Karol Okrasa (prowadzący), Aleksander Trąbczyński W kolejnej wyprawie kulinarnej Karol Okrasa odwiedzi okolice Lidzbarka Welskiego. Bawi tu na zaproszenie strażaków z lokalnych Ochotniczych Straży Pożarnych. Ponieważ Karol często gotuje na żywym ogniu, strażacy zwrócili uwagę na zasady bezpieczeństwa rozpalania ognisk w terenie. W podziękowaniu za gościnę Karol Okrasa przygotuje dwa dania, które zazwyczaj strażacy jedzą po zakończeniu różnych akcji. Jest to klasyka polskiej kuchni, czyli grochówka i bigos. Ale znany kucharz złamie tradycyjne przepisy na te powszechnie lubiane potrawy. Pierwsza propozycja to grochówka przyrządzona na wywarze rybnym, w której spotkają się chrupiące skwarki z boczku i kawałki ryby. Wszystko doprawione aromatycznymi przyprawami. Drugim daniem jest bigos, ale podrabiany, bo przygotowany nie tylko wedle złamanego przepisu Karola, ale również ugotowany na podrobach. Czy takie potrawy będą smakować strażakom? 10:55 ZŁOTO JUKONU - ODC. 1/3 (ODC. 1/3) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Ben Crichton Scenariusz: Ben Crichton Wykonawcy: Dan Snow (prowadzący), Piotr Banasz W tej epickiej przygodzie zespół odkrywców próbuje zdobyć złoto na zamarzniętej północy Kanady. Idąc tą samą drogą, co pierwsi poszukiwacze złota, wyruszają w niebezpieczną i ekscytującą podróż. Muszą pokonać zdradziecką przełęcz, poruszać się po rozległych, lodowych jeziorach i walczyć z potężną rzeką Jukon w drewnianej łodzi. 14:35 STAWKA WIĘKSZA NIŻ ŻYCIE - ODC. 7/18 - PODWÓJNY NELSON Serial sensacyjny, przygodowy, 54 min, Polska 1967 Reżyseria: Janusz Morgenstern Scenariusz: Andrzej Zbych Zdjęcia: Antoni Wójtowicz Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Stanisław Mikulski, Wiesława Mazurkiewicz, Ewa Młodnicka, Henryk Bąk, Iwa Młodnicka, Feliks Żukowski, Aleksander Sewruk, Adam Pawlikowski i inni Aresztowana przez Niemców agentka aliancka Eva Fromm nie wytrzymuje tortur i zaczyna sypać. W efekcie Kloss i major Hanna Busel zostają wysłani do małej miejscowości wypoczynkowej Liski, by do końca rozpracować informacje wydobyte od Evy Fromm. Kloss i Busel prowadzą przed sobą grę. Każde z nich dociera do partyzanckiego oddziału "Kornela", oboje żądają, by Kornel zlikwidował "tajnego agenta". Okazuje się, że Hanna Busel też jest agentką aliancką, ale Kloss, któremu tamci nie wierzą, jest w śmiertelnym niebezpieczeństwie. Dopiero w ostatniej chwili Hans i Hanna sprzymierzają się przeciw prawdziwemu wrogowi. 15:40 TRZY LOSY, JEDNA POLSKA - BRACIA POMARAŃSCY Film dokumentalny, 51 min, Polska, 2018 Reżyseria: Leszek Wiśniewski Scenariusz: Leszek Wiśniewski Zdjęcia: Jacek Grzelak, Mariusz Kaźmierski Bohaterami reportażu są trzej bracia Stefan, Józef i Zygmunt Pomarańscy. Ich losy są jakże typowe dla owego fenomenu pokolenia wskrzesicieli Niepodległej. Służba w Legionach i Polskiej Organizacji Wojskowej, wojna polsko - bolszewicka, praca i działalność społeczna w międzywojniu, Wrzesień 1939 i konspiracja, tragiczny koniec w hitlerowskich kacetach. Józef Piłsudski mawiał o nich "moi ulubieni żołnierze" i zapewne czekała ich świetlana wojskowa przyszłość w II Rzeczpospolitej, gdyby nie zdjęli mundurów i nie postanowili służyć Polsce codzienną sumienną pracą, której tak wiele było w młodej ojczyźnie. 