TVP Historia Środa, 27.02.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 27 LUTEGO Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1335 - lokacja Kazimierza pod Krakowem; 1900 - patent na aspirynę; 1953 - premiera pierwszej z cyklu komedii, których bohatrem jest pan Hulot; 1982 - wycofanie "Człowieka z żelaza" z rywalizacji o Oscara; 07:45 KORONA KRÓLÓW - ODC 159 Telenowela historyczna, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Wojceich Pacyna, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak, Piotr Fiedziukiewicz Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Ewa Bulanda, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz, Romuald Lewandowski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik , Paweł Figurski Muzyka: Marcin Prezybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Martyna Dudek, Piotr Gawron - Jedlikowski, Krzysztof Wrona, Karol Biskup, Hubert Wróblewski , Wenanty Nosul, Paulina Lasota, Joanna Osyda, Paulina Kondrak, Hanna Wojak, Agata Bykowska, Grzegorz Woś, Dominik Łoś Odc 159 Kunegunda - z pomocą Jagny i służek - pakuje swoje kufry do odjazdu z mężem. Zostawia bliskim swoje osobiste rzeczy na pamiątkę. Wzruszoną Adelajdę dręczą wyrzuty sumienia, dlatego spowiada się Eliaszowi ze swoich grzechów. Duchowny przyjmuje je wszystkie z pokorą, co dodaje królowej pewności siebie. Dzięki pomocy duchownego czuje się oczyszczona. Niestety, jej wewnętrzny spokój szybko zostaje zburzony. 08:15 KORONA KRÓLÓW - ODC 160 Telenowela historyczna, 24 min, Polska, 2018 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Wojciech Pacyna, Jacek Sołtysiak, Jerzy Krysiak Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Anna Krasuska, Anna Stańko Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Jacek Fabrowicz, Romuald Lewandowski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik , Paweł Figurski Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Martyna Dudek, Sławomir Orzechowski, Marcin Rogacewicz, Krzysztof Wrona, Karol Biskup, Agnieszka Mandat, Marianna Zydek, Agata Bykowska, Grzogorz Woś, Bartłomiej Cabaj , Ewelina Pankowska, Mateusz Mosiewicz, Paulina Masiak Odc. 160 Jasiek i Andrzej z Tęczyna wracają z walki, którą stoczyli z Czechami pod Pogonią i Lelowem. Wawel odwiedza starosta wrocławski Konrad Falkenhain. Domaga się wstrzymania działań wojennych oraz wypłaty rekompensaty za porwanie i uwięzienie księcia Karola w Kaliszu. Adelajda ma koszmary z powodu zdrad, jakich dopuszcza się jej mąż. Chcąc dowiedzieć się prawdy, prosi o pomoc Katarzynę. Ludwik dowiaduje się, że król nie zamierza wypłacić mu całego wiana. 08:50 ARCHIWUM ZIMNEJ WOJNY - POD KLOSZEM CENZURY Magazyn, 27 min, Polska, 2018 Reżyseria: Jan Sosiński Scenariusz: Andrzej Mietkowski, Jan Sosiński Muzyka: Piotr Dziki Chancewicz Wykonawcy: Andrzej Mietkowski (prowadzący) W epoce mediów społecznościowych nie pamiętamy, że w Polsce przez pół wieku każde rozpowszechnianie informacji podlegało kontroli cenzury. Instytucja ta działała niemal niepostrzeżenie, ale znamy ingerencje cenzorskie, które prowadziły do zamieszek. A ile wysiłku wymagało zrozumienie zagłuszanych stacji zagranicznych...? Drugi odcinek cyklu "Archiwum zimnej wojny" nosi tytuł "Pod kloszem cenzury". W studiu Mirosław Chojecki, twórca Niezależnej Oficyny Wydawniczej i emigracyjnego Wideo - Kontaktu, prof. Zbigniew Romek, wypowiada się także były cenzor Tomasz Strzyżewski. 