TVP Historia Wtorek, 12.03.2019 06:50 BYŁ TAKI DZIEŃ - 12 MARCA Felieton, 2 min, Polska, 2006 Autor: Janusz Weychert 1938 - Anschluss Austrii; 1945 - zmarła w KL Bergen - Belsen Anna Frank, autorka wstrząsającego dziennika czasów pogardy; 1947 - przemówienie prezdenta Trumanna, początek zimnej wojny; 1953 - premiera musicalu "Can - Can" w USA Cole Portera; 07:40 KORONA KRÓLÓW - ODC 177 Telenowela historyczna, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak, Wojciech Pacyna Scenariusz: Andrzej Haliński, Jan Piotr Szafraniec, Anna Krasuska, Małgorzata Jurczak Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Aleksandra Przesław, Martyna Dudek, Piotr Nowak, Wenanty Nosul, Hanna Wojak, Karolina Kominek, Grzegorz Woś, Dominik Łoś, Andrzej Deskur, Wojciech Czerwiński, Zbigniew Waleryś, Wojciech Starostecki, Dorota Chotecka, Izabela Bujniewicz Odc 177 Na Wawelu pojawia się Bogoria, zaniepokojony nagłą śmiercią wikariusza Baryczki. Stara się być bezstronny w konflikcie króla z Bodzętą. Kunegunda i Adelajda martwią się o Kazimierza. Obawiają się, że spotka go potępienie. Eliasz zapewnia, że każdy grzech można odkupić. Jedna z królewskich dwórek pojawia się na krakowskich straganach i prosi czeskiego kupca, by ten przekazał wiadomość jej wujowi, urzędnikowi na dworze króla Karola. 08:15 KORONA KRÓLÓW - ODC 178 Telenowela historyczna, 24 min, Polska, 2019 Reżyseria: Piotr Fiedziukiewicz, Wojciech Pacyna, Jerzy Krysiak, Jacek Sołtysiak Scenariusz: Jan Piotr Szafraniec, Ewa Bulanda Zdjęcia: Jacek Fabrowicz, Paweł Figurski, Romuald Lewandowski, Romuald Lewandowski, Krzysztof Pakulski, Rafał Paradowski, Tomasz Wójcik Muzyka: Marcin Przybyłowicz Aktorzy: Andrzej Hausner, Tomasz Sapryk, Marcin Rogacewicz, Piotr Nowak, Tadeusz Chudecki, Hanna Wojak, Agata Bykowska, Grzegorz Woś, Miron Jagniewski, Grzegorz Wons, Katarzyna Czapla, Jan Hrynkiewicz, Beata Chyczewska, Monika Domowicz, Dorota Chotecka Odc 178 Królowa węgierska wysyła na dwór Kazimierza Marcina z Rajska, posła i duchownego, który ma informować Elżbietę o tym, co się dzieje na Wawelu. Kazimierz nie ukrywa swojego zaniepokojenia zaistniałą sytuacją. W tym samym czasie roznosi się wieść, że ktoś szpieguje na zamku. Na Wawel dociera także poseł krzyżacki z częścią zaległych pieniędzy. Jakub z Biskupic stara się udobruchać Kazimierza i przy okazji żali się, że Litwini atakują ich kupców. 09:15 HISTORIA POLSKI - ŁUPASZKO CZ. 2 Film dokumentalny, 42 min, Polska, 2000 Zdjęcia: Grzegorz Szczygielski, Sławomir Woźniak Druga, a zarazem ostatnia część dokumentalnej opowieści o losach Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki" i jego żołnierzy, przypomina powojenną już działalność dzielnego dowódcy, jego aresztowanie, proces i wykonanie wyroku. W kwietniu 1945 roku na Białostocczyźnie pod dowództwem majora Szendzielarza rozpoczęła działalność V Brygada Wileńska. W jej skład weszli żołnierze z innych brygad wileńskich, dezerterzy z Ludowego Wojska Polskiego i żołnierze miejscowej siatki konspiracyjnej AK. Teren, na którym operował "Łupaszko", był obszarem, który częściowo znalazł się w jurysdykcji białoruskiego okręgu NKWD, na jego inną część skierowano sowieckie siły wojskowe do zwalczania polskiego podziemia. Przystąpiły one do zmasowanych działań przeciwko żołnierzom