TVP Kultura Środa, 20.02.2019 08:30 ESTERHAZY (ESTERHAZY) Film animowany, 23 min, Polska/Niemcy, 2009 Reżyseria: Izabela Plucińska Scenariusz: Izabela Plucińska, Anna Jadowska Zdjęcia: Izabela Plucińska, Bernatette Paassen Muzyka: Max Knoth Wykonawcy: Maria Peszek, Wiktor Zborowski, Maciej Stuhr, Piotr Dzięcielski, Bogdan Łazuka, Robert Więckiewicz, Roma Gąsiorowska, Borys Szyc, Krzysztof Kowalewski, Zbigniew Zamachowski, Jolanta Fraszyńska, Mateusz Grabowski, Dominik Bąk, Hanna Piaseczna, Anna Kutkowska Projekt jest adaptacją znanej w Niemczech książki dla dzieci pt. "Esterhazy" autorstwa Irene Dische oraz Hanza Magnusa Ernensbergera. Pod przygodami malutkiego, krótkowzrocznego królika z wiedeńskiego rodu Esterhazy, który z pokolenia na pokolenia staje się coraz mniejszy, ma odnaleźć wielką żonę oraz króliczy raj (zieloną trawę między wschodnią i zachodnią częścią pilnie strzeżonego muru berlińskiego), ukryty jest dramat podzielonej Europy i poszukiwanie wolności. Historia dla dzieci naznaczona jest piętnem historii prawdziwej (króliczy raj pomiędzy częścią wschodnią, a zachodnią muru berlińskiego na prawdę istniał). 09:00 BEZ KOŃCA Dramat psychologiczno - obyczajowy, 103 min, Polska 1984 Reżyseria: Krzysztof Kieślowski Scenariusz: Krzysztof Kieślowski, Krzysztof Piesiewicz Zdjęcia: Jacek Petrycki Muzyka: Zbigniew Preisner Aktorzy: Grażyna Szapołowska, Maria Pakulnis, Aleksander Bardini, Jerzy Radziwiłowicz, Artur Barciś, Michał Bajor, Marek Kondrat, Tadeusz Bradecki, Daniel Webb, Krzysztof Krzemiński, Marzena Trybała, Adam Ferency, Elżbieta Kilarska i inni Po śmierci mecenasa Antoniego Zyro wdowę po nim, Urszulę, odwiedza Joanna, żona Dariusza, młodego robotnika oskarżonego o kierowanie strajkiem. Zyro był adwokatem Dariusza, a teraz Joanna, nie ukrywając, że chodzi o sprawę polityczną, prosi Urszulę o pomoc. Urszula wertuje notes męża i wskazuje jej mecenasa Labradora. Z zagranicy przyjeżdża przyjaciel zmarłego, Tomek. W czasie rozmowy z nim Urszula jeszcze raz przegląda notes męża i zauważa, że przy nazwisku Labradora widnieje zrobiony czerwonym flamastrem znak zapytania. Początkowo myśli, iż jest to figiel spłatany przez synka Jacka, później jednak nabiera przekonania, że jest to znak od Antka. Labrador odwiedza w areszcie Darka, by ustalić z nim strategię obrony. Oskarżony nie zgadza się na sugestie adwokata, by w sądzie odpowiadał na pytania zgodnie z jego instrukcjami. Rozpoczyna głodówkę. Tymczasem Urszula wciąż bardzo przeżywa śmierć męża i dopiero teraz uzmysławia sobie, jak bardzo go kochała. Próbuje nawet hipnozy, by uwolnić się spod jego wpływu. Zabiegi hipnotyzera nie dają żadnego efektu, gdyż Urszula przez cały seans widzi Antka dającego jej wyraźne znaki ręką. "Film Kieślowskiego jest gorzki, jego zakończenie jest tragiczne. Ale odsłania on bezlitośnie, warstwa po warstwie, wszystkie nieomal pokłady skłóconej i dramatycznej materii życia w Polsce dzisiejszej" - pisano w roku 1984 w jednej z recenzji. Odwołując się do polskich doświadczeń stanu wojennego - akcja filmu rozgrywa się w roku 1982 - reżyser kreuje własną wizję ówczesnego konfliktu społecznego i analizuje różne mechanizmy jego neutralizowania, a ich skuteczność ocenia z całą surowością. 