09:25 HISTORIA POLSKI - LIST BISKUPÓW Film dokumentalny, 49 min, Polska, 2015 Reżyseria: Mirosław Bork, Mirosław Bork Muzyka: Michał Muzyka, Marek Kuczyński "List biskupów" Rok 1965 był szczególny dla relacji polsko - niemieckich. W czasie Soboru Watykańskiego II polscy biskupi, wykorzystując zbliżające się 1000 - lecie chrztu Polski, zwrócili się do narodu niemieckiego: "W tym jak najbardziej chrześcijańskim, ale i bardzo ludzkim duchu wyciągamy do Was, siedzących tu, na ławach kończącego się Soboru, nasze ręce oraz udzielamy wybaczenia i prosimy o nie". Prośba o wybaczenie, skierowana do Niemców, w czasie kiedy wciąż żywa była w Polsce i Europie pamięć o ofiarach II wojny światowej, wzbudziła wściekłość w komunistycznych władzach Polski, a w społeczeństwie polskim konsternację. Jakby tego było mało, odpowiedź biskupów niemieckich była spóźniona, nie zawierała przeprosin i nie odnosiła się do podstawowej tezy listu, jakim była chęć ostatecznego uregulowania relacji pomiędzy Polską i Niemcami, w tym powojennych zmian terytorialnych i granicy na Odrze i Nysie. Znaczna część społeczeństwa i niemieckie media odniosły się krytycznie do polskiej inicjatywy. Jaki mieli cel i na co liczyli polscy biskupi, występując z tak radykalnym posłaniem? Chęć prowadzenia własnej polityki zagranicznej ponad komunistyczną władzą? Wybaczenie traktowane wyłącznie w kategoriach teologicznych czy też misterny plan obliczony na najbliższe dziesięciolecia? Dlaczego nie powstrzymał ich tragiczny kontekst historyczny: milionowe ofiary wojny, zniszczony kraj, przesunięcie granic i związane z tym wypędzenia ludności polskiej ze wschodu, a niemieckiej z tzw. ziem odzyskanych, brak trwałej administracji kościelnej na dawnych terenach niemieckich, brutalna obecność Rosjan i otwarta wojna z religią, istnienie dwóch państw niemieckich, z których jedno zostało uznane za przyjaciela? Uroczystości milenijne, które trwały w Polsce od maja do października 1966 roku, przyniosły jeszcze jedno zaskoczenie: mimo wszystkich wątpliwości i zmasowanej propagandy, polscy wierni stanęli po stronie biskupów. Również niemieckie środowiska katolickie nie były zadowolone ze zdawkowej odpowiedzi na list polskich biskupów. W marcu 1968 roku w miasteczku Bensberg pod Kolonią zebrała się grupa 149 katolickich intelektualistów (Bensberger Kreis). Podpisano memorandum, w którym wzywano rząd RFN i niemiecki episkopat do uznania granicy na Odrze i Nysie. Memorandum wywołało falę protestów, a sygnatariuszy przedstawiano jako lewaków i zdrajców. Ale już rok później do władzy doszła koalicja SPD - FDP, w roku 1970 Willy Brandt i Józef Cyrankiewicz podpisali traktat o normalizacji stosunków między RFN i PRL. Strona niemiecka potwierdziła ustaloną w Poczdamie zachodnią granicę Polski, a rząd PRL zezwolił na wyjazdy do Niemiec w ramach łączenia rodzin. Papież Paweł VI utworzył na włączonych do Polski terenach cztery nowe diecezje: opolską, gorzowską, szczecińsko - kamieńską, koszalińsko - kołobrzeską i podporządkował je odpowiednim polskim metropoliom. Bundestag ratyfikował układ PRL - RFN 248 głosami, przy 238 wstrzymujących się i 10 sprzeciwu. 12 listopada 1989 roku w Krzyżowej na Dolnym Śląsku została odprawiona historyczna msza święta, podczas której premier pierwszego niekomunistycznego rządu w Polsce Tadeusz Mazowiecki i kanclerz Niemiec Helmut Kohl objęli się na znak przekazania sobie pokoju. Trudno w to uwierzyć. W zlaicyzowanym świecie wystąpienia niemieckich i polskich chrześcijan obu wyznań, traktujących swoje zaangażowanie jako nakaz sumienia, przygotowywały grunt społeczny do późniejszych decyzji politycznych. Czy we współczesnym, równie podzielonym świecie, jest to jeszcze możliwe? 