AK, a także zastraszania ludności wspierającej ich bardzo aktywnie. Aresztowanych NKWD przesłuchiwało w sposób bestialski, tysiące ludzi wywożono na wschód. W takiej sytuacji działania były coraz trudniejsze i ryzykowniejsze. Major Szyndzielarz przeniósł się z Białostocczyzny na teren woj. gdańskiego, gdzie zresztą znalazło się już wielu repatriantów z Wileńszczyzny i Nowogródczyzny. Nawiązał tam kontakt z płk. Antonim Olechnowiczem "Pohoreckim", kierującym ośrodkiem mobilizacyjnym wileńskiego okręgu AK. Zaproponował on "Łupaszce" dowództwo oddziałów leśnych. V Brygada Wileńska wznowiła w ten sposób działalność, tym razem na terenie Borów Tucholskich, Warmii i Mazur. Przeprowadziła kilka udanych akcji, sytuacja jednak stawała się coraz trudniejsza. Rok 1948 był rokiem generalnej rozprawy z polskim podziemiem niepodległościowym. W marcu zostaje rozbita struktura ośrodka mobilizacyjnego wileńskiego okręgu AK. W całym kraju aresztowano ponad sześćset osób, w tym płk. Antoniego Olechnowicza, a także majora Szendzielarza. Obaj znaleźli się w warszawskim więzieniu na Rakowieckiej. We wrześniu 1950 roku "Łupaszko" stanął przed wojskowym sądem rejonowym w Warszawie. Skazano go na karę śmierci. Wyrok został wykonany. Majora Szendzielarza i jego żołnierzy, ciężki okres walki UB z podziemiem wspominają m.in.: Rajmund Drozd, Marian Kiersnowski, Lidia Lwow - Eberle, Aldona Rymsza, Józef Bandzo, Olgierd Christa i dr Henryk Piskunowicz - historyk. Film kończy msza święta odprawiona za "Łupaszkę" w kościele pod wezwaniem św. Brygidy w Gdańsku. 10:20 SENSACJE XX WIEKU - TAJNA WOJNA CZ. 2 Kameralne i studyjne (widowisko), 22 min, Polska, 1997 Reżyseria: Wojciech Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Jan Tarczyński Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Po klęsce pod Moskwą, w grudniu 1941 roku Hitler uznał, że wojny wygrać nie może. Wtedy rozpoczęły się tajne rokowania pomiędzy Niemcami a ZSRR i aliantami zachodnimi. Jest to najbardziej pasjonująca część historii XX wieku. Pierwszy z serii programów "Tajna Wojna Adolfa Hitlera" przedstawia kontakty polityków radzieckich, niemieckich i amerykańskich. 10:50 SPÓR O HISTORIĘ - NAJAZD SOWIECKI NA POLSKĘ W 1939 ROKU Dysk./wywiad/debata, 31 min, Polska, 2018 Scenariusz: Elżbieta Szumiec - Zielińska Wykonawcy: Maciej Zakrocki (prowadzący) W niedzielny poranek 17 września 1939 roku Związek Sowiecki uderzył na Polskę. Od godziny czwartej rano ze strażnic Korpusu Ochrony Pogranicza zaczęły spływać meldunki o ataku wojsk sowieckich. Związek Sowiecki szedł na pomoc Niemcom zgodnie z zobowiązaniami wynikającymi z podpisanego 23 sierpnia 1939 roku paktu Ribbentrop - Mołotow. Po zajęciu wschodniej Polski Sowieci natychmiast przystąpili do eksterminacji polskich elit politycznych, kulturalnych, społecznych i gospodarczych. Spośród wziętych do niewoli 18 tysięcy oficerów wielu nie było żołnierzami zawodowymi, lecz zmobilizowanymi lekarzami, prawnikami, nauczycielami. 2 marca 1940 roku Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych Związku Sowieckiego Ławrientij Beria skierował do Stalina notatkę, w której stwierdził, że NKWD uważa za uzasadnione rozstrzelanie polskich jeńców wojennych przetrzymywanych w obozach oraz polskich więźniów z Zachodniej Białorusi i Ukrainy, jako zdeklarowanych i nierokujących nadziei poprawy wrogów władzy sowieckiej. 