11:00 PARADA OSZUSTÓW - ODC. 3/4 - MISTRZ ZAWSZE TRACI Serial sensacyjny, 39 min, Polska 1976 Reżyseria: Grzegorz Lasota Scenariusz: jerzy Janicki, Andrzej Kudelski Zdjęcia: Witold Adamek Muzyka: Henryk Kuźniak Aktorzy: Piotr Fronczewski, Wojciech Pszoniak, Grażyna Szapołowska, Stanisław Igar, Bronisław Pawlik, Roman Wilhelmi, Halina Golanko, Jerzy Molga, Jan Orsza, Juliusz Berger Na cykl telewizyjnych filmów "Parada oszustów" składają się niezwiązane ze sobą opowieści kryminalne - fikcyjne, choć często zainspirowane autentycznymi wydarzeniami. Bohater pierwszego odcinka w latach trzydziestych wyprowadził w pole sławnych szachistów. Skromny francuski aptekarz, Renaud (Bronisław Pawlik), wpada na pomysł, jak zarobić sporo pieniędzy. Pisze listy do dwóch szachowych arcymistrzów: Greewe'a i Sulechina i wyzywa ich na pojedynek. Ku zdziwieniu obu asów, którzy się osobiście nie znają, Renaud osiąga rewelacyjne wyniki. Jaka jest tajemnica tych sukcesów? 11:50 PARADA OSZUSTÓW - ODC. 4/4 - ŁADNY GIPS Serial sensacyjny, 61 min, Polska, 1978 Reżyseria: Grzegorz Lasota Scenariusz: Jerzy Janicki, Andrzej Kudelski Zdjęcia: Witold Adamek Aktorzy: Bronisław Pawlik, Piotr Fronczewski, Stanisław Igar, Stanisław Górka, Grażyna Szapołowska, Juliusz Berger, Arkadiusz Bazak Taksówkarz O'Roney zostaje pobity przez gangsterów - wierzycieli i leży w szpitalu z nogą w gipsie. Znajduje go dwoje młodych oszutów, którzy oferują mu 10 tysięcy dolarów za przewiezienie samolotem listu do Kopenhagi. Równocześnie informują służbę celną, że w gipsie O'Roneya rzekomo są ukryte brylanty. Celnicy zatrzymują O'Roneya i zdejmują gips, ale niczego nie znajdują. Po dwóch dniach taksówkarz wraca do USA, tym razem w gipsie rzeczywiście ma towar, ale celnicy nie ryzykują już kontroli. Kiedy O'Roney na własną rękę powtarza podobny numer, zostaje rozpoznany przez celnika, któremu przypadkowo opowiedział kiedyś o swoich perypetiach. 13:00 NEONOWA FRASZKA Film animowany, 8 min, Polska, 1959 Reżyseria: Witold Giersz Scenariusz: Witold Giersz, Zofia Kajzer Zdjęcia: Jan Tkaczyk Film animowany. Opowieść żartobliwa o nocnym życiu neonowych postaci. 13:10 KULIG Film muzyczny, 30 min, Polska, 1968 Reżyseria: Stanisław Kokesz Scenariusz: Henryka Lankiewicz Zdjęcia: Wacław Florkowski, Zbigniew Karpowicz Muzyka: Andrzej Zieliński Wykonawcy: Maryla Rodowicz, Wojciech Korda, Ada Rusowicz, Zespół Alibabki, Zespół Skaldowie, Zespół Niebiesko-Czarni Aktorzy: Bogumił Kobiela Program rozrywkowy z udziałem Bogumiła Kobieli, Maryli Rodowicz i czołowych zespołów lat 60.: Alibabek, Skaldów i Niebiesko - Czarnych. Bogumił Kobiela gra tu roztargnionego turystę. Warto przypomnieć ten prawie 40 - letni program ze względu na gagi znakomitego komika, tatrzańskie plenery zimowe i niezapomniane przeboje. 