TVP Kultura Wtorek, 19.02.2019 08:15 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - ALEKSANDER KACZOROWSKI Dysk./wywiad/debata, 9 min, Polska, 2019 Wykonawcy: Małgorzata Nieciecka - Mac (prowadząca) Gościem Małgorzaty Niecieckej - Mac jest Aleksander Kaczorowski, tłumacz i znawca literatury czeskiej. W programie rozmawiamy o wydaniu poszerzonym książki Bohumila Hrabala "Piękna rupieciarnia". 08:35 BARDZO STARZY OBOJE Nowela filmowa, 30 min, Polska 1967 Reż. Jan Rybkowski Scenariusz: Kazimierz Brandys, Jerzy Markuszewski Zdjęcia: Marek Nowicki, Zbigniew Hartwig Opracowanie muzyczne: Henryk Kuźniak Wyk. Barbara Ludwiżanka, Kazimierz Opaliński Sentymentalna opowieść o nieuchronnym upływie czasu, o przemijaniu, bezskutecznej walce człowieka z własnym losem, często wymykającym się spod kontroli i toczącym się wbrew marzeniom i oczekiwaniom. Jest to film o uczuciach ludzi starszych, którzy mimo upływu lat i bagażu rozmaitych doświadczeń życiowych, zachowali pogodę ducha, żywe wspomnienia młodzieńczych lat, kiedy wszystko było jeszcze przed nimi. Pełna zadumy i refleksji opowieść o ludziach, którym kolejne lata życia upłynęły w burzliwym okresie pierwszej połowy XX stulecia. Przeżyli wiele - dwie wojny, zwycięstwo bolszewizmu w Rosji, śmierć Piłsudskiego, spalenie Warszawy. Akcja filmu rozgrywa się w ciągu jednego słonecznego letniego przedpołudnia w sielankowej atmosferze. Balbina i Adolf obchodzą 50. rocznicę małżeństwa. Siedzą przed domem na ławeczce w cieniu rozłożystego drzewa, wokół pełno kwitnących kwiatów, słychać śpiew ptaków. Gdy brali ślub, dzień wówczas był równie ciepły i piękny. Ona miała na sobie białą suknię z koronką, do twarzy jej było w welonie. Właśnie wtedy nadeszła wiadomość o zamordowaniu w Sarajewie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. Świeżo upieczony małżonek nie podzielił się wtedy tą straszną wieścią z żoną. Przez całe życie starał się chronić ukochaną przed złymi wiadomościami, otaczał troskliwą opieką, stworzył własny zamknięty świat, w którym ona czuła się szczęśliwa i bezpieczna. W 1918 roku urodził się pierworodny syn, potem przyszło na świat kolejne potomstwo. Stasieczek ukończył studia, dziś jest ważnym redaktorem, młodszy Miecio pracuje w ministerstwie. Dzieci również przeszły w życiu wiele. Sędziwi małżonkowie wspominają ich trudne lata wojny. Jeden z synów podupadł na zdrowiu wysłany na przymusowe roboty do Niemiec, drugi walczył w powstaniu. Na wspomnieniach, rozpamiętywaniu dawnych żalów i zaprzepaszczonych nadziei upływa całe przedpołudnie. Zbliża się dwunasta. Może następną podmiejską kolejką przyjadą dzieci z rodzinami na ślubną uroczystość rodziców. Matka przygotowała tyle smakołyków na tę okazję... 09:15 PROWOKATOR Dramat, 88 min, Polska/Wielka Brytania/Czechy 1995 Reżyseria: Krzysztof Lang Scenariusz: Maciej Maciejewski, Krzysztof Lang Zdjęcia: Artur Reinhart Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Bogusław Linda, Krzysztof Pieczyński, Danuta Stenka, Joanna Trzepiecińska, Bartłomiej Topa, Piotr Wawrzyńczak, Andrzej Blumenfeld, Janusz R. Nowicki, Henryk Bista, Edyta Olszówka, Monika Bolly i inni Akcja filmu rozgrywa się na początku XX wieku, w zaborze rosyjskim i austriackim. Artur Herling (Bogusław Linda) przeprowadza zamach na carskiego dygnitarza. Podczas akcji ginie także kilkuletnia córeczka oficera, a jego żona zostaje okaleczona. Herling zostaje schwytany i trafia do więzienia. Udaje mu się jednak uciec. Trafia do