TVP Kultura Piątek, 22.02.2019 08:15 STUDIO KULTURA - ROZMOWY - ŁUKASZ JASINA Magazyn, 9 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Andrzej Rossa(Prowadzący) Dwudziestominutowa owacja na stojąco i nagroda za reżyserię dla Pawła Pawlikowskiego na festiwalu w Cannes. Znakomita "Zimna Wojna" już od 8 czerwca na ekranach polskich kin. O tym właśnie obrazie Andrzej Rossa rozmawia z filmoznawcą Łukaszem Jasiną. 08:35 SOBIE KRÓL Film obyczajowy, 37 min, Polska, 1973 Reżyseria: Janusz Łęski Scenariusz: Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Czesław Niemen Aktorzy: Jerzy Braszka, Jadwiga Jankowska - Cieślak, Marian Opania, Grażyna Barszczewska, Maciej Damięcki, Mieczysław Kalenik, Wacław Kowalski Bohater tej opowieści, Olek, pracuje w zakładzie naprawy samochodów. Jest dobrym fachowcem - w najbliższym otoczeniu nazywają go "królem". Pewnego dnia wyjeżdża autem do nowo poznanej dziewczyny. W czasie jazdy rozpiera go energia, wierzy, że spotkanie będzie udane. Po drodze postanawia zabrać do samochodu przypadkowo napotkanego mężczyznę, nie zdając sobie sprawy, że ta decyzja okaże się brzemienna w skutki. Pasażerem jest ekswięzień, który właśnie wyszedł na wolność i jedzie do swojej żony. Film zrealizowany według scenariusza Andrzeja Mularczyka, scenarzysty znanego m. in. z "Samych swoich". 09:25 HOGO FOGO HOMOLKA (HOGO FOGO HOMOLKA) Film fabularny telewizyjny, 76 min, Czechosłowacja, 1970 Reżyseria: Jaroslav Papousek Scenariusz: Jaroslav Papousek Zdjęcia: Josef Ort-Snep Muzyka: Karel Mares Aktorzy: Josef Sebanek, Marie Motlova, Frantisek Husak, Petr Forman, Matej Forman, Helena Ruzickova Filmem "Hogo fogo Homolka" reżyser i scenarzysta Jaroslav Papoušek kontynuuje historię czeskiej rodziny Homolków, bohaterów zrealizowanej rok wcześniej komedii "Straszne skutki awarii telewizora". Reżyser tak celnie określił mentalność współczesnego czeskiego mieszczanina, że nazwisko Homolka stało się jego synonimem. Drugi film powstał właściwie z inicjatywy aktorów, którzy w czasie montażu pierwszej części zaproponowali Papouškowi, aby wymyślił dalszy ciąg przygód rodziny praskiego taksówkarza. Tytuł filmu pochodzi od słów dziadka Homolki, który skomentował zakup nowego auta słowami: "Teraz dopiero jesteśmy hogo fogo rodziną, teraz dopiero patrzy na nas świat". W parny letni dzień pradziadek Homolka siedzi w wiejskiej gospodzie przy kuflu piwa, zerkając od czasu na kozę, którą pasie, i - znacznie częściej - na młodą dziewczynę w bikini, opalającą się w pobliżu. Staruszek zaniedbuje też kozę dla spacerów po ukochanym lesie. Przeczuwa zbliżającą się śmierć, pragnie więc nacieszyć się jeszcze pięknem otaczającego go świata. O swych złych przeczuciach powiadamia listownie rodzinę w stolicy. Prascy krewni świętują właśnie kupno nowego samochodu. Dumni i szczęśliwi obmyślają przyszłe wycieczki. W najbliższą niedzielę zamierzali jechać na mecz piłkarski do Teplic. Wezwani do umierającego pradziadka muszą jednak zmienić plany. Jadą niechętnie, pamiętając, że w ubiegłym roku staruszek również zapowiadał swój rychły zgon. W nie najlepszych humorach, skłóceni, przybywają na wieś. Nie zastają pradziadka w domu, co jeszcze bardziej