17:45 WOJOWNICY CZASU - RÓŻOWI UŁANI CZYLI, 13 PUŁK W KIELCACH Reportaż, 23 min, Polska, 2018 Reżyseria: Grzegorz Gajewski Scenariusz: Grzegorz Gajewski Zdjęcia: Krzysztof Krzyżanowski, Grzegorz Gajewski Muzyka: Krzysztof Ridan Odcinek poświęcony bitwie, jaka rozegrała się 22 września 1939 w rejonie wsi Łomianki na przedpolach Warszawy. Uczestniczyły w niej resztki rozbitych polskich Armii Pomorze i Poznań, próbujące przebić się przez pierścień niemieckich wojsk otaczających Warszawę. W programie wykorzystano epizody batalistyczne realizowane podczas dorocznej rekonstrukcji bitwy z udziałem piechoty, kawalerii i wojsk zmechanizowanych. Jednym z odtwarzanych epizodów, który szczególnie zapisał się w historii tych zmagań, była szarża kawalerii polskiej pod Wólka Węglową. 18:15 KRÓLOWA BONA - ODC. 4 Serial historyczny, 57 min, Polska, 1980 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Halina Auderska Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Zdzisław Szostak Aktorzy: Aleksandra Śląska, Zdzisław Kozień, Piotr Garlicki, Lidia Korsakówna, Zdzisław Wardejn, Piotr Fronczewski, Leonard Pietraszak, Jerzy Kamas, Jan Machulski, Edmund Fetting, Józef Duriasz, Jan Tesarz, Wiktor Nanowski, Wiktor Sadecki, Józef Para Podczas polowania w Puszczy Niepołomickiej Bona spada z konia. W piątym miesiącu ciąży wskutek wypadku przedwcześnie rodzi się i wkrótce umiera drugi syn królewski, Olbracht. Zrozpaczona królowa dowiaduje się, że już nigdy nie będzie mogła mieć dziecka. Teraz wszystkie nadzieje na utrzymanie dynastii Jagiellonów wiążą się z jej jedynym synem, Augustem. Bona postanawia złamać prawo Rzeczypospolitej i doprowadzić do elekcji syna jeszcze za życia Zygmunta Starego. Aby zrealizować ten projekt, zmusza Sejm Litewski do uznania królewicza Wielkim Księciem Litwy. Cztery miesiące później, 20 lutego 1530 roku, 10 - letni Zygmunt zostaje koronowany na króla Polski. Teraz Bona przystępuje do uporządkowania skarbca królewskiego. 19:20 RODZINA NIEPODLEGŁEJ - W OBRONIE SUWALSZCZYZNY Film dokumentalny, 50 min, Polska, 2018 Dzieje południowej Suwalszczyzny okresu 1918 - 1920 nie doczekały się pełnego opisu. Powstanie Sejneńskie zostało wymazane z podręczników historii, a przecież wniosło niezaprzeczalny wkład w proces kształtowania się granic Państwa Polskiego. My, synowie tej ziemi, obarczeni dziedzictwem jej losów, postanowiliśmy przywołać prawdę o czynach naszych ojców i dziadów. 