Zakopanego i dociera do małej grupy anarchistów, kierowanych przez Andrzeja Woydę. Woyda i jego ludzie przygotowują serię zamachów na carskich dygnitarzy. Herling pomaga im w konstruowaniu bomb. Cały czas jednak dręczą go wyrzuty sumienia, obsesyjnie powraca obraz zabitej dziewczynki. On, który popełnił kilkanaście morderstw politycznych, zaczyna mieć wątpliwości co do swoich działań. Atmosfera zagęszcza się podczas wspólnych wypraw w góry. Marta, kobieta Woydy, ma bowiem ochotę na romans z Herlingiem. Dużą rolę odgrywa w tym filmie tatrzańska przyroda, na tle której rozgrywa się znaczna część akcji. Bohaterowie to zapaleni taternicy. "Początek naszego wieku to również początek taternictwa. Wówczas nie miało ono jeszcze charakteru sportu wyczynowego, było raczej przejawem wolnego ducha." - mówi Krzysztof Lang, który sam przez 15 lat zajmował się wspinaczką. Sceny, w których bohaterowie wspinają się w górach, zrealizowano w Tatrach, z udziałem przyjaciół reżysera z tatrzańskiego TOPR - u. Aktorzy odbyli krótki kurs wspinaczki, najpierw przygotowywali się w podwarszawskich bunkrach, później w Jurze Krakowsko - Częstochowskiej. Sceny rozgrywające się w warszawskiej Cytadeli grane są w języku rosyjskim. Mocną stroną filmu są zdjęcia Artura Reinharta, który w roku 1994 jako najlepszy operator zdobył Złotą Żabę na festiwalu Camerimage. 11:00 PARADA OSZUSTÓW - ODC. 1/4 - JAGUAR 1936 Serial sensacyjny, 51 min, Polska 1977 Reżyseria: Grzegorz Lasota Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Kudelski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Piotr Fronczewski, Wojciech Pszoniak, Grażyna Szapołowska, Stanisław Igar, Bronisław Pawlik, Roman Wilhelmi, Halina Golanko, Jerzy Molga, Jan Orsza, Juliusz Berger Wiedeń, lata trzydzieste. Maxilimian Taadjen kupuje w salonie samochodowym wspaniały model jaguara za niebagatelną sumę 8 tysięcy dolarów, płacąc czekiem, którego w tym samym dniu nie można już zrealizować, gdyż jest to sobota. Pozostaje jedynie telefoniczne sprawdzenie go. Po dwóch godzinach do salonu samochodowego podjeżdża tym samym jaguarem jakiś inny obcokrajowiec, oświadczając, że kupił go za 4 tysiące dolarów od Taadjena. Właściciel salonu, wietrząc oszustwo, zawiadamia policję. Panowie zostają aresztowani, ale w poniedziałek okazuje się, że czek jednak ma pokrycie i wszystko jest w porządku. O co chodziło więc w całej tej sprawie? Odpowiedź na to pytanie będzie sporo kosztowała właściciela salonu. 12:05 PARADA OSZUSTÓW - ODC. 2/4 - TAJNY DETEKTYW Serial sensacyjny, 47 min, Polska, 1977 Reżyseria: Grzegorz Lasota Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Kudelski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Bronisław Pawlik, Wojciech Pszoniak, Piotr Fronczewski, Stanisław Igar, Roman Wilhelmi, Stanisław Górka, Bronisław Pawlik, Grażyna Szapołowska, Gustaw Lutkiewicz, Halina Golanko Kolejna historia wyrafinowanego oszustwa. 5 listopada 1936 roku w Krakowie pierwszą klientką jubilera Floriana Winiarskiego jest atrakcyjna blondynka. Elegancka kobieta przymierza wspaniały naszyjnik. Po chwili mężczyzna, który twierdzi, że jest inspektorem policji, dokonuje aresztowania. Jest pewien, że piękna oszustka zamieniła cenny naszyjnik z brylantem na kopię. Zabiera Winiarskiego i podejrzaną wraz z dowodem rzeczowym na komendę. Jubiler czeka cierpliwie na wynik przesłuchania, lecz dobrana para oszustów znika. 