13:55 TRZY MŁYNY - ODC. 3/3 - MŁYN NAD KAMIONNĄ Dramat, 58 min, Polska 1984 Reżyseria: Jerzy Domaradzki Scenariusz: Jerzy Domaradzki i Bolesław Michałek Zdjęcia: Wit Dąbal Muzyka: Jerzy Satanowski Aktorzy: Małgorzata Pieczyńska, Edward Żentara, Jarosław Kopaczewski, Andrzej Golejewski, Bożena Dykiel, Jerzy Turek, Zdzisław Kozień, Hanna Skarżanka, Franciszek Pieczka, Anna Milewska i inni "Młyn nad Kamionną" zrealizowany został na motywach opowiadania napisanego przez Jarosława Iwaszkiewicza w roku 1950. Jest ono połączeniem historii dziejącej się po wojnie z jej okupacyjnymi początkami. We młynie nad rzeka Kamionną mieszka naczelnik stacji i jego żona Stefa. Stefa jest Żydowką, w czasie okupacji by ratować swoje życie, wyszła za Andrzeja kolaborującego z Niemcami. Po wojnie Andrzej został aresztowany, a Stefa zataiła swój związek z nim i ponownie wyszła za mąż. Jej spokojne małżeństwio z młynarzem zakłóca pojawienie się Andrzeja. Szantażuje on Stefę i za milczenie żąda pieniędzy. Kobieta wykrada mężowi pieniądze przeznaczone na remont stacji, ale bojąc się, że wszystko i tak się wyda, chce się utopić. W opowiadaniu Iwaszkiewicza Stefa ginie, w filmie Jerzego Domaradzkiego zostaje uratowana, ale do końca nie uwolni się od ciągle powracającej we wspomnieniach przeszłości. 15:00 WE DWOJE Film obyczajowy, psychologiczny, 61 min, Polska, 1977 Reżyseria: Kazimierz Karabasz Scenariusz: Kazimierz Karabasz Zdjęcia: Andrzej Popławski Muzyka: Jerzy Woy Aktorzy: Hanna Giza, Zofia Saretok, Piotr Grabowski, Adam Bauman, Helena Bystrzanowska, Zbigniew Jankowski, Teresa Sokołowska-Kalikowa, Danuta Lewandowska, Ewa Nijaki On jest absolwentem Politechniki, człowiekiem o ubogim wnętrzu, nastawionym głównie na robienie pieniędzy. Ona to młoda, wrażliwa wiolonczelistka, której nieobce są pozamaterialne aspiracje i ambicje. Mimo psychicznych różnic, oboje kochają się i planują małżeństwo. "We dwoje" jest obfitującym w psychologiczne niuanse zapisem kilku dni wspólnego życia obojga bohaterów. Czas wypełniają im banalne rozmowy i zdarzenia. Są to wszakże tylko pozory. W rzeczywistości między młodymi powoli narasta konflikt postaw. Mimo to nie dochodzi do żadnej poważnej rozmowy ani rozstrzygających decyzji. Rozwój akcji sugeruje, że małżeństwo dojdzie jednak do skutku. Kazimierz Karabasz, jak na wytrawnego dokumentalistę przystało, bliższy jest życiowej prawdzie niż melodramatycznym fantazjom filmowych fabuł. Doskonale wychwycił "klimat pogodnej bezwyjściowości", tak często decydujący o ludzkich wyborach. Młoda wiolonczelistka doskonale widzi duchową mizerię swego partnera. Słucha jednak również mentorskich monologów starszej siostry, która wprawdzie melancholijnie wspomina dawnego narzeczonego - artystę, ale wyszła za "filistra" zarabiającego obecnie dolary gdzieś w Afryce. I to on zapewnia jej życiowy komfort, bez którego nie potrafiłaby się już obejść. Zapytany kiedyś, dlaczego robi filmy fabularne, Kazimierz Karabasz odpowiedział, że pozwala mu to łamać bariery narzucone przez konwencję dokumentu. Umożliwia głębszą penetrację duszy bohaterów, lepsze wniknięcie w ich psychikę. Nie oznacza to wszakże, że reżyser rozsmakował się w fabularnych fajerwerkach, scenograficznych subtelnościach, czy kamerowych trickach. Przeciwnie. Jego "aktorskie" filmy są dokładnie takie, jak świat, który przedstawiają. Zwyczajne, niepozorne, szare. Tak jak "We dwoje". Kto jednak nie da się zniechęcić brakiem formalnych iluzji, ten z satysfackją odkryje w filmie Karabasza przenikliwe obserwacje autora, dotyczące ludzkiej psychiki i moralności. 