5 marca przez Biuro Polityczne KC WKP(b) podjęło decyzję o wymordowaniu około 22 tysięcy obywateli polskich, w dużej części oficerów Wojska Polskiego. Symbolem tej zbrodni jest Katyń, ale setki tysięcy Polaków zginęły także w tysiącach innych miejsc od Łomży po Sachalin. Większość z nich do dzisiaj nie jest znana. Polskimi grobami znaczone są cztery ludobójcze deportacje: w lutym, kwietniu, czerwcu 1940 roku oraz czerwcu 1941 roku z Polski wschodniej na Syberię. Każdy, kto potencjalnie mógł zarażać sowieckiemu panowaniu w Polsce wschodniej, miał być zabity bądź deportowany na Syberię lub do Kazachstanu. 12:00 CZTERDZIESTOLATEK - DWADZIEŚCIA LAT PÓŹNIEJ - ODC. 12/15 - NAGŁE ZAWIROWANIE, CZYLI MOST Serial komediowy, 54 min, Polska, 1993 Reżyseria: Jerzy Gruza Scenariusz: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz Zdjęcia: Jerzy Gościk Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz Aktorzy: Andrzej Kopiczyński, Roman Kłosowski, Anna Seniuk, Alina Janowska, Wojciech Malajkat, Wojciech Mann, Irena Kwiatkowska, Joanna Kurowska, Janusz Gajos, Leonard Pietraszak "Stefbud" dostaje nowe zlecenie - na budowę mostu łączącego dwie gminy. Inżyniera Karwowskiego całkowicie pochłania ambitne zadanie. Tymczasem w życiu politycznym kraju zachodzą gwałtowne zmiany. Sejm zostaje rozwiązany, rozpoczyna się intensywna kampania wyborcza. Wbrew swej woli Stefan staje się atrakcyjnym dla wielu partii kandydatem na posła. 14:00 ŚLADAMI HISTORII - MAŁOPOLSKA 47 Reportaż, 20 min, Polska, 2014 Autor: Urszula Dembińska Małopolska 47 to obecny adres Komendy Głównej Policji w Szczecinie. Przed laty mieścił się tu stalinowski aparat bezpieczeństwa, znany z okrutnych metod walki z ludźmi uznanymi za przeciwników władzy ludowej. Takich budynków, które w sobie kryją mroczną historię sprzed dziesiątków lat, jest na terenie województwa zachodniopomorskiego wiele. Dziś są tam urzędy lub lokale mieszkalne. Jednak w piwnicach, na ścianach są jeszcze ślady tego, co działo się tu pod koniec lat 40. i w latach 50. Historycy z IPN - u dokumentują te miejsca i przypominają losy ludzi więzionych i represjonowanych w okrutny sposób, tak aby nie zostały one zapomniane. W filmie wypowiadają się dwaj więźniowie czasów stalinowskich: Józef Cierluk i Ryszard Staszkiewicz, oraz prokurator i historycy IPN - u. 14:25 SEN O WARSZAWIE Film dokumentalny, 106 min, Polska, 2014 Reżyseria: Krzysztof Magowski Scenariusz: Krzysztof Magowski Zdjęcia: Maciej Magowski Biograficzny film o Czesławie Niemenie, ikonie polskiej muzyki rozrywkowej, powstał w 10. rocznicę śmierci artysty. Opowiadają o nim przyjaciele, członkowie rodziny, krytycy, dziennikarze muzyczni, autorzy biografii (Roman Radoszewski, Marek Gaszyński i Dariusz Michalski). Wyłania się sylwetka utalentowanego muzyka, który nie wahał się - w imię swoich ideałów - zrezygnować w różnych momentach życia z odcinania kuponów od własnej popularności. Był uwielbiany przez swoją publiczność i raczej odrzucany przez ówczesne władze komunistyczne. Nagrywał nie tylko w Polsce, ale również w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, USA, we Włoszech i ZSRR. Twórcy filmu śledzą losy Czesława Niemena od jego miejsca urodzenia, w 1939 r. w Starych Wasiliszkach, gdzie spędził dzieciństwo i młodość i gdzie stawiał swoje pierwsze muzyczne kroki w przykościelnym chórze. W ramach wysiedleń Polaków z Kresów Wschodnich, w 1958 r. jako repatriant trafił do Polski. Film pokazuje także cenę, jaką Czesław Niemen musiał zapłacić za swoją karierę i niepoddawanie się określonym rygorom. 