21:30 PAN WOŁODYJOWSKI CZ. I Film historyczno - przygodowy, 75 min, Polska 1968 Reżyseria: Jerzy Hoffman Scenariusz: Jerzy Hoffman, Jerzy Lutowski Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Tadeusz Łomnicki, Magdalena Zawadzka, Mieczysław Pawlikowski, Barbara Brylska, Jan Nowicki, Tadeusz Schmidt, Daniel Olbrychski, Bogusz Bilewski, Mariusz Dmochowski, Andrzej Szczepkowski, Leonard Andrzejewski, Irena Karel, Władysław Hańcza, Marek Perepeczko, Witold Skaruch, Gustaw Lutkiewicz i inni Ekranizacja powieści Henryka Sienkiewicza zrealizowana z wielkim rozmachem i olbrzymim nakładem środków finansowych. Koszt produkcji osiągnął zawrotną, jak na owe czasy, sumę 40 milionów złotych. Na potrzeby filmu wzniesiono kilka ogromnych dekoracji plenerowych. W ruinach zamku w Chęcinach została zrekonstruowana twierdza kamieniecka, wybudowano miasteczko Raszków oraz fortyfikację chreptiowską. Zdjęcia były kręcone m. in. w Bieszczadach, w okolicach Białego Boru w województwie koszalińskim, a także w Związku Radzieckim w ruinach XVI - wiecznego grodu tatarskiego oraz w halach łódzkiej wytwórni filmowej. W niektórych scenach brało udział po kilka tysięcy statystów, ubranych w kostiumy zaprojektowane z ogromną dbałością o szczegóły. W tytułowego bohatera filmu znakomicie wcielił się Tadeusz Łomnicki. Aby solidnie przygotować się do roli "małego rycerza", aktor poświęcił pół roku na naukę jazdy konno, ponadto przez rok zgłębiał tajniki szermierki. Niezapomnianą kreację stworzyła również Magdalena Zawadzka, odtwórczyni Baśki, wiernej towarzyszki życia pana Michała. Jak pisali recenzenci, wszystkie role w filmie zagrane były po mistrzowsku, nawet epizodyczne urosły do rangi pierwszoplanowych. Cała prasa w nieskończoność chwaliła Mieczysława Pawlikowskiego jako dobrodusznego, pełnego humoru Zagłobę, Barbarę Brylską jako romantyczną Krzysię, a także zakochanego w niej do nieprzytomności Ketlinga, czyli Jana Nowickiego, czy wreszcie Hankę Bielicką jako wspaniałą stolnikową i innych. Dużo się mówiło i pisało o młodym aktorze Danielu Olbrychskim, który na długo pozostał w pamięci widzów jako niezrównany, okrutny Azja Tuhajbejowicz. Uroczysta prapremiera "Pana Wołodyjowskiego" odbyła się 26 marca 1969 roku w Kielcach, a premiera - dwa dni później w Warszawie. Przygotowano 70 kopii filmu, co pozwoliło na szerokie rozpowszechnianie. "Pan Wołodyjowski" bił rekordy popularności i uznawany był podówczas za najbardziej kasową produkcję w historii kina polskiego. 22:55 WIELKI TEST - WIELKI TEST O POLSKICH SERIALACH Kameralne i studyjne (widowisko), 86 min, Polska, 2018 Scenariusz: Konrad Smuga Wykonawcy: Anna Popek (prowadzący), Przemysław Babiarz (prowadzący) W Wielkim Teście o polskich serialach przypomnimy najbardziej popularne z telewizyjnych produkcji i opowiemy o kulisach ich powstawania, sprawdzimy też, co wszyscy zapamiętaliśmy z barwnych losów serialowych postaci. W studiu telewizyjnym na pytania będą odpowiadać jak zwykle popularni artyści, sportowcy i dziennikarze, a widzowie mogą rozwiązywać test online na stronie wielkitest.tvp.pl lub ściągając aplikację na smartfony. Prowadzący: Anna Popek i Przemysław Babiarz. Goście: . Adam Giza, Justyna Śliwowska, Marta Kielczyk, Beata Chmielowska - Olech, Robert Sycz. 00:35 ŚMIECIARZ - ODC. 3/4 Serial wojenno - obyczajowy, 87 min, Polska 1987 Reżyseria: Jacek Butrymowicz Scenariusz: Jacek Butrymowicz Zdjęcia: Włodzimierz Precht Występują: Krzysztof Nawrot, Grażyna Jasińska - Wiśniarowska, Maciej Góraj, Anna Ciepielewska, Zbigniew Buczkowski, Witold Dębicki, Marian Glinka, Andrzej Ferenc, Ewa Dąbrowska, Anna Wojtan, Roman Kłosowski, Józef Nalberczak, Henryk Talar, Wojciech Wysocki, Krzysztof Globisz, Jerzy Góralczyk, Beata Tyszkiewicz i inni Lata 1941 - 42. Teodor Bożych, dotychczas skromny pracownik zakładu oczyszczania miasta, nawiązuje kontakty z podziemiem, podejmuje działalność konspiracyjną. Tojo oraz jeden z jego kolegów, Piegus, przewożą żywność, broń i lekarstwa do getta. Jednocześnie pomiędzy Tojem a narzeczonym jego siostry rodzi się dziwna przyjaźń. Postawa Romka staje się dwuznaczna. 02:10 JAZZ NA KALATÓWKACH Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2017 Reżyseria: Robert Kaczmarek Scenariusz: Zdzisław Sajuk Zdjęcia: Andrzej Adamczyk Film dokumentalny o słynnym Jazz Camping Kalatówki, który odbył się w 1959 roku. Na Kalatówkach zjawiło się blisko 70 osób, jazzmani: Krzysztof Komeda, Andrzej Trzaskowski, Andrzej Kurylewicz, Zbigniew Namysłowski, Jan Ptaszyn Wróblewski, Jerzy Duduś Matuszkiewicz. Wraz z nimi ludzie ze środowiska artystycznego: początkujący reżyser filmowy Roman Polański, aktorki i modelki: Barbara Kwiatkowska, Teresa Tuszyńska, Maja Wachowiak, Grażyna Hase, fotograficy i plastycy Wojciech Plewiński i Rosław Szaybo, Marian Eile, ówczesny redaktor naczelny "Przekroju". Po II zjeździe w 1960 r. nastąpiła długa przerwa. Impreza została wznowiona w 1977 r. za sprawą Marty Łukaszczyk, szefowej Hotelu Górskiego PTTK Kalatówki oraz Małgorzaty i Zbigniewa Namysłowskich. O swoich spotkaniach na Kalatówkach opowiedzą uczestnicy pierwszego zlotu: red. Jan Borkowski, który obok Jana Zylbera był organizatorem pierwszego zlotu na Kalatówkach, Jan Ptaszyn - Wróblewski, Grażyna Hase, Andrzej Dąbrowski, Katarzyna Gärtner, Rosław Szaybo. To były czasy, gdzie w sumie jazzmanów może było około trzydziestu. Była to elitarna grupa. Ten jazz cały, to było dla wielu całe życie. Jazz to było pragnienie wolności. To był sen o Ameryce. To był sen o niepodległości. To był zryw młodego pokolenia. Jazz był takim elementem, który nas jakby wiódł ku naszym ideałom. Ideałom życia w wolności, w demokracji, w wartości jednostki. Poprzez wspomnienia żyjących uczestników pierwszego Jazz Camping Kalatówki z 1959 r. , a także kolejnych zjazdów oraz nagrania archiwalne: filmowe i audio, fotografie, plakaty i muzykę odtworzy historię spotkań jazzowych na Kalatówkach. Film przypomni początki jazzu katakumbowego w pierwszej połowie lat lat 50. Dokument przedstawi dwa legendarne zespoły muzyczne: Hot Club Melomani i Sekstet Komedy. Przywoła atmosferę artystyczną epoki odwilży po 1956 r. , kiedy to rozkwitły kluby i teatrzyki studenckie, nastąpiła fascynacja jazzem.