TVP Kultura Środa, 13.03.2019 08:35 MARCHENBILDER - OBRAZKI Z BAJEK Film animowany, 29 min, Polska, 1998 Reżyseria: Marek Skrobecki Scenariusz: Ireneusz Janik Zdjęcia: Andrzej Jaroszewicz, Mikołaj Jaroszewicz Poetycka opowieść o marzeniach i tęsknocie za idealną sztuką. Bohaterem jest genialny dziewiętnastowieczny muzyk Joachim (pierwowzorem postaci mógłby być np. Franciszek Schubert albo Robert Schumann). Twórca żyjący gdzieś na pograniczu świata realnego i własnego szaleństwa - a może geniuszu? Człowiek, który kieruje swoim losem, a może tylko podąża za blaskiem i mrokiem kobiet (takich jak Clara Wieck - żona Schumanna, Konstancja Mozart czy tajemnicza Rozamunda), które spotyka na swojej drodze. Oprawę do obrazu tworzą dzieła muzyczne wielkich romantyków: Kwintet A - dur Wolfganga Amadeusza Mozarta, Sonata Arpeggione Franciszka Schuberta i tytułowe Marchenbilder Roberta Schumanna. Premiera kinowa prezentowanego filmu miała miejsce na XIV Warszawskim Festiwalu Filmowym. Obraz został zakwalifikowany na 41. Internationales Leipziger Festival Fur Dokumentar Und Anomationsfilm, Festival Internacional De Cinema De Animacao Espinho `98, International Trickfilmschau `98 Schorndorf, Camerimage `98, otwierał ponadto IX Festiwal Mediów w Łodzi. "Obrazki z bajek" uznane zostały za najlepszy polski animowany film autorski w 1998 roku, a na Festiwalu OFAFA w Krakowie zdobyły Dyplom Honorowy "Złota Kreska". Zdjęcia zrealizował wybitny operator filmowy Andrzej Jaroszewicz, a scenografię zaprojektował, debiutujący w filmie, uznany scenograf teatralny i operowy, Ryszard Kaja. 09:15 PÓŁ SERIO Komedia, 86 min, Polska 2000 Reżyseria: Tomasz Konecki Scenariusz: Andrzej Saramonowicz Zdjęcia: Tomasz Madejski Muzyka: Paweł Skorupka Aktorzy: Rafał Królikowski, Edyta Olszówka, Maria Seweryn, Robert Więckiewicz, Krzysztof Stelmaszyk, Jacek Rozenek, Przemysław Kaczyński, Adam Krawczuk "Pół serio" trudno właściwie uznać za typową fabułę. Powstało jako swoisty produkt uboczny magazynu filmowego pod tym samym tytułem emitowanego w Jedynce. W trakcie powstawania kolejnych odcinków pojawił się pomysł połączenia w całość scenek fabularnych kręconych na potrzeby magazynu. Tak powstała komedia, którą przez rok można było oglądać jedynie na festiwalach i pokazach specjalnych. Dystrybutorzy bali się zaryzykować, twierdząc, że "Pół serio" to wprawdzie komedia śmieszna, ale zbyt inteligentna. Dopiero gdy na festiwalu w Gdyni w 2000 roku film otrzymał aż pięć nagród: specjalną jury, za najlepszą komedię, montaż i kreacje aktorskie dla Edyty Olszówki i Rafała Królikowskiego, porzucono obawy. Twórcy filmu: reżyser Tomasz Konecki, scenarzysta Andrzej Saramonowicz i operator Tomasz Madejski, dali filmowym bohaterom i ich debiutanckim peregrynacjom wiele z siebie i własnych doświadczeń. Nie bali się autoironii. Zadrwili zresztą nie tylko z siebie, ale i z kolegów filmowców, producentów, dystrybutorów oferujących widowni repertuar na miarę jej zainteresowań i intelektu, pokazali, skąd bierze się obecna mizeria polskiego kina: z fałszywych kalkulacji i braku kompetencji tych, którzy o nim decydują. Żartując z siebie i "środowiska", autorzy przede wszystkim bawią się