ich rozsierdza. Urażeni, że wzywał ich na próżno, wyruszają na jego poszukiwanie. O filmie Papouška krytycy pisali: "Równolegle rozwijają się dwie linie opowiadania. Pierwsza opisuje ostatni dzień życia pradziadka, druga jak go Homolkowie szukali i nie znaleźli. Ujawniają one dwie przeciwstawne postawy życiowe. Ograniczony, przyziemny świat Homolków jest konfrontowany z życiem ludzi również zwykłych, niczym nie wyróżniających się, które jest jednak dużo pełniejsze, bardziej swobodne i radosne. Z konfrontacji tej wyniknie nonsensowność małostkowych sprzeczek Homolków, które są w swej istocie destrukcyjnym żywiołem, niszczącym wszelkie wartości. Pradziadek mógł szczęśliwie przeżyć swoje ostatnie chwile tylko dzięki temu, że się z nimi nie spotkał. Homolkowie prześcigają się w nonsensownym utrzymywaniu pozorów wspólnoty, likwidując w zarodku każdą indywidualną próbę oderwania się i zrobienia czegoś po swojemu. 11:00 PRZEDWIOŚNIE - ODC. 3/6 - PRZYJACIELE Serial historyczny, obyczajowy, 48 min, Polska 2002 Scenariusz na podstawie powieści Stefana Żeromskiego i reżyseria: Filip Bajon Zdjęcia: Bartosz Prokopowicz Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Mateusz Damięcki, Daniel Olbrychski, Maciej Stuhr, Marcin Dorociński, Borys Szyc, Wojciech Siemion, Leon Niemczyk, Robert Gonera, Jakub Przebindowski i inni Rok 1919. Zgodnie z wolą ojca Cezary dociera do Warszawy i odnajduje tam Szymona Gajowca, jednego z ministrów w rządzie odrodzonej Rzeczpospolitej. Cezary dostaje u niego posadę sekretarza i zdaje egzaminy na Uniwersytet Warszawski, gdzie chce studiować medycynę. Na uczelni nawiązuje nowe znajomości, a wśród jego kolegów są przedstawiciele różnych wyznań i narodowości. Najserdeczniej jednak zaprzyjaźnia się z Hipolitem Wielosławskim, Buławnikiem i Lulkiem. Kruchą stabilizację państwa polskiego brutalnie narusza wojna z Rosją Sowiecką. Za namową kolegów Cezary wstępuje do polskiej armii, choć niektórzy - znając jego przeszłość - posądzają go o sympatie bolszewickie. Podczas wielkiej bitwy Cezary z narażeniem życia wynosi spod ostrzału rannego Hipolita. Obaj szczęśliwie wracają z wojny. 12:00 PRZEDWIOŚNIE - ODC. 4/6 - STAW I KAPLICZKA Serial historyczno - obyczajowy, 48 min, Polska 2002 Scenariusz na podstawie powieści Stefana Żeromskiego i reżyseria: Filip Bajon Zdjęcia: Bartosz Prokopowicz Muzyka: Michał Lorenc Aktorzy: Mateusz Damięcki, Maciej Stuhr, Małgorzata Lewińska, Urszula Grabowska, Karolina Gruszka, Piotr Gąsowski, Krzysztof Globisz, Alicja Jachiewicz, Danuta Szaflarska, Teresa Szmigielówna i inni Rok 1921. Po wojnie polsko - bolszewickiej Hipolit Wielosławski, wdzięczny Cezaremu za uratowanie życia, zabiera przyjaciela do swojego majątku w Nawłoci. Cezary powoli, ale z upodobaniem zanurza się w nową rzeczywistość - rodzinne, wygodne, dostatnie życie typowego polskiego dworku. Wśród nowo poznanych tam osób trzy wywierają na nim szczególnie silne wrażenie: żywa, pełna energii i wdzięku Karolina, młodziutka, nerwowa i wrażliwa, obdarzona talentem muzycznym Wandzia oraz piękna, tajemnicza i emanująca erotyzmem Laura, młoda wdowa, właścicielka sąsiadującego z Nawłocią majątku Odolany. Cezary flirtuje z nimi, nie potrafiąc dokonać wyboru, ale to Laura wprowadza go w "dorosły" świat zmysłowej namiętności. Tymczasem trwają zakrojone na szeroką skalę przygotowania do balu w Odolanach organizowanego w celu zebrania pieniędzy na protezy dla żołnierzy poszkodowanych w czasie wojny. 