10:20 SENSACJE XX WIEKU - BERIA - HISTORIA BEZPRAWIA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Wojciech Pacyna, Bogusław Wołoszański, Barbara Kedzierska Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Układ z 23 sierpnia 1939 roku zadecydował o rozbiorze ziem polskich. Około 200 tysięcy polskich żołnierzy trafiło do radzieckiej niewoli. 4 grudnia rząd radziecki podjął uchwałę o deportowaniu Polaków z ziem Ukrainy i Białorusi. To oni stali się przedmiotem szczególnego zainteresowania NKWD. Trafili w ręce Berii. 10:55 ZAPOMNIANY GENERAŁ TADEUSZ JORDAN ROZWADOWSKI Film dokumentalny, 53 min, Polska, 2011 Reżyseria: Piotr Boruszkowski Scenariusz: Piotr Boruszkowski Zdjęcia: Michał Jarosiński Film dokumentalny przypominający postać i historię jednego z najbardziej niezwykłych i niestety zapomnianych polskich generałów Tadeusza Jordana Rozwadowskiego. Pochodził z rodziny o długich tradycjach patriotycznych. Jego przodkowie walczyli u boku Króla Jana III Sobieskiego pod Wiedniem w Powstaniach Kościuszkowskim, Listopadowym i Styczniowym. Tadeusz Rozwadowski studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Wiedniu. Szybko ujawnił się jego talent stratega i konstruktora. Jego wynalazki to bardzo skuteczny przyrząd celowniczy oraz granato - szrapnel, którego podczas I wojny światowej używały armie niemiecka i austriacka. Za zasługi na polach bitewnych został odznaczony przez cesarza Wilhelma II Krzyżem Żelaznym I klasy. Już w 1916 roku nawiązał współpracę z Tymczasową Radą Stanu. Został pierwszym szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. O niezwykłej roli generała Rozwadowskiego w walce o niepodległość Polski oraz jego udziale w budowaniu II Rzeczpospolitej opowiada autorom filmu prof. Wojciech Roszkowski oraz biograf generała dr Mariusz Patelski. Unikatowe są wypowiedzi pani Kazimiery Rozwadowskiej, ostatniej już z żyjących i pamiętających generała Rozwadowskiego. Film przedstawia fakty z biografii generała Rozwadowskiego oraz tło historyczne wybuchu I wojny światowej i odzyskania przez Polskę niepodległości, nie tylko w formie wypowiedzi historyków i świadków, ale także inscenizacji przypominających widzom atmosferę tamtych czasów. W rolę generała Rozwadowskiego wcielił się Tomasz Marzecki. 12:20 CZTERDZIESTOLATEK - DWADZIEŚCIA LAT PÓŹNIEJ - ODC. 3/15 - AUKCJA, CZYLI OJCIEC ZAŁOŻYCIEL Serial komediowy, 56 min, Polska 1993 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Jerzy Goncik Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Występują: Andrzej Kopiczyński, Anna Seniuk, Wojciech Pokora, Marek Kondrat, Joanna Kurowska, Irena Kwiatkowska, Zofia Czerwińska, Wojciech Malajkat, Wojciech Mann, Wiesław Gołas, Leonard Pietraszak i inni Stary, wysłużony "maluch" państwa Karwowskich odmawia posłuszeństwa. Przypadkowo napotkany na ulicy dawny pracownik pana Stefana, Waldek - obecnie właściciel firmy handlującej używanymi samochodami - oferuje mu okazyjnie prawie nowe audi. Aby zdobyć pieniądze, Karwowscy postanawiają sprzedać portret przodka na aukcji. Bierze w niej udział liczne grono znajomych inżynierostwa, którzy mają podbijać cenę obrazu. Pan Stefan jest tak podniecony licytacją, że nawet nie zauważa, iż w pewnym momencie zostaje sam na placu boju. Płótno pozostaje w jego rękach, a w dodatku przepada kilkumilionowe wadium. Sytuację ratują Jagoda i jej mąż Gerard, którzy postanawiają odkupić obraz, by zawiesić go w holu "Megainvestment", jako portret założyciela firmy. 