kinem: konwencjami, motywami, przyzwyczajeniami. Oglądamy więc "Romea i Julię" w stylistyce Pasikowskiego, przeróbkę "Procesu" Kafki, w której Józefa K. aresztuje się za niechęć do sitcomów, "Gwiezdne wojny" z intelektualną głębią, pastisz Bergmana i Allena, biografię Chopina na japońską modłę, ale z elementami Kieślowskiego itd. Mimo tej różnorodności stylistycznej i skeczowej budowy film ma wyraźny rytm, dobre tempo, czytelną wewnętrzną logikę, która uzasadnia pojawianie się kolejnych scen ze świata kina. Marzący o debiucie fabularnym scenarzysta Mateusz, reżyser Marek i operator Łukasz spotykają energicznego producenta Jana. Ujęci jego początkowym entuzjazmem proponują mu pomysł na film: uwspółcześnioną adaptację "Romea i Julii", w której na przeszkodzie szczęściu kochanków stają ich dorosłe dzieci rywalizujące ze sobą w biznesie. Spełnienie przychodzi dopiero po latach. Producent nie jest zachwycony: uważa, że miłość staruszków nie przyciągnie widzów do kina. Chce filmu z drapieżnym seksem - to się zawsze sprzedaje. Jeśli przyniosą taki projekt, produkcja ruszy z kopyta. Młodzi twórcy rzucają się do pracy. Po miesiącu scenariusz jest gotowy, ale producent, porzucony w tym czasie przez kochankę, nie ma teraz głowy do seksu. Żąda metafizycznego dzieła w stylu Bergmana. Zgodnie z jego życzeniem chłopcy piszą scenariusz "Potęga myśli". Jan po namyśle dochodzi do wniosku, że Bergman ma jeszcze mniejsze szanse u widzów niż Szekspir. Postanawia więc połączyć psychologiczną głębię z hollywoodzką widowiskowością. Marzy mu się intelektualna wersja "Gwiezdnych wojen". Mateusz, Marek i Łukasz wypełniają i to zlecenie, przedstawiają projekt "Ósma pieczęć". Ale Jan znów zmienia zdanie: lepsza byłaby komedia z czasów stanu wojennego. Potem pojawiają się kolejne koncepcje. Zdezorientowani twórcy usiłują nadążyć za zachciankami producenta - wizjonera. Po półtorarocznych przepychankach Jan wyjawia, że najchętniej wyprodukowałby wieloodcinkowy sitcom. Myśląc ciągle o robieniu ambitnego kina, młodzi wycofują się. Jednak po kilku miesiącach Jan z triumfem obwieszcza, że znalazł pieniądze na zrobienie "Romea i Julii". 11:00 RODZINA POŁANIECKICH - ODC. 7/7 POWRÓT Serial obyczajowy, 78 min, Polska 1978 Reżyseria: Jan Rybkowski Scenariusz: Bożena Hlebowicz, Andrzej Mularczyk Zdjęcia: Marek Nowicki Muzyka: Wojciech Kilar Aktorzy: Anna Nehrebecka, Andrzej May, Andrzej Chrzanowski, Teresa Lipowska, Jan Englert, Czesław Wołłejko, Bronisław Pawlik, Ewa Żukowska, Ewa Szykulska, Anna Milewska, Andrzej Seweryn, Leonard Pietraszak, Alicja Jachiewicz, Lucjan Fogiel i inni Nieszczęsny poeta Ignacy Zawiłowski, który usiłował targnąć się na swoje życie, nie zginął od kuli rewolwerowej, jest ranny. Kopowski, który uwodził jego narzeczoną, zostaje przyłapany w niedwuznacznej sytuacji z panią Osowską. Zdradzony mąż wyzywa go na pojedynek. Maszko ucieka przed wierzycielami, pozostawiając w Warszawie piękną żonę. Połaniecki nie zamierza jednak wykorzystać okazji, nie chce kontynuować przygody sprzed miesięcy. Marynia rodzi syna. Uszczęśliwiony Stach kupuje na licytacji Krzemień i ofiarowuje go żonie. Rodzina Połanieckich wraca do majątku, na ziemię przodków. 