13:05 OPERACJA HIMMLER Film wojenny, 80 min, Polska, 1979 Reżyseria: Zbigniew Chmielewski Scenariusz: Włodzimierz T. Kowalski, Eugeniusz Kozłowski Zdjęcia: Jan Janczewski Muzyka: Piotr Marczewski Aktorzy: Eugeniusz Kujawski, Stanisław Frąckowiak, Andrzej Mrożewski, Janusz Sykutera, Wirgiliusz Gryń, Ryszard Pietruski, Tomasz Zaliwski, Wiesław Grabek 31 sierpnia 1939 roku w Gliwicach miała miejsce zorganizowana przez SS i niemiecki wywiad wojskowy antypolska prowokacja. Akcją, której kryptonim brzmiał "Himmler", kierowali szef policji Heydrich i szef Abwehry Canaris. O godz 20.00 grupa esesmanów w polskich mundurach wtargnęła do miejscowej rozgłośni radiowej. Po opanowaniu budynku wygłosili komunikat w języku polskim nawołujący do wojny z Niemcami. Jako dowód tego, że napadu dokonali Polacy, pozostawiono zwłoki jednego z napastników. W rzeczywistości był to niemiecki więzień kryminalny dowieziony na miejsce akcji i zastrzelony. Dokonana w przeddzień wybuchu wojny prowokacja miała stanowić pretekst i usprawiedliwioną przyczynę napaści na Polskę. Autorzy filmu z dokumentalną wiernością odtworzyli tamte wydarzenia. Przedstawili dzień po dniu, godzina po godzinie przygotowania do akcji i sam jej przebieg. Zrezygnowali jednak z przedstawienia kulis polityki na najwyższym szczeblu. Nie ma tu gabinetowych dyskusji, jest tylko przemówienie Hitlera (gra go Ryszard Pietruski) z 22 sierpnia 1939 roku. Zdjęcia kręcono w autentycznej scenerii - w tym samym studiu radiowym, z tą samą aparaturą, a produkcja filmu trwała zaledwie dwa i pół miesiąca. 14:40 LAST NIGHT OF THE PROMS 2015 CZ. 2 (LAST NIGHT OF THE PROMS 2015) Koncert, 84 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Mark Cooper Pierwsza część koncertu "Last Night of The Proms" z 2015 roku. Marin Alsop dyryguje Symfoniczną Orkiestrą BBC oraz chórem. Dołączają do niego światowej sławy wykonawcy, tacy jak Jonas Kaufmann, Danielle de Niese czy Benjamin Grosvenor. 16:20 ZNIEWAŻONA ZIEMIA (LA TERRE OUTRAGEE (LAND OF OBLIVION)) Dramat, min, Niemcy/Francja, 2011 Reżyseria: Michale Boganim Scenariusz: Michale Boganim Muzyka: Leszek Możdżer Aktorzy: Olga Kurylenko, Andrzej Chyra, Nicolas Wanczycki, Vyacheslav Slanko, Sergei Strelnikov Akcja filmu rozpoczyna się 26 kwietnia 1986 roku w miasteczku Prypeć, położonym zaledwie parę kilometrów od elektrowni atomowej w Czarnobylu. Za kilka godzin dojdzie tu do groźnej katastrofy, która pociągnie za sobą niewyobrażalne skutki. Na razie życie w miasteczku toczy się utartymi koleinami, panuje spokój, nikt nie spodziewa się tragedii, która wkrótce się tu wydarzy. Tego dnia każdy z mieszkańców ma swoje plany, marzenia. Jedni przygotowują się już do obchodów 1 Maja, z kolei Ania i Piotr żyją odbywającym się dziś swoim weselem, a mały Walery i jego ojciec Aleksy, fizyk zatrudniony w pobliskiej elektrowni, sadzą jabłoń. Tymczasem leśniczy Mikołaj robi rutynowy obchód