16:20 MARZYCIELE - SALON U ESTREICHERÓW Dysk./wywiad/debata, 20 min, Polska, 2019 Reżyseria: Sylwester Szefer Scenariusz: Sylwester Szefer Zdjęcia: Wojciech Kursa Muzyka: Krzysztof Suchodolski Wykonawcy: Piotr Legutko (prowadzący), Paweł Nowakowski Stanisław Estreicher wraz z żoną Heleną mieszkali w latach 1909 - 1939 w krakowskiej kamienicy przy ul. Sobieskiego 10. Prowadzili tam jeden z czołowych krakowskich salonów towarzyskich. Przyjaciele i goście byli zapraszani w niedziele między czwartą a ósmą po południu. Stanisław od czasów szkolnych przyjaźnił się z Wyspiańskim, Mehofferem, a także z muzykiem Henrykiem Osieńskim. W salonie gościli Leon Chwistek, Lucjan Rydel, Hanka Ordonówna, Zofia Kossak - Szczucka. Stanisław Estreicher był historykiem prawa, bibliografem, profesorem i rektorem UJ w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Zginął w 1939 roku w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. 16:50 HISTORIA POLSKI - ZDZISŁAW NAJDER. CHCIAŁEM BYĆ LOTNIKIEM Film dokumentalny, 55 min, Polska, 2017 Reżyseria: Mieczysław Voght Scenariusz: Mieczysław Voght Film zajmuje się zasadniczo jednym aspektem życia Zdzisława Najdera, jego bezpośrednim zaangażowaniem w działania o charakterze politycznym, co pozwoliło mu być w większej lub mniejszej mierze uczestnikiem albo świadkiem wielu wydarzeń istotnych dla współczesnej historii Polski. Film koncentruje się na latach 1975 - 1992. Jest to zapewne najciekawsza i najważniejsza dla polskiego życia publicznego część biografii Zdzisława Najdera, przypadająca na okres ustrojowej transformacji Polski i zmiany jej sytuacji geopolitycznej. W roku 1975, inspirowany między innymi rozmowami ze Zbigniewem Brzezińskim, Zdzisław Najder podejmuje decyzję o utworzeniu Polskiego Porozumienia Niepodległościowego. Kolejne poruszane tematy w filmie to: pełnienie przez niego - z amerykańskiego namaszczenia - funkcji dyrektora Polskiej Rozgłośni Radia Wolna Europa po ogłoszeniu stanu wojennego w Polsce, zaoczny wyrok śmierci, jaki otrzymał od władz PRL - u pod zarzutem rzekomego szpiegostwa na rzecz USA, a także odejście z pracy w Radiu Wolna Europa wskutek konfliktu z Amerykanami oraz praca doradcy Komisji Zagranicznej NSZZ Solidarność w Brukseli, z którą wiązał się udział w wizytach Lecha Wałęsy na Zachodzie, a następnie, już po upadku komunizmu i unieważnieniu ciążącego na nim wyroku śmierci, powrót do kraju w lutym 1990 r. Kolejne dwa lata to okres bardzo brzemienny w wydarzenia polityczne, niezwykle ważny dla finalnego rezultatu polskiej transformacji. W tym czasie Zdzisław Najder był w samym centrum polskiej polityki z racji pełnienia wielu eksponowanych funkcji. Na mocy decyzji Lecha Wałęsy objął stanowisko przewodniczącego Komitetu Obywatelskiego przy Przewodniczącym Solidarności (Komitet po objęciu przez Lecha Wałęsę prezydentury został przekształcony w Krajowy Komitet Obywatelski). Komitet ze Zdzisławem Najderem na czele