12:30 MODRZEJEWSKA - POCZĄTEK ODC. 1/7 Serial biograficzny, 77 min, Polska 1987 Reżyseria: Jan Łomnicki Scenariusz: Anna Bojarska, Jan Łomnicki Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Piotr Hertel Występują: Krystyna Janda, Bożena Adamek, Marek Bargiełowski, Jan Englert, Barbara Horawianka, Danuta Wodyńska, Hanna Skarżanka i inni Serial poświęcony największej polskiej aktorce o światowej sławie, która podbiła publiczność za oceanem przede wszystkim wielkimi kreacjami w tragediach Szekspirowskich, wzbudzał ogromne zainteresowanie już w fazie realizacji. Zastanawiano się, czy współczesna odtwórczyni tej roli, dynamiczna, pewna siebie, żywiołowa w swoim aktorstwie, zdoła przekazać całe bogactwo osobowości Heleny Modrzejewskiej (1840 - 1909), legendarnej gwiazdy, uznawanej za jedną z największych tragiczek w historii światowego teatru. Widzowie uznali jednak, że i tę rolę Krystyna Janda może zapisać na koncie swoich sukcesów zawodowych. Opowieść rozpoczyna się w połowie ubiegłego stulecia, w Krakowie. Czternastoletnia Helena Misel kończy szkołę "u sióstr". Atmosfera jej domu, bliskiego cyganerii artystycznej, żywo kontrastuje z mieszczańskim otoczeniem. Źródłem utrzymania całej rodziny jest kawiarnia prowadzona przez matkę. Jej sublokator i prawdopodobnie kochanek, Gustaw Zimajer, aktor żyjący w separacji z żoną, ma coraz większy wpływ na dorastającą dziewczynę. Przyjaciel i opiekun rodziny rozbudza jej ambicje, podtrzymuje fascynację teatrem. Helena podejmuje pierwsze próby pisania, zgłasza się też na przesłuchanie u znanej aktorki Hubertowej, która jednak uznaje ją za miernotę zupełnie pozbawioną talentu. Coraz silniejszy związek uczuciowy Heleny z Zimajerem przekształca się w romans. Gdy ciąża dziewczyny staje się widoczna, wybucha skandal. W 1861roku rodzina wyjeżdża do Bochni. 14:20 MŁYNARSKI. RÓBMY SWOJE /CZ. 1/ Artystyczne/estradowe (widowisko), 64 min, Polska, 1991 Reżyseria: Barbara Borys-Damięcka Scenariusz: Wojciech Młynarski Wykonawcy: Wojciech Młynarski (prowadzący), Janusz Sent, Tomasz Kondracki, Roman Snurawa, Jerzy Derfel Program poświęcony artystycznej działalności Wojciecha Młynarskiego składający się z dwóch części. W części pierwszej - retrospektywnej - wykorzystano fragmenty programu "Szajba 1" zrealizowanego w 1971 roku z udziałem publiczności w krakowskiej telewizji. 15:35 SMAK CZEKOLADY Dramat obyczajowy, 35 min, Polska, 1982 Reżyseria: Paweł Karpiński Scenariusz na motywach opowiadań Marka Nowakowskiego: Włodzimierz Kuligowski, Paweł Karpiński Zdjęcia: Janusz Kieszkiewicz Muzyka: Marek Stefankiewicz Aktorzy: Czesław Nogacki, Hanna Mikuć, Piotr Jachowicz, Maria Hesse Ewa, Ryszard Dreger, Zbigniew Buczkowski, Włodzimierz Stępiński, Piotr Kiełbasiński, Paweł Unrug, Józef Grzeszczak, Andrzej Downarowicz, Kazimierz Jaworski, Mariusz Jankowski Akcja tego czarno - białego filmu została osadzona w Polsce okresu okupacji. W czasach poniżenia i pogardy, nieustannego strachu i wszechobecnej śmierci czekolada, którą piękna dziewczyna częstuje młodego chłopca, jawi się jako symbol dzieciństwa zniszczonego przez wojnę. Filip ma ok. 12 lat. Mieszka w kamienicy, do której sprowadza się piękna dziewczyna, Ewa. Zajmuje