TVP3 Poniedziałek, 18.03.2019 Zmiany z dnia 18.03.2019 w stosunku do raportu z dnia 12.03.2019 (dodano pozycję programową) 06:55 POLSKA Z MIODKIEM - (1) WARSZAWA Felieton, 2 min, Polska, 2015 Reżyseria: Witold Świętnicki, Witold Świętnicki Scenariusz: Dariusz Dyner, Witold Świętnicki, Dariusz Dyner, Witold Świętnicki Zdjęcia: Miłosz Mickiewicz Wykonawcy: Philippe Guez W pewnej warszawskiej rozgłośni radiowej, przed paroma tygodniami, usłyszałem wypowiedź jednego z radnych miasta stołecznego Warszawy: Do równego traktowania kobiet obliguje nas sama nazwa Warszawa. Chodziło zapewne o małżeństwo Warsa i Sawy. Ta legenda jest bardzo utrwalona w Polsce, więc do radnego nie mam pretensji, ale ta przypowieść nie ma nic wspólnego z prawdą naukową. Bowiem Sawa to było zawsze imię męskie, można to sprawdzić np. w "Fantazym" Juliusza Słowackiego. Imię to nosi także zwierzchnik Kościoła prawosławnego w Polsce, arcybiskup Sawa. Jaka jest więc prawda naukowa o nazwie naszej stolicy? Taka mianowicie, że pochodzi ona od imienia Wrocisław, które oznaczało tego, który miał wrócić po sławę lub wrócić sławny. Jednak musimy wiedzieć, że mazowiecko - północna wersja tego imienia to nie Wrocisław, lecz Warcisław. Zdrobnienie, skrócenie od Warsisława to Warsz, a osada Warsza to Warszewa z samogłoską e pierwotnie. Jeszcze Jan Kochanowski pisał fraszki "Na most warszewski", ale Warszewa pojawia się także w innych tekstach literackich. Dzisiaj pod Warszawą, tą dużą, mamy małą Warszewkę nawet. Poszukajmy jednak odpowiedzi na pytanie: dlaczego w tej dużej to pierwotne e zmieniło się na a i dzisiaj obowiązuje nas wszystkich brzmienie Warszawa? Otóż, zadziałał tutaj mechanizm tzw. hiperpoprawności, czyli przesadnej poprawności językowej. Ponieważ na Mazowszu, na północy Polski, od wieków zamieniano samogłoskę a na e, więc najczęściej mówiono tutaj rek i reczek, zamiast rak - raczek, wiedro zamiast wiadro, jebłko i jegoda zamiast jabłko, jagoda. Chciałoby się teraz powiedzieć, że bogu ducha winną Warszewę zamieniono na Warszawę, zaś możny ród Warszewickich zmienił swoje nazwisko na Warszawiccy i właśnie takie brzmienie z wtórnym, hiperpoprawnym a w nazwie stolicy, nas wszystkich dziś obowiązuje. (dodano pozycję programową) 12:25 POLSKA Z MIODKIEM - (1) WARSZAWA Felieton, 2 min, Polska, 2015 Reżyseria: Witold Świętnicki, Witold Świętnicki Scenariusz: Dariusz Dyner, Witold Świętnicki, Dariusz Dyner, Witold Świętnicki Zdjęcia: Miłosz Mickiewicz Wykonawcy: Philippe Guez W pewnej warszawskiej rozgłośni radiowej, przed paroma tygodniami, usłyszałem wypowiedź jednego z radnych miasta stołecznego Warszawy: Do równego traktowania kobiet obliguje nas sama nazwa Warszawa. Chodziło zapewne o małżeństwo Warsa i Sawy. Ta legenda jest bardzo utrwalona w Polsce, więc do radnego nie mam pretensji, ale ta przypowieść nie ma nic wspólnego z prawdą naukową. Bowiem Sawa to było zawsze imię męskie, można to sprawdzić np. w "Fantazym" Juliusza Słowackiego. Imię to nosi także zwierzchnik Kościoła prawosławnego w Polsce, arcybiskup Sawa. Jaka jest więc prawda naukowa o nazwie naszej stolicy? Taka mianowicie, że pochodzi ona od imienia Wrocisław, które oznaczało tego, który miał wrócić po sławę lub wrócić sławny. Jednak musimy wiedzieć, że mazowiecko - północna wersja tego imienia to nie Wrocisław, lecz Warcisław. Zdrobnienie, skrócenie od Warsisława to Warsz, a osada Warsza to Warszewa z samogłoską e pierwotnie. Jeszcze Jan Kochanowski pisał fraszki "Na most