miał w intencji Lecha Wałęsy być polityczną przeciwwagą dla Obywatelskiego Komitetu Parlamentarnego, któremu przewodniczył Bronisław Geremek i w którym dominowało środowisko tzw. lewicy laickiej. Zdzisław Najder był też członkiem Komitetu Doradczego Prezydenta Lecha Wałęsy, a następnie został szefem doradców premiera Olszewskiego. Do tego należy dodać istotną rolę Najdera w sztabie wyborczym Lecha Wałęsy przed jego prezydencką elekcją oraz nieformalne uczestnictwo w obu misjach utworzenia rządu przez Jana Olszewskiego nieudanej w roku 1990 i udanej w roku 1991, a także przewodniczenie stworzonemu przez siebie Klubowi Atlantyckiemu, który zainicjował starania Polski o przyłączenie się do NATO. 17:55 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŚMIERĆ BEZ NAZWISKA I TWARZY Magazyn, 23 min, Polska, 2014 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W tym odcinku autorzy zapraszają na wstrząsająy reportaż. Śmierć przeszła przez piaszczyste wzgórza nad doliną Nepryszki krokiem powolnym i konsekwentnym. Rytm jej marszu wyznaczały milknące silniki ciężarówek, płacz dzieci, krzyki zdesperowanych ludzi, potem łoskot wystrzałów karabinowych. Późnym popołudniem 13 lipca 1942 roku, major Wlhelm Trapp, w cywilu wzięty hamburski prawnik, teraz dowódca 101. Policyjnego Batalionu Rezerwy uznał, iż zadanie zostało wykonane, a wszyscy żydowscy mieszkańcy Józefowa Roztoczańskiego zlikwidowani. Wtedy w dymie płonących na środku rynku bagaży odebranych ofiarom pojawiła się dziesięcioletnia ranna w głowę dziewczynka. I stała się rzecz zdumiewająca. Świadkowie zapamiętali, że major wziął ją w ramiona i powiedział "Ty zostaniesz przy życiu". Gest niepoddający się żadnym komentarzom, wcześniej bowiem kazał zabić jej rodziców, krewnych, sąsiadów, znajomych i nieznajomych. Razem 1500 osób. W Bundesarchiv w Koblencji znajduje się obszerna dokumentacja procesowa oprawców, którzy zacząwszy od Józefowa, wyruszyli na szlak śmierci po Łomazy i Łuków, zabijając własnymi rękami prawie 40 tysięcy osób. Dalszych 45 tysięcy z podobnym przeznaczeniem deportowali do obozów zagłady. Pięciuset ludzi w policyjnych mundurach, których sumienie obciąża niebotyczna liczba bezpośrednich ofiar. 18:55 CHŁOPI - ODC. 1/13 - BORYNA Serial obyczajowy, 51 min, Polska 1972 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz na podstawie powieści Władysława Reymonta: Jan Rybkowski, Ryszard Kosiński Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Adam Sławiński Aktorzy: Władysław Hańcza, Ignacy Gogolewski, Emilia Krakowska, Jadwiga Chojnacka, Tadeusz Fijewski, Tadeusz Janczar, Kazimierz Wichniarz, Krystyna Królówna, Franciszek Pieczka, Irena Karel, Lech Ordon, Halina Kossobudzka, Bronisław Pawlik, August Kowalczyk, Wanda Łuczycka, Mieczysław Czechowicz, Barbara Ludwiżanka i inni Adaptacja najsłynniejszej, uhonorowanej Nagrodą Nobla powieści Władysława Reymonta, a zarazem jeden z najpopularniejszych seriali wyprodukowanych swego czasu przez TVP. Akcja toczy się w ciągu 12 miesięcy na przełomie XIX i XX w. Powikłane i często dramatyczne losy mieszkańców Lipiec nierozerwalnie wiążą się z biegiem pór roku. Na znakomicie zarysowanym tle społeczno - obyczajowym rozgrywa się dramat rodziny Borynów i uwikłanej w jej losy młodej dziewczyny, Jagny. Pierwszy odcinek