mieszkanie po wywiezionej do obozu rodzinie żydowskiej. Bagaże pomaga jej wnieść jeden z mieszkańców przedstawiający się jako Cygan. Filip dobrze go zna, czasami nawet razem kradną żywność. Ewa nosi eleganckie stroje, bywa w lokalach tylko dla Niemców, w domu ma zawsze jakieś smakołyki nieosiągalne dla Polaków. Cygan podgląda ją przez okno, ale to mu nie wystarcza. Każe Filipowi odwiedzać dziewczynę w mieszkaniu i relacjonować później, co się tam dzieje. Rola kapusia nie bardzo Filipowi odpowiada, ale z Cyganem nie ma dyskusji. Chłopiec zaczyna więc odwiedzać Ewę, od której stroni reszta lokatorów kamienicy. Znają pochodzenie luksusów, w które opływa nowa sąsiadka. Za to Filip jest zafascynowany śliczną, kruchą dziewczyną, Chętnie zajada też niemiecką czekoladę, którą dziewczyna mu podsuwa. Dopiero uświadomiony przez kolegów z podwórka, że Ewa oddaje się Niemcom, ze wzburzeniem jej to wytyka. Dziewczyna broni się tłumacząc, że nie chce stracić młodości i urody cierpiąc wyrzeczenia i głód. Pewnego wieczoru Cygan ratuje Ewę przed opryszkami, którzy próbują ją okraść, ale w zamian domaga się "dowodu wdzięczności". Ewa odmawia, wyrywa się napastującemu ją Cyganowi. Pojawienie się Filipa wybawia ją z opresji. To wydarzenie jeszcze zbliża ich do siebie, zawiązuje się między nimi przyjaźń. Ale sielanka nie potrwa długo. Za "zadawanie się" z wrogiem spotka Ewę kara. 16:25 PRYZMAT Fabularyzowany dokument, 85 min, Polska, 1975 Scenariusz: Kazimierz Karabasz Zdjęcia: Stanisław Niedbalski, Andrzej Popławski Aktorzy: Iwona Biernacka,, Jan Kulczycki, Maria Maj-Talarczyk, Lucyna Mielczarek Fabularyzowany dokument z udziałem pracowników domu kultury i mieszkańców Włodawy. Młoda dziewczyna nie dostała się na studia. Po tym niepowodzeniu przyjeżdza do małego miasteczka, aby podjąć pracę w domu kultury. 18:00 PORTRETY - MAURIZIO POLLINI - WIRTUOZ FORTEPIANU (MAURIZIO POLLINI - WIRTUOZ FORTEPIANU) Film dokumentalny, 53 min, Francja, 2014 Reżyseria: Bruno Monsaingeon Wykonawcy: Maurizio Pollini Bohaterem filmu dokumentalnego Brunona Monsaingeona jest włoski pianista Maurizio Pollini, zwycięzca VI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina. Film powstał z potrzeby upamiętnienia życia artysty, jego talentu, szczególnego charakteru i osobowości oraz ogromnej inteligencji. Artysta po raz pierwszy w życiu zgodził się na zrealizowanie takiego filmu. Poza biograficznym charakterem, film skupia się na najważniejszych aspektach kariery: muzykach, z którymi pracował (Luigi Nono, Claudio Abbado, Pierre Boulez), doborze repertuaru (od Bacha przez Verdiego i Chopina, do Schoenberga, Nono, Bouleza, Stockhausena) oraz politycznym zaangażowaniu. Film ma formę wywiadu i zawiera wiele archiwalnych materiałów. 