13:05 TRZY MŁYNY - ODC. 2/3 - MŁYN NAD LUTYNIĄ Miniserial obyczajowy, 50 min, Polska, 1985 Reżyseria: Jerzy Domaradzki Scenariusz: Jerzy Domaradzki, Bolesław Michałek Zdjęcia: Wit Dąbal Muzyka: Jerzy Satanowski Aktorzy: Edward Żentara, Franciszek Pieczka, Anna Milewska, Monika Kuklińska, Olaf Lubaszenko, Bogusław Augustyn Kameralny dramat psychologiczny - ekranizacja opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza "Młyn nad Lutynią". Podobnie jak w dwóch pozostałych odcinkach miniserii "Trzy młyny", miejscem akcji jest młyn, a cała historia rozgrywa się w czasie okupacji. Młody bohater Jarogniew, osierocony przez rodziców, powraca do kraju z Francji, dokąd przed wojną wyemigrowała jego rodzina. Chłopiec niespełna piętnastoletni czuje się w domu dziadków obco. Imponuje mu potęga zwycięskich wojsk niemieckich, sam też po części czuje się Niemcem - jego matka, córka starego Durczaka, wyszła za mąż po romansie z niemieckim dziedzicem. Chłopak zapisuje się do Hitlerjugend, uczestniczy w pacyfikacji kościoła. Proboszcza ratuje od śmierci Durczak, dziadek Jarogniewa. Ksiądz Ryba ukrywa się u gajowego Grzesiaka. Mieszka tam także Bolka, siostrzenica właściciela, wielka miłość Jarogniewa. Dziewczyna jednak nie chce się już z nim przyjaźnić. Urażony w swych uczuciach Jaro wydaje kryjówkę księdza swoim hitlerowskim przełożonym. Niemcy aresztują kapłana, znęcają się nad Bolką. Durczak przyprowadza do młyna, gdzie mieszka z żoną i wnukiem, skatowaną dziewczynę, która opowiada o zbrodni Jarogniewa. Rankiem dziadek budzi chłopaka, każe mu założyć faszystowski mundur. Prowadzi Jarogniewa do lasu. 14:10 OSTATNIE OKRĄŻENIE Fabularyzowany dokument, 59 min, Polska 1977 Reżyseria: Krzysztof Rogulski Scenariusz: Jerzy Górzański, Krzysztof Wągrodzki Zdjęcia: Jacek Prosiński Aktorzy: Mariusz Benoit, Irena Laskowska, Joanna Szczepkowska, Alfred Freudenheim, Czesław Jaroszyński, Eugeniusz Kujawski, Maciej Maciejewski, Borys Marynowski, Jerzy Rogulski, Zbigniew Stanek, Henryk Talar Ostatnie sześć miesięcy życia wielkiego sportowca, złotego medalisty z Los Angeles, Janusza Kusocińskiego. 28 marca 1940 r. został aresztowany przez gestapo. Mimo wielu nacisków ze strony Niemców, tortur i prób namówienia go do współpracy, nie ugiął się. Został rozstrzelany 21 czerwca 1940 roku w Palmirach koło Warszawy. Fabularyzowany dokument zrealizował Krzysztof Rogulski, który wówczas był już znany w świecie filmowym. Debiutował w 1969 roku obrazem poświęconym wielkiemu francuskiemu mimowi Marcelowi Marceau. W 1975 roku zwrócił uwagę telewidzów i krytyków filmem fabularnym "Lis" opartym na jednym z wczesnych opowiadań Wojciecha Żukrowskiego, ale prawdziwy sukces przyniosło mu właśnie nakręcone dwa lata później "Ostatnie okrążenie". 15:20 BEZ KOŃCA Dramat psychologiczno - obyczajowy, 103 min, Polska 1984 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Zbigniew Preisner Aktorzy: Grażyna Szapołowska, Maria Pakulnis, Aleksander Bardini, Jerzy Radziwiłowicz, Artur Barciś, Michał Bajor, Marek Kondrat, Tadeusz Bradecki, Daniel Webb, Krzysztof Krzemiński, Marzena Trybała, Adam Ferency, Elżbieta Kilarska i inni Po śmierci mecenasa Antoniego Zyro wdowę po nim, Urszulę, odwiedza Joanna, żona Dariusza, młodego robotnika oskarżonego o kierowanie strajkiem. Zyro był adwokatem Dariusza, a teraz Joanna, nie ukrywając, że chodzi o sprawę polityczną, prosi Urszulę o pomoc. Urszula wertuje notes męża i wskazuje jej mecenasa Labradora. Z zagranicy przyjeżdża przyjaciel zmarłego, Tomek. W czasie rozmowy z nim Urszula jeszcze raz