przybliża rodzinę Borynów. Maciej Boryna - czołowa postać filmu - to blisko 60 - letni wdowiec, który terroryzuje swoim despotycznym charakterem pozostałych domowników: syna Antka i jego żonę Hankę, córkę Józkę, małego wychowanka Witka i starszego sługę Kubę. Sąsiadka Dominikowa namawia Borynę, aby wyszukał sobie młodą żonę. Na wsi są przecież dorodne panny, które wydadzą się chętnie za najbogatszego gospodarza. Nie bez znaczenia jest fakt, że Dominikowa sama ma urodziwą córkę Jagnę. 20:00 AWACS - SAMOLOT KTÓRY WIDZI WSZYSTKO Film dokumentalny, 40 min, Polska, 2017 Reżyseria: Włodzimierz Kuligowski Scenariusz: Włodzimierz Kuligowski Zdjęcia: Marcin Peresada, Ładysław Lipkowski Muzyka: Bartłomiej Zajkowski W bazie NATO stacjonują AWACS - y, wspierające działania Sojuszu i ONZ w przywracaniu pokoju na całym świecie. Są też stałym elementem antyterrorystycznych operacji. Od niedawna na tych samolotach latają również Polacy. Z mniej typowych działań wymienić należy m.in.: letnie Igrzyska Olimpijskie w Atenach, zimowe Igrzyska Olimpijskie w Turynie, pogrzeb papieża Jana Pawła II, wizyta papieża Benedykta XVI w Polsce, finały piłkarskich mistrzostw świata w Niemczech. Udział AWACS - E - 3 w wydarzeniach, w których uczestniczą ogromne liczby ludzi, ma na celu zmniejszenie groźby samobójczego ataku terrorystycznego wykonanego przy użyciu innej maszyny latającej. Po raz pierwszy w historii tych samolotów, ekipa TVP wejdzie na pokład i sfilmuje dwa loty nad Europą, m.in. nad Rumunią i Polską, gdzie odbywają się manewry NATO. W filmie zostaną pokazane m.in. przygotowania do lotu, praca pilotów i żołnierzy obsługujących 14 stanowisk na pokładzie, tankowanie paliwa w powietrzu, zbliżenia z powietrza obserwowanych miejsc i państw. Widz pozna także historię powstania AWACS - u. 22:00 PO PRLU - CZY MAGDALENKA I OKRĄGŁY STÓŁ BYŁY TRANSAKCJĄ EPOKI? Dysk./wywiad/debata, 25 min, Polska, 2019 Scenariusz: Grzegorz Sieczkowski Zdjęcia: Michał Jarosiński, Witold Karaś, Marcin Krynicki Wykonawcy: Beata Michniewicz (prowadzący) Celem programu jest przeanalizowanie okresu przełomu z lat 1989 i 1990, narodzin III RP i jej pierwszych lat. Z tego też powodu goście programu będą analitykami, ekspertami, badaczami życia społecznego, gospodarczego i poltycznego w Polsce, a więc będą to najczęściej osoby z dorobkiem naukowym. Rozmowy w studio są uzupełniane materiałami archiwalnymi pokazywanymi bez komentarza. W pierwszym odcinku Beata Michniewicz rozmawia z prof. Jerzym Eislerem o tym, czy zawarty przez Solidarność i opozycję demokratyczną z komunistami kontrakt w Magdalence i przy Okrągłym Stole był transakcją epoki, prozumieniem i historycznym kompromisem. 22:40 POPIOŁY CZ. II Dramat historyczny, 100 min, 2 odc. , Polska 1965 Reżyseria: Andrzej Wajda Scenariusz: Aleksander Ścibor - Rylski Zdjęcia: Jerzy Lipman Muzyka: Andrzej Markowski Aktorzy: Daniel Olbrychski, Bogusław Kierc, Piotr Wysocki, Beata Tyszkiewicz, Pola Raksa, Jan Koecher, Władysław Hańcza, Jadwiga Andrzejewska, Barbara Wrzesińska, Zbigniew Sawan, Józef Duriasz, Zbigniew Józefowicz, Janusz Zakrzeński, Stanisław Zaczyk, Jan Świderski, Ryszard Barycz, Józef Nalberczak, Zofia Saretok, Jan Nowicki i inni Druga część ekranizacji powieści Stefana Żeromskiego. Jej młodzi bohaterowie Rafał