13:30 WSZYSTKIE KOLORY ŚWIATA - EGIPT - WOKÓŁ NILU (FLAVORS) Film dokumentalny, 51 min, Francja, 2008 Reżyseria: Eric Bacos W kolejnym odcinku serii podróż do Egiptu. Dotrzemy do piramid w Aleksandrii i do delty Nilu, a także do Kairu, gdzie odkryjemy wyjątkowe muzeum. Nil zaprowadzi nas do Górnego Egiptu, gdzie będziemy podziwiać niezwykłe świątynie. Przeprawimy się przez pustynię, by zanurkować w Morzu Czerwonym. 14:35 ŚLADAMI PUŁKOWNIKA Reportaż, 29 min, Polska, 2018 Reżyseria: Katarzyna Pawlina Film biograficzny o pułkowniku Stanisławie Sobieszczaku, bohaterze wojny bolszewickiej. Historycy twierdzą, że świat o nim zapomniał, bo nie zginął na polu walki. I trudno się z takim stwierdzeniem nie zgodzić. Jego podwładny, który zginął w trakcie walk 1920 roku, Stefan Pogonowski, ma w Łodzi ulicę swego imienia i piękny pomnik na Starym Cmentarzu. 15:15 POLA HISTORII Reportaż, 17 min, Polska, 2018 Scenariusz: Ewa Mamińska, Krzysztof Polakowski Zdjęcia: Krzysztof Polakowski, Radosław Sęp Historia poszukiwania i odnalezienia szczątków dziesięciu polskich żołnierzy, uczestników wojny polsko - bolszewickiej w 1920 roku. Kości ekshumuje Stowarzyszenie Wizna 1939, organizuje uroczysty, zgodny z wojskowym ceremoniałem pogrzeb. 15:40 WOJNA O MORZA - BITWA Z U - BOOTAMI. ODC. 2/2 (ODC. 2/2) Film dokumentalny, 50 min, Wielka Brytania, 2015 Reżyseria: Andy Twaddle Przez wieki Royal British Navy walczyła na południowych wodach, przeciwko swoim tradycyjnym wrogom, Francji i Hiszpanii. Ale w pierwszych latach XX wieku wszystko się zmieniło. Nowe zagrożenie było na północnym wschodzie, ponieważ Niemcy zbudowały potężną nową flotę - rozpoczął się wyścig zbrojeń. W programie unikalna perspektywa wydarzeń i doświadczeń, które pomogłyby rozstrzygnąć wynik pierwszej wojny światowej. 16:40 HISTORIA POLSKI - PAMIĘĆ. TAJEMNICE LASÓW PIAŚNICY Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2011 Reżyseria: Mirosław Krzyszkowski, Dariusz Walusiak Scenariusz: Bagdan Wasztyl Wykonawcy: Lucjan Hundsdorff, Maciej Schulz, Jan Pawelczyk, Edmund Donarski, Daniel Nowak, Elżbieta Grot "Pamięć. Tajemnice lasów Piaśnicy" to film dokumentalny z fabularyzowanymi inscenizacjami historycznymi opowiadający o zbrodniach niemieckich na Kaszubach na Pomorzu Gdańskim od jesieni 1939 do wiosny 1940 roku. Akt pierwszy to rekonstrukcja tragicznych wydarzeń, drugi to pełna tajemnic i niedomówień historia pamięci o piaśnickiej zbrodni w czasach komunizmu, trzeci zaś opowiada o tych, którzy starają się przywrócić tym wydarzeniom prawdziwy wymiar historyczny, a ofiarom nazwiska. Film jest nie tylko opowieścią historyczną, to uniwersalny moralitet o potrzebie wspierania pamięci narodowej i osobistej, na której współcześni Polacy budują swoją tożsamość i przyszłość. 