20:20 NA WSCHÓD OD HOLLYWOOD - SZUKAJĄC KELLY (LES COWBOYS) Dramat, Belgia/Francja 2015 Reżyseria: Thomas Bidegain Scenariusz: Laurent Abitbol, Thomas Bidegain Aktorzy: Agathe Dronne, Francois Damiens, Finnegan Oldfield, Ellora Torchia, John C. Reilly Debiut reżyserski Thomasa Bidegaina, scenarzysty filmów "Prorok", "Z krwi i kości". Krytyka uznała "Szukając Kelly" za dramat przypominający wariacje na temat uchodzącego za arcydzieło gatunku westernu Johna Forda "Poszukiwacze" (1956), z akcją przeniesioną w czasy współczesne. Koniec lat 90. XX wieku. Bohaterowie filmu - rodzina Ballandów - mieszkają na nizinach wschodniej Francji, ale ich życie wygląda jak z amerykańskich filmów o kowbojach. Noszą kapelusze, dżinsy, ujeżdżają konie, kochają muzykę country. Do rodzinnych tradycji należą weekendowe spotkania ze śpiewami i tańcami. Głową rodziny jest Alain, to on organizuje pikniki w stylu country&western, podczas których towarzyszą mu żona, 16 - letnia córka Kelly i młodszy syn Georges. Po jednym z pikników Kelly znika bez śladu. Zrozpaczony Alain rzuca wszystko i rozpoczyna poszukiwania córki, zapuszczając się w najbardziej odległe i mroczne rejony. Przez cały czas jest przy nim Georges, który wspiera ojca w tych ciężkich chwilach. Okazuje się, że Kelly uciekła ze swym chłopakiem muzułmaninem. Pod jego wpływem postanowiła odciąć się od rodziny, by przyjąć prawo Koranu. Alain poświęca całe swoje życie na odnalezienie córki i sprowadzenie jej do domu. Nie poddaje się nawet wtedy, gdy rozpada się jego zgodne dotychczas małżeństwo. Poszukiwania stają się sensem jego życia, im podporządkowuje wszystko. Rozpaczliwa pogoń za córką zawiedzie go aż do Afganistanu. 23:50 TRIBUTE TO TOMASZ STAŃKO CZ. 2 Koncert, 44 min, Polska, 2018 Wykonawcy: Adam Pierończyk, Avishai Cohen, Joe Martin, Jeff "Tain" Watts "Tribute to Tomasz Stańko" to koncert przygotowany specjalnie na zamówienie festiwalu Jazz Juniors. Liderem projektu jest Adam Pierończyk, jeden z najwyżej cenionych polskich saksofonistów jazzowych, w ostatnich latach najczęściej zapraszany do współpracy przez samego Stańkę. Do koncertu poświęconego zmarłemu w 2018 roku jednemu z najznakomitszych artystów w historii polskiego jazzu zaproszeni zostali światowi giganci, w tym trębacz Avishai Cohen, perkusista Jeff Tain Watts i basista Joe Martin. 00:45 LEKKIE OBYCZAJE - CIOCIA DANIELLE (TATIE DANIELLE) Komedia, 106 min, Francja, 1990 Reżyseria: Étienne Chatiliez Scenariusz: Florence Quentin Zdjęcia: Philippe Welt Muzyka: Grard Kawczynski Aktorzy: Tsilla Chelton, Catherine Jacob, Isabelle Nanty, Neige Dolsky, Eric Prat, Laurence Fvrier Tytułowa cioteczka Danielle to osoba z piekła rodem. Udręczona rodzina zostawia ją pod opieką młodej dziewczyny, a sama wyjeżdża na wakacje do Grecji. Nieznośna cioteczka początkowo wszelkimi siłami uprzykrza życie młodej opiekunce, w końcu jednak obie kobiety odkrywają, że mają ze sobą wiele wspólnego. Rodząca się między nimi przyjaźń wystawiona zostanie na próbę, kiedy dziewczyna postanowi spędzić noc na plaży ze świeżo poznanym Amerykaninem. 03:05 KINO NOCNE - TRZECI Film obyczajowy, 97 min, Polska 2004 Reżyseria: Jan Hryniak Scenariusz: Wojciech Zimiński Zdjęcia: Marek Rajca Muzyka: Wojciech Waglewski Aktorzy: Marek Kondrat, Magdalena Cielecka, Jacek Poniedziałek, Edyta Olszówka, Rafał Królikowski, Jacek Braciak, Paweł Królikowski, Redbad Klynstra, Grażyna Suchocka i inni Motyw podróży jako symbolu ludzkiego losu, dojrzewania, przemiany, odrodzenia funkcjonuje w literaturze i kinie właściwie od ich narodzin. Bo tak jak w podróży, tak i w życiu ciągle doświadczamy czegoś nowego, nieznanego, zdobywamy