Olbromski i Krzysztof Cedro, wciąż znajdują się w zasięgu oddziaływania "wichrów wojny" - Rafał bierze udzial w bitwie pod Raszynem, Krzysztof walczy pod Saragossą. Pod Sandomierzem młody Olbromski spotyka księcia Gintułta. Ratuje mu życie, ale książę wkrótce ginie w pożarze dworu Olbromskich. Rafał zdejmuje mundur, poświęca się odbudowie rodowej posiadłości. Nadchodzi rok 1812. Krzysztof Cedro, wierny żołnierz Napoleona, uczestniczy w wyprawie na Rosję. Odzwiedza Rafała i namawia go, by zaciągnął się w szeregi wojsk napoleońskich. Podczas zimowego odwrotu wielkiej armii spod Moskwy Cedro towarzyszy cesarzowi. Przy drodze, w śniegu, tkwi niewidomy Rafał Olbromski. 01:00 SENSACJE XX WIEKU - NAJWIERNIEJSZY ŻOŁNIERZ HITLERA Kameralne i studyjne (widowisko), 45 min, Polska, 2002 Reżyseria: Wojciech Pacyna Pacyna Scenariusz: Bogusław Wołoszański Zdjęcia: Adam Sikora Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Rommel zdawał sobie sprawę, że nie wygra z aliantami, jeżeli nie otrzyma posiłków. Wprowadzony w błąd przez brytyjski wywiad uznał, że nic złego się nie stanie jeżeli na kilka tygodni uda się do Europy. 23 września wyjechał do Rzymu, a następnie do Winnicy na Ukrainie, aby tam w polowej kwaterze Hitlera przedstawić mu sytuację w Afryce Północnej i uzyskać niezbędne dostawy broni i amunicji. 01:55 ENCYKLOPEDIA II WOJNY ŚWIATOWEJ - DROGA PRZEZ PIEKŁO CZ. 2 Magazyn, 28 min, Polska, 1993 Scenariusz: Bogusław Wołoszański, Maciej Zakrocki Zdjęcia: Zbigniew Maziarz Wykonawcy: Bogusław Wołoszański (prowadzący) Audycja cykliczna popularyzująca wiedzę o historii II wojny światowej. Wykorzystano w niej materiały archiwalne. Odcinek poświęcony alianckim konwojom morskim dostarczającym zaopatrzenie w sprzęt wojskowy dla ZSRR do portów w Murmańsku i Archangielsku. 02:35 BYŁO, NIE MINĘŁO - KRONIKA ZWIADOWCÓW HISTORII. - ŚMIERĆ BEZ NAZWISKA I TWARZY Magazyn, 23 min, Polska, 2014 Autor: Adam Sikorski Wykonawcy: Artur Kalicki W tym odcinku autorzy zapraszają na wstrząsająy reportaż. Śmierć przeszła przez piaszczyste wzgórza nad doliną Nepryszki krokiem powolnym i konsekwentnym. Rytm jej marszu wyznaczały milknące silniki ciężarówek, płacz dzieci, krzyki zdesperowanych ludzi, potem łoskot wystrzałów karabinowych. Późnym popołudniem 13 lipca 1942 roku, major Wlhelm Trapp, w cywilu wzięty hamburski prawnik, teraz dowódca 101. Policyjnego Batalionu Rezerwy uznał, iż zadanie zostało wykonane, a wszyscy żydowscy mieszkańcy Józefowa Roztoczańskiego zlikwidowani. Wtedy w dymie płonących na środku rynku bagaży odebranych ofiarom pojawiła się dziesięcioletnia ranna w głowę dziewczynka. I stała się rzecz zdumiewająca. Świadkowie zapamiętali, że major wziął ją w ramiona i powiedział "Ty zostaniesz przy życiu". Gest niepoddający się żadnym komentarzom, wcześniej bowiem kazał zabić jej rodziców, krewnych, sąsiadów, znajomych i nieznajomych. Razem 1500 osób. W Bundesarchiv w Koblencji znajduje się obszerna dokumentacja procesowa oprawców, którzy zacząwszy od Józefowa, wyruszyli na szlak śmierci po Łomazy i Łuków, zabijając własnymi rękami prawie 40 tysięcy osób. Dalszych 45 tysięcy z podobnym przeznaczeniem deportowali do obozów zagłady. Pięciuset ludzi w policyjnych mundurach, których sumienie obciąża niebotyczna liczba bezpośrednich ofiar.