17:40 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PROJEKT VICKERS Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Projekt Vickers" Jesteśmy świadkami chwili, gdy coś, co było tylko stertą pordzewiałych blach, odzyskuje powoli swój pierwotny kształt i blask. To odradzanie się vickersa w zaprzyjaźnionym warsztacie wywołuje nasz entuzjazm. Wypełnia ostatnią lukę w galerii sprzętu używanego przez pancerniaków II RP, ale cieszy nas też z powodu wrześniowych zasług vickersów, w bitwach pod Kasiną, Wysoką, Wiśniczem, Annopolem. Jest to czołg, który zapoczątkował erę czołgów w Polsce. Będziemy z niecierpliwością oczekiwać chwili, gdy z tego garażu wyjedzie o własnych siłach odrestaurowany vickers Mark E. "W gnieździe stalowego potwora" Następnie przeniesiemy się do Przemyśla wspominać wydarzenia I wojny światowej. Miejscowa Grupa Badawcza Kaponiera odkryła w tych okolicach relikty związane z wydarzeniami I wojny - w tym moździerze M98. To pozostałość Fortu Va Biadoliny - kilkudziesięciu obiektów obronnych opasających Przemyśl. Był to trzeci co do rozmiaru obiekt fortyfikacyjny w Europie. Wraz z kolegami poszukiwaczami, przy użyciu nowoczesnego sprzętu spróbujemy odnaleźć jak najwięcej pamiątek z tego czasu. 18:55 PRZEPROWADZKI - ODC. 2/10 - SZKLANA KULA RÓŻY Serial obyczajowy, 50 min, 21 odc. , Polska 2000 Reżyseria: Leszek Wosiewicz Scenariusz: Cezary Harasimowicz Muzyka: Michał Lorenc Zdjęcia: Krzysztof Ptak Występują: Krzysztof Banaszyk, Artur Janusiak, Kinga Preis, Leon Charewicz, Łukasz Nowicki, Adam Ferency, Piotr Adamczyk, Maja Ostaszewska, Paweł Wilczak, Andrzej Róg, Stefan Popkowski, Ryszard Pracz, Anna Kękuś, Aleksandra Górska i inni Rok 1901. Czesiek zakochuje się w Róży, nie wiedząc, że durzy się w niej również jego brat Mietek. Obaj chłopcy obserwują dom, w którym mieszka dama ich serca. Wzbudzają jednak niepokój właściciela posesji, Ignacego Żychniewicza, który napuszcza na nich stójkowego. W rezultacie bracia lądują w cyrkule. Czesiek ze szklaną kulą ukochanej, Mietek z głęboką urazą do brata. Tymczasem charakterna Róża, na złość ojcu, ucieka z domu. Pan Ignacy, przekonawszy się o sile uczucia córki, wykupuje chłopców z niewoli i - wprawdzie bez przekonania - zgadza się na mezalians Róży z prostym furmanem. W prezencie ślubnym ofiarowuje młodym pieniądze na założenie własnego interesu. W ten sposób wesele Róży i Cześka zbiega się z otwarciem firmy przewozowej "Szczygieł - przeprowadzki". Kolejnym radosnym wydarzeniem jest pojednanie braci. Mietek bowiem zjawia się na weselu i na znak zgody oddaje skradzioną bratu szklaną kulę Róży. 20:50 WYŚPIEWANA HISTORIA - MARSZ PIERWSZEJ BRYGADY Teledysk, 6 min, Polska, 2015 Scenariusz: Anna Kwiatkowska Zdjęcia: Wojciech Szczygielski Ten teledysk oparty jest na pytaniu: czym jest współczesny patriotyzm, czym są współczesne Legiony. W jakim stopniu jesteśmy podobni do młodych ludzi, którzy w czasie pierwszej wojny światowej walczyli w Legionach, a w czasie drugiej tworzyli AK. Czym jest nasz patriotyzm w czasie pokoju? 22:00 WETERANI. WYRWANI ŚMIERCI - /5/ Film dokumentalny, 23 min, Polska, 2017 Reżyseria: Monika Jargot - Kędzierska, Agnieszka Krótka - Żmijewska Scenariusz: Monika Jargot - Kędzierska, Agnieszka Krótka - Żmijewska Historie polskich żołnierzy, którym cudem udało się przeżyć oraz polskich lekarzy, którym udało się ich uratować.. Bohaterowie serialu przeżyli piekło, patrzyli na śmierć i cały czas musieli mierzyć się z własnym strachem, niesprawiedliwością i całkowitym brakiem zasad po stronie wroga. Każdy odcinek serialu opowiada o jednym z nich. O drodze, którą przeszli, niebywałym szczęściu, poświęceniu kolegów i staraniom lekarzy, bez których już by nie żyli. Bohaterem tego odcinka jest Michał Ożóg. 22:35 MĘSKIE SPRAWY Film historyczny, 102 min, Polska, 1988 Reżyseria: Jan Kidawa Błoński Scenariusz: Jan Kidawa Błoński, Jacek Kondracki Zdjęcia: Andrzej Wolf Muzyka: Zbigniew Raj Aktorzy: Karolina Czernicka, Jerzy Bińczycki, Maciej Robakiewicz, Dorota Stalińska, Krzysztof Kowalewski, Krzysztof Zaleski, Henryk Bista, Andrzej Buszewicz, Zdzisław Kuźniar, Bronisław Pawlik, Zdzisław Wardejn, Marcin Kuźmiński, Łukasz Rybarski, Jakub Jabłoński, Andrzej Pośniak Akcja filmu rozgrywa się w listopadzie i grudniu 1918 r. w bliżej nieokreślonym mieście niedaleko Poznania. Bohaterami są kilkunastoletni chłopcy, którzy rwą się do walki z Niemcami: wypisują hasła na ścianach, konspirują i marzą o zdobyciu niemieckich koszar. Za przystąpieniem do walki jest też Maks, dezerter z armii niemieckiej, kuzyn Turowskich, miejscowych właścicieli browaru, rodziny o starych tradycjach powstańczych. Ale Józef Turowski, senior rodu, uważa, że trzeba spokojnie poczekać na postanowienia konferencji pokojowej. Tymczasem w mieście komitet obywatelski powołuje legalną Straż Ludową do pilnowania porządku i bezpieczeństwa. Chłopcy nie dają jednak za wygraną i wreszcie udaje im się zdobyć potrzebną broń. Gdy w Wigilię jeden z nich - Jasio Ministrant - ginie od ciosu nożem zadanego przez niemieckiego wyrostka, młodzi nieodwołalnie postanawiają wyruszyć do walki, zwłaszcza że w Poznaniu trwa już powstanie. Gdy dochodzi do strzelaniny, ginie Zyga, wnuk Turowskiego. To ostatecznie przełamuje skrupuły dziadka, który wraz z młodymi przystępuje do szturmu koszar. Akcja kończy się zwycięstwem, ale Turowski przypłaca je życiem. Po jego pogrzebie bracia Klingerowie proponują Gundzi, 10 - letniej wnuczce Turowskiego i jedynej jego spadkobierczyni, by sprzedała rodzinny browar, ale dziewczynka nie wyraża na to zgody. Wprawdzie akcja filmu prowadzona jest z pozycji narratora obiektywnego, jednak Gundzia, grana przez Karolinę Czernicką piekielna dziewczynka, typ starej - malutkiej, sprytnej, palącej wszystko, w czym jest choć odrobina nikotyny i ogrywającej bezlitośnie dorosłych w kości, cały czas przewija się przez film, wnosząc pierwiastek humoru, ironii, dystansując się od owych "męskich spraw". 00:30 SENSACJE XX WIEKU - ROK 1941, ODC. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 24 min, Polska, 2000 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) 22 czerwca 1941 roku generał Żukow powiadomił Stalina o ataku wojsk hitlerowskich na ZSRR. Dlaczego właśnie Żukow, szef Sztabu Generalnego, a nie marszałek Timoszenko - komisarz obrony, wyższy stopniem i stanowiskiem? To jedno z wielu pytań, na które Bogusław Wołoszański spróbuje odpowiedzieć w tym programie. Autor zrekonstruuje wydarzenia z 22 czerwca, jakie miały miejsce w najbliższym otoczeniu Stalina. Jak zareagował on na wieść o ataku wojsk Hitlera, jakie decyzje podjął i jakie wydał rozkazy? 00:55 SENSACJE XX WIEKU - BERIA - HISTORIA BEZPRAWIA CZ. 3 Kameralne i studyjne (widowisko), 23 min, Polska, 2000 Scenariusz: Wojciech Pacyna, Bogusław Wołoszański, Barbara Kedzierska Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) 9 marca 1953 roku w Moskwie rozpoczęły się uroczystości pogrzebowe Józefa Stalina. Historycy nie są zgodni co do tego, kiedy dokładnie zmarł i co było przyczyną jego śmierci. Przyjmuje się, że zgon nastąpił 5 marca. Naród poinformowano o tym fakcie dwa dni później. Najbliżsi współpracownicy Stalina, czyli Beria, Chruszczow, Malenkow i Mołotow, potrzebowali trochę czasu, aby podzielić się