w lesie otaczającym elektrownię. Wkrótce ich dotychczasowe życie zmieni się zupełnie. Dochodzi do katastrofy. Awaria czarnobylskiej elektrowni jądrowej jest utrzymywana przez władze w wielkiej tajemnicy. Bardzo zdawkowe wyjaśnienia kryją prawdę o przerażających rozmiarów wybuchu. Piotr, który jest strażakiem, jedzie do pożaru, nieświadomy, że wstępuje w sam środek piekła. Naukowiec z elektrowni, Aleksy, zmuszony do milczenia na temat katastrofy, woli zniknąć. Dziesięć lat później Prypeć to już miasto widmo, ziemia niczyja i dziwaczna atrakcja turystyczna. Ania jeździ do zony jako pilot wycieczek, z kolei Walery wraca tu, by szukać śladów swego ojca. Mikołaj pielęgnuje w skażonej strefie zatruty ogród. Dawni mieszkańcy miasteczka żyją dramatyczną przeszłością, nie potrafią zacząć wszystkiego od nowa w innym miejscu. 18:15 ODYSEJA FILMOWA - PO ROKU 2000: PRZYSZŁOŚĆ KINA (2000 ONWARDS: FILM MOVES FULL CIRCLE - AND THE FUTURE OF MOVIES) Film dokumentalny, 62 min, Wielka Brytania, 2011 Reżyseria: Mark Cousins Scenariusz: Mark Cousins Zdjęcia: Mark Cousins Wykonawcy: Mark Cousins 15 - godzinna opowieść o historii światowego kina. W ostatniej części "The Story of Film" kino zatacza pełne koło. Z jednej strony staje się poważniejsze po "9/11", a do głosu dochodzi rumuńska kinematografia, David Lynch realizuje "Mulholland Drive", jeden z najbardziej złożonych filmów eksplorujących naturę snu, a "Incepcja" zamienia kino w grę. W Moskwie Aleksander Sokurow opowiada o swoich nowatorskich filmowych realizacjach, a na koniec twórcy "The Story of Film" ruszają w przyszłość. (opis dystrybutora) 19:25 POJEDYNKI STULECIA - ALEKSANDER WAT - STANISŁAW CAT - MACKIEWICZ Dysk./wywiad/debata, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jarosław Ostaszkiewicz Scenariusz: Mikołaj Mirowski W kolejnym wydaniu programu pojedynek dwóch wybitnych prozaików Aleksandra Wata i Stanisława Cat - Mackiewicza. Byłem wszystkim tym, czym należy być, tylko nie we właściwym czasie. Byłem politykiem, kiedy trzeba było być poetą i byłem poetą, kiedy trzeba było być politykiem. Byłem komunistą, gdy porządni ludzie byli antykomunistami, zostałem antykomunistą, gdy rozsądni ludzie szli do komunizmu - mówił o sobie Aleksander Wat, czołowy polski futurysta, który boleśnie przeżył romans z komunizmem. To droga od komunizmu do jego kontestacji. Stanisław Mackiewicz natomiast odbył jakby drogę odwrotną. Konserwatysta, monarchista, sprzyjał Piłsudskiemu. Następnie jako kontestator polityki Józefa Becka wiosną 1939 r. trafił do obozu w Berezie Kartuskiej. W latach 1940 - 56 działał w Londynie. Gdy Wat dokonywał rozliczenia z komunizmem, w 1956 r. Cat - Mackiewicz powiedział: "Polska jest Polską" i jako nieliczny z pisarzy emigracyjnych wrócił do kraju. Czyja biografia się obroni, Wata czy Mackiewicza? O tym rozmawiać będą zaproszeni do studia "Pojedynków stulecia" goście. 