16:15 LEGENDY ROCKA - ROY ORBISON (ROCK LEGENDS (S. 6) - ROY ORBISON) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Lyndy Saville Wykonawcy: Roy Orbison Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka jest Roy Orbison, jeden z pionierów rock and rolla. Amerykański piosenkarz podczas swojej kariery skupił się na warstwie muzycznej i słownej utworów, czego efektem były złożone, choć wciąż przystępne, kompozycje i bardzo emocjonalne ballady. Przepełniony uczuciami głos stał się charakterystycznym elementem jego muzyki i przysporzył mu wielu sukcesów. 16:40 LEGENDY ROCKA - STEVIE WONDER (ROCK LEGENDS (S. 6) - STEVIE WONDER) Film dokumentalny, 22 min, Wielka Brytania, 2016 Reżyseria: Lyndy Saville Wykonawcy: Stevie Wonder Cykl dokumentalny prezentujący najważniejszych artystów muzyki rockowej. Bohaterem tego odcinka jest Stevie Wonder. Amerykański geniusz, wybitny wokalista i znakomity multiinstrumentalista. Już w wieku 11 lat podpisał kontrakt z wytwórnią Motown. Stevie Wonder jest uważany za jedną z najbardziej wpływowych postaci na scenie muzycznej drugiej połowy XX wieku. Na swoim koncie ma liczne sukcesy, czego najlepszym dowodem jest rekordowa liczba nagród Grammy zdobyta jako solowy artysta. 17:10 ŁAGODNA Dramat psychologiczny, 91 min, Polska, 1995 Autor: Fiodor Dostojewski Reżyseria: Mariusz Treliński Scenariusz: Mariusz Treliński, Wojciech Zimiński Zdjęcia: Krzysztof Ptak Wykonawcy: Brian Lock Aktorzy: Janusz Gajos, Dominika Ostałowska, Danuta Stenka, Jan Frycz, Jan Peszek, Krystyna Feldman, Krystyna Rutkowska, Jerzy Nowak "Łagodna" - znakomite opowiadanie Fiodora Dostojewskiego ma szczęście do filmu. Najpierw, w 1969 roku przeniósł je na ekran Robert Bresson. Francuski reżyser niemal zrezygnował z fabuły i dialogów. Wierny swemu ascetycznemu, "suchemu" stylowi skupił się na rejestracji mimiki, gestów i zachowań bohaterów. Z drobiazgowością godną naukowca śledził grymasy ich twarzy, krople potu na czole, zaciskanie palców. Metoda okazała się na tyle dobra, że przysporzyła filmowi sporego rozgłosu. Być może dlatego długo nikt nie poważył się na kolejną adaptację "Łagodnej". Uczynił to dopiero Polak Piotr Dumała. Stało się to w 1985 roku. Jego krótki, niespełna dziesięciominutowy animowany film także stał się wydarzeniem. Reżyser potrafił bezbłędnie zespolić stronę plastyczną utworu z jego ścieżką dźwiękową, zyskał uznanie precyzją w komponowaniu szczegółu i umiejętnością sugestywnego przeniesienia stanów psychicznych na język animacji. Mimo skromnego dorobku, Mariusz Treliński również zdobył miano wyrafinowanego "malarza ekranu". Dowiódł tego zwłaszcza w swoim drugim (pierwszy: "Zad wielkiego wieloryba" zrealizował dla telewizji) filmie pt. "Pożegnanie jesieni" (1990). Ta kipiąca oryginalnymi pomysłami, orgiastyczna plastycznie i brawurowa aktorsko adaptacja powieści Witkacego została przez rodzimą krytykę zgodnie uznana za jeden z najciekawszych debiutów w dziejach polskiego kina. Zachwyty szybko zmaterializowały się w Nagrodę im. Andrzeja Munka. Nic dziwnego zatem, że kolejnych filmów Trelińskiego oczekiwano z rosnącą niecierpliwością. Reżyser jednak postanowił się nie śpieszyć. Spokojnie czekał aż emocje wywołane przez "Pożegnanie.." opadną. Mimo to jego "Łagodna" wywołuje zdumienie. Próżno szukać w nim groteski, katastrofizmu, gorączkowego erotyzmu i filozoficznych tyrad, znanych z adaptacji Witkiewicza. "Łagodna" to film kontemplacyjny, emocjonalnie skondensowany, o scenografii urzekającej, lecz wstrzemięźliwej. Z "dawnego" Trelińskiego pozostał jedynie kult perfekcjonizmu. Wyraża się on w dbałości o każdy kadr, każde ujęcie, każdy scenograficzny detal. Również aktorstwo nie zawodzi. Znakomite role stworzyli zwłaszcza Janusz Gajos i Danuta Stenka. Fabuła "Łagodnej" jest niezmiernie prosta. W upalną petersburską noc, gdzieś pod koniec XIX wieku, samotny, starzejący się mężczyzna czuwa przy martwym ciele młodziutkiej żony. Próbuje dociec przyczyn, dla których popełniła samobójstwo. Przywołuje całą historię swego małżeństwa - od pierwszego spotkania, po bezceremonialne kupno dziewczyny od jej opiekunek, aż do tragicznego końca. W jego duszy mieszają się żal, ból i poczucie winy. Stara się poniewczasie wniknąć w psychikę żony, zrozumieć ją chociaż po śmierci... Upływające godziny nie zmiejszają udręki. Nie przynoszą też odpowiedzi na trapiące mężczynę pytanie. Dopiero wraz z nastaniem świtu bohater zdaje się coś odkrywać... Nagroda za scenografię dla Andrzeja Przedworskiego na XX Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1995 roku. 20:20 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - W OBJĘCIACH WĘŻA (EL ABRAZO DE LA SERPIENTE) Dramat przygodowy, 118 min, Argentyna/Kolumbia/Wenezuela, 2015 Reżyseria: Ciro Guerra Scenariusz: Ciro Guerra, Jacques Toulemonde Vidal Muzyka: Nascuy Linares Aktorzy: Nilbio Torres, Jan Bijvoet, Antonio Bolivar, Brionne Davis, Yauenkü Migue Znakomity film Ciro Guerry "W objęciach węża" to opowieść o samotności człowieka wobec potęgi natury. Amazońskie lasy nazywa się zielonymi płucami świata. Kolumbijczyka Ciro Guerrę zainteresował moment, w którym te płuca dopadł śmiertelny rak. Pokazuje amazońskiego szamana i białego uczonego, którzy brnąc w głąb dżungli w poszukiwaniu leczniczej yakurny, co rusz odkrywają rakowe komórki: pociętą korę drzew kauczukowych czy okaleczonego tubylca z bliznami po chłostach, który błaga wędrowców o śmierć, byleby tylko nie wracać na niewolniczą plantację. Im głębiej w jądro ciemności, tym straszniejsza jest rzeczywistość kolonizowanej Amazonii. Spotykamy np. kapłana katolickiej misji, który namaszcza się na mesjasza amazońskiego edenu, a grzeszników krzyżuje. Podbój Amazonii jest nieodwracalny i posępny. Nie ma tu mowy o nęceniu widza tropikalnymi pocztówkami, Guerra decyduje się na czarno - białe zdjęcia. A wprost genialna jest scena, w której biały uczony usiłuje odebrać tubylcom kompas, żeby ci nie zatracili umiejętności odnajdywania się w terenie za pomocą gwiazd. Każdy ma prawo się uczyć. 00:15 FESTIVE GALA FROM THE SEMPEROPER DRESDEN - 100TH ANNIVERSARY OF UFA (FESTIVE GALA FROM THE SEMPEROPER DRESDEN - 100TH ANNIVERSARY OF UFA) Koncert, 90 min, Niemcy, 2017 Reżyseria: Andy Sommer Wykonawcy: Christian Thielemann, Angela Denoke, Elisabeth Kulman, Daniel Behle Niemiecka wytwórnia filmów UFA miała bardzo burzliwą historię, ale mimo to zdołała wyprodukować wiele wartościowych i przełomowych filmów. W 2017 roku przypadała setna rocznica założenia przedsiębiorstwa i z tej okazji w Semperoper w Dreźnie odbyła się gala upamiętniająca dokonania wytwórni. Pod batutą Christiana Thielemanna, z udziałem wyśmienitych śpiewaków (Angela Denoke, Elisabeth Kulman, Daniel Behle) zabrzmiały znane melodie z różnych filmów i seriali. 