władzą. Żaden z nich nie był na tyle potężny, aby przejąć całość schedy po dyktatorze. Najsilniejszą pozycję miał niewątpliwie Ławrentij Beria. Udało mu się ubiec rywali i stanąć na czele połączonych resortów bezpieczeństwa i spraw wewnętrznych. Ufny w potęgę tego aparatu mistrz zbrodni i zdrady nie docenił jednak talentów współtowarzyszy z Biura Politycznego. Członkowie Prezydium KC KPZR zawiązali przeciwko niemu spisek. Zamierzali pozbawić go nie tylko stanowiska, ale i życia. Byli jednak zbyt słabi, aby wystąpić przeciwko niemu otwarcie. Potrzebowali sojusznika. Znaleźli go w osobie marszałka Georgija Żukowa, bohatera wojny ojczyźnianej. Dlaczego właśnie jego? Aby zrozumieć ich wybór, należy cofnąć się jeszcze kilka lat wcześniej. Żukow dowodził radzieckimi wojskami w najtrudniejszych momentach wojny - dowodził obroną Moskwy, Leningradu i Stalingradu, prowadził armię w bitwie pod Kurskiem, przewodził wielkiej ofensywie na Berlin. Jego podpis widniał pod aktem kapitulacyjnym Niemiec. Sukcesy marszałka zaczęły drażnić Stalina. Postanowił usunąć zbyt już sławnego współpracownika, przy pomocy mistrza intrygi, Ławrientija Berii. Tuż po zakończeniu wojny Żukow został dowódcą wojsk okupacyjnych w radzieckiej strefie Niemiec. Był tam władcą absolutnym i wykorzystywał ten fakt również dla własnych, osobistych celów, gromadząc coraz to większy majątek. Beria dowiedział się o tym przez swoich szpiegów. Wysłał do Berlina swego zastępcę, Abakumowa, aby zdobył dowody i zeznania przeciwko Żukowowi. Marszałkowi z trudem udało się ocalić życie. Zapamiętał jednak, jak niewiele brakowało, aby Beria zgotował mu los marszałka Tuchaczewskiego. Nie wahał się długo, gdy po śmierci Stalina Chruszczow zaproponował mu udział w obaleniu i zgładzeniu Berii. 01:30 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - BRYTANIA DWÓCH PREMIERÓW Magazyn, 20 min, Polska, 1995 Scenariusz: Bogusław Wołoszański Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Cykliczna audycja popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Odcinek poświęcony polityce Wielkiej Brytanii w przededniu wybuchu wojny. W programie wykorzystano archiwalne materiały filmowe. 02:00 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - PROJEKT VICKERS Magazyn, 22 min, Polska, 2017 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki "Projekt Vickers" Jesteśmy świadkami chwili, gdy coś, co było tylko stertą pordzewiałych blach, odzyskuje powoli swój pierwotny kształt i blask. To odradzanie się vickersa w zaprzyjaźnionym warsztacie wywołuje nasz entuzjazm. Wypełnia ostatnią lukę w galerii sprzętu używanego przez pancerniaków II RP, ale cieszy nas też z powodu wrześniowych zasług vickersów, w bitwach pod Kasiną, Wysoką, Wiśniczem, Annopolem. Jest to czołg, który zapoczątkował erę czołgów w Polsce. Będziemy z niecierpliwością oczekiwać chwili, gdy z tego garażu wyjedzie o własnych siłach odrestaurowany vickers Mark E. "W gnieździe stalowego potwora" Następnie przeniesiemy się do Przemyśla wspominać wydarzenia I wojny światowej. Miejscowa Grupa Badawcza Kaponiera odkryła w tych okolicach relikty związane z wydarzeniami I wojny - w tym moździerze M98. To pozostałość Fortu Va Biadoliny - kilkudziesięciu obiektów obronnych opasających Przemyśl. Był to trzeci co do rozmiaru obiekt fortyfikacyjny w Europie. Wraz z kolegami poszukiwaczami, przy użyciu nowoczesnego sprzętu spróbujemy odnaleźć jak najwięcej pamiątek z tego czasu.