przegląda notes męża i zauważa, że przy nazwisku Labradora widnieje zrobiony czerwonym flamastrem znak zapytania. Początkowo myśli, iż jest to figiel spłatany przez synka Jacka, później jednak nabiera przekonania, że jest to znak od Antka. Labrador odwiedza w areszcie Darka, by ustalić z nim strategię obrony. Oskarżony nie zgadza się na sugestie adwokata, by w sądzie odpowiadał na pytania zgodnie z jego instrukcjami. Rozpoczyna głodówkę. Tymczasem Urszula wciąż bardzo przeżywa śmierć męża i dopiero teraz uzmysławia sobie, jak bardzo go kochała. Próbuje nawet hipnozy, by uwolnić się spod jego wpływu. Zabiegi hipnotyzera nie dają żadnego efektu, gdyż Urszula przez cały seans widzi Antka dającego jej wyraźne znaki ręką. "Film Kieślowskiego jest gorzki, jego zakończenie jest tragiczne. Ale odsłania on bezlitośnie, warstwa po warstwie, wszystkie nieomal pokłady skłóconej i dramatycznej materii życia w Polsce dzisiejszej" - pisano w roku 1984 w jednej z recenzji. Odwołując się do polskich doświadczeń stanu wojennego - akcja filmu rozgrywa się w roku 1982 - reżyser kreuje własną wizję ówczesnego konfliktu społecznego i analizuje różne mechanizmy jego neutralizowania, a ich skuteczność ocenia z całą surowością. 17:20 BODO - ODC. 13 Serial biograficzny, 53 min, Polska, 2015 Reżyseria: Marta Kownacka (Obsada), Michał Rosa, Michał Kwieciński Scenariusz: Doman Nowakowski, Piotr Derewenda Zdjęcia: Kamil Płocki Muzyka: Atanas Valkov Aktorzy: Tomasz Schuchardt, Antoni Królikowski, Anna Pijanowska, Wojciech Solarz, Agnieszka Wosińska, Józef Pawłowski, Bartłomiej Kotschedoff, Eryk Kulm, Andrzej Andrzejewski, Oleg Weber, Anna Wenda, Wojciech Urbański, Oleh Drach odc. 13 W pierwszych dniach wojny Bodo razem z grupą warszawskich artystów wyjeżdża do Lwowa. Na miejscu okazuje się, że miasto jest już zajęte przez Rosjan, ale Bodo otrzymuje pozwolenie na występy w Teatrze Miniatury. Pewnego dnia w jego mieszkaniu pojawiają się ludzie, którzy oferują mu pomoc w wyjeździe do Niemiec. 18:25 PRZYJĘCIE NA DZIESIĘĆ OSÓB PLUS TRZY Film obyczajowy, 53 min, Polska 1973 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jan Himilsbach Zdjęcia: Antoni Nurzyński Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Zdzisław Maklakiewicz, Leon Niemczyk, Olgierd Łukaszewicz, Wiesław Dymny, Józef Morgała Ukończony w 1973 roku telewizyjny film, nie spodobał się cenzorom i powędrował na półkę, gdzie przeleżał ponad siedem lat. Kiedy wreszcie wspólne dzieło Gruzy i Himilsbacha doczekało się premiery, wzbudziło wiele kontrowersji. Było tyluż przeciwników, co zwolenników filmu, którzy wbrew malkontentom uznali, że "Przyjęcie..." nawet po latach zabrzmiało przekonywająco. Film przedstawia Polskę tamtych lat i problemy na ówczesnym rynku pracy. Bywalcy tzw. pośredniaków z okresu socjalizmu to niewykształceni robotnicy, ludzie z marginesu społecznego, którzy mogą liczyć jedynie na pogardę i pracę w niegodziwych warunkach. 38 - letni Karolak nigdzie nie pracuje, pozostaje na utrzymaniu 73 - letniej matki emerytki. Żyją w bardzo skromnych warunkach, ale starsza kobieta dba o to, żeby dom był czysty i zawsze było coś do zjedzenia. Syn nie powinien narzekać, ma zapewniony wikt i opierunek. Ale Karolak jest znużony monotonną egzystencją na wolności. Przesiedział kilkanaście lat za kratkami - oczywiście za niewinność - a przed trzema miesiącami wyszedł z więzienia. Chciałby się teraz zabawić, wyszumieć, wypaść z kolegami na coś mocniejszego. Próbuje