doświadczenia, które nas kształtują, stanowią sprawdzian naszych charakterów, pozwalają zmienić dotychczasowe relacje z ludźmi lub stworzyć nowe związki. Zależnie od tego, kto i co stanie na naszej drodze, podróż przebiegnie pomyślnie lub nie, ale u kresy drogi nigdy już nie jesteśmy tacy sami jak na początku. Opowieścią o takiej podróży jest film Jana Hryniaka, to typowe kino drogi. Zawiązanie akcji trochę przypomina słynny "Nóż w wodzie" Romana Polańskiego, tyle że w tym przypadku tym, który zaburza dotychczasowy porządek, nie jest zuchwały młodzieniec, lecz człowiek dojrzały, który niejedno już w życiu widział. Nie ma imienia; w jednej ze scen proponuje bohaterce żartem, żeby mówiła mu po prostu "ty" lub "Boże Ojcze". Paweł i Ewa, małżeństwo 30 - latków z Krakowa, to typowi przedstawiciele ludzi sukcesu. Są ładni, zadbani, dobrze ustawieni zawodowo. Na urlop wybierają się eleganckim jachtem o nazwie Prosperity, jeżdżą luksusowym samochodem. W pogoni za karierą i pieniędzmi gdzieś jednak zagubiło się ich dawne uczucie. Wypad nad morze, który miał im pomóc w przezwyciężeniu kryzysu, nagle trzeba przerwać, bo Paweł musi pilnie wrócić do firmy. Gdy zmierzają do portu w Gdańsku, ich jacht nieoczekiwanie zderza się z łódką podstarzałego, samotnego mężczyzny. Wskutek zderzenia mężczyzna wpada do wody, łódka tonie. Paweł i Ewa zabierają nieznajomego na pokład, docierają z nim do Gdańska i, chcąc mu jakoś powetować doznaną krzywdę, proponują, że podwiozą go gdzieś samochodem, jeśli też się wybiera w kierunku Krakowa. Obcy skwapliwie przystaje na propozycję. Szybko zauważa, że małżonkowie z trudem skrywają wzajemne żale, chłód, poczucie zawodu i rozgoryczenia. Paweł dodatkowo niepokoi się o ważny kontrakt, Ewa z trudem maskuje zazdrość o asystentkę męża, do której ten wydzwania po drodze. Oboje są spięci, podenerwowani, obecność obcego jeszcze podnosi napięcie. Tymczasem nieznajomy tryska humorem, jest wyluzowany, nawet kpiący, nigdzie się nie spieszy, za to umie cieszyć się życiem, każdym jego przejawem. Proponuje piknik w lesie zamiast nerwowego pogryzania w samochodzie, nocleg w stogu siana, beztroską grę w piłkarzyki zamiast gnania wciąż naprzód. Nie przejmuje się dziurawą oponą. Bardziej interesuje go, czy Ewa jest zazdrosna o męża i czy on jej nie zdradza z asystentką. Pokazuje im, jak miło przeżyć dreszcz emocji, jak łatwo rzucać słowa na wiatr. Udając, że nagle źle się poczuł, aranżuje sytuację, w której zostają sami na pustej, leśnej drodze. Zdani tylko na siebie, małżonkowie znów zaczynają rozmawiać, wspominać. Uświadamiają sobie, jak wiele dla siebie znaczą, jak bardzo nie chcą się wzajemnie stracić. I kiedy niecierpliwie wyczekują na szpitalnym korytarzu na wieści o stanie zdrowia swojego dziwnego współtowarzysza podróży, on nagle znika bez śladu. Ale zostawi parę całkowicie inną od tej, którą spotkał na morzu. 04:55 TAŚMY KULTURY - KOSZTY INWENTARZA Artystyczne/estradowe (widowisko), 12 min, Polska, 2018 W komunizmie i czasach transformacji nie rozumiano zasad rynku. My jesteśmy mądrzejsi i na tamtych ludzi patrzymy z politowaniem. Są naiwni jak żywy inwentarz - owce do strzyżenia. My jesteśmy mądrzejsi?