warszewski", ale Warszewa pojawia się także w innych tekstach literackich. Dzisiaj pod Warszawą, tą dużą, mamy małą Warszewkę nawet. Poszukajmy jednak odpowiedzi na pytanie: dlaczego w tej dużej to pierwotne e zmieniło się na a i dzisiaj obowiązuje nas wszystkich brzmienie Warszawa? Otóż, zadziałał tutaj mechanizm tzw. hiperpoprawności, czyli przesadnej poprawności językowej. Ponieważ na Mazowszu, na północy Polski, od wieków zamieniano samogłoskę a na e, więc najczęściej mówiono tutaj rek i reczek, zamiast rak - raczek, wiedro zamiast wiadro, jebłko i jegoda zamiast jabłko, jagoda. Chciałoby się teraz powiedzieć, że bogu ducha winną Warszewę zamieniono na Warszawę, zaś możny ród Warszewickich zmienił swoje nazwisko na Warszawiccy i właśnie takie brzmienie z wtórnym, hiperpoprawnym a w nazwie stolicy, nas wszystkich dziś obowiązuje. (dodano pozycję programową) 00:50 POLSKA Z MIODKIEM - (1) WARSZAWA Felieton, 2 min, Polska, 2015 Reżyseria: Witold Świętnicki, Witold Świętnicki Scenariusz: Dariusz Dyner, Witold Świętnicki, Dariusz Dyner, Witold Świętnicki Zdjęcia: Miłosz Mickiewicz Wykonawcy: Philippe Guez W pewnej warszawskiej rozgłośni radiowej, przed paroma tygodniami, usłyszałem wypowiedź jednego z radnych miasta stołecznego Warszawy: Do równego traktowania kobiet obliguje nas sama nazwa Warszawa. Chodziło zapewne o małżeństwo Warsa i Sawy. Ta legenda jest bardzo utrwalona w Polsce, więc do radnego nie mam pretensji, ale ta przypowieść nie ma nic wspólnego z prawdą naukową. Bowiem Sawa to było zawsze imię męskie, można to sprawdzić np. w "Fantazym" Juliusza Słowackiego. Imię to nosi także zwierzchnik Kościoła prawosławnego w Polsce, arcybiskup Sawa. Jaka jest więc prawda naukowa o nazwie naszej stolicy? Taka mianowicie, że pochodzi ona od imienia Wrocisław, które oznaczało tego, który miał wrócić po sławę lub wrócić sławny. Jednak musimy wiedzieć, że mazowiecko - północna wersja tego imienia to nie Wrocisław, lecz Warcisław. Zdrobnienie, skrócenie od Warsisława to Warsz, a osada Warsza to Warszewa z samogłoską e pierwotnie. Jeszcze Jan Kochanowski pisał fraszki "Na most warszewski", ale Warszewa pojawia się także w innych tekstach literackich. Dzisiaj pod Warszawą, tą dużą, mamy małą Warszewkę nawet. Poszukajmy jednak odpowiedzi na pytanie: dlaczego w tej dużej to pierwotne e zmieniło się na a i dzisiaj obowiązuje nas wszystkich brzmienie Warszawa? Otóż, zadziałał tutaj mechanizm tzw. hiperpoprawności, czyli przesadnej poprawności językowej. Ponieważ na Mazowszu, na północy Polski, od wieków zamieniano samogłoskę a na e, więc najczęściej mówiono tutaj rek i reczek, zamiast rak - raczek, wiedro zamiast wiadro, jebłko i jegoda zamiast jabłko, jagoda. Chciałoby się teraz powiedzieć, że bogu ducha winną Warszewę zamieniono na Warszawę, zaś możny ród Warszewickich zmienił swoje nazwisko na Warszawiccy i właśnie takie brzmienie z wtórnym, hiperpoprawnym a w nazwie stolicy, nas wszystkich dziś obowiązuje. (dodano pozycję programową) 02:25 LISTY DO PRL - U - PIĄTY KĄT Felieton, 5 min, Polska, 2009 Scenariusz: Joanna Pieciukiewicz Piąty kąt W czasach PRL - u każdy obywatel mógł posiadać tylko jedno mieszkanie. Posiadaczom "czterech kątów" nie można było przydzielić działki budowlanej na budowę domu, bo miał on już zabezpieczone potrzeby mieszkaniowe. Tymczasem dociekliwy sąsiad dopatrzył się, że jeden z mieszkańców "bezprawnie" chce podnieść swój standard życia. Do akcji rusza Inspekcja Robotniczo - Chłopska.