wyciągnąć od matki ciężko uciułane grosze, bo tylko"Małe piwko z korzeniami", jak sobie podśpiewuje, jest dobre na smutek i frasunek. Po piętach depcze mu sierżant, który ma oko na niego i jego niepracujących kolegów. Wreszcie Karolak dostaje od milicjanta skierowanie do urzędu zatrudnienia. Stawia się niechętnie w "pośredniaku", by, podobnie jak setki innych bezrobotnych, zarejestrować się w okienku. A tu, jak mawiają znawcy tematu, można jedynie znaleźć robotę dla chamów i frajerów. Ludzie przed urzędem pogrążają się w spekulacjach. Chcą pracy i godziwej zapłaty. Tymczasem przed "pośredniak" zajeżdża nyska, z której wysiada elegancko ubrany mężczyzna - w garniturze, białej koszuli, pod krawatem. Oświadcza gorączkowo dyskutującym robotnikom, że potrzebuje dziesięciu ludzi - młodych, zdrowych, silnych i chętnych do ciężkiej pracy. Kompletnie zaskoczeni jego stanowczością mężczyźni jadą w ciemno, nie mają pojęcia dokąd i do jakiego zajęcia. Zostają wywiezieni, gdzieś daleko za miasto. Na miejscu chlebodawca, przedstawiający się jako kierownik zakładu - Piątek - częstuje carmenami i wyłuszcza całą sprawę. W fabryce pracy jest mnóstwo, ale brakuje ludzi, dlatego ich tu ściągnął. Trzeba rozładować pięć wagonów grysu, które od kilku dni stoją na bocznicy. Zakład naglą terminy, ma umowy z zagranicznymi kontrahentami. Kłopot w tym, że za wywalenie jednej tony grysu i przewiezienie taczkami cennik przewiduje śmieszną stawkę - 3 złote i 1 grosz. Żaden z "porwanych" sprzed urzędu robotników nie ma zamiaru pracować za taką sumę, wszyscy się buntują i żądają odwiezienia do domu. Wygląda na to, że nie ustąpią. Zdeterminowany kierownik Piątek wzywa do swego gabinetu przewodniczącego rady zakładowej. Wspólnie uradzają, że na wypłatę dla robotników wykorzystają pieniądze z funduszu reprezentacyjnego, a przewodniczący wyasygnuje dodatkowo pewną sumę przeznaczoną na nagrody. Po długich pertraktacjach robotnicy w końcu zabierają się do rozładowania wagonów. Robota aż wre. Po ciężkiej harówce wreszcie fajrant. Teraz czeka ich kąpiel w przyzakładowej łaźni, zmiana ubrań i marsz w kierunku sali konferencyjnej, gdzie pani Krysia już nakryła do stołu, jak dla ważnej delegacji, bo na ten cel, o dziwo, funduszy nie brakuje. Są więc wykwintne zakąski, jest też winiak, chociaż biesiadnicy zdecydowanie woleliby czystą. Dziesięciu fizycznych plus jeden nadprogramowy oraz przewodniczący i kierownik rozpoczynają przyjęcie. Na zakończenie każdy "członek oficjalnej delegacji" ma jeszcze dodatkowo dostać upominek. 20:20 ZŁOTA SETKA TEATRU TELEWIZJI - OPOWIEŚCI HOLLYWOODU Teatr, 139 min, Polska, 1986 Autor: Christopher Hampton Reżyseria: Kazimierz Kutz Autor: Christopher Hampton Przekład: Małgorzata Semil Reżyseria: Kazimierz Kutz Scenografia: Jerzy Boduch Występują: Janusz Gajos (Odon von Horwath), Monika Niemczyk (Nelly Mann), Anna Dymna (Helena Schwartz), Jerzy Binczycki (Heinrich Mann), Jan Peszek (Thomas Mann), Henryk Bista (Bertolt Brecht), Jerzy Fedorowicz (Charles Money), Ewa Kolasińska (Salka Viertel), Anna Musiał (Katia Mann), Krystyna Brylińska (Marta Feuchtwanger), Juliusz Zawirski (Iden Feuchtwanger), Urszula Popiel (Helena Weigel), Piotr Skiba (Młody Mężczyzna), Alicja Bienicewicz (Kucharka), Mieczysław Ostroróg (Kamerdyner), Jerzy Trela (Jakub Łomachin), Dorota Pomykała (Angel), Andrzej Kozak (Art Nicely), Marian Dziędziel (Hal) Christopher Hampton (ur.1946), jeden z najciekawszych współczesnych dramatopisarzy