02:00 LEKKIE OBYCZAJE - WIELKI CHŁÓD (THE BIG CHILL) Film obyczajowy, 100 min, USA, 1983 Reżyseria: Lawrence Kasdan Scenariusz: Lawrence Kasdan, Barbara Benedek Zdjęcia: John Bailey Aktorzy: Tom Berenger, Glenn Close, Jeff Goldblum, William Hurt, Kevin Kline, Mary Kay Place, Meg Tilly, Jobeth Williams Melancholijny film zaprawiony ironicznym humorem, którego światowa premiera odbyła się na festiwalu w Toronto, odniósł duży sukces komercyjny i artystyczny, co udokumentowały trzy nominacje do Oscara (film, scenariusz, aktorka Glenn Close). Po debiutanckim dreszczowcu "Żar ciała" (1981), to drugie dzieło reżysera Lawrence'a Kasdana, znanego także z "Przypadkowego turysty" i nagrodzonego Złotym Niedźwiedziem w Berlinie "Wielkiego kanionu". Ważne są w filmie doborowa obsada i napawające nostalgią przeboje lat 60. - "A Natural Woman", "When a Man Loves a Woman", "Gimme Some Loving", "A Whiter Shade of Pale" i inne. Akcja rozgrywa się podczas jednego weekendu. Na pogrzebie przyjaciela spotykają się znajomi ze starej, studenckiej paczki. Ich drogi dawno się rozeszły, dziś połączyła ich smutna okoliczność. Sfrustrowany i zdesperowany Alex Marshall miał niewiele ponad 30 lat, gdy popełnił samobójstwo w sypialni Harolda i Sary Cooperów (Kevin Kline, Glenn Close). To właśnie w ich domu, położonym nad brzegiem oceanu, zostają na weekend przyjaciele, którzy zgromadzili się, by pożegnać starego druha. Obok gospodarzy i dwudziestoletniej narzeczonej zmarłego, Chloe (Meg Tilly), w stypie uczestniczą Sam (Tom Berenger), który zdobył sławę jako prywatny detektyw w popularnym serialu telewizyjnym, Michael (Jeff Goldblum), dziennikarz piszący dla poczytnego magazynu "People" oraz wzięta pani adwokat Meg (Mary Kay Place), początkująca pisarka i matka dwojga dzieci Karen (JoBeth Williams) i Nick (William Hurt), o którym wiadomo, że robi podejrzane interesy. Kiedyś tworzyli zgraną paczkę. W burzliwych latach 60. brali udział w demonstracjach ruchu studenckiego, należeli do organizacji hipisowskich, buntowali się przeciwko wojnie i przemocy. Spotkanie po kilkunastu latach nastraja do wspomnień. Jacy byli kiedyś, jacy są dziś? Ile się zmieniło w ich życiu, co osiągnęli i co jeszcze pozostało z dawnych ideałów? 04:15 KINO NOCNE - MOLOCH Dramat spoleczny, 32 min, Polska, 2015 Reżyseria: Szymon Kapeniak Scenariusz: Szymon Kapeniak Zdjęcia: Jacek Podgórski Muzyka: Adam Walicki Aktorzy: Daniil Mireschkin, Oleg Scherbina, Evgeny Yaroschuk, Natalia Terlecka, Vlad Bokatov, Oksana Stepchuk Ukraina, czasy współczesne. Grupa młodych mężczyzn pracuje nielegalnie na terenie podupadającej huty stali. Najstarszy z nich przeżywa właśnie płomienny romans i postanawia odejść z pracy, upatrując w nowym uczuciu pretekstu do zmian w życiu. Jego koledzy planują odwieść go do tego amiaru, aby ratować zgrany dotąd zespół. Po długim dniu pracy odwiedzą ukochaną swojego kolegi... (filmpolski.pl)