20:20 MISTRZOWSKIE KINO - MAMA (MOMMY) Dramat, 132 min, Kanada, 2014 Reżyseria: Xavier Dolan Aktorzy: Anne Dorval, Antoine-Oliver Pilon, Suzanne Clement, Alexandre Goyette Diane to młoda duchem i nieco wyzywająca w swoim dziewczyńskim stylu czterdziestosześcioletnia wdowa, której nie udało się do tej pory w pełni zawodowo ustabilizować i odnaleźć. Kiedy po wznieceniu pożaru jej piętnastoletni syn Steve zostaje zwolniony z kliniki dla dzieci z problemami psychicznym, aby nie trafić do zamkniętego zakładu, musi wprowadzić się do jej domu. Dorosła nastolatka i wyrostek z ADHD zaczynają wspólnie odrabiać kolejne burzliwe lekcje koegzystowania, a ich efekty bywają niekiedy katastrofalne. 22:45 ŚWIAT W PIOSENCE - JAWNI, GŁOŚNI I DUMNI (SOUNDTRACKS: OUT, LOUD & PROUD) Film dokumentalny, 40 min, USA, 2017 Reżyseria: Dwayne Johnson, Dany Garcia Seria "Soundtracks" przedstawia związki muzyki z różnego rodzaju wydarzeniami historycznymi. Każdy odcinek dotyczy tragedii, momentów euforii lub zdarzeń, które dały początek nowym ruchom. Wraz z nimi prezentowane są muzyka, artyści i nurty mające szczególny związek z tymi przemianami. Muzyka odgrywa ogromną rolę dla ruchu LGBT. Wielu uznanych artystów otwarcie go popiera, co można usłyszeć nie tylko w różnego rodzaju deklaracjach, ale także w słowach ich utworów. W ostatnim odcinku serii przedstawiono związki kultury popularnej z tym zjawiskiem. 03:25 NICOLA CRUZ AT SONAR FESTIVAL 2016 (NICOLA CRUZ AT SONAR FESTIVAL 2016) Koncert, 52 min, Francja, 2016 Reżyseria: Fabrice Castanier Wykonawcy: Nicola Cruz Nicola Cruz to artysta muzyki elektronicznej, dla którego istotną rolę odgrywa miejsce, z którego pochodzi. Cruz mieszka w Quito, stolicy Ekwadoru. Ten fakt jest niezwykle ważny dla jego twórczości. Swoje sety ilustruje urokliwymi obrazami i animacjami regionu Ameryki Południowej. Dodatkowo, warstwa muzyczna jest wzbogacona o dźwięki charakterystyczne dla Kordylierów i Amazonii, które Nicola Cruz sprawnie wkomponowuje w swoje utwory. Te niezwykłe widowisko zaprezentował na festiwalu Sonar w Hiszpanii. 04:30 KINO NOCNE - OSKAR KOLBERG. ŻYCIE I PASJA Film dokumentalny, 43 min, Polska, 2015 Reżyseria: Joanna Fido, Ewa Rozwadowska Scenariusz: Ewa Rozwadowska Zdjęcia: Jacek Knop Aktorzy: Oskar Kolberg Dokument biograficzny o życiu znanego etnografa i muzyka - Oskara Kolberga. O biografii badacza polskiego folkloru XIX wieku mówią współcześni etnografowie, muzykolodzy i muzycy, m. in. Anna Maria Jopek, Krzesimir Dębski i Witek Broda. Artyści opowiadają historię życia i pasji Kolberga, ale też grają i śpiewają zapisane przez niego pieśni. Właśnie muzyka, od klasycznej przez jazzową i etno, jest istotnym elementem filmu. Po dwustu latach od urodzin Kolberga wiele osób wciąż emocjonuje się i inspiruje spuścizną etnografa. Współcześni wertują jego tomy z tysiącami pieśni ludowych dawnej Rzeczypospolitej. Wykorzystują twórczo do własnych kompozycji, etnodesignu i badań etnograficznych. Czasem te reinterpretacje zaskakują kolbergowskie "Hula gąski" śpiewają w Senegalu i dworze cesarza Japonii. Pieśni ludu polskiego służą nie tylko tradycyjnym wykonawcom, ale też twórcom warszawskiego kabaretu. Film pokazuje tło społeczne i polityczne Polski pod zaborami, miejsca i przyjaciół, z którymi był związany badacz prowadzący wędrowniczy żywot. Dodatkowo, w filmie wyeksponowany jest wątek przyjaźni rodziny Kolberga z Fryderykiem Chopinem oraz elit intelektualnych Warszawy XIX wieku. (filmpolski)