brytyjskich, debiutował mając 18 lat sztuką "When Did You Last See My Mother?". Rozgłos przyniosły mu jednak następne, znane również w Polsce dramaty, m.in. "Filantrop", "Dzikusy" (o masakrze Indian brazylijskich) i zekranizowane przez Agnieszkę Holland "Całkowite zaćmienie" (o wieloletnim związku Paula Verlaine'a i Artura Rimbauda). Hampton ma też na koncie liczne przekłady i telewizyjne adaptacje klasyki dramatu europejskiego. Jest autorem teatralnej i filmowej adaptacji "Niebezpiecznych związków", rozsławionej przez doskonałe kreacje Glen Close, Michelle Pfeiffer i Johna Malkovicha. Według jego scenariuszy zrealizowano m. in. znane również w Polsce filmy "Dom lalki" (na podstawie sztuki Ibsena) i "Jak głodny wilk" (o fragmencie życia Paula Gauguina). W ostatnich latach udanie zadebiutował jako reżyser filmowy. Jego "Carrington" zyskał uznanie międzynarodowej krytyki i publiczności. "Opowieści Hollywoodu" należą do najwybitniejszych i najbardziej znanych sztuk autora "Filantropa". Tekst dramatu powstał w 1982 roku na zamówienie teatru Mark Taper Forum w Los Angeles. Europejska prapremiera miała miejsce w marcu 1983 roku w Düsseldorfie, brytyjska zaś 5 miesięcy później w londyńskim National Theatre. Tytuł utworu nawiązuje do sztuki Odona von Horwatha pt. "Opowieści Lasku Wiedeńskiego", które Hampton (zresztą germanista z wykształcenia) wcześniej przetłumaczył. Głównym bohaterem "Opowieści Hollywoodu" jest również von Horwath, a właściwie fikcyjna wersja jego pośmiertnego losu. Pisarz ten bowiem zmarł tragicznie w 1938 roku przygnieciony konarem drzewa, pod którym schronił się, by przeczekać jedną z paryskich burz. W sztuce Hamptona ginie jednak nieznany przechodzień. Stojący obok niego von Horwath cudem unika śmierci i wkrótce wyjeżdża do Stanów Zjednoczonych. Spotyka tam innych niemieckich literatów, zbiegłych z Europy przed hitlerowskim terrorem. W Los Angeles wszyscy trafiają pod opiekuńcze skrzydła amerykańskich wytwórni filmowych. Zatrudnieni na etatach scenarzystów, są faktycznie wyłącznie odbiorcami zakamuflowanej pomocy charytatywnej. Nikt bowiem nie bierze ich pracy poważnie. Przepaść kulturowa między Europą i Stanami Zjednoczonymi jest zbyt wielka. Bertolt Brecht, Lion Feuchtwanger, Heinrich i Thomas Mannowie oraz sam von Horwath piszą nikomu niepotrzebne teksty, co pogłębia jedynie ich poczucie wyobcowania. Do tego dochodzą konflikty osobiste, rodzinne, towarzyskie. Perypetie niemieckich pisarzy za oceanem komentuje von Horwath, będący niejako łącznikiem między postaciami, które w rzeczywistości prawie się nie spotykały. Przygląda się im z pełnym wyrozumiałości dystansem, nie ukrywając jednak swych sympatii i antypatii. Na jednych kolegów po piórze patrzy przenikliwym okiem zjadliwego satyryka (Brecht, Thomas Mann), inni głęboko poruszają go tragizmem swych losów (Heinrich Mann i jego żona Nelly). "Opowieści Hollywoodu" to jednak nie tylko portret niemw USA w czasie II wojny światowej. To także, pełne gorzkich konkluzji, studium konfliktu między dwiema formacjami kulturowymi, europejską i amerykańską. To wreszcie próba określenia się autora wobec świata, w którym króluje ludzka głupota - nieuleczalna, groteskowa, groźna. Zaletą pióra Hamptona, a z pewnością i reżyserii Kazimierza Kutza jest jednak fakt, że "Opowieści Hollywoodu" nie są spektaklem trudnym w odbiorze. Poważna problematyka sztuki podana została w formie znakomitych dialogów obfitujących w błyskotliwe, humorystyczne lub ironiczne pointy. Kameralna inscenizacja Kutza mimo swej długości ani na moment nie staje się nużąca. Dzieje się tak głównie za sprawą świetnie obsadzonych aktorów, którzy dali prawdziwy popis swych umiejętności. Kreacja Janusza Gajosa jako Odona von Horwatha przeszła już do historii Teatru Telewizji. Rewelacyjnie wypadli w rolach drugoplanowych Henryk Bista (Bertolt Brecht) i Jerzy Binczycki (Heinrich Mann). Brawa należą się też Monice Niemczyk, która bezbłędnie zagrała Nelly Mann - rolę skomplikowaną psychologicznie, bardzo łatwą do przeszarżowania lub skarykaturowania. Perfekcyjnie dopracowane aktorstwo można dostrzec nawet w epizodach (Jerzy Trela jako Łomachin). Nic dziwnego zatem, że telewizyjna premiera spektaklu 25 lutego 1987 roku stała się głośnym, żywo komentowanym wydarzeniem kulturalnym. Aplauz widowni był tak wielki, że inscenizację powtórzono już 30 maja. Przedstawienie Kutza szturmem weszło do klasyki Teatru TV. Jego miejsce w Złotej Setce jest nie tylko w pełni uprawnione, lecz także bardzo wysokie. 22:50 LEKKIE OBYCZAJE - WIELKI CHŁÓD (THE BIG CHILL) Film obyczajowy, 100 min, USA, 1983 Reżyseria: Lawrence Kasdan Scenariusz: Lawrence Kasdan, Barbara Benedek Zdjęcia: John Bailey Aktorzy: Tom Berenger, Glenn Close, Jeff Goldblum, William Hurt, Kevin Kline, Mary Kay Place, Meg Tilly, Jobeth Williams Melancholijny film zaprawiony ironicznym humorem, którego światowa premiera odbyła się na festiwalu w Toronto, odniósł duży sukces komercyjny i artystyczny, co udokumentowały trzy nominacje do Oscara (film, scenariusz, aktorka Glenn Close). Po debiutanckim dreszczowcu "Żar ciała" (1981), to drugie dzieło reżysera Lawrence'a Kasdana, znanego także z "Przypadkowego turysty" i nagrodzonego Złotym Niedźwiedziem w Berlinie "Wielkiego kanionu". Ważne są w filmie doborowa obsada i napawające nostalgią przeboje lat 60. - "A Natural Woman", "When a Man Loves a Woman", "Gimme Some Loving", "A Whiter Shade of Pale" i inne. Akcja rozgrywa się podczas jednego weekendu. Na pogrzebie przyjaciela spotykają się znajomi ze starej, studenckiej paczki. Ich drogi dawno się rozeszły, dziś połączyła ich smutna okoliczność. Sfrustrowany i zdesperowany Alex Marshall miał niewiele ponad 30 lat, gdy popełnił samobójstwo w sypialni Harolda i Sary Cooperów (Kevin Kline, Glenn Close). To właśnie w ich domu, położonym nad brzegiem oceanu, zostają na weekend przyjaciele, którzy zgromadzili się, by pożegnać starego druha. Obok gospodarzy i dwudziestoletniej narzeczonej zmarłego, Chloe (Meg Tilly), w stypie uczestniczą Sam (Tom Berenger), który zdobył sławę jako prywatny detektyw w popularnym serialu telewizyjnym, Michael (Jeff Goldblum), dziennikarz piszący dla poczytnego magazynu "People" oraz wzięta pani adwokat Meg (Mary Kay Place), początkująca pisarka i matka dwojga dzieci Karen (JoBeth Williams) i Nick (William Hurt), o którym wiadomo, że robi podejrzane interesy. Kiedyś tworzyli zgraną paczkę. W burzliwych latach 60. brali udział w demonstracjach ruchu studenckiego, należeli do organizacji hipisowskich, buntowali się przeciwko wojnie i przemocy. Spotkanie po kilkunastu latach nastraja do wspomnień. Jacy byli kiedyś, jacy są dziś? Ile się zmieniło w ich życiu, co osiągnęli i co jeszcze pozostało z dawnych ideałów? 01:45 KINO NOCNE - ZAZDROŚĆ I MEDYCYNA Melodramat psychologiczny, 96 min, Polska, 1973 Reżyseria: Janusz Majewski Scenariusz: Janusz Majewski Zdjęcia: Wiesław Zdort Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Ewa Krzyżewska, Mariusz Dmochowski, Andrzej Łapicki, Edmund Fetting, Włodzimierz Boruński, Grażyna Staniszewska Napisana w roku 1932 powieść Michała Choromańskiego "Zazdrość i medycyna" szybko zdobyła dużą popularność w Polsce i w wielu europejskich krajach. We Włoszech i Niemczech doczekała się aż czterech wydań. To niezwykle zgrabne połączenie melodramatu o tajemniczym klimacie z ambicjami psychologicznymi, wyjątkowo nadawało się na filmową adaptację. Z zamiarem sfilmowania powieści nosił się przed wojną Antoni Bohdziewicz. Dokonał tego dopiero w czterdzieści lat od pierwszego wydania książki Janusz Majewski. Reżyser ten "odkrył" dla polskiego filmu rodzimą literaturę lat trzydziestych - "Zaklęte rewiry" Henryka Worcella czy właśnie "Zazdrość i medycynę" Michała Choromańskiego. W filmie uderza niezwykła dbałość reżysera o szczegóły i stworzenie klimatu przedwojennej Krynicy, gdzie rozgrywa się akcja filmu. Właściwie jest to dbałość aż przesadna. Tło akcji - przedmioty, wnętrza i wzmagający namiętności wiejący od gór ciepły wiatr, niespodziewanie wysunęły się na pierwszy plan, przytłaczając fabułę i bohaterów filmu. Przedwojenna Krynica. Przemysłowiec Widmar podejrzewa swoją młodą żonę Rebekę, że zdradza go z doktorem Tamtenem. Nieprzytomnie zakochany w Rebece, targany zazdrością stara się na wszelkie sposoby sprawdzić, czy jego podejrzenia są prawdziwe. Wynajmuje starego krawca Golda, by śledził Rebekę, w zamian za to obiecuje mu ułatwienie wyjazdu do Anglii. Gold odkrywa, że żona Widmara faktycznie ma romans. Przypadkowa śmierć starego krawca sprawia, że Widmar nie doczekawszy się potwierdzenia swoich podejrzeń, wierzy w zapewnienia żony o jej miłości i dochodzi do wniosku, że uległ jedynie manii zazdrości. 03:55 "HALKA" W OPERZE WROCŁAWSKIEJ Reportaż, 16 min, Polska, 2018 Reportaż opowiada o najnowszej inscenizacji "Halki", monumentalnej polskiej opery Stanisława Moniuszki, w Operze Wrocławskiej, której premiera odbyła się pod koniec 2018 roku. Spektakl wyreżyserowała ceniona aktorka Grażyna Szapołowska, orkiestrę prowadzi Marcin Nałęcz - Niesiołowski, choreografię opracowali Claudia Carlos - Machej i Krzysztof Trebunia - Tutka. 04:20 SCENA KLASYCZNA - (14) BARDO Koncert, 38 min, Polska, 2017 Wykonawcy: Barbara Schabowska (prowadzący) W tym odcinku Projekt Bardo. Bartek Wąsik jest pianistą, aranżerem i współzałożycielem zespołu Kwadrofonik oraz duetu fortepianowego Lutosławski Piano Duo. Barbara Kinga Majewska jest artystką tworzącą głosem i słowem. Poznali się jako interpretatorzy i wykonawcy partytur współczesnych kompozytorów. Razem stworzyli projekt Bardo. Połączyła ich słabość do piosenek. Jako duet poruszają się poza kategoriami i gatunkami, z dbałością o wierność sobie samym. Ufając intuicji i wierząc w delikatność, oscylują pomiędzy rzeczywistościami równoległymi do tych codziennych i powierzchownych. Bardo to osobista, kameralna wypowiedź, głos śpiewaczki, która potrafi bez operowych naleciałości, przekonująco i prawdziwie wykonać piosenkę, i romantyzująca nieco narracja fortepianu, bardzo delikatnie przyprawiona elektroniką, wpisują się w najlepszą tradycję songwritingu. W swoich tekstach artystka łączy bardzo subtelnie cielesną zmysłowość z głęboko egzystencjalną metaforyką. Bartłomiej Wąsik - muzyka, fortepian, elektronika Barbara Kinga Majewska - słowa, głos Program recitalu: Hand (Song to Shadow) Burnout (Song to Dance) Behold (Song to Solve) Joy (Song to Yield) Sincerely (Song to Flood)